Bestemmingsplan Lewenborg/Ruischerwaard

2.5 Openbare ruimte

2.5.1 Groenstructuur

Lewenborg wordt gekenmerkt door grote groengebieden. Het groen nam een belangrijke plaats in bij het ontwerp van de wijk. Tot op heden heeft Lewenborg een groene uitstraling en bevinden zich binnen het plangebied belangrijke ecologische waarden.

De hoofdontsluiting (wijkring) van Lewenborg wordt begeleid door een brede groenzone. Dit kan worden gezien als een belangrijke ruimtelijke hoofdstructuur, de ruggegraat van de wijk. Deze structuur ondersteunt de hoofdopzet van het stedenbouwkundig ontwerp. De Bakboordswal en Stuurboordswal liggen in een brede groene setting. Binnen de verschillende stempels komt eveneens veel groen voor. Dit zijn de kleinere, meer intieme groene invullingen bestaand uit een trapveldje, speelplekje of wijkgroen. In een enkel geval is ook een waterpartij in het groen aangelegd. In onderstaande figuur is het aandeel groen in de wijk goed zichtbaar. Tussen de eerste woningen van de wijk en de Beneluxweg ligt eveneens een groene zone. Hierin zijn sportvoorzieningen aanwezig waarop recentelijk de uitbreiding van een scholencomplex is gesitueerd. Opvallend is de overgang tussen Lewenborg en het buitengebied. De Noorddijkerweg is goed herkenbaar als lintstructuur doordat de achterkanten van bebouwing in Lewenborg op redelijke afstand liggen van de bebouwing aan de Noorddijkerweg. Het contrast tussen stad en land is hier duidelijk vorm gegeven.

De groenstructuur

Openbaar gebied in Lewenborg (pleintje, speelterrein en singel aan de Midscheeps)

Een bijzonder deel van het openbaar groen is het Le Roy-gebied. Het gebied is genoemd naar zijn grondlegger de kunstenaar / schrijver Louis Le Roy. De groenstrook die zich uitstrekt van de Wimpel tot aan het Kluisgat is een toegankelijke groene oase waar buurtbewoners en passanten van de natuur kunnen genieten. Buurtbewoners hebben een grote inbreng bij het onderhoud en de inrichting van het gebied. Het gebied wordt gezien als een soort collectieve tuin. De fundamentele gedachte van Le Roy achter dit gebied is dat er geen vastomlijnde plannen liggen voor de ontwikkeling hiervan en dat het zich op lange termijn moet bewijzen. Hierbij moet men aan duizenden jaren denken (aldus Le Roy). De natuur mag z'n gang gaan en de mens mag ingrijpen waar hij wil.

Inrichting in groen volgens de Le Roy-gedachte

De Stadsweg is een historische route die door Lewenborg loopt. Zoals eerder al beschreven is deze route vrijwel niet meer herkenbaar. Alleen aan de westkant en de oostkant loopt de route als een fietspad, aangekleed door groene gebieden, door het gebied. Het is van belang om deze route, voorzover nog herkenbaar, te behouden, danwel te versterken.

De wijk Ruischerwaard kent minder groene gebieden. Deze zijn beperkt tot groene speelweides tussen de drie wooneilandjes. Deze gebieden zijn haaks georiënteerd op het Eemskanaal en het Damsterdiep waardoor de relatie met het water wordt versterkt. De openheid en zichtlijnen zijn hier erg belangrijk. Drielanden kent daarentegen een ruimere groene opzet waarbij ook het water en riet meegerekend kunnen worden. Hier is een duidelijke hoofdstructuur in te herkennen met een blauwe scheiding tussen de drie buurten. Dit geldt ook voor Zilvermeer. De wijken liggen als enclaves tussen groen en water. Handhaving van ecologische natuurwaarden is de inzet van dit bestemmingsplan. Deze waarden worden onder de bestemmingen Groen en Water ondergebracht.

Boomstructuurplan

In het boomstructuurplan zoals vastgesteld in 2002 is de huidige situatie weergegeven en daarnaast de gewenste situatie met betrekking tot boomstructuren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hoofd- en nevenstructuur. De bomenhoofdstructuur is belangrijk op stedelijk niveau en de nevenstructuur is belangrijk voor de wijk. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt in de wenselijke grootte van de bomen.

Boomstructuurplan

Zoals uit het kaartje is af te leiden is Lewenborg een wijk dooraderd met bomenhoofdstructuren (bruin-rood gekleurd) en verspreid liggende groene elementen. Belangrijke bomenhoofdstructuren worden gevormd langs de hoofdverkeerswegen: Stuurboordswal, Lijzijde, Kluiverboom, Bakboordswal en de Rijksweg. Een andere bomenhoofdstructuur in Lewenborg loopt parallel en ten noorden van de Bakboordswal, langs het pad Midscheeps westwaarts. Hierlangs is in 2009 in het kader van wijkvernieuwing een grote watergang (Lewenborgsingel) gegraven begeleid door boomgroepen.

Ruischerwaard is een langgerekt stadsdeel omkaderd door een belangrijke bomenhoofdstructuur langs het Eemskanaal en de overzijde van het Damsterdiep.

Groenstructuurvisie

In de groenstructuurkaart (maart 2009) is voor de basisgroenstructuur aangegeven dat hier sprake is van hoogwaardige, integrale groenblauwe verbindingen op stedelijke schaal. Vaak zijn deze verbindingen multifunctioneel en zowel ecologisch, als recreatief, cultuurhistorisch en ruimtelijk van belang om de voor wonen, werken of recreëren gewenste omgevingskwaliteit te bereiken. De groenelementen en -structuren die deel uitmaken van de basisgroenstructuur staan niet op zichzelf, maar hebben binnen de stad nauwe relaties met de diverse 'sectorale' netwerken, zoals de bomenstructuur, de ecologische verbindingen, waterstructuren en recreatieve routes. Gestreefd wordt naar versterking van de functionele kwaliteit en complementering van de samenhang in het netwerk.

Wat betreft Lewenborg is op deze kaart goed de samenhang te zien van de groenelementen. De basisgroenstructuur wordt gevormd door de brede groene linten door de wijk en het 'wijkpark' tegen Kardinge, het park Lewenborg aan de westzijde en de verschillende groene gebiedjes. In het Le Roygebied is 30 jaar geleden met veel bewonersparticipatie het groen natuurlijk omgevormd. De natuurlijke processen en menselijke invloeden zijn in deze gebiedjes in 2009 door de gemeente ingekaderd zodat het groen minder ruig is geworden.

Ruischerwaard is een smalle wijk met basisgroenstructuur aan de oostzijde van de wijk en langs het Eemskanaal.

2.5.2 Waterstructuur

De belangrijkste waterstructuren liggen net buiten het plangebied. Het Damsterdiep en het Eemskanaal liggen aan de zuidzijde van het plangebied. Ruischerwaard ligt tussen beide kanalen in. De kanalen zelf zijn opgenomen in het bestemmingsplan “Openbaar vaarwater”. Ten noordwesten van het plangebied ligt het Zilvermeer, een waterpartij met strand dat grenst aan recreatiegebied Kardinge. De wijk Zilvermeer grenst aan het meer. Een wandelpad in de vorm van een steiger loopt langs de rand van de wijk.

Binnen het plangebied is het water in en rond Drielanden van grote ecologische waarde. Hier neemt het water, naast de groene oevers, een belangrijke plaats in de stedenbouwkundige structuur in. In Lewenborg liggen enkele vijvers in het groen verscholen. De Lewenborgsingel is een belangrijke waterstructuur door de wijk. Deze groenblauwe structuur geldt als hoofdstructuur. De Lewenborgsingel zorgt voor een continuïteit in de wijk. Aan de singel zijn het winkelcentrum gelegen en diverse maatschappelijke voorzieningen.

Uitgangspunten voor het bestemmingsplan

Het is de bedoeling om door middel van dit bestemmingsplan de groen- en waterstructuur te beschermen, met name het Le Roy gebied. De hoofdstructuren worden dan ook van een specifieke groen- en waterbestemming voorzien.