direct naar inhoud van 4.4 Cultuurhistorie en archeologie
vastgesteld
NL.IMRO.0200.ov1006-vas1

4.4 Cultuurhistorie en archeologie

4.4.1 Cultuurhistorische waarden

Locatie 1 ligt tegen de zuidrand van een dekzandrug die ter plaatse wordt doorsneden door de Nieuwe Wetering. Die laatste werd waarschijnlijk in de 17de eeuw gegraven. Op de dekzandrug zijn van west naar oost de historische kernen Wiesel, Wenum, Beemte en de Beemterweg gelegen. Reeds in de middeleeuwen lagen hierop kampen met akkers. Het zuidelijker gelegen gebied tussen de watergangen Grift en Nieuwe Wetering was in de 18de eeuw al ontgonnen, terwijl ten oosten van de Nieuwe Wetering nog veel woeste grond, voornamelijk heide, was gelegen. In de kaart van de Heerlijkheid Het Loo uit 1748, lijkt de grond van locatie 1 te zijn aangegeven als grasland, terwijl locatie 2 destijds bebost was. Waarschijnlijk was dat bos niet lang tevoren aangeplant op voormalige heidegrond, als onderdeel van het landgoed Groot Lochem. Locatie 1 zou tot op heden grasland blijven, terwijl het bos op locatie 2 geleidelijk moest plaatsmaken voor akker- en grasland. Locatie 3 werd in 1748 aangegeven als onontgonnen heide. Sinds de 19de eeuw is hier echter grasland gelegen, direct omgeven door bomenlanen, en houtwallen in de iets ruimere omgeving. Ten westen van deze locatie ligt de Drostendijk, waarvan het rechte verloop zijn oorsprong vindt in het traject van de Nieuwe Wetering, waarvan de smalle 'bovenloop' direct ten westen van de weg ligt.

In de Cultuurhistorische Beleidskaart van de gemeente Apeldoorn hebben alle drie locaties de aanduiding 'middelhoge waarde'. Dit betekent dat hier moet worden gestreefd naar behoud, herstel en versterking van de cultuurhistorische waarden. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is cultuurhistorisch bureauonderzoek verplicht. Locaties 1 en 3 grenzen direct aan gebieden met hoge cultuurhistorische attentiewaarde. De cultuurhistorische waarden in het gebied zijn in grote lijnen beschreven in de cultuurhistorische analyse Apeldoorn Noord-Oost uit 2007. Elementen met cultuurhistorische waarde zijn bij de drie gebieden:

  • de Nieuwe Wetering, als oude gegraven watergang die diende om het gebied te kunnen ontwateren en ontginnen
  • de onregelmatige rechtlijnige verkaveling die is aangelegd bij de ontginning van het gebied

Bij locatie 2 zijn bovendien waardevolle elementen:

  • bomenlanen
  • de nabij gelegen oude boerderij Kraaienjagersweg 14 inclusief het erf.

Bij locatie 3 zijn bovendien waardevolle elementen:

  • bomenlanen
  • de nabij gelegen oude boerderijen Drostendijk 64 en Lochemsestraat 2 (net buiten gemeente Apeldoorn) inclusief erven.

Het plan, zoals beschreven in paragraaf 3.2, tast deze waarden niet aan, mits de Nieuwe Wetering zijn in essentie rechte loop zal behouden. Dat is het geval.

4.4.2 Archeologische waarden

Op de gemeentelijke archeologische beleidskaart 2006 liggen de locaties 1 en 2 in een gebied met een lage archeologische verwachtingswaarde. Dit betekent dat bij bodemingrepen groter dan 50 m2 en dieper dan 35 cm (buitengebied) een archeologisch onderzoek uitgevoerd dient te worden. Dit onderzoek kan er in eerste instantie uitzien als een archeologische quickscan. Een klein deel van locatie 2 raakt een zone met een middelhoge archeologische verwachtingswaarde. Locatie 3 ligt in een gebied met een middelhoge archeologische verwachtingswaarde. Dit betekent dat bij bodemingrepen groter dan 50 m2 en dieper dan 35 cm (buitengebied) een archeologisch onderzoek uitgevoerd dient te worden. Aangezien dit bij de voorgestelde ingrepen niet het geval is, is archeologisch onderzoek niet nodig.

Geconcludeerd kan worden dat de archeologische verwachtingswaarde laag (locatie 1 en 2) blijft, dan wel middelhoog (locatie 3) is. In lage, natte gebieden kunnen echter wel specifieke vondstcomplexen voorkomen, zoals off-site structuren om een gebied toegankelijk te maken (bijvoorbeeld paden en bruggen), maar ook rituele deposities kunnen in dergelijke gebieden zijn uitgevoerd. Deze vondstcomplexen laten zich moeilijk voorspellen, bij de planuitvoering dient derhalve rekening gehouden te worden met zulke toevalsvondsten.