Buitengebied 2009, herziening waterwinning Wierden

3.2 Provinciaal beleid

Omgevingsvisie Overijssel

Op 1 juli 2009 is de Omgevingsvisie Overijssel vastgesteld door Provinciale Staten. De Omgevingsvisie Overijssel is het provinciale beleidsplan voor de fysieke leefomgeving van Overijssel. Leidende thema's in de Omgevingsvisie zijn duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

Als het gaat om de drinkwatervoorziening is de ambitie een betrouwbare drinkwatervoorziening (zowel in kwaliteit als kwantiteit). Grondwater als bron heeft bij de provincie de voorkeur. De provincie zorgt voor voldoende beschikbare bronnen. Kwetsbare drinkwatervoorzieningen worden onderzocht op maatregelen voor een betere bescherming. De provincie hanteert onder andere de volgende uitgangspunten:

• Het gehele intrekgebied van de drinkwaterwinning wordt beschermd.
• Geen functies met risico op grondwaterverontreiniging, tenzij de beschermingssituatie verbetert (stap-vooruitprincipe). Bij grote en grootschalige ruimtelijke ingrepen is een verslechtering op plaatselijk niveau toegestaan, mits op gebiedsniveau verbetering plaatsvindt (saldobenadering).
• Preventie via de verbodsbepalingen in de verordening is de meest doelmatige bescherming tegen ruimtelijke functies die risico hebben voor grondwaterverontreiniging. Het gaat dan om een brongerichte aanpak van bedreigende activiteiten/functies.
• Duurzaam veiligstellen: de bescherming van de openbare drinkwatervoorziening moet opgenomen zijn in gemeentelijke structuurvisies en de bestemmingsplannen.

Daarnaast is de provincie van mening dat drinkwaterwinningen duurzaam moeten worden ingepast en ingericht. Dat betekent dat naast een goede bescherming tegen verontreinigingen de inbreuk op het natuurlijk watersysteem zo klein mogelijk is en de schade aan functies als landbouw en natuur zoveel mogelijk wordt beperkt.

De grondwaterbeschermingsgebieden zijn door de provincie aangegeven op kaarten behorende bij de Omgevingsvisie. In verband met de voorgenomen gedeeltelijke verplaatsing van de drinkwaterwinning Wierden is de begrenzing van het waterwingebied, grondwaterbeschermingsgebied en het intrekgebied Wierden gewijzigd (besluit van 1 december 2010).

Omgevingsverordening Overijssel 2009

De Omgevingsverordening richt zich net als de Omgevingsvisie op de fysieke leefomgeving van Overijssel. In de Omgevingsverordening worden regels gegeven op het gebied van de ruimtelijke ordening, mobiliteit, milieu, water en bodem. De Omgevingsverordening stelt onder andere "regels ter bescherming van de kwaliteit van het grondwater met het oog op de waterwinning in bij de verordening aangewezen gebieden (grondwaterbeschermingsgebieden)". Gelet op de voorgenomen gedeeltelijke verplaatsing van de drinkwaterwinning Wierden is de begrenzing van het grondwaterbeschermingsgebied en het intrekgebied gewijzigd. In Bijlage 1 Ligging grondwaterbeschermingsgebied is kaartbijlage 1a opgenomen die behoort bij de Wijziging Omgevingsverordening Overijssel (met de nieuwe begrenzing van het grondwaterbeschermingsgebied bij Wierden). De Wijziging Omgevingsverordening Overijssel is op 1 december 2010 vastgesteld.

In de verschillende zones van de beschermingsgebieden gelden verschillende regels, afhankelijk van de mate van kwetsbaarheid. In waterwingebieden zijn in beginsel geen activiteiten toegestaan die niet direct samenhangen met de winning. Grondwaterbeschermingsgebieden zijn, gezien de langere verblijftijden van het op te pompen water, minder kwetsbaar dan waterwingebieden. In deze gebieden gelden regels gericht op het verbieden van of het stellen van voorwaarden aan grondwaterbedreigende activiteiten.

Naast extra milieuregels gelden in de beschermingsgebieden ook ruimtelijke beperkingen. Voor het ruimtelijke ordeningsbeleid is het uitgangspunt dat het risico op verontreiniging van het grondwater binnen grondwaterbeschermingsgebieden en intrekgebieden wordt tegengegaan.

Reconstructieplan Salland-Twente

Salland en Twente, waar de gemeente Wierden deel van uitmaakt, hebben net als andere (zand)gebieden in Zuid en Oost Nederland te maken met een hoge veedichtheid. In deze gebieden, de zogenaamde concentratiegebieden, is de intensieve veehouderij sterk vertegenwoordigd en doen zich verschillende problemen voor die nauw met elkaar samenhangen. Kern van de problematiek is dat landbouw, wonen, werken, mobiliteit, recreatie en natuur en landschap elkaar te vaak in de weg zitten. Gevolg is dat economische functies in het landelijk gebied beperkt worden in hun ontwikkelingsmogelijkheden, met alle nadelige gevolgen van dien voor de sociaal-economische vitaliteit en de leefbaarheid van het gebied. Om deze samenhangende problematiek aan te pakken is de Reconstructiewet concentratiegebieden opgesteld, die op 1 april 2002 in werking is getreden. Het Reconstructieplan Salland-Twente (2004) vormt voor Salland en Twente de basis voor de reconstructie.

De Reconstructiewet concentratiegebieden vraagt het reconstructiegebied in te delen in drie soorten zones of gebieden: landbouwontwikkelingsgebied, verwevingsgebied en extensiveringsgebied. Het gebied ten zuiden van de kern Wierden maakt onderdeel uit van verwevingsgebied. De hoofdlijn in verwevingsgebied is:

• het mogelijk maken en handhaven van veel functies naast elkaar en in combinatie met elkaar;
• ruimte bieden aan meerdere functies (wonen, recreatie, economie, natuur, landschap etcetera);
• de landbouw, waaronder de intensieve veehouderij, beperkt ruimte bieden;
• extra kansen bieden door de ontwikkeling van sterlocaties voor de intensieve veehouderij.