Beneden Regge, deelgebied Kiekebelt

2.1 Bestaande situatie

Het stroomgebied van de Regge is onderverdeeld in drie delen, namelijk de Boven Regge, de Midden Regge en de Beneden Regge. Het plangebied is gelegen langs de Beneden Regge, welke het benedenstroomse deel vormt (van stuw Hankate tot aan de uitmonding in de Vecht). Op de Beneden Regge wateren verschillende zijwaterlopen af, waaronder de Linderbeek en de Hammerwetering. Het Reggedal bestaat voor het grootste deel uit ondiepe dalen die tot de dalvormige laagten worden gerekend. Ze hebben hun ontstaan grotendeels te danken aan het afstromen van water over de diep bevroren ondergrond. De hoogteligging varieert sterk in de omgeving van het plangebied. De Regge, met een hoogte van circa 2,5 m +NAP, stroomt tussen de Archemerberg (78 m +NAP) en de Besthmenerberg (33 m +NAP). De Kiekebelt, ten oosten van de Regge, is circa 8,5 m +NAP. Ten westen van Dalmsholte is het hoogste punt circa 14,5 m +NAP. Op de plaats waar de Regge in de Vecht stroomt is de grondslag op zijn laagst (3 m +NAP).

Ontstaansgeschiedenis

Eind 19e eeuw was het Reggedal voor een groot deel ontgonnen en bestond het gebied uit kleine graslanden met houtwallen, afgewisseld met akkers. De rivier heeft zich door de jaren heen steeds verlegd. In 1860 en 1900 week De Regge sterk af van de huidige vorm en meanderde nog enigszins. Tevens nam de rivier meer ruimte in door buiten haar oevers te treden in tijden van hoog water. In de crisisjaren 1925-1935 is de Regge gekanaliseerd en verlegd naar een rechter tracé. In de jaren daarna zijn nog enkele 'verbeteringswerken' uitgevoerd en tot de eeuwwisseling zijn nog enkele wijzigingen aangebracht om het water sneller af te voeren. Dit heeft geleid tot het huidige tracé. Daarna verschoof de visie van het zo snel mogelijk afvoeren van water naar vasthouden, bergen en afvoeren. In het kader van deze nieuwe kijk op waterbeheer zijn er enkele projecten uitgevoerd die hebben geleid tot het weer laten hermeanderen van de Regge.

Cultuurhistorisch gezien bestaat het gebied rondom de Beneden Regge uit een mozaïek van verschillende landschapstypen. Dit landschap is ontstaan onder invloed van de vele verschillen in hoogte, bodem en waterhuishouding. Het gebied is onder te verdelen in oude ontginningen, woeste gronden en jonge ontginningen. Binnen de oude ontginningen wordt onderscheid gemaakt in het natte, schaars bewoonde maten- en flierenlandschap en het drogere en intensiever bewoonde essen- en oude hoevenlandschap.

Huidig ruimtegebruik

Op basis van de landgebruikkaart is gekeken naar het landgebruik in het stroomgebied. Momenteel is circa 53% van het stroomgebied van de Beneden Regge agrarisch in gebruik. Daarnaast komen er relatief veel bossen, (restanten van) houtwallen, solitaire bomen en natuurgronden voor: circa 19%. De overige 28% wordt door de bewoners gebruikt voor wonen, werken en mobiliteit. Het bebouwd gebied concentreert zich vooral in de kern Den Ham (ligt geheel in het stroomgebied). Vroomshoop grenst aan de oostkant van het stroomgebied en Ommen even ten noorden van de Vecht. Daarnaast liggen de kernen Lemele en Besthmen binnen het stroomgebied. Geen van de kernen ligt direct aan de Regge.

In het landschap is de ontstaansgeschiedenis meestal nog herkenbaar. Typerend is dat veel restanten aanwezig zijn, maar dat vooral het watersysteem door de tijd heen is veranderd. Daarnaast is door de agrarische intensivering, schaalvergroting en kanalisering van de Regge, de oorspronkelijke landschappelijke structuur voor een deel vervaagd. Kenmerkend zijn de verspreid liggende afgesneden rivierarmen. Hier hebben zich moerasachtige situaties ontwikkeld. Deze afgesloten armen konden zich jarenlang ontwikkelen tot ecologisch waardevolle elementen.

Vanwege de omvang, inrichting en aard leent het waterlichaam zich voor de kanosport. Daarnaast is de Beneden Regge verpacht als viswater. Ook zijn delen van het gebied zeer geschikt voor andere vormen van vrijetijdsbesteding, zoals wandelen, paardrijden en fietsen. Een aantal wandel- en fietsroutes maken dan ook in meer of mindere mate gebruik van de aanwezige infrastructuur in het projectgebied zoals het 'Reggepad' en het 'Overijssels Havezatenpad'. Daarnaast liggen er veel verblijfsrecreatieterreinen in de omgeving, waaronder diverse bungalowparken. Naast de waterrecreatie bevinden zich geen recreatieve routes in het projectgebied.