Buitengebied Borne, herziening Landinrichting

4.3 Ontwerp

Het ontwerp voor de Deurningerbeek en omgeving is onder meer gebaseerd op aanwezige en historische landschapskenmerken, watertechnische en ecologische onderzoeken en analyses en belangen van derden. Het ontwerp is uitgewerkt in deeluitwerkingen. Deze vertegenwoordigen een karakteristieke opgave en zijn bewust gekozen.

In de gemeente Borne zijn twee deelgebieden gelegen. Deelgebied “landgoed De Greve” heeft te maken met de historie van het landgoed en een beek die door hoge koppen gegeven is. Bovendien is hier de dorpsrand van Borne een factor die van belang is. Deelgebied “Hemmelhorst” is karakteristiek voor het deel van de beek dat door heideontginningsgebied gaat. De deeluitwerkingen met bijbehorende ontwerpprincipes en de vertaling naar het voorlopig ontwerp worden hieronder in beeld gebracht.

De Greve
De voorkeur voor dit deelgebied gaat uit naar het handhaven van het huidige tracé, omdat het grootschalig verleggen van de beek geen meerwaarde lijkt op te leveren voor ecologie en ruimtelijke kwaliteit. De grote ingreep zal waarschijnlijk een aantal huidige kwaliteiten doen verdwijnen. Belangrijk argument voor deze keuze is het feit dat bij een verlegging de beek over een lang traject vlak langs de bebouwde kom zou komen te liggen. Dit heeft waarschijnlijk een negatief effect op de ecologische waarde van de beek.

Er wordt nog onderzocht of het ecologisch en hydrologisch wenselijk is om de oude meanders in het bos opnieuw aan te sluiten op de beek of dat het beter is om ze geïsoleerd van de beek te laten liggen.
Daarnaast wordt bij het uitwerken van het ontwerp onderzocht of de cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten, zoals de theekoepel in het bos en het “watermachientje” en het bassin van Spanjaard, weer zichtbaar gemaakt kunnen worden of een (nieuwe) functie kunnen krijgen. Bovendien is de ruimtelijke opbouw van het erve en de bijbehorende grond een aandachtspunt.

De kruising van de beek met de Weerselosestraat en het traject waar de beek vlak langs deze weg stroomt verdient nog aandacht. De inrichting moet passen binnen de robuuste herinrichting van de beek, maar toch geen geweld doet aan de cultuurhistorie en de beleving van de essen.

Ontwerpprincipes:

• aanpassen van het profiel op het bestaande tracé
• het strakke uiterlijk van de beek toont het gegraven karakter
• profiel versmallen en verondiepen
• door het verwijderen van een aantal wallen worden oude meanders in het bos zichtbaar vanaf het pad
• opwaarderen wandelroute tussen tuinen en beek door middel van strakker onderhoud en evtentuele halfverharding en bankjes
• aan de noordzijde (tussen de essen) wordt de es begrensd door een haag en een wandelpad
• wandelroute langs de beek kan tracé behouden

Schetsontwerp deelgebied De Greve

Hemmelhorst
In deze jonge ontginning heeft een brede bosstrook de voorkeur, omdat dit de meest robuuste ecologische verbinding zal opleveren. Daarnaast zorgt de brede beplantingszone voor een accentuering van de beek en een sterke herkenbaarheid in een gebied dat nu weinig ruimtelijke structuur kent. Bovendien is het duurzaam, omdat het bestand is tegen grootschalige nieuwe ontwikkelingen.
Wel is het belangrijk dat er een aantal doorzichten komen. Dit zorgt voor een spannende beleving van het landschap en de beek zelf bij herkenningspunten of op plaatsen waar wegen kruisen met de beek. Over dit hele traject loopt, in de huidige situatie, het Marskramerpad via het onderhoudspad. In het nieuwe ontwerp is het mogelijk een mooie en afwisselende route te maken en het is daarom belangrijk dat hier aandacht aan besteed wordt.

Hoewel de bebouwde kom nog op afstand blijft, zal er ook nieuwbouw komen op een aantal erven dichterbij de beek. Dit is nog een extra argument voor een robuuste structuur die als groene buffer kan dienen voor de stedelijke omgeving. Daarnaast kan het Marskramerpad voorzien in een mooie wandeling vanuit de stad.

Aangezien het ecologisch en ruimtelijk weinig nut heeft om de beek te verleggen, zal de beek zoveel mogelijk op dezelfde plek blijven liggen. Dit is echter niet overal mogelijk in verband met de strook die toegedeeld is in het kader van de herverkaveling. Hierdoor zullen sporadisch verleggingen nodig zijn.

Ontwerpprincipes:

• De beekzone wordt een groots gebaar dat past in de grootschalige veldontginning
• De beek wordt duidelijk herkenbaar met een eigen structuur en karakter

Eindbeeld:

• spontane bosontwikkeling in de beekbegeleidende zone
• vanuit de omgeving is de beek herkenbaar; het is een dragende structuur in het landschap
• voornamelijk elzenbroekbos met een oppervlakkig stromende beek
  beplanting zorgt voor beschaduwing, wat gunstig is voor de ecologische waterkwaliteit
• binnen de strook kan de beek vrij meanderen, beïnvloed door vallende stammen of een opeenhoping van takken

Schetsontwerp deelgebied Hemmelhorst