VMBO

3.7 Verkeer en parkeren

3.7.1 Huidige situatie

Auto

Het plangebied wordt primair ontsloten via de Europalaan en de Fré Cohenstraat/Houtmaatweg. De Europalaan maakt onderdeel uit van de invalsweg / radiaal Bornsestraat - Rondweg en heeft een belangrijke functie voor de afwikkeling van het verkeer op het hoofdwegennet in heel Hengelo. Van de Bornsestraat tot de Hazenweg is het snelheidsregime van de Europalaan 50 km/uur. Na de Hazenweg tot het geregelde kruispunt Rondweg (N743) is het snelheidsregime op de Europalaan 60 km/uur. Aan de oostzijde wordt het plangebied begrensd door de Dijksweg. (deze smalle straat vormt geen (primaire) ontsluiting voor gemotoriseerd verkeer van de ontwikkeling VMBO en de sporthal accommodatie). Zowel de Fré Cohenstraat/Houtmaatweg als de Dijksweg zijn nu nog 50 km/uur wegen, maar zullen worden gecategoriseerd en afgewaardeerd naar 30 km/uur wegen (erftoegangswegen). Dit is opgenomen in de verkeers- en circulatie maatregelen plan Medaillon, waarvoor de benodigde verkeersbesluiten voor het gehele plan al zijn genomen. De zuidzijde van het plangebied wordt begrensd door de Pieter de Hoochstraat. Deze woonstraat welke nu nog in de bouwrijp fase is, vormt geen onderdeel van de ontsluiting naar de VMBO locatie, maar wordt gescheiden door een groenbuffer en een wadi. De zogenaamde erftoegangswegen in gebied Medaillon, inclusief de wegen Fré Cohenstraat/Houtmaatweg en Dijksweg, vormen dus een verblijfsgebied waar een maximale snelheidsregime gaat gelden van 30 km/uur. Het verkeersbeleid is gericht op de inrichtingsprincipes welke voldoen aan de uitgangspunten van duurzaam veilig verkeer. Dat wil zeggen dat doorgaand gemotoriseerd verkeer in verblijfsgebieden zoveel mogelijk wordt voorkomen. Op logische plekken zoals oversteekpunten voor langzaam verkeer en kruisingsvlakken of kruispunten worden verkeersremmende maatregelen gerealiseerd zoals drempelplateaus.

Fiets

Het plangebied beschikt (al) over een redelijk fijnmazig fietsnetwerk met de nodige solitaire voorzieningen en fietspaden voor de fietsers (zie kaartje "langzaamverkeer" bij paragraaf 3.7.3). De belangrijkste is de stadsfietsroute Slangenbeek (Vossenbelt). Ter hoogte van de Europalaan sluit deze stadfietsroute in zuidelijke richting na het Rijksweg A1 viaduct, aan op de Fré Cohenstraat en Achterhoekseweg. Tevens is er extra aandacht voor de integratie met de oost-west fietsrelaties vanuit plan Medaillon naar zowel naar woonwijk Hengelose Es alsmede bedrijvenpark Westermaat Zuidoost en bedrijventerrein Westermaat Zuidwest.

Openbaar vervoer/HOV

Langs het plangebied lopen buslijnvoeringen 8 en 13. Deze buslijnen maken onderdeel uit van het Hoogwaardig Openbaar Vervoer systeem (HOV) van Hengelo. Delen van dit HOV netwerk kennen aparte snelle busbanen waar de bus voorrang heeft op al het andere verkeer. In de spitsperioden kent het HOV een hoge ritfrequentie van vier bussen per uur. Op de Europalaan en parallel gelegen busbaan is ter hoogte van de Hazenweg en de gesitueerde hoofdentree van de nieuwe VMBO locatie, een HOV bushalte aanwezig.

Verkeersveiligheid

In het kader van het beleid Duurzaam Veilig worden alle verblijfsgebieden in en rond het VMBO plangebied ingericht als 30 km/uur zone. Er zal blijvend worden gemonitord of er nog sprake is van (nieuwe) verkeersonveilige situaties. Op de hoofdwegenstructuur komt één locatie als verkeersongeval locatie naar voren welke speciale aandacht vraagt. Dit is de rotonde Bornsestraat. Deze rotonde nadert zijn maximale verwerkingscapaciteit in de spitsperioden. Vanuit het aspect verkeer(on)veiligheid zal deze locatie binnen twee tot drie jaar een Verkeersongevallen Concentratie punt (VOC) worden. Omdat fietsers op de rotonde voorrang hebben (eis Binnen de Bebouwde Kom), betekent dit bij de realisatie van de VMBO school dat nog meer fietsers de doorstroming van gemotoriseerd verkeer, zowel stad in als stad uit, versneld negatief gaan beïnvloeden. Uit een analyse van de aangeleverde herkomst gegevens gaat het om ongeveer 470 fietsers per dag extra op deze rotonde. Het ombouwen tot een volledig geregeld kruispunt is dan ook op de middellange termijn verkeerskundig noodzakelijk.

3.7.2 Nieuwbouw VMBO

Fietsparkeren

Goed en veilig kunnen fietsparkeren bij grote schoolfuncties is belangrijk. Door een dagelijks groot aantal slordig geparkeerde fietsen wordt de vooraf nagestreefde beeldkwaliteit niet gehaald en ontstaat een rommelig beeld. Ook het beheer en onderhoud vormt al snel een structureel probleem.

Fietsparkeren VMBO school

Op basis van diverse rekenmethodieken en door de schoolbesturen aangeleverde gegevens en aanwezigheidspercentages, zijn ten behoeve van de modaliteit fietsparkeren voor leerlingen én docenten/medwerkers minimaal 1.287 fietsparkeerplaatsen benodigd.

Fietsparkeren sporthal

De ligging van de entrees van het VMBO gebouw en de sporthal accomodatie liggen relatief ver uit elkaar, dus dubbelgebruik van VMBO fietsparkeerplaatsen zal niet of nauwelijks plaatsvinden. Daarom is een afzonderlijk fietsparkeercluster pal naast de entree van de sporthal een vereiste. Gerekend wordt met minimale behoefte van 45 fietsparkeerplaatsen.

Autoparkeren

Uitgangspunt bij aanwezigheid VMBO leerlingen en VMBO docenten is dat op een gemiddelde werkdag 100% van de in totaal 1.112 leerlingen aanwezig (dagonderwijs, leeftijd van 12-16 jaar) en 80% van de in totaal 123 docenten/personeelsleden. Deze percentages komen uit de vakliteratuur.

Autoparkeren VMBO school

Ten aanzien van de totale parkeervraag zijn er diverse rekenmethoden met elk hun eigen benaderingswijze. Bijvoorbeeld op basis van groepen leerlingen, per leslokaal of vergelijkbare schoolfuncties zoals vermeld in de Nota Autoparkeren (Bijlage 3, Parkeernormen 2009). De meest realistische methode is de parkeervraag op basis van mobiliteitsgedrag / modal split vanuit de praktijk en aangeleverd door de scholen zelf. Op een gemiddelde werkdag is 80% van docenten aanwezig, van die 80% komt 80% met de auto. Dit komt overeen met een totale parkeerbehoefte van minimaal 79 parkeerplaatsen. Gezien de perifere ligging dichtbij Rijksweg A1 /afrit 30 en de uitkomsten van de verschillende rekenmethodes, is het aantal van 80 pp voor parkeren voor de groep docenten / personeelsleden op eigen terrein een minimale vereiste.

Autoparkeren sporthal

De functie sporthal genereert een aanvullende theoretische bruto parkeerbehoefte van 41,8 pp afgerond 42 parkeerplaatsen (gemeentelijke parkeernorm 2,3 pp/100 m2 BVO bij 95% bezoekersaandeel). Het primaire gebruik van deze sporthal is echter voor de VMBO leerlingen zelf op reguliere schooltijden en het verzorgingsgebied overwegend lokaal. Bij avond activiteiten kunnen bezoekers/gasten parkeren op de reguliere VMBO parkeerplaatsen. Het VMBO kent geen avondonderwijs. Dit genereert in dat geval dan geen extra parkeerbehoefte vanwege het toe te passen dubbelgebruik van parkeerplaatsen.

Bevoorrading (laden en lossen)

Het scheiden van bevoorrading stromen van de overige verkeerstromen is aan te bevelen. De aanleg van een laad- en loshaven of zone op eigen terrein is een vereiste. Ingewikkelde achterwaartse manoeuvres door expeditieverkeer moeten in deze schoolomgeving te allen tijde worden voorkomen.

Kiss and Ride

Van de totaal 1.112 leerlingen zal volgens de vakliteratuur naar schatting 2% gehaald en gebracht worden met de auto. Volgens de CROW rekenmethodiek 'Halen en brengen bij Scholen' (CROW publicatie nr. 182) genereert dit een aanvullende parkeerbehoefte van 4 tot 5 parkeerplaatsen in een te realiseren Kiss and Ride ontwerp in de directe nabijheid van het VMBO terrein. Het is onwenselijk en verkeersonveilig dat dit haal- en breng gedrag door ouders of opvoeders gaat plaatsvinden op de Fré Cohenstraat, laat staan op de Europalaan.

Openbaar vervoer

Naast locatiekeuze, buslijnvoering openbaar vervoer (HOV lijn 8 en 13) , bestaande infrastructuur en mobiliteitsmanagement (inclusief bedrijfsvervoersplan), spelen ook de weersinvloeden een grote rol op de dagelijkse vervoerwijze keuze ('modal split') van de fietsende forens (docent/personeel).

Modaliteit docenten

Het is en blijft zeer wenselijk het gebruik van fiets en openbaar vervoer en carpoolmogelijkheden te stimuleren. Juist omdat hier veel voordelen aan zitten ten aanzien van aspecten zoals bereikbaarheid, leefbaarheid, milieu, gezondheid, maar ook maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheidsprincipes.

Modaliteit leerlingen

Hoeveel leerlingen met het openbaar vervoer naar deze perifere school locatie zullen gaan komen is onbekend. Vooralsnog wordt dit geschat op maximaal 100 leerlingen of 11% (op basis van afstand, herkomst en ligging NS stations).

HOV halte

De HOV halte aan de Europalaan inclusief busbaan ligt letterlijk 'gewoon pal voor de deur' en het is daarmee zondermeer wenselijk korte logische looplijnen te realiseren naar de hoofdentree VMBO om het gebruik van het (hoogwaardige) openbaar vervoer te stimuleren (4x p.u. in ochtendspits).

Reductie factoren OV

Reductie factoren op de parkeernormering/kencijfers en parkeerbalans berekeningen ten aanzien van bijvoorbeeld het (hoogwaardig en frequent) openbaar vervoer worden in deze stedelijke zone (rest bebouwde kom) en voor deze functie (VMBO inclusief sporthal) niet toegepast.

Parkeerbalans

De globale parkeerbalans voor deze nieuwe solitaire functie beperkt zich hoofdzakelijk tot een inventarisatie van de (totale) parkeervraag vanuit de VMBO zelf. Het primaire gebruik van de solitaire sporthal achter de VMBO school is voor de VMBO leerlingen zelf. Eventuele toekomstige wedstrijdfuncties met 'bezoekers/gasten' vinden plaats buiten de reguliere schooltijden. Mogelijk gecombineerd gebruik op basis van aanwezigheidspercentages is dan niet aan de orde, omdat de maximale parkeervraag (ongeveer 42 pp.) eenvoudigweg op eigen VMBO terrein kan worden opgevangen (mits eigen VMBO terrein uiteraard niet wordt afgesloten). In tegenstelling tot een ROC functie, is er ook geen sprake is van avondschool activiteiten, waardoor dit geen frictiemomenten in de totale parkeervraag genereert. Het aantal voor de groep docenten/personeelsleden te realiseren parkeerplaatsen blijft dus minimaal 80 parkeerplaatsen.

3.7.3 Bereikbaarheid en ontsluitingsstructuur

Op dit moment (oktober 2012) wordt de infrastructuur (bouwrijp fase) aangelegd voor de vervolgfasen van Medaillon. De woonstraat Pieter de Hoochstraat mag echter geen gehele of gedeeltelijke ontsluiting vormen van het VMBO terrein. Er dient bovendien een groenbuffer in stand te blijven welke niet mag worden doorsneden. Uitgangspunt in het aangrenzende gebied Medaillon is het definitief stedenbouwkundig plan en de inmiddels genomen verkeerbesluiten van de verkeermaatregelen en het circulatiemodel van plan Medaillon.

gemotoriseerd verkeer

Bereikbaarheid hulpdiensten

De primaire ontsluiting en (hoofd)aanvalsroute voor bijvoorbeeld eerstelijns brandweervoertuigen is via de Europalaan/Fré Cohenstraat. De ontsluiting via Dijksweg met fietsdoorsteek zal gedimensioneerd worden als secundaire ontsluiting en calamiteitentoegang voor hulpdiensten.

Europalaan/Hazenweg als mogelijke primaire aansluiting?

Het aanleggen van een volwaardige aansluiting voor de VMBO op de Europalaan ter hoogte van de Hazenweg is verkeerkundig zeer ongewenst, zeer onveilig dus geen reële optie. De redenen hiervoor zijn de volgende:

• Slecht (uit)zicht, grote dode hoeken, dus geen duurzaam veilig ontwerp mogelijk;
• Bocht met grote hoogteverschillen;
• Relatief hoge snelheden gemotoriseerd verkeer;
• Voor fietsers te kruisen drukke Europalaan, HOV busbaan én Fré Cohenstraat/Houtmaatweg;
• Geen/weinig opstelmogelijkheden gemotoriseerd verkeer;
• Zeer weinig ruimte voor alle infrastructuur;
• Hoge investeringskosten en kapitaalvernietiging bij eventuele reconstructie.

Analyse herkomst (fiets)verkeer VMBO

Op basis van de door de schoolbesturen aangeleverde herkomst gegevens, laten zien dat het zwaartepunt in de ontsluiting van de VMBO aan de Europalaan/Fré Cohenstraat ligt. Tevens zal een aanzienlijk deel van de VMBO leerlingen dagelijks gebruik gaan maken van de rotonde Bornsestraat waardoor deze rotonde vooral in de ochtendspits periode nog zwaarder wordt belast. Dit heeft directe gevolgen voor de doorstroming van gemotoriseerd verkeer, de bereikbaarheid en de verkeersveiligheid.

Langzaamverkeer

Het gedrag van fietsende scholieren

Veel leerlingen fietsen meestal in grote clusters gezamenlijk naar school. Gewoon omdat in groepen fietsen gezellig is en je met elkaar kan bijkletsen. Dit gaat meestal via de kortste en snelste route. Bij het oppikken van andere (groepen) fietsers wordt in dat geval van die kortste route afgeweken. Deze keuze van korte snelle fietsroutes staat geheel los van de keuze van deze groep fietsers voor veilige(re) fietsroutes die misschien iets om fietsen zijn. Fietsen in grote groepen levert altijd specifieke problemen op met betrekking tot de dimensionering van bestaande (fiets)infrastructuur en de verkeersveiligheid. Bijvoorbeeld als het gaat om breedtes van fietspaden en fietsoversteken bij (geregelde) kruispunten en/of rotondes.

Scheiden van stromen

Het scheiden van stromen binnen het plangebied is zeer wenselijk. Stromen van die grote groepen fietsende leerlingen en de stromen van autoverkeer (op zoek naar een vrije parkeerplaats) en expeditieverkeer moeten elkaar niet moeten kruisen. Dit stelt bijzondere en heldere ontwerpeisen aan de uitwegconstructies en routering en inrichting op het (eigen) VMBO terrein.

Fré Cohenstraat als Fietsstraat

Omdat een aanzienlijk deel van de leerlingen vanuit het noorden en Hengelo zelf komt, ligt het zwaartepunt in ontsluiting aan de Europalaan/Fré Cohenstraat. Dit vraagt om een kritische blik naar de Fré Cohenstraat en omgeving als primaire ontsluitingsweg voor deze VMBO functie. Tevens zal deze nu nog 50/km/h weg, moeten worden gecategoriseerd en afgewaardeerd naar een 30 km/h weg en duurzaam veilig worden ingericht als fietsstraat.

Rood asfalt

Voor deze huidige stadsfietsroute is, gezien de toekomstige intensiteiten van gemotoriseerd verkeer, het toepassen van rood asfalt in elk geval verkeerskundig gezien een vereiste. Hiermee wordt de ondergeschiktheid van gemotoriseerd verkeer ten opzichte van het fietsverkeer sterk benadrukt. Dit is zeer belangrijk. Het gaat om het wegvak Achterhoekseweg tot begin fietspad viaduct A1 (waar fietsers in zuidelijke richting een hoge snelheid kunnen ontwikkelen).

Fré Cohenstraat/Houtmaatweg 'knippen'?

Het afsluiten van de Fré Cohenstraat/Houtmaatweg thv de Hazenweg wordt in het geheel niet overwogen. De nog smallere Dijksweg met slechts 4,0 meter breedte, kan maar een zeer beperkte capaciteit aan en is als tweerichtingsstraat (met zeer smalle bermen) kwetsbaar. Deze 'knip' is verkeerskundig zeer onwenselijk.

3.7.4 Samenvatting

Fietsparkeren

Ten behoeve van VMBO leerlingen én docenten/personeelsleden dienen in totaal minimaal 1.287 stuks fietsparkeerplaatsen te worden gerealiseerd zo dicht mogelijk bij de hoofdentree aan de Fré Cohenstraat zijde. Ten behoeve van de sporthal accommodatie dienen minimaal 45 fietsparkeerplaatsen te worden gerealiseerd direct bij de hoofdentree. Bij de eventuele keuze tot etage stallen (tweelaags stallen) voor de VMBO leerlingen is het mogelijk het ruimtegebruik van de voetprint bijna te halveren. Dit is echter geen noodzaak omdat tweelaags etage stallen nogal dominant in de ruimte staat.

Autoparkeren

Het minimum aantal van 80 parkeerplaatsen op eigen terrein voor de groep docenten / personeelsleden is noodzakelijk.

Bevoorrading

De inpassing en realisatie van een laad- en loshaven of zone op eigen terrein is wenselijk. Achterwaartse verkeersbewegingen door expeditie verkeer zijn onveilig en worden daarom niet toegestaan.

Kiss and Ride

Van de totaal 1.112 leerlingen zal naar schatting 2% gehaald en gebracht worden met de auto. Dit genereert dit een aanvullende parkeerbehoefte van 4 tot 5 parkeerplaatsen in een K en R strook ontwerp op eigen terrein.

Uitgangspunten binnen het plangebied 

Het inpassen van het VMBO gebouw en sporthal inclusief juiste en logische situering van de hoofdentree vraagt grote creativiteit en zorgvuldigheid. Het scheiden van stromen binnen het plangebied is zeer wenselijk. De stromen van groepen fietsende leerlingen en de stromen van autoverkeer (op zoek naar een vrije parkeerplaats) en expeditieverkeer moeten elkaar niet kruisen. Dit stelt bijzondere en heldere ontwerp- en inrichtingseisen aan de uitwegconstructies, de routering en inrichting op het VMBO terrein zelf.

Uitgangspunten en maatregelenmix buiten het plangebied

Dit betekent concreet dat er wordt ingezet op:

• Het optimaliseren en waarborgen samenhangend fietsroute netwerk;
• Aanpak potentiële conflictpunten op de belangrijkste fietsroutes van en naar deze VMBO locatie;
• Verbeteren verkeersveiligheid barrières Medaillon (zoals Europalaan en parallel gelegen HOV busbaan);
• Primaire ontsluiting VMBO voor alle modaliteiten via de Fré Cohenstraat (hoofd entree/voorzijde);
• Secundaire ontsluiting VMBO fietsverkeer via de Dijksweg (achterzijde);
• Scheiden van verkeersstromen door middel van een heldere, logische en veilige terreininrichting;
• Fietsen via de Europalaan stimuleren omdat dit zondermeer de veiligste fietsroute is met de minste conflicten;
• Sluipfietsroute Rondweg – privéterrein hotel van der Valk - Hazenweg aanpakken, maar niet afsluiten;
• Upgrading rotonde Bornsestraat met betrekking tot de afwikkeling van de extra VMBO fietsstromen vanuit de aspecten verkeers(on)veiligheid en doorstroming gemotoriseerd verkeer.