direct naar inhoud van 5.2 Relatie met voorgaande herstructureringen
Plan: Emmen, Emmermeer Aireydorp fase 3
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0114.2012023-0702

5.2 Relatie met voorgaande herstructureringen

In het gehele plan Aireydorp is stedenbouwkundig veel aandacht besteed aan de relatie tussen de bestaande omgeving en structuren met de nieuwe bebouwing en de openbare ruimte binnen en rondom het gebied. Dit komt tot uiting in de toegepaste verkavelingsrichting, de zorgvuldige inpassing en vervlechting van de bebouwing- en (bestaande) groenstructuur met grote bomen/wallen, de situering van de woningen, de gekozen hoekoplossingen en in de wijze waarop bestaande groenstructuren worden versterkt, behouden en worden toegevoegd.
Belangrijk is hierbij aandacht voor het totaalontwerp: een goede situering en inpassing van de hele kavel van de woning of strook woningen en de hiermee samenhangende vormgeving en architectuur en materiaal- en kleurgebruik van de woningen, de Emmense verkavelingsrichting (ongeveer oost-west of noord-zuid) en oriëntatie van de woningen op de openbare ruimte en een versterking van de overgang tussen openbaar-privé.
De gerealiseerde buurten in de omgeving, Valtherbosrand-oost, Trianthabuurt, fase 2 Aireydorp en in ontwikkeling zijnde buurt Aireydorp-oost zijn op deze zorgvuldige wijze ingepast.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0028.png"

Figuur 5.2: overzicht herstructureringsgebieden

Valtherbosrand-oost:

Dit woongebied grenst met de zuidzijde aan de noordzijde van Aireydorp-fase 3 en met de noordzijde aan het Valtherbos. Het bos dringt dmv open groene plekken met grote bestaande bomen door in de woonbuurt, een zorgvuldige inpassing en vervlechting van bebouwingsclusters en groenstructuur, zie figuur 5.3. De buurt heeft verschillende woningtypes, maar voornamelijk rijwoningen en 1 appartementencomplex. De rijwoningen vormen bebouwingsclusters, met tussen de clusters veel openbaar groen met grote bestaande bomen. De woningen grenzen met de voorzijde of zijkant met een meeontworpen erfafscheiding aan dit openbaar gebied. De parkeerplaatsen liggen zowel in de bebouwingsclusters, als in kleine haaksparkeerstroken langs de weg. Er is 1 verdiept aangelegd parkeercluster in het openbaar gebied. Langs de wegen zijn de bestaande houtwallen gehandhaafd. De houtwallen, langs de Valtherzandweg, liggen op de overgang van dit woongebied en Aireydorp-fase 3.

Er is o.a. een grote eenheid in materiaalgebruik (donkerrood-paarse bakstenen), kapvorm (voornamelijk lessenaarsdak) en detaillering. Ook de aangrenzende rijwoningen van fase 3, het blokje van 3 woningen ten zuiden van de Valtherzandweg en de rijwoningen langs de Warmeerweg, hebben een lessenaarsdak.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0029.png"

Figuur 5.3: Luchtfoto, Valtherbosrand-oost, bebouwingsclusters in groene openbare ruimte en woningen ten noorden van Valtherzandweg met bomenrij, verdiept parkeren, lessenaardak.

Trianthabuurt:

De Trianthabuurt ligt op de plek van de voormalige Trianthaschool. Het gebied is verkaveld met vrijstaande en dubbele woningen. De kavels zijn deels vrij uitgegeven en deels gebouwd via een projectontwikkelaar. Het gehele gebied is ontsloten door nieuw aangelegde wegen, aan de westzijde door de R. Schuilingstraat, de noordzijde door de doorgetrokken Valtherzandweg en aan de zuidzijde door de Mr. C.L. Kniphorststraat. Aan de oostzijde ligt een nieuwe weg, de Vierde laan (E.van Drielststraat), de verbinding met Aireydorp-oost.
Ook in deze buurt is veel aandacht besteed aan de relatie bebouwing-openbare ruimte. Dit komt tot o.a. tot uitdrukking in de verkavelingsrichting, tweezijdig georiënteerde hoekoplossingen en behoud groenzone met bestaande bomen. De groenzone vormt de verbinding met het Valtherbos en eindigt in een klein pleintje midden in de buurt.
Er is variatie in woningtype, maar de woningen hebben door de oriëntatie, kapvorm en kaprichting en kleur- en materiaalgebruik veel samenhang. De 2/1 kapwoningen aan de noordelijke rand hebben eenzelfde verspringend lessenaarsdak als de 2/1 kapwoningen in de Kniphorststraat en de Pothoffstraat, zie figuur 5.4.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0030.png"

Figuur 5.4: Trianthabuurt, behoud groenzone, verbinding bos en verspringende lessenaarskap.

Aireydorp-oost:

Dit gebied vormt de oostrand van Emmermeer en is nog in aanbouw. Het bestaat uit vrij uit te geven kavels. In de oostwest-richting komen 2/1 kappers, in de noord-zuid rand, grenzend aan de begraafplaats, komen hoofdzakelijk vrijstaande woningen, figuur 5.5. Op de locatie waren vroeger volkstuinen, daarna lag het braak. Door herstructurering met ook vrijstaande woningen wordt een aantrekkelijke oost rand van Emmermeer-noord en specifiek Aireydorp gerealiseerd.
De woningen langs de oostrand zijn met de voorzijde gericht op het bos en de begraafplaats. Voor de woningen langs loopt de nieuwe weg, de Vierde laan (doortrekking E.van Drielststraat).
Ook in deze buurt is veel aandacht besteed aan de samenhang in de woningen. Er is samenhang in oriëntatie en situering woning, kapvorm (lessenaarsdak en variaties hierop) en kaprichting en materiaal- en kleurgebruik. De verschillen tussen de woningen ontstaan vooral door de meer individuele invulling door particuliere bouw. Het kleurgebruik is een sobere rood/bruin/paarse baksteen.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0031.png"
Figuur 5.5: stedenbouwkundig plan Aireydorp -oost.

Stedenbouwkundig plan Aireydorp 2005 (gerealiseerd fase 2, fase 3 is onderdeel):

Aireydorp wordt begrensd door aan de noordzijde de Valtherzandweg, westzijde de Warmeerweg, oostzijde de Schuilingstraat en zuidzijde de Tiesingstraat. Fase 2 is gerealiseerd. Fase 3 is de afronding van het herstructureringsproject.
In het stedenbouwkundige plan Aireydorp, zoals opgesteld in het totaalplan van 2005, is meer samenhang gebracht in de stedenbouwkundige, - en verkeer- en groenstructuur dan in de oorspronkelijke situatie, figuur 5.6. Verbindingen tussen de verschillende openbare ruimten (wegen en groen) en zichtlijnen zijn verbeterd en versterkt, zowel in de buurt als naar de omgeving (andere buurten en het Valtherbos). Enkele oost-west wegen (o.a. Pothoffstraat) zijn doorgetrokken en verbonden met de noord-zuidlaan de Warmeerweg en de buurtweg Schuilingstraat. Ook is een extra verbindingspad (voet- en fietspad met groenstrook) gemaakt tussen het Gratamaplein en de Valtherzandweg en doorlopend naar het Valtherbos.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0032.png"

Figuur 5.6: Stedenbouwkundigplan Aireydorp (d.d. 05-10-2005).

Het midden in de buurt gelegen Gratamaplein is meer als centrum van de buurt ontworpen. Dit is bereikt door meer openheid, wegen met bebouwing langs de randen van het plein en de verbeterde verbindingen. Hierdoor is het Gratamaplein nu het centrale hart van Aireydorp, begrensd door voorkanten van verschillende type woningen. Het woningbouwprogramma is gevarieerd, met zowel hoge en lage rijwoningen, patiowoningen en 2/1 kapwoningen. De variatie in woningtypes is duidelijk zichtbaar in Aireydorp. Elke woonstraat heeft een "eigen" type woning, mede gerelateerd aan de functie en het karakter van de straat/laan. Hierdoor ontstaat variatie in de buurt, maar een grote samenhang langs en in een woonstraat.
De Warmeerweg is een belangrijke noordzuidlaan in Emmermeer. Langs deze weg staan de hoge, vrij robuuste rijwoningen met lessenaarsdak, met de hoge gevel (ca 10 m) aan de straatzijde. Juist deze hoge, vrij stedelijke woningen geven een goede begrenzing aan en begeleiding van de laan met de brede groenstrook en grote bomen. De woningen hebben een smalle voortuin, begrensd door een haag. Er wordt geparkeerd in een langsparkeerstrook naast de weg en niet bij de woning. Tussen de parkeerstrook en de voortuin/voetpad ligt een groenstrook met bomenrij.
De buurtweg Schuilingstraat heeft een smaller profiel. Langs deze weg staan de lagere rijwoningen, met 1 laag met dakopbouw tegenover de lage, gehandhaafde, 2/1 kapwoningen aan de overzijde van de straat. Het lessenaarsdak van de dakopbouw vormt met de naastgelegen woning een vlinderdak. De woningen zijn trapsgewijs georienteerd op de weg. De voortuin wordt begrensd door een lage tuinmuur.
Er wordt geparkeerd op een langsparkeerstrook in de straat en niet bij de woning.
In het noordelijke deel gaat fase 2 over in fase 3: het laatste deel, voor ca 8 woningen, ontbreekt nog en ligt in fase 3. Dit deel ligt tegenover de nieuwe hoge woningen met lessenaarskap in de Trianthabuurt en vormt de overgang van de lage vlinderwoningen van fase 2 naar de hogere rijwoningen ten noorden van de Valterzandweg (Valtherbosrand-oost).
De Valtherzandweg is een oost-westverbinding in Emmermeer-noord. Kenmerkend is de bomenrij aan de noordzijde en de houtwal met grote bomen aan de zuidzijde van de weg fig 5.7. De houtwal is gehandhaafd. Er is 1 blokje van 3 rijwoningen gerealiseerd. De rest van de strook valt binnen fase 3, en zal ook bestaan uit rijwoningen. Het is, evenals langs de Warmeerweg, een hoge rijwoning, met lessenaarsdak, met de hoge gevel (ca 10 m) aan de voorzijde. De woningen hebben minder kleuraccent (wit) als langs de Warmeerstraat en hierdoor qua kleurgebruik een meer donkere en beter bij een houtwal passende uitstraling. De detaillering met erkers/uitstekende ramen is kenmerkend, figuur 5.7 en 5.10.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0033.png"

Figuur 5.7: Houtwal langs Valtherzandweg, hoek Warmeerweg

De ondiepe voortuin wordt begrensd door een haag. Tussen de houtwal en de haag ligt een voetpad. Er wordt geparkeerd op de langsparkeerstrook in de woonstraat en niet bij de woning. De houtwal wordt alleen doorstoken met een verbinding naar het voetpad. Verder blijft de houtwal intact, figuur 5.7. De Pothoffstraat en de Kniphorststraat vormen de oostwest-wegen in de buurt. Langs beide straten zijn de 2/1 kapwoningen gesitueerd. De Kniphorststraat is een binnenstraat met aan beide zijden woningen (na realisering van fase 3) en de Pothoffstraat grenst aan het Gratamaplein.
De Kniphorststraat krijgt aan beide zijden woningen, de hele zuidzijde is reeds gerealiseerd, figuur 5.8. Aan de noordzijde zijn 2 woningen gerealiseerd, de rest van de noordzijde ligt in fase 3. Dezelfde structuur wordt doorgezet. Aan het begin van de straat vanaf de Warmeerweg staan 2 vrijstaande woningen, de rest zijn 2/1 kappers. De eindwoningen die grenzen aan de woning in de Warmeerweg en Schuilingstraat springen naar voren en hebben geen voortuin. De voorkant van de woning staat in 1 lijn met de zijerfgrens van de hoekwoningen. De woningen hebben een verspringend lessenaarsdak. Het hoogste punt van de nok grenst aan de straatzijde, met een nokhoogte van ca. 11 m aan de voorzijde.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0034.png"

Figuur 5.8: straatprofiel Kniphorstraat met 2/1 kapwoningen, zicht naar westen

Hierdoor hebben de woningen aan de zuidzijde van de straat de lange dakhelling op het zuiden en de woningen aan de noordzijde van de straat de lange dakhelling op het noorden (deel in fase 3). De voortuin en soms de zijtuin wordt begrensd met een lage, gemetselde tuinmuur. Tussen de voortuin en de weg ligt een open groenzone met aan de zuidzijde van de weg een voetpad en aan de noordzijde een langsparkeerstrook tussen de inritten. Er wordt op eigen erf geparkeerd en op de langsparkeerstrook. De inritten gaan door het groen en zijn per 2 woningen samengevoegd. De 2/1 kapwoningen en de paar vrijstaande woningen zijn de enige woningen die parkeren op eigen erf.

Het Gratemaplein wordt begrensd door 3 woonstraten en heeft hierdoor 3 verschillende bebouwingsranden. Noordzijde (Pothoffstraat) de 2/1 kappers, westzijde (Roessinghstraat) de lage patiowoningen en de oostzijde (Bergsmastraat) de rijwoningen met golvend dak (samengesteld vlinderdak). Alle woningen zijn met de voorzijde op het plein gericht. De opzet en het uiterlijk van de 2/1 kappers en het straatprofiel zijn hetzelfde als in de Kniphorststraat. Langs de westzijde staan de patiowoningen. Ze zijn met elkaar verbonden en max. 4 m hoog. Er wordt geparkeerd tussen de woning en de straat. Hierdoor wordt de zijde van het park vrijgehouden van parkeren. Aan de oostzijde liggen rijwoningen, deels 1 laag met dakopbouw. Vanaf de straatzijde heeft de hele 1e verdieping een lessenaarsdak die met de naastgelegen woning verbonden is. Hierdoor ontstaat een 'golvende' dakvorm. Tussen de weg en het park is een langsparkeerstrook. Enkele hoekwoningen parkeren op eigen erf.

Tussen de Valtherzandweg, de Kniphorstweg en de Pothoffstraat is een verbindingspad met smalle groenstrook toegevoegd. Dit is de voet- en fietsverbinding van het Gratamaplein met het Valtherbos. De zijkanten van de woningen grenzen aan de groenzone. De zijerfgrenzen liggen in het verlengde van de woning en zijn voor alle woningen (dus ook de rijwoningen) éénvormig vormgegeven door een tuinmuur. Hiermee wordt het pad eenduidig begeleid en begrensd en is de overgang openbaar-privé duidelijk vormgegeven.

Een deel van de woningen langs het verbindingspad ontbreekt nog, deze woningen behoren tot fase 3. Voor deze woningen gelden dezelfde uitgangspunten qua erfafscheiding en hoekoplossing als de andere woningen langs het pad.

afbeelding "i_NL.IMRO.0114.2012023-0702_0035.png"

Figuur 5.9: Hoeksituatie Kniphorstraat - R. Schuilingstraat.

In afwijking van het totaalplan Aireydorp uit 2005 zal de trafo naast het verbindingspad gehandhaafd blijven. Hierdoor wordt 1 woning minder gerealiseerd en wordt in fase 3 de groenzone langs het verbindingspad iets verbreed.
Hoewel de woningen qua type en hoogte varieren, zijn de woningen in beeld sterk verwant. De gevels bestaan uit een rood genuanceerde baksteen eventueel met (wit) stucwerk. Erkers vormen een regelmatig thema, evenals een luifel t.p.v. de 1e verdiepingsvloer. Ook de daken, met forse overstekken met schuine dakvlakken (lessenaarsdak of verspringend lessenaarsdak), ondersteunen de samenhang nadrukkelijk. De erfgrenzen worden bepaald door muurtjes of hagen en pergola's die met elkaar verbonden zijn. Alle erfgrenzen die grenzen aan het openbare gebied zijn vormgegeven door een in hoogte variërende tuinmuur.
In Aireydorp is veel aandacht besteed aan hoeksituaties (eindwoningen) die grenzen aan het openbaar gebied. zie 5.9. De zijkant van de woning is vaak de grens van de kavel. In die situatie grenst de woning direct aan het openbare gebied. De zijerfgrens ligt hiermee in het verlengde van de woning (met of zonder erker). De zijerfgrens is mee-ontworpen in de stijl van de woning. En is verbonden met voorzijde van de volgende woning (al of niet met achterpad ertussen). De eindwoningen hebben geen blinde gevels, maar een twee-zijdige oriëntatie.