Bestemmingsplan Siddeburen, Hoofdweg 195

2.2 Historische ontwikkeling

2.2.1 Gemeente

De gemeente Slochteren beslaat een groot deel van de streek 'Duurswold'. Het Duurswold heeft zijn naam te danken aan het karakter dat het vroeger bezat. Er was sprake van lage gronden waarop struiken en bomen elkaar afwisselden. Het gebied werd ook wel de Zevenwolden genoemd, naar de zeven concentraties die op de zandrug waren ontstaan. De streek behoort tot de laagste delen van de provincie. Vroeger stroomde het water van de hogere klei- en zandgronden hier naar toe en ontstonden er meren. Het huidige Schildmeer is hiervan nog een overblijfsel. Bewoning ontstond op de hogere, drogere zandrug in het Duurswold. Het huidige bewoningspatroon is nog steeds op deze rug, die loopt van Ruischerbrug (via Harkstede, Slochteren en Siddeburen) naar Wagenborgen, gesitueerd. Door deze concentratie van bebouwing is een groot deel van de gemeente open buitengebied. Buiten de lintbebouwing liggen slechts enkele bebouwingsconcentraties, waaronder Overschild en Tjuchem.

2.2.2 Siddeburen

Siddeburen ligt, net als de kernen Slochteren en Hellum, op een glaciale rug uit de IJstijd. Deze afzetting is ontstaan toen ijspakketten grond opstuwden. De bovenlaag van de stuwwal bestaat uit dekzand, met daaronder veel verschillende lagen van klei, veen en rivierafzettingen. Dit terwijl de bovenlaag van de lager gelegen gronden grotendeels uit veen op eerdere afzettingen bestaat. Deze wal is, vanwege de hogere ligging en de bodemsamenstelling (dekzand), dan ook van oudsher het meest geschikt voor bebouwing. Op de historische kaarten is dan ook een groot verschil te zien tussen de dicht bebouwde stuwwal en de open delen in de laagtes daaromheen.

De stuwwal is van oudsher zeer intensief verkaveld en in gebruik. Bewoning, (agrarische) bedrijven, diensten, onderwijs, godsdienst en overheid vonden allen een plek in het uitgestrekte lint op de wal, waardoor de dorpen, zoals Siddeburen, zijn onstaan. Vanuit deze hogere randen, later ook vanuit de weinige landwegen die het gebied doorkruisten, is de verkaveling van de laagtes ontstaan. Het gebruik op deze lagere gronden is altijd vrij eenzijdig geweest en nog steeds speelt de landbouw in de laagtes een bepalende rol. De laatste jaren neemt echter de natuur steeds meer ruimte in, zowel in de laagtes als op de stuwwal.