Harselaar West

5.2 Het plan

5.2.1 Conclusie uit de revitaliseringsrapportage

Op basis van een sterkte/zwakte analyse worden de volgende conclusies getrokken.

Fysieke maatregelen voor het terrein zijn noodzakelijk.
Harselaar heeft voldoende potentie om ook in de toekomst een belangrijke regionale rol te vervullen. Om die potenties te benutten dienen wel een aantal knelpunten op en rond het bedrijventerrein te worden opgelost. Een deel van die knelpunten zijn specifiek voor Harselaar West. Het gaat dan om de verkeersinfrastructuur, de waterhuishouding, de aanleg van breedband en het planologisch kader, de beeldkwaliteit en het geluid.

Relatie tot aangrenzende locaties en andere functies in de gemeente is wenselijk: verbeteren van de verkeersdoorstroming en de externe bereikbaarheid is essentieel voor de toekomst van heel Harselaar.

Om Harselaar vitaal te houden zijn ingrijpende infrastructurele maatregelen nodig. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld het aanleggen van een nieuwe ontsluitingsweg richting de A30 (al dan niet via een zuidelijke rondweg rond Barneveld) en het ongelijkvloers maken van de spoorwegovergang Baron van Nagellstraat. De Baron van Nagellstraat zelf is in 2005 verbeterd en daarbij is in het bijzonder de afslag richting Harselaar West aangepast. Harselaar West speelt een belangrijke rol in de ontsluiting van Harselaar, maar kent zijn eigen knelpunten. In het kader van de revitalisering zal de toerit naar de Baron van Nagellstraat en ook de westelijke ontsluiting op de Nijkerkerweg aandacht krijgen.

Belangrijk voor de belasting van de infrastructuur op Harselaar West is het terugdringen van de verkeersbewegingen en de parkeerdruk van het vrachtverkeer. Daarbij gaat het zowel om het passantenverkeer (aan- en afvoer van grondstoffen en producten) als verkeersbewegingen door de gevestigde transporteurs. De maatregelen in het kader van de revitalisering worden daarbij versterkt door de gemeentelijke plannen voor een facilitair logistiek centrum op Harselaar West-West.

Meer duidelijkheid is nodig wat betreft de aard van de toegelaten bedrijfsbestemming op Harselaar West, de hiërarchie in de wegenstructuur, verkeersveiligheid en de beeldkwaliteit.

Op Harselaar West bevinden zich bedrijven die detailhandel als min of meer onderschikte nevenactiviteit voeren. Gelet op de aard van het terrein en de door de gemeente in 2007 opgesteld Detailhandelsstructuurvisie is Harselaar West geen geëigende locatie voor die vorm van bedrijvigheid. Ook ten aanzien van kantoorontwikkeling heeft de gemeente een duidelijke visie, waarbinnen voor zelfstandige kantoren specifiek locaties zijn aangewezen.

De interne verkeersdoorstroming op Harselaar West geeft problemen, onder andere door het bestaande parkeergedrag en stalling van voertuigen en goederen langs de weg. Een duidelijk onderscheid tussen particulier terrein en de openbare weg ontbreekt op veel plaatsen. Voor het langzaam verkeer en dan vooral voor fietsers leidt dat tot onoverzichtelijke situaties.

De beeldkwaliteit van het totale terrein leidt daaronder. Hoewel een aantal ondernemingen de laatste jaren heeft geïnvesteerd in het vernieuwen van hun panden, blijft het totaal een rommelige aanblik geven.
Uitgaande van de aard van de problemen, schaalniveau en samenhang van de problemen en termijn en fasering van de projecten worden in de visie drie onderdelen onderscheiden, welke in de volgende drie paragrafen kort beschreven worden, te weten:

• 1. visie op de herinrichting,
• 2. visie op herontwikkeling,
• 3. visie op de OV-bereikbaarheid.

De uitvoering van de onderdelen wordt in dit bestemmingsplan mogelijk gemaakt.

5.2.2 Visie op de ruimtelijke aspecten

5.2.2.1 Visie op de herinrichting

Integrale aanpak knelpunten op Harselaar West
De herinrichting van de wegen op het bedrijventerrein biedt een integrale en adequate oplossing voor de knelpunten op het bedrijventerrein. De openbare en particuliere ruimte worden integraal en in onderlinge samenhang heringericht. De herinrichting beoogt de volgende effecten:

• 1. verbetering van de interne bereikbaarheid;
• 2. ordenen van functies (parkeren, laden en lossen en groenvoorzieningen) langs de wegen;

Hiërarchische wegenstructuur vormt kader voor herinrichting
De verkeersstructuur op Harselaar West is gebaat bij een zichtbare hiërarchie van wegen. Deze hiërarchische structuur vormt een uitstekend kader voor de herinrichting van de wegen en aangrenzende openbare en particuliere ruimte. Door de inrichting van de wegen af te stemmen op de functionele betekenis van de weg kan binnen de fysieke/ruimtelijke mogelijkheden van het bestaande terrein een optimale oplossing worden bereikt. Hierbij wordt aangetekend dat de belangen van de bestaande bedrijvigheid niet uit het oog verloren mogen worden.

Er worden op Harselaar West twee soorten wegen onderscheiden :

• gebiedsontsluitingsweg (de Harselaarseweg);
• erftoegangswegen (de overige wegen)

Om het parkeren op Harselaar West te reguleren worden de volgende aanvullende maatregelen voorgesteld:

• bedrijven langs de Baron van Nagellstraat moeten voldoende parkeerplaatsen voor werknemers en bezoekers hebben op eigen terrein en via een goed verwijzingssysteem hun klanten geleiden naar deze parkeerplaatsen. De toegang tot de parkeerplaatsen moet over eigen terrein worden gerealiseerd;
• daar waar mogelijk twee- of enkelzijdige langsparkeervakken realiseren voor personenauto's langs de erfontsluitingswegen; om parkeren van vrachtwagens te voorkomen dient de breedte en lengte van de parkeerhavens beperkt te worden tot 2 bij 10 à 15 m2 (2 personenauto's).
  

Langzaam verkeersvoorzieningen
Langs de Harselaarseweg worden fietspaden gerealiseerd, waarbij rekening wordt gehouden met de aansluiting op de fietsvoorzieningen bij de Baron van Nagellstraat en Nijkerkerweg. Aan twee zijden zal bovendien een trottoir worden aangelegd. Langs de overige wegen worden alleen trottoirs aangelegd.

In- en uitritten

• De plaats en afmetingen van de in- en uitritten dienen zoveel mogelijk te worden afgestemd op de ontsluiting en de verkeersveiligheid van het gehele bedrijventerrein. Met name langs de Harselaarseweg is het van belang dat het aantal in- en uitritten tot een minimum worden beperkt. In principe wordt voor het gehele terrein gekozen voor:

• één gecombineerde in- en uitrit per bedrijf ter breedte van 7 m2;
• afhankelijk van de bestaande bedrijfsvoering of de grootte van het perceel wordt een tweede uitrit toegestaan.

Groenvoorzieningen
Door een duidelijke beplantingsstructuur wordt de hiërarchie van de wegen(structuur) ondersteund.

Relatie herinrichting Harselaarseweg en het Facility Centre Barneveld
Met de aanpak van de Harselaarseweg kan pas een begin worden gemaakt, nadat het Facility Centre Barneveld voor het parkeren van vrachtwagens is gerealiseerd. Immers pas na realisatie van dit parkeerterrein komt er ruimte om tot herinrichting over te gaan. Zie voor een beschrijving van het Facility Centre Barneveld de volgende paragraaf.

5.2.2.2 Visie op de herontwikkeling

Als het gaat om herontwikkeling worden drie projecten genoemd, te weten:

• 1. het middengebied;
• 2. de (blus)vijvers, riolering en waterberging;
• 3. een collectieve parkeerplaats voor vrachtwagens.

ad 1. Het middengebied

Het middengebied van Harselaar West wordt grofweg begrensd door Harselaarseweg, Ambachtsweg en Nijverheidsweg. Herontwikkeling van dit gebied heeft de hoogste prioriteit. Het is de bedoeling van de eigenaren om een groot gedeelte van het terrein te voorzien van bedrijfsopslagruimten en overige opstallen en deze units langdurig te verhuren aan gegadigden. Deze opstallen kunnen een bijdrage leveren aan het voorzien in de ruimtebehoeften van op Harselaar West gevestigde bedrijven.

In verband met de in paragraaf 2.3.1 geschetste (hiërarchische) inrichtingsprincipes van de wegen is het van belang de bedrijvigheid respectievelijk aan de Harselaarseweg en Nijverheidsweg te reguleren. De zone langs de Harselaarseweg wordt geschikt geacht voor kantoorachtigen en showrooms met bedrijfshal. Aan de zijde van de Nijverheidsweg zou het accent moeten liggen op bedrijfshallen met en zonder open opslag. De gewenste hiërarchie in de wegenstructuur wordt op deze wijze verder geaccentueerd.

ad 2. De (blus)vijvers, riolering en waterberging

Blusvijver(s)
Er wordt geen bluskelder gerealiseerd vanwege de hoge kosten; voor de aanleg van een blusvijver is geen ruimte binnen het bestemmingsplan. Deze zal dan ook niet worden aangelegd. De brandveiligheid wordt momenteel voldoende gewaarborgd door bestaande waterputten, waarop blusapparatuur kan worden aangesloten.

Riolering/Waterberging
Naar aanleiding van overlastsituatie bij regenbuien is in 1999 het rioolstelsel van Harselaar hydraulisch doorgerekend. HNa uitvoering van deze maatregelen functioneert het stelsel als een verbeterd gescheiden rioolstelsel. Ten behoeve van de waterhuishouding op Harselaar West zal buiten het industrieterrein nabij de Esvelderbeek een waterberging van minimaal 28.000 m3 gerealiseerd worden. In samenhang met de Esvelderbeek wordt een ecologische inrichting nagestreefd (zie ook paragraaf 4.12).

ad 3. een collectieve parkeerplaats voor vrachtwagens.

Als uitvloeisel van het revitaliseringonderzoek voor Harselaar West is het project Facility Centre Barneveld ontstaan. Een Facility Centre is een openbare parkeerplaats, met toezicht en afscherming, waar kort-, middellang- en lang geparkeerd kan worden. Het dient om de aan- en afvoer van vrachtverkeer te regelen op het uit de jaren zestig stammende industrieterrein en de parkeerlast op de Harselaarseweg en de erfontsluitingswegen sterk te verminderen. Door het oplossen van het parkeerprobleem wordt niet alleen de veiligheid op de openbare weg gediend en de doorstroming bevorderd, maar ook het gebruik van het industrieterrein geïntensiveerd worden. Dit voorkomt bedrijfsverplaatsingen.

Verder is het Facility Centre bedoeld als servicecentrum voor het Barneveldse bedrijfsleven en biedt het de mogelijkheid knelpunten in douaneafhandeling op te lossen. Het service-element is erop gericht eerste echelons onderhoud te verrichten en voor chauffeurs een bewassing- en cateringfaciliteit te bieden. Het is de bedoeling, dat dit Facility Centre buiten het plangebied komt te liggen direct ten westen van de Nijkerkerweg.

5.2.2.3 Visie op het groen

Naast bovenstaande projecten is voor de uitstraling van het bedrijventerrein ook het groen van belang. Door een duidelijke beplantingsstructuur wordt de gewenste hiërarchie van de wegenstructuur ondersteund.

Allereerst zal bij de herinrichting van de openbare ruimten zoveel mogelijk de bestaande bomen worden gehandhaafd en waar nodig groen worden toegevoegd. Voor de Harselaarseweg betekent dit, dat aan de 'parkeerzijde' tussen de parkeerhavens hagen/bomen staan geprojecteerd tussen rijbaan en fietspad. Aan de overzijde van de weg komen ook hagen/bomen tussen rijbaan en fietspad. De erfontsluitingswegen zullen worden voorzien van bomen tussen de parkeervakken.

Bij een herinrichting van de Baron van Nagellstraat wordt ook een eenheid in inrichting en beplanting nagestreefd en zal worden getracht de bestaande bomen (eiken) zoveel mogelijk te handhaven.

Het bestaande structurele groen langs de Nijkerkerweg en tussen enkele bedrijven in het westen van het plangebied dient behouden te blijven. Dit groen zal een specifieke groenbestemming krijgen (zie plankaart).

Daarnaast wordt gestreefd naar de realisatie van groenvoorzieningen langs de A1 en de spoorlijn Amersfoort-Apeldoorn om het bedrijventerrein beter landschappelijk in te passen. Gedacht wordt aan hoogopgaande beplanting met onderbegroeiing. Langs de A1 wordt, vanaf de Nijkerkerweg tot aan de Ambachtsweg, de aanleg van een strook van minimaal 20 meter groenvoorziening gestimuleerd. Deze breedte van 20 meter is noodzakelijk om de bedrijven goed af te schermen. Langs de spoorlijn wordt een strook van 5 meter breed voldoende geacht om de bedrijven op een goede manier landschappelijk te kunnen inpassen.

5.2.2.4 Visie op beeldkwaliteit

Naast een herinrichting van de openbare ruimte streeft de gemeente ook naar een verbetering van de beeldkwaliteit van de bebouwing binnen Harselaar West. Voor Harselaar West is daarom een beeldkwaliteitsplan opgesteld7 .

5.2.3 Visie op functionele aspecten

5.2.3.1 Visie op kantoorontwikkeling

Op het industrieterrein Harselaar zijn de laatste tijd veel initiatieven voor het realiseren van kantoorgebouwen. De aanzet van deze ontwikkeling is terug te voeren op de invulling van het terrein aan de Baron van Nagellstraat naast de afrit van de A1. Hoewel deze ontwikkeling ruimtelijk als positief is aan te merken heeft ze wel geleid tot een verdere expansie van kantoren op Harselaar. Problemen met betrekking tot verkeersdruk, het parkeren en de riolering zijn duidelijk merkbaar. Daarnaast past nieuwvestiging van kantoren op willekeurige locaties op Harselaar niet binnen het rijks-, provinciaal en gemeentelijk beleid. Op rijks- en provinciaal niveau speelt het zogenaamde locatiebeleid een rol. Op gemeentelijk niveau komt nog eens de noodzaak van een verantwoorde ruimtelijke invulling aan de orde.
Naar de mening van de gemeente dient voorkomen te worden dat her en der verspreid over het industrieterrein kantoren verrijzen. Dit past niet binnen het toch met name industriële karakter van het bedrijventerrein. Juist voor bedrijven dient zo veel mogelijk ruimte geserveerd te worden. Het beleid van de gemeente is dan ook gericht op het weren van zelfstandige kantoren binnen het plangebied met uitzondering van een bestaande strook langs de Baron van Nagelstraat, zoals op de plankaart aangegeven. Wel zijn op het terrein natuurlijk bedrijfsgebonden kantoren toegestaan, die een directe relatie hebben met het bedrijf. De maximale omvang van deze kantoren bedraagt 40% van het bruto vloeroppervlak van het gehele bedrijf. Zo wordt voorkomen, dat bedrijfsgebonden kantoren zich ontwikkelen tot zelfstandige kantoren.

Nieuwe kantoren kunnen zich vestigen op het Columbizpark en de Baron van Nagellstraat. Deze locaties zijn geschikt als concentratie voor arbeidsintenise werkgelegenheid en kantoren, omdat de locaties geod bereikbaar zijn voor zowel het openbaar vervoer als auto's.

5.2.3.2 Visie op bereikbaarheid

De visie van de gemeente Barneveld, en de provincie Gelderland, aangaande de bereikbaarheid van Harselaar kan in diverse sporen worden onderscheiden: auto-infrastructuur, openbaar vervoer en langzaam verkeer.

Auto-infrastructuur
Door de uitbreiding van het bedrijventerrein Harselaar met Harselaar West-West, Harselaar Zuid en Harselaar Driehoek komt de bereikbaarheid van het bedrijventerrein onder druk te staan. De gemeente Barneveld heeft daarom een studie naar de Ontsluiting van Harselaar uitgevoerd8 In deze studie zijn 9 varianten aangewezen voor de toekomstige ontsluitingsmogelijkheden. Deze varianten zijn verwerkt in het verkeersmodel en beoordeeld op verkeersafwikkeling, lange termijn, haalbaarheid (kosten/baten), haalbaarheid overig en veiligheid/leefbaarheid. De varianten 8 en 9 zijn als meest kansrijk beschouwt en hiervoor heeft een nadere uitwerking plaats gevonden. Naast een ontwerp een de verkeerskundige aspecten, heeft ook een beoordeling plaatsgevonden van de milieuaspecten, kostenaspecten, natuurtoets, toekomstvastheid en adviesnota voor het vervolgtraject MER. Variant 9 is als voorkeursvariant naar voren gekomen.

De gemeente Barneveld heeft in navolging van bovenstaande studie een vervolgstudie laten uitvoeren voor een alternatieve ontsluitingsvariant, variant 10. Deze variant is vergeleken met variant 9. Uit deze vergelijking is variant 10 als voorkeursvariant naar voren gekomen.

Figuur (7) ontsluiting Harselaar, variant 10

Openbaar vervoer
In 2005 heeft de gemeente Barneveld in samenwerking met de provincie Gelderland het station Barneveld Noord vernieuwd en is een transferium gebouwd. Tevens is de Baron van Nagellstraat verbreed om een snelle verbinding te maken tussen de afrit A1-Baron van Nagellstraat verbreed om een snelle verbinding te maken tussen de afrit A1-Baron van Nagellstraat en het transferium. Sindsdien is de treinfrequentie tussen Barneveld Noord en Amersfoort en Barneveld Noord en Barneveld centrum verhoogd tot een kwartiersdienst. De snelbusverbinding tussen Barneveld en Harderwijk halteert bij station Barneveld Noord.

De gemeente Barneveld heeft inmiddels een intentieovereenkomst met de Nederlandse spoorwegen gesloten om gezamenlijk de mogelijkheid te onderzoeken van een halte op lijn Amersfoort-Apeldoorn-Deventer. Daarnaast willen beide partijen investeren in de doorontwikkeling van het station Barneveld Noord als goed faciliteerd openbaar vervoersknooppunt met nog meer parkeerfaciliteiten.

Harselaar (West) is daarmee een B-locatie. Goed bereikbaar per auto en per openbaar vervoer. De gemeente en het bedrijfsleven hebben in 2009 een overeenkomst gesloten om samen te werken op het terrein van mobiliteitsmanagement. Door het goede aanbod van openbaar vervoer vanaf het station Barneveld Noord, biedt dat ruime mogelijkheden om op Harselaar West mobiliteitsarrangementen aan te bieden die bijdragen aan het terugdringen van de verkeersdruk.

Langzaam verkeer
Het fietsbeleidsplan voor de kern Barneveld streeft een hoger fietsgebruik na. De aandacht richt zich op de kern Barneveld en de aansluiting met de regio. Het beleid is gericht op de ontwikkeling van een hoofdstructuur voor het fietsverkeer met een hoogwaardig kwaliteitsniveau te ontwikkelen die de concurrentiepositie van de fiets verbetert. Een nieuwe fietsverbinding tussen de kern Barneveld en Harselaar West ster hoogte van de Handelsweg scoort hoog op de prioriteitenlijst.

5.2.3.3 Visie op wonen

Gelet op het industriële karakter van het bedrijventerrein is er voor gekozen om nieuwbouw van bedrijfswoningen niet meer toe te staan op Harselaar West. De aanwezigheid van woningen legt de industriële activiteiten teveel beperkingen op (vanwege de milieuwetgeving). De bestaande woningen worden positief bestemd. Na het verdwijnen van de woonfunctie hebben Burgemeester en Wethouders de bevoegdheid de bestemming zodanig te wijzigen, dat ter plaatse de woonfunctie uitgesloten wordt.

5.2.3.4 Visie op vestiging van bordelen en seksinrichtingen

De gemeente heeft een beleid ontwikkeld ten aanzien van de vestiging en exploitatie van bordelen en seksinrichtingen. Voor Harselaar West betekent dit, dat zich op dit bedrijventerrein geen bordelen en andere seksinrichtingen mogen vestigen. In onderhavig bestemmingsplan worden ze dan ook expliciet uitgesloten.

5.2.3.5 Visie op detailhandel

De gemeente wenst detailhandel niet toe te staan op het bedrijventerrein om de volgende redenen:

• 1. de ligging van Harselaar biedt juist goede perspectieven voor bedrijven, die gezien hun aard primair ene plaats dienen te hebben op een bedrijventerrein. Aangezien ook op de Harselaar ruimte een schaars goed is dient de beschikbare ruimte gereserveerd te worden voor bedrijven, die gezien hun aard primair een plaats op een bedrijventerrein dienen te hebben;
• 2. Harselaar heeft een perifere ligging ten opzichte van woongebieden; er bestaat geen enkele relatie met de bestaande woonkernen. Het toestaan van detailhandel zal tot gevolg hebben dat veel consumenten het industrieterrein met de auto zullen bezoeken. Dit is niet wenselijk vanuit de gedachte van het terugdringen van de automobiliteit, maar zal tevens leiden tot overlast voor de andere op Harselaar gevestigde bedrijven;
• 3. detailhandel hoort primair thuis in de dorpscentra.

Alleen na afwijking van het bestemmingsplan zijn de volgende vormen van detailhandel toegestaan:

• productiegebonden detailhandel;
• detailhandel in brand- en explosiegevaarlijke goederen;
• detailhandel in volumineuze goederen;
• bouwmarkten;
• detailhandel in meubelen en woninginrichting;

• 7. Beeldkwaliteitsplan bedrijventerrein Harselaar-West, Gemeente Barneveld, BRO, augustus 2009
• 8. Ontsluiting harselaar, gemeente Barneveld, Goudappel Coffeng, januari 2008, kenmerk BNVO22