N331 Zwartsluis-Vollenhove

2.3.1.1 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR)

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) geeft een nieuw, integraal kader voor het ruimtelijk en mobiliteitsbeleid op rijksniveau en vervangt onder meer de Nota Ruimte, de Structuurvisie Randstad 2040 de Nota Mobiliteit, en de Mobiliteitsaanpak. Tevens vervangt het de ruimtelijke doelen en uitspraken uit onder meer de agenda landschap, de agenda Vitaal Platteland en Pieken in de Delta. Voor het juridisch borgen van de nationale belangen uit de SVIR heeft het Rijk, op basis van de Wet ruimtelijke ordening (Wro), twee besluiten vastgesteld:

• 1. Het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro5, 30 december 2011). Dit geeft de juridische kaders die nodig zijn om het vigerend ruimtelijk rijksbeleid te borgen. Met het Barro geeft het Rijk aan dat ingezet wordt op zuinig ruimtegebruik, bescherming van kwetsbare gebieden en bescherming van het land tegen overstroming en wateroverlast.
• 2. Het Besluit ruimtelijke ordening (Bro, 21 april 2008). Het Bro stelt vanuit de rijksverantwoordelijkheid voor een goed systeem van ruimtelijke ordening juridische kaders aan de processen van ruimtelijke belangenafweging en besluitvorming bij de verschillende overheden.

Het Rijk geeft provinciale en gemeentelijke overheden ruimte voor maatwerk, in lijn met het motto 'decentraal wat kan, centraal wat moet'. Het SVIR zet de gebruiker voorop, prioriteert investeringen scherp en verbindt ruimtelijke ontwikkelingen en infrastructuur met elkaar. Bij deze aanpak hanteert het Rijk een filosofie die uitgaat van vertrouwen, heldere verantwoordelijkheden, eenvoudige regels en een selectieve rijksbetrokkenheid.

In de SVIR wordt conform het bovenstaande gedachtegoed het ruimtelijke en mobiliteitsbeleid meer aan provincies en gemeenten overgelaten. De Rijksoverheid kiest voor een selectievere inzet van rijksbeleid op slechts 13 nationale belangen. Voor die belangen is het Rijk verantwoordelijk. Het gaat dan onder meer om een goede hoofdinfrastructuur, een aantrekkelijk vestigingsklimaat en internationale bereikbaarheid en het borgen van een goede waterveiligheid en een natuurnetwerk voor het overleven en ontwikkelen van flora- en faunasoorten.

Infrastructuur

Provinciale wegen als de N331 maken geen onderdeel uit van het hoofdwegennet ´rondom en tussen de belangrijkste stedelijke regio's inclusief de achterlandverbindingen´ waarvoor het rijk zich verantwoordelijk acht. Het project N331 raakt als zodanig dan ook geen rijksbelangen.

Wel is in bijlage 6 van de SVIR is limitatief opgenomen welke essentiële beleidsbeslissingen uit de Nota Mobiliteit (gewijzigd) van kracht blijven. Een relevant aspect hierbij is het nationale doel om de verkeersveiligheid permanente te verbeteren door een reductie van het aantal verkeersdoden en ernstige verkeersgewonden.

Het inrichten van de N331 Zwartsluis-Vollenhove als gebiedsontsluitingsweg en het aanbrengen van essentiële herkenbaarheidskenmerken dragen bij aan de doelstelling van het vergroten van de verkeersveiligheid en is daarmee in lijn met het rijksbeleid.

Waterveiligheid

Het Rijk is verantwoordelijk voor het integrale beheer van het hoofdwatersysteem en, samen met de waterschappen, verantwoordelijk voor de bescherming van Nederland tegen overstromingen. Het Rijk beschermt de primaire waterkeringen die in beheer zijn bij het Rijk evenals het kustfundament. Ook stelt het Rijk de normen voor de primaire waterkeringen, ook die in beheer bij waterschappen. Het project N331 Zwartsluis-Vollenhove is gedeeltelijk (van Zwartsluis tot De Krieger) gelegen op een primaire waterkering waarvoor het Rijk, samen met het waterschap voor deze primaire waterkering. Aan deze primaire kering vinden geen significante wijzigingen plaats die gevolgen hebben voor de waterveiligheid (zie ook paragraaf 4.7 Waterparagraaf).

Vanuit het rijksbeleid ten aanzien van waterveiligheid stuit het project N331 Zwartsluis-Vollenhove niet op belemmeringen.

Natuur

Om flora- en faunasoorten in staat te stellen om op lange termijn te overleven en zich te ontwikkelen zijn vanuit ruimtelijk oogpunt twee zaken essentieel: het behoud van leefgebieden en de mogelijkheden om zich te kunnen verplaatsen tussen leefgebieden. In internationaal verband heeft Nederland zich met het Biodiversiteitsverdrag en de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn (Natura 2000) gecommitteerd aan afspraken over soorten (flora en fauna) en leefgebieden van soorten (habitats). Het Rijk is verantwoordelijk voor en door de EU aanspreekbaar op het nakomen van die aangegane verplichtingen. Uitsluitend wanneer sprake is van nalatigheid van de provincies zal het Rijk de provincies aanspreken op het niet realiseren van de internationale verplichtingen.

Het project N331 Zwartsluis-Vollenhove heeft geen significante effecten op natuurwaarden. Vanuit het rijksbeleid ten aanzien van natuur bezien zijn er ten aanzien van dit project geen belemmeringen.

Conclusie

Het Rijksbeleid vormt geen belemmering voor het project N331 Zwartsluis-Vollenhove.

2.3.1.2 Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP)

Om Nederland blijvend tegen hoogwater te beschermen, zijn er enkele grote verbeterprogramma's in uitvoering waaronder het tweede Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP-2). HWBP-2 is een programma waarin de Rijksoverheid en 22 waterkeringbeheerders intensief samenwerken om Nederland te beschermen tegen overstromingen. Zij werken samen om op 89 plekken in het land de afgekeurde waterkeringen te versterken.

De primaire kering waarop een deel (Zwartsluis-De Krieger) van de N331 gelegen is, maakt geen onderdeel uit van het HWBP-2). Tevens vinden er geen significante wijzigingen aan de dijk en de dijkveiligheid plaats. Als zodanig oefent de N331 Zwartsluis-Vollenhove geen invloed uit op het HWBP-2.

Ondertussen is het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma (nHWBP) opgestart. Het doel van het programma is om de afgekeurde primaire waterkeringen en kunstwerken, van zowel waterschappen als Rijkswaterstaat (RWS), uit de derde toetsronde op een sobere en doelmatige wijze te versterken. In 2013 wordt het programma, als onderdeel van het Deltaprogramma 2014, met de eerste uitvoeringsprojecten vastgesteld.

De primaire kering waarop een deel (Zwartsluis-De Krieger) van de N331 gelegen is, voldoet volgens de derde toetsronde6 aan de norm. Tevens vinden er geen significante wijzigingen aan de dijk en de dijkveiligheid plaats. Als zodanig oefent de N331 Zwartsluis-Vollenhove geen invloed uit op het nHWBP.

2.3.2.1 Omgevingsvisie Overijssel

Provinciale Staten van Overijssel hebben op 1 juli 2009 de Omgevingsvisie Overijssel vastgesteld. In de Omgevingsvisie zijn het streekplan, verkeer- en vervoerplan, waterhuishoudingsplan en milieubeleidsplan samengevoegd tot één structuurvisie. Daarmee is deze structuurvisie, met een doorkijk naar 2030, hét centrale provinciale beleidsplan voor de fysieke leefomgeving van Overijssel. De Omgevingsvisie is een integrale visie waarbij verschillende beleidsonderwerpen op elkaar zijn afgestemd.

Duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit zijn de rode draden van de Omgevingvisie. Duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit zijn leidend voor alle beleidskeuzes die de provincie Overijssel maakt.

Duurzaamheid wordt in de Omgevingsvisie gedefinieerd als: 'duurzame ontwikkeling voorziet in de bhoeften van de huidige generatie, zonder voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien'. Duurzaamheid wordt gerealiseerd door een transparante en evenwictige afweging van ecologische, economische en sociaal-culturele beleidsambities.

Ruimtelijke kwaliteit wordt in de Omgevingsvisie gedefinieerd als 'datgene wat ruimte geschikt maakt en houdt voor wat voor mensen belangrijk is. Of duurzamer gesteld: wat voor mens, plant en dier belangrijk is'. Anders gezegd: ruimtelijke kwaliteit is: de goede functie op de goede plek op de goede manier ingepast in de omgeving. Ruimtelijke kwaliteit wordt gerealiseerd door naast bescherming in te zetten op het verbinden van bestaande gebiedskwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen, waarbij de bestaande kwaliteiten worden beschermd en versterkt en nieuwe kwaliteiten worden toegevoegd. Op basis van de gebiedskenmerken en beleidsambities zijn kwaliteitsambities geformuleerd. De gebiedskenmerken en de kwaliteitsambities zijn uitgewerkt in de Catalogus Gebiedskenmerken die bij de Omgevingsvisie hoort.

Om concreet invulling te geven aan de thema's duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit, zijn in de Omgevingsvisie negen centrale beleidsambities en onderwerpen van provinciaal belang aangegeven. Deze ambities zijn (zie ook paragraaf 2.2.2 van de Omgevingsvisie Overijssel):

• 1. woonomgeving: aantrekkelijke en gevarieerde woonmilieus, die voorzien in de woonvraag;
• 2. economie en vestigingsklimaat: een vitale en zichzelf vernieuwende regionale economie, met voldoende en diverse vestigingsmogelijkheden voor kennisintensieve maakindustrie en mkb;
• 3. natuur: behoud en versterking van de rijkdom aan plant- en diersoorten;
• 4. steden en landschap: behoud en versterken van de verscheidenheid en identiteit van stedelijke kwaliteit en mooie landschappen in het buitengebied;
• 5. bereikbaarheid: een vlotte en veilige reis over weg, water, spoor en per fiets van en naar stedelijke netwerken en streekcentra binnen en buiten Overijssel;
• 6. watersysteem en klimaat: watersystemen met goede ecologische en chemische kwaliteit, die voor de lange termijn klimaatbestendig en veilig zijn;
• 7. veiligheid en gezondheid: veilig, gezond en schoon kunnen wonen, werken, recreëren en reizen;
• 8. energie: een betrouwbare en veilige energievoorziening met beperking van uitstoot broeikasgassen;
• 9. ondergrond: balans behouden tussen gebruik en bescherming van de ondergrond.

Bij voorgenomen ontwikkelingen stuurt de provincie op duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit. Hiertoe is het uitvoeringsmodel Omgevingsvisie Overijssel ontwikkeld (zie afbeelding 2.1). Bij een voorgenomen initiatief wordt (iteratief) volgens de drie niveaus bepaald of er een behoefte is aan de voorgenomen ontwikkeling, waar de ontwikkeling past volgens de Omgevingsvisie en hoe de ontwikkeling het beste uitgevoerd kan worden (de zogenoemde of-, waar- en hoe-vraag).

Afbeelding 2.1. Uitvoeringsmodel Omgevingsvisie Overijssel

Generieke beleidskeuzes (of) en Ontwikkelingsperspectieven (waar)

De 'of'-vraag gaat in op de nut en noodzaak van een voorgenomen ontwikkeling. Generieke beleidskeuzes vloeien voort uit keuzes van EU, rijk of provincie. Het zijn keuzes die bepalend zijn of ontwikkelingen nodig dan wel mogelijk zijn.

Om invulling te geven aan de provinciale beleids- en kwaliteitsambities is een zestal ontwikkelingsperspectieven opgesteld (zie paragraaf 2.6 Omgevingsvisie). De ontwikkelingsperspectieven geven richting aan de 'waar'-vraag. De N331 Zwartsluis-Vollenhove en de directe omgeving vallen in de groene omgeving. Voor de N331 en de directe omgeving gelden de volgende ontwikkelingsperspectieven:

• a. Ontwikkelingsperspectief 1 'Realisatie groene en blauwe hoofdstructuur' (met legenda-aanduiding 'Concreet begrensde EHS, nieuwe natuur)'.
• b. Ontwikkelingsperspectief 3 ´Buitengebied accent veelzijdig ruimtegebruik' (met legenda-aanduiding 'Mixlandschap met landbouw, natuur, water en wonen als goede buren').

Ad a

Dit ontwikkelingsperspectief omvat gebieden met als hoofdaccent de ontwikkeling van natuur en versterking van het watersysteem. Dit omvat de EHS (inclusief de Natura 2000-gebieden) en het watersysteem. Het behouden en ontwikkelen van de natuur- en landschapskwaliteiten staan hier voorop. De aanpassing van de N331 staat deze ontwikkeling van natuur en het watersysteem niet in de weg. De huidige situatie zorgt niet voor significante wijzigingen.

Ad b

In dit ontwikkelingsperspectief is sprake van verweving van functies. Aan de ene kant melkveehouderij en akkerbouw als belangrijke vorm van landgebruik. Aan de andere kant gebruik voor landschap, natuur, milieubescherming, cultuurhistorie, recreatie, wonen en andere bedrijvigheid. De aanpassing van de N331 zorgt voor een goede veilige gebiedsontsluitingsweg en een parallelweg die beide landschappelijk gezien goed ingericht zijn (aandacht voor versterking ruimtelijke kwaliteit). Deze maatregelen ondersteunen daarmee de kwaliteitsambitie om de verweving van de verschillende functies te versterken. Daarmee past de voorziene ontwikkeling binnen het ontwikkelingsperspectief. Het rapport 'N331 ruimtelijke visie + landschapsplan' geeft aan op welke wijze de ontwikkelingsperspectieven een vertaling dienen te krijgen in de planvorming.

In paragraaf 4.5.1 van de Omgevingsvisie wordt de hoofdlijn van het beleid ten aanzien van het autoverkeer in de groene omgeving uiteengezet. Het buitengebied wordt vanaf de hoofdstructuur ontsloten met gebiedsontsluitingswegen (A) die dorpen, bedrijventerreinen en gebieden met bovenlokale verkeersbewegingen verbinden met de hoofdinfrastructuur. Deze wegen voegen zich naar het landschap en hebben een verkeersfunctie van provinciaal belang.

De N331 is in de omgevingsvisie aangemerkt als gebiedsontsluitingsweg type A (paragraaf 4.5 en pagina 160 Omgevingsvisie). Onderhavig bestemmingsplan is bedoeld om de N331 Zwartsluis-Vollenhove zodanig in te richten dat deze zoveel mogelijk voldoet aan de kenmerken van een gebiedsontsluitingsweg A. Daarmee is de voorgenomen ontwikkeling in lijn met de Omgevingsvisie.

Gebiedskenmerken (hoe)

Op basis van de gebiedskenmerken in vier lagen (natuurlijke laag, laag van het agrarisch cultuurlandschap, stedelijke laag en de lust- en leisure laag; zie paragraaf 2.4 Omgevingsvisie) gelden specifieke kwaliteitsvoorwaarden en -opgaven voor ruimtelijke ontwikkelingen. In de bij de Omgevingsvisie behorende Catalogus Gebiedskenmerken zijn enerzijds zeven algemene kwaliteitsambities opgenomen en anderzijds worden in deze catalogus per laag verschillende gebiedstypen onderscheiden en per gebiedstype wordt het volgende beschreven:

• 1. kenmerken;
• 2. ontwikkelingen;
• 3. ambities;
• 4. sturing.

Bij 'sturing' is sprake van norm en/of richting en/of inspiratie. In het rapport 'N331 ruimtelijke visie + landschapsplan' die behoort bij onderhavig bestemmingsplan is hieraan uitwerking gegeven.

Het project N331 levert een bijdrage aan (en is op z'n minst in ieder geval niet in conflict met) bij deze beleidsambities, met name als het gaat om het borgen van een goede regionale bereikbaarheid (5), veiligheid (7), vitale regionale economie vestigingsklimaat (2), behoud van natuur (3), het voor de lange termijn klimaatbestendig en veilig zijn van het watersysteem (6) en het behoud en versterking van mooie landschappen in het buitengebied (4).

2.3.2.2 Omgevingsverordening Overijssel

Tegelijk met de Omgevingsvisie Overijssel hebben Provinciale Staten van Overijssel op 1 juli 2009 de Omgevingsverordening Overijssel vastgesteld. De Omgevingsverordening van de provincie Overijssel is één van de instrumenten om het beleid uit de Omgevingsvisie te laten doorwerken in ruimtelijke plannen van de provincie zelf en de daarbinnen gelegen gemeenten.

Het uitgangspunt van de Omgevingsverordening is dat niet meer geregeld wordt dan nodig is om uitvoering te geven aan de ambities en voornemens uit de Omgevingsvisie. Gemeente en provincie krijgen zoveel mogelijk ruimte om daaraan een nadere invulling te geven. De provincie voorkomt extra regeldruk door in de Omgevingsverordening niet te regelen wat elders al wordt geregeld - bijvoorbeeld door het Rijk.

De Omgevingsverordening geeft regels voor onder meer:

• 1. gemeentelijke ruimtelijke plannen (geeft instructies aan gemeenteraden over de inhoud van en de toelichting op bestemmingsplannen, projectbesluiten en beheersverordeningen);
• 2. grondwaterbescherming, bodemsanering en ontgrondingen (gericht op burgers, bedrijven en instellingen);
• 3. kwantitatief en kwalitatief waterbeheer (geeft instructies aan waterschappen);
• 4. verkeer (regeling voor provinciale wegen en scheepvaartwegen).

Ten aanzien van de N331 zijn de volgende beleidsregels uit de Omgevingsverordening Overijssel relevant:

• 1. SER-ladder en Principes van zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik;
• 2. Ruimtelijke kwaliteit;
• 3. Ecologische Hoofdstructuur (EHS);
• 4. Gebieden met risico op overstroming;
• 5. Nationaal Landschap.

Hierna wordt op deze beleidsregels nader ingegaan.

SER-ladder en Principes van zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik

De provincie hanteert in haar beleid voor woningbouw, bedrijfslocaties en voorzieningen in zowel de groene en als de stedelijke omgeving het principe van de zogenaamde SER-ladder. Dit komt er kort gezegd op neer dat voordat er extra ruimtebeslag in de groene ruimte kan worden toegestaan, eerst bekeken moet worden of er geen bestaande bebouwing / infrastructuur kan worden benut of door herstructurering geschikt kan worden gemaakt. Daarmee wordt zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik bevorderd.

In principe zullen dus geen nieuwe grootschalige uitbreidingen in de groene ruimte worden gerealiseerd, tenzij binnen het bestaand bebouwd gebied / infrastructuur in de groene omgeving geen ruimte gevonden kan worden. De opwaardering van de N331 vindt plaats op het bestaande tracé. Het totale areaal aan EHS dat vernietigd wordt, bedraagt 0,027 ha. Dit wordt in ruime mate gecompenseerd met de realisatie van Natura 2000 (eveneens EHS) dat geschikt is voor kievitsbloemhooilanden. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan zal de invulling van de compensatietaakstelling geborgd zijn. Tevens vindt zorgvuldige inpassing plaats. Dit is uitgewerkt in de ruimtelijke visie (zie navolgend) waarvan relevante onderdelen opgenomen zijn in het wegontwerp.

Ruimtelijke kwaliteit

De Omgevingsverordening stelt acht concrete beleidsprincipes ten aanzien van het aspect ruimtelijke kwaliteit verplicht voor alle ruimtelijke plannen. In het rapport 'N331 ruimtelijke visie + landschapsplan' is invulling gegeven aan de ambities voor ruimtelijke kwaliteit. Dit is gedaan door ontwerpopgaven en -principes te benoemen en deze als richtlijn te gebruiken bij de opwaardering van de N331.

Ecologische Hoofdstructuur (EHS)

Ter verbreding van de zuidelijke parallelweg tussen Zwartsluis en De Krieger vindt 0,027 ha ruimtebeslag plaats in EHS-gebied (ganzenfoerageergebied). Er zal geen kwaliteitsverlies optreden van het EHS-gebied. Het verlies wordt in ruime mate gecompenseerd met de realisatie van Natura 2000 (eveneens EHS) dat geschikt is voor kievitsbloemhooilanden. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan zal de invulling van de compensatietaakstelling geborgd zijn.

Gebieden met risico op overstroming

De Omgevingsverordening schrijft voor dat 'voor gebieden met risico op overstroming een overstromingsrisicoparagraaf wordt opgenomen in de toelichting bij bestemmingsplannen'. De N331 tussen Zwartsluis en De Krieger ligt op een primaire waterkering (dijkring 9 Vollenhove). Dit bestemmingsplan bevat daartoe een overstromingsrisicoparagraaf (zie paragraaf 4.7.6).

Nationaal landschap

Op basis van landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten heeft het Rijk7 in het verleden een selectie gemaakt van twintig 'Nationale landschappen'. Deze landschappen weerspiegelen samen de diversiteit en ontstaansgeschiedenis van het Nederlandse cultuurlandschap.

Het Nationaal Landschap IJsseldelta ligt ten zuiden van de N331 Zwartsluis-De Krieger. De landschappelijke kernkwaliteiten van de IJsseldelta zijn:

• 1. de grote mate van openheid;
• 2. de oudste rationele, geometrische verkaveling;
• 3. reliëf in de vorm van huisterpen en kreekruggen;
• 4. de kleinschaligheid en openheid van het rivierenlandschap.

De opgave voor de Nationale Landschappen is het behouden, duurzaam beheren en waar mogelijk versterken van de bijzondere kwaliteiten. Ook de recreatieve toegankelijkheid moet vergroot worden. De landschappelijke kernkwaliteiten van de IJsseldelta vormen het krachtige uitgangspunt voor ruimtelijke ontwikkeling. Dit betekent in de eerste plaats dat de aanwezige waarden worden gekoesterd en beheerd. Daarnaast zal de beleving van de delta op specifieke plaatsen worden versterkt, onder andere door het uitgraven van kreken en hanken.

De maatregelen aan de N331 Zwartsluis-Vollenhove hebben geen invloed op het Nationale Landschap IJsseldelta. Met aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en landschappelijke inpassing en het creëren van een rustplek in de nabijheid van Oppen Swolle 60, worden de landschappelijke kwaliteiten en de belevingswaarde ervan versterkt. Daarmee is zijn de maatregelen aan de N331 Zwartsluis-Vollenhove in lijn met de beleidsuitgangspunten voor het Nationaal Landschap.

Conclusie Omgevingsverordening

Bij het ontwerp van de N331 is rekening gehouden met de eisen die zijn gesteld in de Omgevingsverordening Overijssel. Hieruit resulteert een bestemmingsplan dat in lijn is met de Omgevingsverordening.

2.3.3.1 Structuurvisie 'Zicht op Zwartewaterland'

De structuurvisie Zwartewaterland 2013 (vastgesteld 25 april 2013) heeft als doel het ruimtelijk beleid te formulieren voor de periode tot 2025. De structuurvisie behandelt toekomstige ontwikkelingen en benoemt de kwaliteit en identiteit van de gemeente en de opgaven die er in de gemeente zijn.

Er worden geen knelpunten geconstateerd op de N331 Zwartsluis-Vollenhove. Als zodanig wordt vanuit mobiliteit geen opgave voorzien voor de N331 Zwartsluis-Vollenhove. Wel wordt geconstateerd dat het gebied waarin de N331 gelegen is, van bijzondere landschappelijke en ecologische waarde is. De voorgenomen maatregelen, zoals mogelijk gemaakt met dit bestemmingsplan, houden de bijzondere landschappelijke en ecologische waarden in stand. Tevens is er bijzondere aandacht voor de inpassing en de versterking van de ruimtelijke kwaliteit (zie ook N331 ruimtelijke visie + landschapsplan, bijlage 2). Onderhavig bestemmingsplan is daarmee in lijn met de Structuurvisie.

2.3.3.2 Landschapsontwikkelingsplan Zwolle, Zwartewaterland en Kampen (LOP)

De gemeenten Zwolle, Zwartewaterland en Kampen hebben gezamenlijk het landschapsontwikkelingsplan Zwolle, Zwartewaterland en Kampen (18 oktober 2012) opgesteld voor hun hele buitengebied. Het plan vormt een belangrijke bouwsteen voor het eveneens gezamenlijk op te stellen bestemmingsplan Buitengebied.

Met het landschapsontwikkelingsplan willen de gemeenten zich inzetten voor het behoud en de versterking van de kwaliteiten en kenmerken van het landschap. Hierbij gaan bescherming van het landschap en het ontstaan van nieuwe ontwikkelingen in het landschap hand in hand. Bij het maken van nieuwe bestemmingsplannen vormt het LOP de basis van wat wel en wat niet gewenst is. Het plan bevat kaarten waarop per landschapstype goede en slechte voorbeelden van ruimtelijke ontwikkelingen staan.

Op de gebiedsperspectievenkaart (pagina 32) is het plangebied ingedeeld onder 'D3 Kraggenlandschap - Recreatief Veen' (binnendijks) en 'D7 Zwartewater - Kievitsbloemen en schepen' (buitendijks).

Ad D3. Door de veenafgravingen in lange strekken is het gebeid grotendeels veranderd in water. Het is een aantrekkelijk natuur- en recreatielandschap met een zeer hoge grondwaterstand. Het gebied wordt gekenmerkt door een afwisseling en variatie tussen open- en geslotenheid, beheerd en ruig groen. Landbouw en rietteelt en natuurontwikkeling en –beheer trekken samen op.

Onderhavig bestemmingsplan staat de ontwikkeling van de natuurdoelen die hierbij horen niet in de weg.

Ad D7: Het Zwartewater maakt deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en is van internationale betekenis voor doortrekkende en overwinterende vogelsoorten. De uiterwaarden worden beheerd als natuurgebied en zijn van belang voor stroomdalflora, die voorkomt op oeverwallen, dijken en in graslanden. De oeverlanden zijn één van de belangrijkste groeiplaatsen van de Kievitsbloem in Noordwest Europa. Hier wordt dan ook ingezet op een afwisseling van kievitsbloemgrasland tot (zachthout) ooibos, van oevervegetaties tot moerasvegetaties en van broedgebied voor weidevogels en water- en moerasvogels tot rust- en voedselgebied voor doortrekkende soorten en wintergasten. Het gebied heeft een kleinschalig karakter, maar er zijn wel prachtige vergezichten over het water. Extensieve vormen van landbouw passen prima in dit deelgebied. Het landbouwkundige gebruik heeft een belangrijke betekenis voor het natuurbeheer. De dijkwegen zijn geschikt voor recreatief medegebruik, met name voor fietsen. Struinpaden dragen bij aan de beleving van het water.

Onderhavig bestemmingsplan staat de ontwikkeling van de natuurdoelen die hierbij horen niet in de weg en stimuleert door de ruime compensatie van kievitsbloemhooilanden de natuurontwikkeling in de uiterwaarden en draagt zo bij aan de gestelde doelen uit het LOP.

2.3.3.3 Gemeentelijk verkeers- en vervoersplan Zwartewaterland (GVVP)

Het GVVP van de gemeente Zwartewaterland (24 september 2008) geeft kaders en een visie op het gebied van verkeer en vervoer in de gemeente Zwartewaterland. Het GVVP bestaat uit een 'Inventarisatienota' en een 'Beleidsnota en Actieplan'. In de Inventarisatienota is het vigerend beleid uiteengezet en zijn de knelpunten geïnventariseerd. De 'Beleidsnota en Actieplan' bevat het (nieuw) geformuleerde beleid en de daaruit volgende maatregelen/acties.

Doel van het GVVP-beleid is het creëren van een doelmatig, veilig en duurzaam verkeers- en vervoerssysteem waarvan de kwaliteit voor de individuele gebruiker in een goede verhouding staat tot de kwaliteit voor de samenleving als geheel.

Dit wordt onder meer geconcretiseerd in het ontwikkelen van een Duurzaam Veilig verkeers- en vervoerssysteem. In dat kader is in de GVVP het wegennet in de gemeente Zwartewaterland gecategoriseerd, waarbij het gecategoriseerde wegennet van de provincie het uitgangspunt vormt. De N331 Zwartsluis-Vollenhove is gecategoriseerd als een gebiedsontsluitingsweg (zie afbeelding 2 GVVP) met een maximum snelheid van 80 km/uur.

Het GVVP geeft aan dat een belangrijk (Duurzaam Veilig) inrichtingskenmerk van gebiedsontsluitingswegen is dat deze wegen beschikken over parallelwegen waarover naast het gemotoriseerde bestemmingsverkeer,tractoren, bromfietsers en fietsers dienen te rijden.

Erftoegangswegen die aansluiten op gebiedsontsluitingswegen moeten, in het kader van een duidelijke hiërarchie, zoveel mogelijk van het type erftoegangsweg A zijn. In een aantal gevallen wil de gemeente praktisch met dit principe omgaan, omdat het stringent volgen van dit principe leidt tot te grote ingrepen in de verkeersstructuur.

De maatregelen aan de N331 Zwartsluis-Vollenhove passen binnen het GVVP streven om de inrichting zoveel mogelijk te laten voldoen aan inrichtingskenmerken van een gebiedsontsluitingsweg. Ook aan het streven om aansluitingen die er zijn zoveel mogelijk te beperken tot het type erftoegangsweg A wordt tegemoetgekomen. Tot slot voorziet het GVVP in een rotonde ter plaatse van de kruising N331-Veerweg (zie afbeelding 6 GVVP). Dit is in overeenstemming met de geplande maatregelen. De maatregelen aan de N331 Zwartsluis-Vollenhove passen daarmee binnen het GVVP.

4.3.1.1 Beleidskader

Uitgangspunten, randvoorwaarden en ambities ten aanzien van ruimtelijke kwaliteit, landschap en cultuurhistorie zijn vastgelegd in de provinciale omgevingsvisie (2009). De omgevingsvisie stelt dat nieuwe ontwikkelingen verbonden moeten worden aan bestaande gebiedskwaliteiten, waarbij bestaande kwaliteiten worden beschermd en versterkt en nieuwe kwaliteiten worden toegevoegd. De omgevingsvisie onderschrijft de beide landschapsontwikkelingsplannen van Zwartewaterland en Steenwijkerland.

4.3.1.2 Onderzoek

De maatregelen voor het wegontwerp van de N331 hebben hun weerslag op het ruimtegebruik en bepalen voor een groot gedeelte hoe het landschap rondom de weg functioneert en hoe het eruit komt te zien. Het is daarom van belang om vroegtijdig aandacht te geven aan ruimtelijke kwaliteit, landschap en cultuurhistorie, zodat de weg op een juiste manier wordt ingepast in de omgeving.

Het duurzaam veilig maken van de N331 biedt kansen om de ruimtelijke kwaliteit rondom de weg een impuls te geven. Vanuit deze gedachte is het document 'N331 ruimtelijke visie + landschapsplan' opgesteld (zie bijlage 2). Het document, opgesteld voor het gehele project N331 van Zwartsluis tot Vollenhove, vormt een richtinggevend en inspirerend kader gedurende het ontwerpproces en tijdens uitvoering van het wegontwerp. Het biedt aanknopingspunten voor het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit, zodanig dat bestaande kwaliteiten blijven behouden en ontwikkelingen worden ingezet om nieuwe kwaliteiten toe te voegen. De functie is drieledig:

• 1. het leveren van een bijdrage aan het wegontwerp vanuit het aspect ruimtelijke kwaliteit;
• 2. het vastleggen van de ambities voor ruimtelijke kwaliteit richting de uitvoeringfase;
• 3. en het bieden van een handreiking voor toekomstige ontwerpvraagstukken bij gemeenten, waterschap en derden, gelieerd aan het project 'ombouw N331 Zwartsluis-Vollenhove'.

Het document N331 ruimtelijke visie + landschapsplan is opgesteld binnen de kaders van de Omgevingsvisie (Provincie Overijssel, 2009). Bij het formuleren van kwaliteiten en het uitwerken van ontwerpopgaven en -principes is gebruik gemaakt van de gebiedskenmerken en kwaliteitsambities uit de Catalogus Gebiedskenmerken (Provincie Overijssel, 2009). De ruimtelijke visie vormt een vertaling van de gebiedskenmerken en kwaliteitsambities naar ontwerpopgaven. Deze ontwerpopgaven zijn achtereenvolgens:

• 1. een contrastrijke overgang van polderlandschap naar coulisselandschap;
• 2. de dijk als continue lijn in het landschap;
• 3. kenmerkend veenpolderlandschap;
• 4. waardevolle natuur in buitendijks gebied;
• 5. de N331 als panoramische kustroute;
• 6. de N331 als route door het coulisselandschap;
• 7. representatieve stads- en dorpsgezichten.

Vanuit deze ontwerpopgaven zijn ontwerpprincipes benoemd die aangeven wat gedaan zou moeten worden om de weg op een juiste manier in het landschap te verankeren. Voor enkele cruciale locaties is in het landschapsplan een concrete locatie-uitwerking gemaakt. Deze uitwerkingen vormen een oplegger bij het wegontwerp en maken inzichtelijk hoe zaken als beplanting, berminrichting, type verharding en meubilair in het wegontwerp zijn meegenomen.

4.3.1.3 Conclusie

De N331 is geen autonoom object in het landschap, maar ligt ingebed in zijn omgeving. Dit komt in veel facetten terug. Het belangrijkste aspect daarbij is het ruimtelijke verschil tussen de dijk en polders enerzijds en stuwwal anderzijds. Bij het lint van Barsbeek 'verschiet de weg van kleur' en is er een plotselinge overgang tussen deze twee landschappen.

De N331 is een gebiedsontsluitingsweg en ligt grotendeels op de dijk. Bij de inrichting van deze weg is vanuit landschappelijk oogpunt weinig winst te behalen. Parallelwegen en landbouwwegen liggen naast de dijk en zijn onderdeel van het lokale landschap. Het ontwerp en de inrichting van parallelwegen en bermen is van cruciaal belang voor het behouden en versterken van de verbondenheid van de weg met het landschap. Juist op het niveau van de parallelweg is veel te winnen met een landschappelijk verantwoord ontwerp van verhardingen, bermsloten, berminrichting en beplanting. Daarbij is het van belang om het wegontwerp integraal te bezien in het kader van ander ruimtelijke vraagstukken. Denk daarbij aan de uitwerking van natuurdoelen, de nieuwe erfinrichting van de Krieger en het te ontwikkelen uitzichtpunt bij Oppen Swolle 60.

4.3.2.1 Wet- en regelgeving

Op basis van het verdrag van Malta en de vertaling daarvan in Nederlands beleid en wetgeving (zoals de provinciale Omgevingsvisie, de Monumentenwet en het Besluit ruimtelijke ordening), dient bij ruimtelijke ontwikkelingen rekening te worden gehouden met archeologische waarden in de bodem. Omdat er voor dit project in de voorfase ten behoeve van het Plan in Hoofdlijnen een PlanMER is opgesteld, waarin ook het aspect archeologie is behandeld, heeft het archeologische onderzoek met name in die fase plaats gevonden. Deze paragraaf geeft een weergave van het uitgevoerde onderzoek. Tevens wordt aangegeven waarmee rekening moet worden gehouden in de fasen tot en met uitvoering van het project.

4.3.2.2 Onderzoek

Op grond van de gemeentelijke archeologische waardenkaart van de gemeente Zwartewaterland, zijn aan het plangebied diverse verwachtingen toegekend op het aantreffen van archeologische sporen. De verwachtingskaart van Zwartewaterland geeft over het algemeen een lage archeologische verwachtingswaarde aan voor het plangebied. In het plangebied en directe omgeving zijn geen archeologische monumenten aanwezig.

Vanwege het bovengemeentelijke karakter van dit project is in overleg met de provinciaal archeoloog de onderzoeksaanpak bepaald. Naar aanleiding van bureauonderzoek16 is de conclusie getrokken dat voor het graven van sloten en verbreden van de parallelwegen in het deel tussen Zwartsluis en Barsbeek geen vervolgonderzoek nodig is.

4.3.2.3 Conclusie

Ter plaatse van het plangebied geldt een lage archeologische verwachtingswaarde. Verder archeologisch onderzoek is niet nodig. In alle gevallen blijft de archeologische meldingsplicht van kracht (art. 53 Monumentenwet 1988). Dit houdt in dat wanneer bij graafwerkzaamheden vondsten worden aangetroffen waarvan de vinder redelijkerwijs moet kunnen weten dat het archeologie betreft, dit gemeld moet worden bij het bevoegd gezag. Naast de meldingsplicht is de vinder verplicht om het gevonden object zes maanden lang ter beschikking te houden of te stellen voor wetenschappelijk onderzoek.

4.8.1.1 Natuurbeschermingswet 1998

De Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw '98) biedt de juridische basis voor de aanwijzing van te beschermen gebieden en landschapsgezichten, vergunningverlening, schadevergoeding, toezicht en beroep. Internationale verplichtingen uit de Vogelrichtlijn (VR) en Habitatrichtlijn (HR), maar ook verdragen als bijvoorbeeld het Verdrag van Ramsar (Wetlands) zijn hiermee in nationale regelgeving verankerd. De Nbw '98 heeft als doel het beschermen en in stand houden van bijzondere gebieden, waaronder Natura 2000. Natura 2000 is de benaming voor een Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. In juridische zin komt Natura 2000 voort uit de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen. Elk Natura 2000-gebied wordt vastgesteld middels een aanwijzingsbesluit. In dit besluit is de begrenzing van het gebied en de zogeheten instandhoudingsdoelen weergegeven.

Met de inwerkingtreding van de herziene Natuurbeschermingswet in 2005 moet een bestuursorgaan bij al haar besluiten rekening houden met de gevolgen van het besluit voor Natura 2000-gebieden (artikel 19j Nbw'98). Het bestuursorgaan dient via een voortoets en/of passende beoordeling duidelijk te maken dat uitvoering van besluiten niet strijdig is met de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebieden. Kunnen de ontwikkelingen die het voorgenomen bestemmingsplan mogelijk maakt - gelet op de instandhoudingsdoelstelling voor de Natura 2000-gebieden in het plangebied en de directe omgeving - de kwaliteit van de natuurlijke habitats en de habitats van soorten in die gebieden verslechteren of een significant verstorend effect hebben? En zo ja, zijn er mitigerende maatregelen nodig om significante gevolgen te voorkomen.

4.8.1.2 Ecologische Hoofdstructuur

In de Nota Ruimte is een aantal uitwerkingen van ruimtelijke afwegingskaders voor de EHS aangekondigd. De EHS beoogt de realisatie van een samenhangend netwerk van natuurgebieden en verbindingszones. Door natuur te verbinden blijft diversiteit behouden en verkleint de kans op uitsterven van soorten. Het streven voor het huidige regeerakkoord was om in Nederland in 2020 meer dan 750.000 ha aan EHS-gebieden te hebben. Het grootste deel daarvan zijn bestaande bossen en natuurgebieden.

Op 13 maart 2012 heeft de minister van Infrastructuur en Milieu (I&M) de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) vastgesteld. De SVIR is een actualisatie van het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid en geeft een totaalbeeld van het ruimtelijk- en mobiliteitsbeleid op rijksniveau. De SVIR vervangt verschillende rijksbeleidsstukken, zoals onder andere de Nota Ruimte en de Nota Mobiliteit.

Eén van de belangrijkste voornemens in de SVIR met betrekking tot EHS is om te komen tot een herijkte nationale EHS. Zij vloeit voort uit de bezuinigingen door de rijksoverheid op de middelen voor natuurbeleid en gebiedsgericht beleid. Deze herijking tast de tot nu toe gerealiseerde EHS (inclusief de Natura 2000-gebieden) evenwel niet aan.

Juridische borging EHS

De juridische borging van de nationale ruimtelijke belangen die in de SVIR worden aangewezen, vindt plaats via het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). In titel 2.10 van de tweede tranche van het Barro zijn regels opgenomen over de wijze waarop het Rijk haar internationale verdragsverplichtingen op het vlak van biodiversiteit planologisch zeker wil stellen. De realisatie van de EHS blijft echter de verantwoordelijkheid van de provincies.

De in het Barro neergelegde beschermingsregime voor de EHS sluit voor een groot deel aan bij de bestaande praktijk. In veel provinciale ruimtelijke verordeningen zijn immers al regels opgenomen over EHS.

De specifieke waarden en kwaliteiten (veelal vastgelegd in beheer- en natuurdoeltypen) van een EHS-gebied bepalen of ruimtelijke initiatieven doorgang kunnen vinden. Iedere provincie heeft deze voorwaarden in een verordening vastgelegd. Over het algemeen geldt dat er geen bestemmingswijzigingen mogelijk zijn als daardoor de wezenlijke kenmerken en waarden van het gebied significant worden aangetast; dit alles tenzij er geen reële alternatieven zijn en er sprake is van redenen van groot openbaar belang. Om te kunnen bepalen of de wezenlijke kenmerken en waarden van een gebied significant worden aangetast, moet het bevoegd gezag erop toezien dat hiernaar door de initiatiefnemer onderzoek wordt verricht. Om een zorgvuldige afweging te kunnen maken zal de provincie de te behouden wezenlijke kenmerken en waarden per gebied moeten specificeren.

4.8.1.3 Flora- en faunawet (Ffw)

Onder de Ffw zijn diverse inheemse en uitheemse dier- en plantensoorten beschermd. Doel van de wet is de instandhouding en het herstel van een zo natuurlijk mogelijke verscheidenheid van in het wild levende soorten. De Ffw dient daarnaast ook als nationale implementatie van het soortenbeschermingsrecht zoals dat voorvloeit uit de Habitat- en Vogelrichtlijn. Niet alle soorten zijn op grond van de Ffw even strikt beschermd. Hieronder zullen de verschillende beschermingsregimes besproken worden.

Algemene soorten (licht beschermd)

Voor algemene soorten (tabel 1-soorten of licht beschermd) geldt een vrijstelling voor de algemene verbodsbepalingen uit artikel 8 tot en met 13 van de Ffw. Aan deze vrijstelling zijn geen aanvullende eisen gesteld, behalve de zorgplicht uit artikel 2 van de Ffw. Voor deze soorten hoeft geen ontheffing te worden aangevraagd.

Minder algemene soorten (middelzwaar beschermd)

Voor een aantal minder algemene soorten (tabel 2-soorten of middelzwaar beschermd) geldt een vrijstelling voor artikel 8 tot en met 13 van de Ffw, mits activiteiten worden uitgevoerd op basis van een door de minister van Economische zaken (EZ, voorheen EL&I/ LNV) goedgekeurde gedragscode. Een gedragscode kan door een sector of ondernemer zelf opgesteld worden ter goedkeuring door de Minister van EZ of er kan een reeds goedgekeurde gedragscode worden gebruikt. Wanneer volgens een goedgekeurde gedragscode wordt gewerkt, hoeft voor deze soorten geen ontheffing te worden aangevraagd. Als niet volgens een goed gekeurde gedragscode wordt gewerkt moet voor het overtreden van verbodsbepalingen ten aanzien van deze soorten een ontheffing van de Ffw worden aangevraagd. Bij de beoordeling van deze aanvraag vindt een zogenaamde lichte toets plaats, wat wil zeggen dat alleen wordt getoetst of geen afbreuk wordt gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de soort.

Soorten van bijlage 1 van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten en bijlage IV van de Habitatrichtlijn (zwaar beschermd)

Voor ingrepen in het kader van bestendig beheer & onderhoud en bestendig gebruik, kan gebruik gemaakt worden van een door het ministerie van EZ goedgekeurde gedragscode. Als het werken volgens een goedgekeurde gedragscode niet mogelijk is moet voor het overtreden van verbodsbepalingen ten aanzien van deze soorten (tabel 3-soorten of zwaar beschermd) een ontheffing van de Ffw worden aangevraagd. Voor het overtreden van verbodsbepalingen ten aanzien van deze soorten in deze groep voor ruimtelijke inrichting of ontwikkeling is altijd een ontheffing noodzakelijk. Een ontheffingaanvraag voor deze groep soorten wordt getoetst aan drie criteria: 1) er is sprake van een in of bij de wet genoemd belang (zie volgende alinea), 2) er is geen alternatief, 3) doet geen afbreuk aan de gunstige staat van instandhouding van de soort.

Een ontheffing voor soorten van bijlage 1 van het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten kan worden aangevraagd op grond van alle belangen uit dit Besluit. Hieronder vallen onder andere:

• 1. bescherming van flora en fauna (b);
• 2. volksgezondheid of openbare veiligheid (d);
• 3. dwingende redenen van groot openbaar belang, van sociale of economische aard, en voor het milieu wezenlijke gunstige effecten (e);
• 4. uitvoering van werkzaamheden in het kader van ruimtelijke inrichting of ontwikkeling (j).

Een ontheffing voor soorten van bijlage IV van de Habitatrichlijn kan worden aangevraagd op grond van alle belangen uit artikel 16 van de Habitatrichtlijn. Dat zijn onder andere:

• 1. bescherming van flora en fauna;
• 2. volksgezondheid of openbare veiligheid, of om andere redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van sociaal en economische redenen.

Een groot verschil met het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten is dat belang j, uitvoering van werkzaamheden in het kader van ruimtelijke inrichting of ontwikkeling, daarin niet is opgenomen. In die combinatie kan een initiatief alleen plaatsvinden als alle negatieve effecten volledig worden voorkomen.

Vogelsoorten

De meeste vogelsoorten maken elk broedseizoen een nieuw nest of zijn in staat om een nieuw nest te maken. Deze vogelnesten voor eenmalig gebruik vallen alleen tijdens het broedseizoen onder de bescherming van artikel 11 van de Ffw. Voor deze soorten is geen ontheffing nodig voor werkzaamheden buiten het broedseizoen. Buiten het broedseizoen mogen deze nesten worden verwijderd of verplaatst, tenzij in specifieke situaties er een ecologisch zwaarwegend belang is om nesten die normaliter niet jaarrond beschermd zijn toch jaarrond te beschermen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer door een ingreep een groot deel van de nestgelegenheid van een bepaalde populatie dreigt te verdwijnen. Voor het verstoren van vogels (in het broedseizoen) is het aanvragen van ontheffing voor ruimtelijke ingrepen in principe niet aan de orde omdat bijna altijd een alternatief voorhanden is, namelijk werken wanneer geen broedende vogels aanwezig zijn. De Ffw kent geen standaardperiode voor het broedseizoen. Het gaat erom of er een broedgeval is.

Verblijfplaatsen van vogels die hun verblijfplaats het hele jaar gebruiken zijn jaarrond beschermd. Hieronder vallen:

• 1. nesten die buiten het broedseizoen worden gebruikt als vaste rust- en verblijfplaats (bijvoorbeeld: steenuil);
• 2. nesten van koloniebroeders die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing of biotoop (bijvoorbeeld: roek, gierzwaluw en huismus);
• 3. nesten van vogels, zijnde geen koloniebroeders, die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing (bijvoorbeeld: ooievaar, kerkuil en slechtvalk);
• 4. vogels die jaar in jaar uit gebruik maken van hetzelfde nest en die zelf niet of nauwelijks in staat zijn een nest te bouwen (bijvoorbeeld boomvalk, buizerd en ransuil).

Voor verstoring van deze soorten is een ontheffing noodzakelijk. Deze kan alleen aangevraagd worden op basis van een wettelijk belang uit artikel 9 van de Vogelrichtlijn. Dat zijn:

• 1. bescherming van flora en fauna (b);
• 2. veiligheid van het luchtverkeer (c);
• 3. volksgezondheid of openbare veiligheid (d).

4.8.2.1 Natuurbeschermingswet 1998

In het kader van de Nbw'98 is een Passende beoordeling (Tabak, 2011) opgesteld waarin de effecten van het voorlopig ontwerp (VO) op de omliggende Natura 2000-gebieden (Zwarte Meer, Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht en De Wieden) zijn bepaald. In de Passende beoordeling zijn de volgende effecttypen beoordeeld in relatie tot de relevante instandhoudingsdoelen:

• 1. ruimtebeslag (als gevolg ontwerp);
• 2. versnippering/ barrièrewerking (als gevolg ontwerp);
• 3. verstoring door geluid (als gevolg verkeer);
• 4. vermesting (als gevolg verkeer).

In hoeverre de conclusie dat significante gevolgen zijn uitgesloten (Tabak 2011)20 ook gelden bij wijziging van het ontwerp in het definitief ontwerp (DO) en natuurmaatregel is nagegaan in de oplegnotitie van de Passende beoordeling (bijlage 9). Hieronder is een samenvatting gegeven van de resultaten uit de oplegnotitie.

Wijzingen ontwerp en invulling natuurmaatregel

De aanpassingen aan het ontwerp zijn doorgevoerd om het ruimtebeslag van de weg zo gering mogelijk te maken. Door deze ontwerpwijzigingen wijkt het ruimtebeslag van het DO in Natura 2000 af van het berekende in 2011 (Arcadis). Onderdeel van het VO was (naast de ombouw) de inrichting van circa 6 ha kievitsbloem-hooiland in de directe omgeving van de N331 als zijnde natuurmaatregel. De invulling van de natuurmaatregel is in overleg met het bevoegd gezag gewijzigd en akkoord bevonden (contactpersoon: R. van Leeuwen, provincie Overijssel). De natuurmaatregel heeft nu betrekking op de realisatie van 3.000 m2 en de uitvoering van de maatregelen in het 'herstelplan kievitsbloemhooiland' (in samenwerking met Natuurmonumenten). Hiermee wordt een aanzienlijke kwaliteitsverbetering gerealiseerd in zowel het Natura 2000 Zwarte Meer (herstelplan kievitsbloemhooilanden) als Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht (aankoop en realisatie) en draagt de maatregel bij aan de uitbreidingsdoelen voor H6510B Glans-haver- en vossenstaart hooilanden. In samenwerking met Natuurmonumenten is invulling gegeven aan het herstelplan kievitsbloemhooilanden. De maatregelen bestaan concreet uit het aanleggen van een zomerdijk en een slenk en het aanpassen van watergang(en). Het herstelplan heeft betrekking op een gebied van circa 20 ha in het Natura 2000-gebied Zwarte Meer. Het grondwerk (zomerdijk + slenk) voor het herstelplan wordt opgenomen in het bestek voor de 'Ombouw N 331 Zwartsluis - Vollenhove', en maakt daarmee integraal onderdeel uit van dit plan.

Ruimtebeslag Natura 2000

Het ruimtebeslag van het DO in Natura 2000 is in de onderste tabel weergegeven, Hierbij is onderscheid gemaakt in areaal dat permanent verloren gaat door verharding, en areaal dat nu verhard is en na realisatie onverhard.

Tabel 4.9. Overzicht ruimtegebruik in Natura 2000 als gevolg van het DO

	De Wieden	Zwarte Meer	Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht	totaal
ruimtegebruik verhard opp. (m2)	95	1.814	1.052	2.962
van verhard naar onverhard (m2)	256	-	64	320
netto toename verhard opp. (m2)	- 161	1.814	988	2.642

In het Natura 2000-gebied De Wieden neemt als gevolg van het DO het verhard oppervlak netto af met 161 m2. In de Natura 2000-gebieden Zwarte Meer & Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht neemt het verhard oppervlak netto toe met respectievelijk 1.814 en 988 m2. Hieronder is per Natura 2000-gebied nagegaan in hoeverre kwalificerende habitattypen binnen het ruimtegebruik aanwezig zijn.

De Wieden. Binnen het ruimtegebruik van de ingreep liggen geen beschermde habitatty-pen (Arcadis, 2011).

Zwarte Meer. In het Natura 2000-gebied Zwarte Meer is binnen het ruimtebeslag sprake van percelen met overwegend matig en een aantal goed ontwikkelde delen van het habitattype Glanshaver- en vossenstaarthooilanden. Binnen het matige ontwikkelde deel is de wilde kievitsbloem als typische soort en aspectbepalend element van het habitattype niet aanwezig. Overige habitattypen waarvoor instandhoudingsdoelen gelden zijn niet aanwezig binnen het ruimtebeslag in Natura 2000-gebied Zwarte Meer.

Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht. Binnen het ruimtebeslag zijn een aantal percelen aangemerkt als Glanshaver- en vossenstaarthooilanden (Arcadis, 2011). Op de genoemde percelen zijn actuele groeiplaatsen van de wilde kievitsbloem aanwezig, maar de aantallen zijn zeer laag. Binnen het ruimtebeslag komt overwegend een verarmde vorm van het habitattype voor, zonder wilde kievitsbloem. De overige percelen in dit gebied langs de N331 bestaan uit beemd- en raaigrasweide en akkerland, welke niet tot het habitattype H6510B Glanshaver- en vossenstaart hooilanden behoort of overige habitattypen waarvoor instandhoudingsdoelen gelden.

Effectbeoordeling ruimtebeslag

De Wieden. Binnen het ruimtegebruik van de ingreep liggen geen beschermde habitatty-pen (Arcadis, 2011). De locaties in het plangebied waar direct ruimtebeslag is hebben be-tekenis als leefgebied voor kleine modderkruiper, grote modderkruiper en bittervoorn. Het oppervlakte verlies is van tijdelijke aard, omdat na realisatie weer geschikt leefgebied be-schikbaar komt. In het kader van de Flora- en faunawet worden mitigerende maatregelen genomen om doden en/of verwonden van individuen zoveel mogelijk te voorkomen en het aantasten van de vaste rust- en verblijfplaatsen te minimaliseren. Van significant negatief effect op betreffende vispopulaties is zodoende geen sprake.

Zwarte Meer. In het Natura 2000-gebied Zwarte Meer is binnen het ruimtebeslag sprake van percelen met overwegend matig en een aantal goed ontwikkelde delen van het habitattype Glanshaver- en vossenstaarthooilanden. Binnen het matige ontwikkelde deel is de wilde kievitsbloem als typische soort en aspectbepalend element van het habitattype niet aanwezig. De netto toename aan verhard oppervlak in het Natura 2000-gebied is 1.814 m2 (0,18 ha) waarvan een deel als habitattype Glanshaver- en vossenstaarthooilanden is gekwalificeerd. Het herstelplan in de Groote Buitenlanden voorziet in het herstel en ontwikkeling van 20 hectare kievitsbloemhooiland. Hiermee wordt ruimschoots invulling gegeven aan herstel en ontwikkeling van kievitsbloemhooilanden om de geringe aantasting van een matig ontwikkeld deel (van maximaal 1.814 m2) teniet te doen. Daarbij neemt het oppervlak en kwaliteit van kievitsbloemhooilanden toe in het Natura 2000-gebied Zwarte Meer. De conclusie in Arcadis (2011) dat significante effecten zijn uitgesloten voor habitattype H6510B Glanshaver- en vossenstaart hooilanden wijzigen door het DO niet.

De locaties in het plangebied waar direct ruimtebeslag is hebben betekenis als leefgebied voor kleine modderkruiper en grote modderkruiper. Het oppervlakteverlies is van tijdelijke aard, omdat na realisatie weer geschikt leefgebied beschikbaar komt. In het kader van de Flora- en faunawet worden mitigerende maatregelen genomen om doden en/of verwonden van individuen zoveel mogelijk te voorkomen en het aantasten van de vaste rust- en verblijfplaatsen te minimaliseren. Van een significant negatief effect op betreffende vispopulaties is zodoende geen sprake.

Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht. Het ruimtebeslag binnen het Natura 2000-gebied Uiterwaarden Zwarte Water en Vecht ligt binnen het Vogelrichtlijngebied. Hierbinnen zijn een aantal percelen aangemerkt als Glanshaver- en vossenstaarthooilanden (Arcadis, 2011). Omdat de percelen binnen aangewezen Vogelrichtlijngebied zijn gelegen, is toetsing aan het instandhoudingsdoel niet strikt noodzakelijk. Daarentegen geldt voor Glanshaver- en vossenstaarthooilanden wel een uitbreidingsdoel voor kwaliteit en oppervlakte. Om deels invulling te geven aan het uitbreidingsdoel en het areaalverlies aan Glanshaver- en vossenstaarthooilanden teniet te doen wordt de natuurmaatregel genomen zoals eerder beschreven in deze paragraaf. Van een negatief effect op habitattypen met een instandhoudingsdoel is zodoende geen sprake.

De locaties in het plangebied waar direct ruimtebeslag is, hebben betekenis als leefgebied voor kleine modderkruiper en grote modderkruiper. Het oppervlakte verlies is van tijdelijke aard, omdat na realisatie weer geschikt leefgebied beschikbaar komt. In het kader van de Flora- en faunawet worden mitigerende maatregelen genomen om doden en/of verwonden van individuen zoveel mogelijk te voorkomen en het aantasten van de vaste rust- en verblijfplaatsen te minimaliseren. Van significant negatief effect op betreffende vispopulaties is zodoende geen sprake.

Uit bovenstaande opsomming blijkt dat de wijzigingen in het ontwerp minder ruimtebeslag tot gevolg hebben in Natura 2000, en dat de gewijzigde natuurmaatregel ook tot een aan-zienlijke kwaliteitsverbetering en areaaltoename van kievitsbloemhooiland tot gevolg heeft. In de Passende beoordeling zijn de effecten van ruimtebeslag hierdoor als niet significant beoordeeld. De conclusie in de Passende beoordeling (namelijk significante effecten zijn uitgesloten) ten aanzien van ruimtebeslag wijzigen door het DO niet.

Versnippering

Het plan heeft mogelijk een versnipperend effect (barrièrewerking) op het leefgebied van meervleermuis, meerdere vissoorten, broedvogels en niet-broedvogels. Een negatief effect op de meervleermuispopulatie is voor het DO ook uit te sluiten, omdat er geen maatregelen zijn voorzien bij de zijwetering (de migratieroute voor de meervleermuis). Het verplaatsen van de parallelweg vormt geen extra barrière voor de meervleermuis, omdat hier geen migratieroute langs loopt. Voor de vissoorten geldt dat als gevolg van het verplaatsen van de bermsloot, het leefgebied tijdelijk versnipperd raakt. De tijdelijke gevolgen zijn minimaal en niet significant. De conclusie voor het VO geldt dan ook voor het DO. Voor broedvogels en niet-broedvogels geldt dat de aanleg van een parallelweg niet leidt tot extra barrièrewerking omdat vogels niet afhankelijk zijn van migratie over de grond. Dit geldt zowel voor het VO als het DO. De conclusie in de Passende beoordeling (namelijk significante effecten zijn uitgesloten) ten aanzien van versnippering wijzigen door het DO niet.

Verstoring door geluid

Als gevolg van het plan is er geen verkeersaantrekkende werking (plan- en referentiesituatie zijn dus gelijk). In het DO neemt de verkeersintensiteit op de zuidelijke parallelweg tussen Vollenhove en De Krieger toe omdat diverse kruispunten worden afgesloten en worden omgebouwd tot loodrechte 'koude' oversteken (doorsteken). Het verkeer rijdt hierdoor meer en langer op de zuidelijke parallelweg. In absolute zin gaat het om (zeer) geringe hoeveelheden verkeer (minder dan 450 motorvoertuigen per etmaal). Het areaal geluidbelast oppervlak neemt hierdoor ook nauwelijks tot niet toe. Van geluidbelasting in Natura 2000-gebied is op dit deel van het traject geen sprake, omdat de Natura 2000-gebieden Zwarte Meer en De Wieden niet grenzen aan de zuidelijke parallelweg tussen De Krieger en Vollenhove, waardoor er geen sprake is van extra geluidbelast oppervlak in Natura 2000. De conclusie, dat significante effecten uitgesloten zijn, over verstoring door geluid in de Passende beoordeling is daarom ook van kracht voor het DO.

Vermesting

Als gevolg van het plan is er geen sprake van verkeersaantrekkende werking. Door het plan komen er niet meer voertuigen per etmaal. Wel wordt het bestemmingsverkeer over de zuidelijke parallelweg geleid. Uit stikstofdepositieberekeningen volgt dat de bijdrage van het verkeer op de parallelweg nihil is. De wijzigingen in het DO hebben hier geen invloed op. De conclusie in de Passende beoordeling, namelijk significante effecten zijn uitgesloten, voor het VO geldt ook voor het DO.

Conclusie Natuurbeschermingswet 1998

De conclusies in de Passende beoordeling, namelijk dat significante effecten zijn uitgesloten, wijzigen niet als gevolg van het DO.

4.8.2.2 Ecologische hoofdstructuur

Als gevolg van de aanpassingen aan de N331 is er sprake van 0,027 ha ruimtebeslag in EHS-gebied. Er zal geen kwaliteitsverlies optreden. Het gebied waar ruimtebeslag plaatsvindt, is aangewezen als ganzenfoerageergebied (Huuskes et al, 2011)21 . Deze 0,027 ha EHS betreft tevens Natura2000-gebied. De EHS zal in ruime mate gecompenseerd met de realisatie van Natura 2000 (tevens EHS) dat geschikt is voor kievitsbloemhooilanden.

Conclusie Ecologische Hoofdstructuur

De bevindingen in het MER over de EHS wijzigen niet als gevolg van het definitieve weg-ontwerp (DO). Compensatie van de EHS zal in ruime mate plaatsvinden door invulling van de natuurmaatregel.

4.8.2.3 Flora- en faunawet

Langs de dijk komen enkele beschermde vissoorten, vaatplanten (onder andere wilde kievitsbloem) en vleermuizen voor. In het kader van de Ffw is het noodzakelijk een ontheffing aan te vragen voor de zwaarder beschermde soorten als bittervoorn en grote modderkruiper. Ontheffing voor kleine modderkruiper is niet aan de orde omdat de uitvoering plaatsvindt conform de Gedragscode van de Unie van Waterschappen. Daarnaast zijn enkele mitigerende maatregelen nodig om effecten op water- en meervleermuis te voorkomen. Maatregelen hebben betrekking op het voorkomen van barrièrewerking van migratieroutes, behoud van landschappelijke elementen en het niet toepassen van kunstlicht bij migratieroutes en foerageergebieden. De mitigerende maatregelen moeten worden uitgewerkt in een Ecologisch Werkprotocol.

Als gevolg van het DO worden er geen andere beschermde soorten verstoord dan genoemd in de PlanMER. De gunstige staat van instandhouding van de beschermde soorten komt niet in gevaar als gevolg van het DO.

Conclusie Flora- en faunawet

Voor het DO gelden dezelfde bevindingen over het voorkomen van en effecten op beschermde soorten. Ook zijn de zelfde vervolgstappen noodzakelijk.

5.3.2.1 Begrippen

In deze bepaling zijn omschrijvingen gegeven van de in het bestemmingsplan gebruikte begrippen.

5.3.2.2 Wijze van meten

Om op een eenduidige manier afstanden, oppervlakten en inhoud van gebouwen en/of bouwwerken, geen gebouwen zijnde, te bepalen wordt in de wijze van meten uitleg gegeven wat onder de diverse begrippen wordt verstaan. Ten aanzien van de wijze van meten op de verbeelding geldt steeds dat het hart van een lijn moet worden aangehouden.

5.3.3.1 Verkeer

De bestemming Verkeer is gebruikt voor het gedeelte van de N331 van Zwartsluis tot aan de gemeentegrens met Steenwijkerland (ter hoogte van het Gemaal Barsbeek). Naast de hoofdrijbaan op de dijk bestaande uit 2x1 rijstroken, kunnen binnen de bestemming parkeervoorzieningen, paden, wegen en straten. Ondergeschikte functie binnen deze bestemming zijn groenvoorzieningen, geluidwerende voorzieningen, nutsvoorzieningen, straatmeubilair, kunstwerken, herdenkingsmonumenten, afvalinzameling, bruggen, tunnels, viaducten, dammen en/of duikers, water en waterhuishoudkundige voorzieningen.

5.3.3.2 Leiding - Hoogspanning

Nabij Zwartsluis (rotonde Westeinde) kruist de N331 een ondergrondse hoogspanningsleiding. De dubbelbestemming Leiding-Hoogspanning legt aanvullende regels op ten opzichte van de basisbestemmingen. Deze bestemming is gebruikt om de ondergrondse hoogspanningsleiding veilig te stellen. Zonder toestemming van de beheerder van de hoogspanningsleiding mag in deze zone niet worden gebouwd of gegraven.

5.3.3.3 Waterstaat - Waterkering

Het wegdeel Zwartsluis tot aan de gemeentegrens met Steenwijkerland ter hoogte van het Gemaal Barsbeek ligt op een primaire waterkering. De dubbelbestemming Waterstaat-Waterkering geeft aanvullende regels op ten opzichte van de basisbestemmingen. Deze bestemming is gebruikt om de waterkerende functie van de dijk langs Zwarte Water veilig te stellen. Zonder toestemming van de beheerder van de waterkering mag in deze zone niet worden gebouwd of gegraven.

5.3.4.1 Anti-dubbeltelregel

Deze bepaling weergeeft de regeling met betrekking grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan en latere bouwplannen.

5.3.4.2 Algemene bouwregels

Deze bepaling bevat de onderwerpen van algemene bouwregels.

5.3.4.3 Algemene afwijkingsregels

In dit artikel wordt een opsomming gegeven van de regels waarvan burgemeester en wethouders bij omgevingsvergunning van kunnen afwijken. De criteria, die bij de afwijkingsbevoegdheid in acht moeten worden genomen, zijn aangegeven.

5.3.4.4 Algemene procedureregels

In deze bepaling staat aangegeven welke procedure dient te worden gevolgd bij het stellen van nadere eisen.

5.3.4.5 Voorrangsregels

In deze bepaling is de voorrang in het geval van strijdigheid tussen bestemmingen en dubbelstemmingen en de onderlinge relatie tussen dubbelbestemmingen geregeld.

5.3.5.1 Overgangsrecht

In deze regels wordt het overgangsrecht, zoals voorgeschreven in het Besluit ruimtelijke ordening, overgenomen.

5.3.5.2 Slotregel

Als laatste wordt de slotregel opgenomen, ook zoals voorgeschreven in het Besluit ruimtelijke ordening. Deze regel schrijft voor hoe het plan kan worden aangehaald.