Ceresdorp Dideldom - Schoolkade 63 e.o.

2.1 Ontstaansgeschiedenis Stadskanaal, Ceresdorp - Dideldom

In de tweede helft van de achttiende eeuw kreeg de turfwinning economische waarde. De stad Groningen bekleedde een belangrijke positie in de vervening van de provincie en de daaruit voortvloeiende turfwinning en -handel. De aanleg van een kanalenstelsel ten behoeve van de turfwinning begon dan ook vanuit de stad. Het Stadskanaal was een van deze kanalen en op 11 februari 1765 werd besloten tot de aanleg ervan. Deze datum wordt ook gezien als ontstaansdatum van de plaats Stadskanaal.

In 1819 werd het Musselkanaal gegraven als verlengde van het Stadskanaal. Ter plaatse van het industrieterrein Dideldom, ter hoogte van de aansluiting van de Vleddermond met het Stadskanaal, maakt het kanaal een kenmerkende dubbele knik.

De eerste bebouwing vond plaats in 1787 en pas rond het begin van de negentiende eeuw nam Stadskanaal in de regio de centrumpositie van Onstwedde over. Het centrum van de plaats ontwikkelde zich aan beide zijden van het kanaal ter hoogte van de Pekelderstraat. In de loop der tijd verschoof het centrum in zuidoostelijke richting langs het kanaal. Rond 1850 was het bebouwingslint in zuidelijke richting opschoven tot aan de bovengenoemde dubbele knik.

In 1903 kreeg de plaats een spoorverbinding met Veendam en in latere tijden werd deze doorgetrokken naar Assen (1906) en Ter Apel (1924).

Onder invloed van de vestiging van een strokartonfabriek en een aardappelmeelfabriek breidde het centrum zich aan het begin van de twintigste eeuw aanvankelijk verder uit in zuidwestelijke richting tot aan de provinciegrens. In geringere mate vond uitbreiding aan de oostzijde van het kanaal plaats.

In 1955 vestigde Philips zich in Stadskanaal op het bedrijventerrein Dideldom. In eerste instantie werden hier beeldbuizen geproduceerd. Later wordt overgestapt op de productie van halfgeleiders en plaatstellen.

Door de vestiging van Philips komt er een einde aan de grote werkloosheid. De ruim 3.000 arbeidsplaatsen zorgen voor een enorme ontwikkeling in woningbouw en voorzieningen. Langs het kanaal was nagenoeg geen plaats meer voor uitbreiding en ook de woonwijk Parkwijk was al volgebouwd. Dit betekende dat vanaf die tijd uitbreiding in noordoostelijke richting plaatsvond. Het Refaja ziekenhuis en theater Geert Teis danken hun aanwezigheid aan Philips.

Na de tumultueuze jaren tachtig en negentig sluit de fabriek in 2005 de poort. De productie verdwijnt naar Azië. De erfenis van Philips is een vervuild Ceresmeer en omgeving.