Uitwerkingsplan Palazzo, deelplan F Paleiskwartier

1.1 Aanleiding

De gebiedsontwikkeling van Paleiskwartier nadert zijn afronding. De afgelopen jaren is volop gebouwd in de omgeving van de Vijverlaan. Appartementengebouwen Upstairs en Belvédère zijn inmiddels opgeleverd, eind 2021 gevolgd door het Tribute hotel en de tweede kantoortoren naast het Ricoh-kantoor. Ook is gestart met de bouw van appartementengebouw Terrazzo, even verderop aan de Hoflaan. Er worden nu nog twee locaties ontwikkeld: de voormalige kunstacademie-locatie aan de Onderwijsboulevard 256 die door grondeigenaar Avans Hogeschool wordt ontwikkeld en Palazzo (deelplan F), het laatste project van de BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier.

Het voorliggend uitwerkingsplan heeft betrekking op het project Palazzo, gesitueerd tussen de Onderwijswijsboulevard, Jonkerstraat, Statenlaan en Residentieplein. Op deze locatie worden circa 233 woningen gerealiseerd en circa 1.300 m2 BVO commerciële ruimte in de plint. In dit plan is rekening gehouden met de inpassing van een evenementenplein dat ook een functie krijgt als verblijfs- en ontmoetingsplek voor de buurt. Zowel Palazzo als het evenementenplein zijn een belangrijke stap in de duurzame woningbouw en verstedelijkingsopgave van de Spoorzone.

 

Afbeelding 1.1: Spoorzone met het plangebied Paleiskwartier (rood omkaderd) en Palazzo (deelplan F, rood vlak)

Afbeelding 1.2: Plangebied Palazzo

1.2 Doel

In het vigerende bestemmingsplan “Paleiskwartier-Willemspoort-Station” is ter plekke van de beoogde bouwlocatie een uitwerkingsplicht met uitwerkingsregels opgenomen. Het plan Palazzo past volledig binnen de vastgestelde uitwerkingsregels. De gemeente 's-Hertogenbosch wenst dan ook toepassing te geven aan de uitwerkingsplicht teneinde het plan Palazzo juridisch-planologisch mogelijk te maken.

Voor het gebruik als evenementenplein is ook een planologische procedure nodig. Deze wordt op een later moment opgestart. Eerst worden de uitgangspunten en wensen besproken met de omgeving en andere belanghebbenden. De omgevingsdialoog die begin 2022 is gestart vormt de aanzet voor het benodigde locatieprofiel en het inrichtingsplan voor het evenementenplein Paleiskwartier. De aanleg van het plein vormt onderdeel van het woonrijp maken van Palazzo.

1.3 Leeswijzer

Hoofdstuk 2 van dit plan gaat in op de beschrijving van de huidige situatie, waaronder het ruimtelijk plan Paleiskwartier-Zuid en het vigerend bestemmingsplan. Daarnaast wordt in hoofdstuk twee het plan getoetst aan de uitwerkingsregels. Hoofdstuk 3 beschrijft de globale stedenbouwkundige opzet terwijl het daaropvolgende hoofdstuk ingaat op het sturende beleidskader. Hoofdstuk 5 beschrijft vervolgens de milieuaspecten en hoofdstuk 6 gaat in op de beschrijving van de planregels. Hoofdstuk 7 kent een korte motivering voor de economische uitvoerbaarheid; en tot slot beschrijft hoofdstuk 8 de participatie -en vooroverlegfase.

2.1 Ruimtelijk plan Paleiskwartier-Zuid

Op 9 september 2008 heeft de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch het ruimtelijk plan en het beeldkwaliteitsplan van Paleiskwartier-Zuid vastgesteld: 'Paleiskwartier-Zuid, scharnierpunt tussen Binnenstad en West' (regnr. 08.0602).

Afbeelding 2.1: Ruimtelijke basisstructuur 'Ruimtelijk plan Paleiskwartier-Zuid'

Het ruimtelijke plan was onderlegger bij de actualisatie van de bestemmingsplannen die voor het gebied golden. Op 25 juni 2013 heeft de gemeenteraad van 's-Hertogenbosch deze actualisatie in bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station' vastgesteld. Op 24 september 2014 is het bestemmingsplan onherroepelijk geworden.

2.2 Vigerend bestemmingsplan

Het plangebied ligt binnen de plangrenzen van het vigerend bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station' (NL.IMRO.0796.0002185-1402). Het plangebied Palazzo heeft de bestemming 'Gemengd - Uit te werken' (GD-U). Voor dit deel van het bestemmingsplan is een uitwerkingsplicht opgenomen, waarbij het college van burgemeester en wethouders verplicht is om het plan conform de vastgestelde uitwerkingsregels uit te werken. Zolang en voor zover de uitwerking nog niet in werking is getreden, mogen er geen bouwwerken worden gerealiseerd.

Onder de nieuwbouw wordt een garage gebouwd ten behoeve van parkeren, fietsenstalling en bergingen. Deze garage komt ook gedeeltelijk onder het Residentieplein te liggen, in de bestemming Verkeer. Op deze plek wordt de garage volledig verdiept. Binnen de bestemming 'Verkeer' is er, in afwijking van de vastgelegde bouwvlakken, een bouwmogelijkheid opgenomen voor ondergrondse en/of halfverdiepte gebouwen voor parkeervoorzieningen tot een bouwhoogte van 2 meter. De garage wordt echter gebouwd ten dienste van de bestemming 'Wonen', waardoor de bestemming 'Verkeer' de garage niet direct mogelijk maakt.

> Het deel van de garage dat onder het Residentieplein wordt gerealiseerd, wordt mogelijk gemaakt met een omgevingsvergunning op basis van de zogenaamde kruimelgevallenregeling.

Binnen de bestemming 'Verkeer' zijn naast verkeer- en parkeervoorzieningen onder andere ook terrassen, groen, sport en spelen en verblijfsgebied toegestaan.

Een deel van de woningen langs de Statenlaan krijgt een verdiepte, gebouwde buitenruimte, ook wel 'Engels hof' genoemd. Het gaat om de vier tweelaagse woningen die ook een woonfunctie in het souterrain hebben. De bestemming 'Verkeer' maakt dit bouwwerk en gebruik niet direct mogelijk.

• > Het realiseren van het Engels hof ter plekke van de Statenlaan wordt mogelijk gemaakt met een omgevingsvergunning op basis van de zogenaamde kruimelgevallenregeling. de kruimelregeling.

Afbeelding 2.2: Uitsnede verbeelding bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station'

2.3 Uitwerkingsregels

In het vigerend bestemmingsplan zijn voor de vlakken met de bestemming 'Gemengd - Uit te werken' uitwerkingsregels opgenomen, welke hieronder worden weergegeven en getoetst.

Toetsing uitwerkingsregels

De gebouwen en bouwwerken, geen gebouw zijnde, mogen uitsluitend worden gebouwd binnen het bouwvlak. Het bouwvlak mag volledig worden bebouwd. Binnen de bestemming 'Gemengd – Uit te werken' is er, in afwijking van de vastgelegde bouwvlakken, een bouwmogelijkheid opgenomen voor ondergrondse en halfverdiepte gebouwen voor parkeervoorzieningen tot een bouwhoogte van 2 meter.

> > De nieuwbouw van Palazzo wordt binnen het bouwvlak gebouwd. Een uitzondering betreft de verdiepte garage die deels onder het Residentieplein wordt gebouwd. De garage past binnen de bestemming 'Gemengd - Uit te werken'. Het deel van de garage dat onder het Residentieplein wordt gerealiseerd, wordt mogelijk gemaakt met een omgevingsvergunning op basis van de zogenaamde kruimelgevallenregeling.

> In het plan is rekening gehouden met de inpassing van het beoogde evenementenplein, door het opschuiven van de zuidelijke bouwgrens. Hierdoor wordt het Residentieplein vergroot.

De hoofdgebouwen van de woningen mogen uitsluitend gestapeld worden gebouwd.

> De woningen in Palazzo zijn uitsluitend gestapelde woningen.

De bouwhoogte mag niet meer bedragen dan in het bouwvlak van de verbeelding is aangeduid. Op de beoogde bouwlocatie is de maximaal toegestane bouwhoogte 25 meter vanaf peil, dat is vastgelegd op 6,0 meter +NAP. Op de hoek Onderwijsboulevard – Residentieplein is een hoogteaccent toegestaan van maximaal 40 meter vanaf peil. Daarnaast kan het bevoegd gezag onder randvoorwaarden algemene afwijkingsmogelijkheden toestaan, waaronder de mogelijkheid om de voorgeschreven maten en normen met maximaal 10% te vermeerderen.

> Palazzo heeft een bouwhoogte van circa 27,4 m+peil aan de Hofvijver, met een accent van 43,4 m + peil op de hoek Onderwijsboulevard – Residentieplein. Aan de Statenlaan bedraagt de hoogte van de bebouwing 26,2 m+peil, aan de Onderwijsboulevard is de bebouwing 24,4 m +peil en aan de Jonkerstraat is de bebouwing 26,2 m+peil hoog;

Onderbouwing 10% afwijkingsregeling

Deze ontwikkeling vindt plaats in een stedelijke omgeving met diverse stedelijke bouwblokken en hoogteaccenten. Geredeneerd vanuit deze stedelijke omgeving zijn deze gekozen hoogtes,10% extra hoogte t.o.v. de maximaal toegestane bouwhoogtes, logisch en stedenbouwkundig gewenst. Deze beperkte hoogteoverschrijding in dit project heeft geen impact op de stedenbouwkundige opzet van de wijk, het beeld en de beleving van de bestaande gebouwen en de structuur en beleving van de openbare ruimte.

De nieuwe bebouwing voegt zich in de stedelijke context van het Paleiskwartier er wordt een goede overgang gecreëerd naar de bestaande aangrenzende bebouwing.

Aan de Jonkerstraat heeft de bebouwing een getrapte hoogteopbouw. Deze hoogte varieert van 5 tot maximaal 8 bouwlagen vanaf maaiveld. Slechts het middelste deel van deze bebouwingswand bestaat uit 8 bouwlagen en de rest van de bebouwingswand is dus lager. Dit om zorgen dat de hoogte van nieuwbouw goed aansluit op de hoogte van de bestaande bebouwing aan de Jonkerstraat en er een goede overgang naar de bestaande bebouwing en een evenwichtig straatprofiel worden gerealiseerd. Ook door het losknippen van deze bebouwingswand van de rest van het blok en de getrapte hoogteafbouw wordt een speelse luchtige massa gecreëerd (dus geen fors lang bouwblok en geen ongewenste muurvorming) en daarmee wordt ook een optimale aansluiting bereikt op de bebouwingshoogtes aan de overzijde van de Jonkerstraat. aa

De bebouwing langs de Onderwijsboulevard bestaat uit 7 bouwlagen, en langs het Residentieplein (aan de zijde van de Hofvijver) uit 8 bouwlagen. Aan de zijde van zowel de Statenlaan bestaat de bebouwing gedeeltelijk uit 7 en gedeeltelijk (nabij het Residentieplein) uit 8 bouwlagen. Met deze bouwhoogtes zullen de gebouwen zich op een natuurlijke manier voegen in deze stedelijke omgeving. De ruime en stedelijke straatprofielen en het stedelijke karakter van de reeds gerealiseerde bebouwing langs deze twee straten zorgen ervoor dat nieuwbouw en de bestaande bebouwing qua hoogte in elkaar opgaan en dat er een evenwichtig en continu, maar wel een interessant, bebouwingsbeeld ontstaat.

Op de hoek van de Onderwijsboulevard en het Residentieplein komt een hoogteaccent van 12 bouwlagen op een hoge plint. Met dit hoogteaccent wordt de beëindiging van het Paleiskwartier aan de Hofvijver en het Residentieplein geaccentueerd en tegelijkertijd een ruimtelijke interactie gecreëerd met andere hoogteaccenten in het Paleiskwartier en in het bijzonder met het reeds gerealiseerde hoogteaccent, de 23 verdiepingen tellende hoge woontoren, de Jheronimustoren, aan de overzijde van de Hofvijver.

De verspringing van het hoogteaccent t.o.v. het bouwblok zorgt voor het benadrukken van dit accent en voor een goede begrenzing en afbakening van het plein.

Conclusie: de gekozen hoogtes zijn stedenbouwkundig verantwoord en deze keuze is gemaakt op basis van goede ruimtelijke en integrale afweging.

Een extra 10% bouwhoogte (maximaal 10% hoger dan de in het bestemmingsplan toegestane hoogtes van 25m en 40m+ peil) gaat op in deze stedelijke omgeving en versterkt juist het stedelijke karakter van de wijk.

De voor 'Gemengd – Uit te werken' aangewezen gronden zijn bestemd voor wonen en diverse niet-woonfuncties, waaronder horeca, kantoren en dienstverlening. Ook zijn aan de hoofdfunctie ondergeschikte voorzieningen toegestaan zoals terrassen.

> Het bouwplan voor Palazzo (Deelplan F) betreft de bouw van circa 233 woningen en circa 1.300 m² BVO commerciële ruimte in de plint. De commerciële ruimte wordt nader ingevuld met functies die in de bestemmingsomschrijving van de bestemming 'Gemengd – Uit te werken' staan. Dit betekent dat o.a. dienstverlening, detailhandel, horeca t/m categorie 3 en bedrijvigheid in categorie A zijn toegestaan.

2.4 Besluitvorming evenemententerrein Paleiskwartier

Palazzo is het laatste deelplan dat langs de Hofvijver wordt gerealiseerd. Hiermee wordt niet alleen Paleiskwartier-Zuid afgerond maar ook het gehele plangebied dat door de BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier wordt ontwikkeld. In het Ruimtelijk Plan 'Paleiskwartier-Zuid' is ingezet op de ontwikkeling van een levendig gemengd stedelijk gebied. De komst van de bioscoop, het hotel, de invulling van het sheddakengebouw en de plinten van de woongebouwen hebben bijgedragen tot de gewenste reuring in het gebied. Vanaf 2015 tot 2019 heeft de BV het toekomstige bouwterrein van Palazzo beschikbaar gesteld als tijdelijk evenemententerrein. Daarna is het in gebruik genomen als tijdelijke opslag voor de bouw van kantoor Belvédère en appartementengebouw Terrazzo.

Afbeelding 2.3 : Food Truck festival TREK

De evenementenlocatie Paleiskwartier is een gewenste toevoeging in de Bossche Spoorzone. Op 12 juni 2017 heeft de gemeenteraad dan ook de motie 'Evenemententerrein Paleiskwartier' aangenomen. In de motie is gevraagd om 'De mogelijkheid van een permanent evenemententerrein op - een deel van - de huidige (tijdelijke) evenementenlocatie Paleiskwartier te onderzoeken'. Uitgangspunt is het faciliteren van (kleine en middelgrote) evenementen in de omgeving van het Residentieplein die de dynamiek, reuring en aantrekkelijkheid van Paleiskwartier en Spoorzone versterken.

Op 30 juni 2020 heeft B&W besloten om op deze plek een rechthoekige evenementenlocatie van circa 3.000 m2 in te passen. Hierdoor wordt een brede range van evenementen mogelijk gemaakt. Om de verblijfskwaliteit te versterken, wordt daarbij wel uitgegaan van de aanwezigheid van terrassen, bomen en groen.

Afbeelding 3:4: Beoogde(globale) evenementenlocatie Paleiskwartier

Door een kleiner bouwvlak en het opschuiven van de zuidelijke rooilijn van Palazzo is er ruimte voor de inpassing van het evenementenplein Paleiskwartier. Het evenemententerrein bestaat uit een verhoogd deel nabij de nieuwbouw van Palazzo en een wat lager gelegen deel dat zich uitstrekt tot aan de Hofvijver. Het evenementenplein is geschikt voor een brede range van evenementen, passend in een stedelijke woonomgeving. De nadere ruimtelijk en functionele uitwerking gebeurt door de gemeente, in overleg met omwonenden, werknemers en andere belanghebbenden. Om het gebruik als evenementenplein mogelijk te maken, is er een planologische procedure nodig, die op een later moment wordt opgestart. De omgevingsdialoog hiervoor is begin 2022 opgestart, dit vormt de aanzet voor het benodigde locatieprofiel en het inrichtingsplan voor het evenementenplein Paleiskwartier.

3.1 Paleiskwartier

Paleiskwartier ligt aan de westkant van het station. Na sloop van de vroegere bedrijfsgebouwen van Wolfsdonken is vanaf 1998 ruimte gemaakt voor ontwikkeling van Paleiskwartier; een stedelijk gebied met stedelijke bebouwing en aanhaking op het centrumgebied en de historische binnenstad. Ten zuiden van het Paleiskwartier is het stedelijke knooppunt Willemspoort midden in ontwikkeling. Het noordelijke deel van het gebied is inmiddels gerealiseerd. Aan de westzijde van het Paleiskwartier ligt de Onderwijsboulevard met diverse onderwijsinstellingen en het Westerpark met een stedelijke uitstraling. Het Paleiskwartier vormt een belangrijke verbinding tussen de historische binnenstad en het stedelijke knooppunt Willemspoort enerzijds. Anderzijds vormt het mede een verbinding tussen de historische binnenstad en het Westerpark.

De bebouwing in het Paleiskwartier kan globaal in drie architectonische vormen worden opgedeeld; de stedelijke bouwblokken (aan de randen van het plangebied), het binnengebied en de accenten. Kenmerkend voor de stedelijke bouwblokken in het Paleiskwartier zijn het solide karakter naar de buitenwereld en de verborgen binnentuinen.

Het noordelijke deel van het Paleiskwartier wordt gekenmerkt door de lange waterpartij met daaraan enerzijds de 'Armada's' een reeks identieke gebouwen, en anderzijds de Statenlaan ter ontsluiting van de westelijk gelegen bouwblokken. Aan het einde van deze Statenlaan, ten noorden van de Hofvijver, in het gebied dat wordt gekenmerkt door de Hofvijver met daaromheen bebouwing, ligt ook Palazzo (deelplan F).

Afbeelding 3:1: Aanvliegfoto Paleiskwartier en omgeving, met zicht op het bouwterrein van Onderwijsboulevard 256 (links) en Palazzo (rechts)

3.2 Palazzo - deelplan F

Palazzo (Deelplan F) is onderdeel van de reeks bouwblokken langs de Onderwijsboulevard, aan de westelijke rand van het Paleiskwartier. Dit deelplan heeft een unieke ligging in het Paleiskwartier. Het vormt de afsluiting van een reeds bouwblokken aan de Statenlaan en Onderwijsboulevard. Dit stedelijk vormgegeven bouwblok, met stedelijke woningen en voorzieningen, ligt tussen de Hofvijver aan de zuidzijde, de Statenlaan aan de oostzijde, Jonkerstraat aan de noordzijde en de Onderwijsboulevard aan de westzijde. Door de bijzondere ligging van dit blok aan de vijver is besloten om Palazzo gedeeltelijk te openen aan de kant van de vijver, zodat de vijver vanaf de binnenkant voelbaar en zichtbaar is en daarnaast zicht op de binnentuin is vanaf de vijver.

Met de ontwikkeling van dit deelgebied wordt rekening gehouden met de realisatie van openbare ruimte met een goede maat zodat er, naast ontmoeten en verblijven, ook ruimte is voor organiseren van evenementen op het Residentieplein. Hierdoor is de dieptemaat van dit blok, met uitzondering van de toren, smaller dan de oorspronkelijke maatvoering van dit deelplan zoals is aangegeven in het Masterplan Paleiskwartier en het Ruimtelijk Plan Paleiskwartier-Zuid. De oorspronkelijke maat van Palazzo (deelplan F) is 60m x 90m.

Palazzo (deelplan F) heeft voornamelijk een woonfunctie. In de plint van de bebouwing aan de Onderwijsboulevard en aan de zijde van de Hofvijver en het Residentieplein zijn een aantal commerciële voorzieningen aanwezig.

Afbeelding 3.2. Stedenbouwkundige situatie Paleiskwartier

3.3 Bebouwing

Palazzo is een, niet geheel gesloten, stedelijk bouwblok rond een centraal gelegen groene binnenhof. De verschillende bebouwingswanden van dit blok vormen een samenhangend geheel; een zorgvuldige massa met een alzijdige oriëntatie. Uitgangspunt van het stedenbouwkundig plan is het opvolgen van de rooilijn aan zowel de Onderwijsboulevard en de Statenlaan als aan de Jonkerstraat. De groene binnenhof, vormt het hart van het blok. De woningen oriënteren zich op dit binnenhof en worden via dit binnenhof ontsloten.

De zorgvuldige verdeelde massa, het groene binnenhof, het hoogteaccent aan de Onderwijsboulevard en de bijzondere poort aan de zijde van de Hofvijver zijn belangrijke dragers van het stedenbouwkundig concept en vormen een hoogwaardig stedenbouwkundig ensemble. Het hoogteaccent op de hoek van het Residentieplein en de Onderwijsboulevard bestaat uit twaalf bouwlagen op iets hogere plint met diverse commerciële functies (totaal dertien bouwlagen). De bouwhoogte bedraagt op deze plek circa 43,4 m + peil.

Met de bouwhoogtes voor het project Palazzo wordt goede aansluiting gemaakt op de hoogtes van de bestaande bebouwing. Aan de Jonkerstraat bestaat de getrapte bebouwingswand uit vijf oplopend tot maximaal acht bouwlagen. Beide zijden van de bebouwingswand zijn losgeknipt van de rest van de nieuwbouw. Dit versterkt de gelede opbouw en geeft ruimte en lucht.

Naast het hoogteaccent bestaat de bebouwing langs de Onderwijsboulevard uit zeven bouwlagen, en langs het Residentieplein (aan de zijde van de Hofvijver) uit acht bouwlagen. Aan de zijde van de Statenlaan bestaat de bebouwing gedeeltelijk uit zeven en gedeeltelijk (nabij het Residentieplein) uit acht bouwlagen.

Afbeelding 3.3: 3D impressie van massaopbouw van Palazzo (deelplan F)

Omdat aan de Onderwijsboulevard het maaiveld lager is dan het maaiveld van de Statenlaan is dit hoogteverschil benut voor het maken van een inpandige parkeergarage die deels op maaiveldniveau is gelegen en deels verdiept. In de garage zijn de fietsstalling, bergingen en de technische ruimten opgenomen. De ontsluiting van de parkeergarage vindt plaats aan de zijde van de Jonkerstraat.

Om de beëindiging van de bebouwing op deze locatie te accentueren is in de massavorming gekozen voor een aantal verbijzonderingen zoals het terugzetten van de bovenste verdiepingen 'set-back' en de verbijzondering van de noordoostelijke hoek doormiddel van verspringing van de gevels en balkons. Verder spelen de balkons in de gevels een belangrijke rol in de beleving van de massa en het bepalen van de kwaliteit van de gevels. Deze balkons variëren in de mate waarin ze uitsteken uit de gevels: van geheel uitkragende balkons tot deels in gevel ingeschoven balkons.

Een grote opening in de gevel van het blok aan de zijde van de vijver zorgt voor een bijzondere entree van het blok aan de Hofvijver. Deze entree, de zogenaamde Paleispoort, is 15 meter breed en is twee verdiepingen hoog. Deze ruime Paleispoort draagt bij aan het maken van een kwalitatief binnenhof. Enerzijds biedt deze poort een interessante inkijk in de verborgen groene binnenhof van het blok en verbindt deze binnenwereld ruimtelijk met Hofvijver en de openbare ruimte daaromheen. Anderzijds zorgt deze poort voor het vergroten van het gevoel van ruimtelijkheid en openheid van de binnenhof.

Afbeelding 3.4: impressie van de impressie Paleispoort van Palazzo (deelplan F)

Voor creëren van een goede licht toetreding op de bebouwing en om de beleving van groen te vergroten is de noordelijk gelegen bebouwingswand aan de Jonkerstraat losgeknipt van de rest van het blok. Daarbij is gekozen voor een getrapte afbouw van de massa in twee richtingen.

De overgang naar de openbare ruimte past binnen de vastgelegde regels voor de beeldkwaliteit van het Paleiskwartier. Zo wordt er aan de zijde van de Onderwijsboulevard, net als de bestaande bouwblokken, een Arcade gerealiseerd. De plint ligt terug ten opzichte van de bovenliggende verdiepingen, waardoor er een overdekte ruimte ontstaat en een goede overgang naar de openbare ruimte. Deze bouwvorm draagt ook bij aan het stedelijke karakter.

Afbeelding 3.5: Engels hof langs de Statenlaan

Kenmerkend voor het Paleiskwartier is de toepassing van verdiepte buitenruimtes, ook wel 'Engels hof' genoemd. Ze zijn onlosmakelijk onderdeel van de stedelijke bouwblokken langs de Bordeslaan en Statenlaan en zijn vanaf de openbare ruimte zichtbaar door de circa 1 meter hoge stalen hekwerken. De Engelse hoven hebben een belangrijke functie: ze zorgen voor extra woonkwaliteit, daglichttoetreding en een goede overgang naar de openbare ruimte. In het plan Palazzo hebben de vier tweelaagse woningen aan de Statenlaan een buitenruimte in de vorm van een Engels hof. De bestaande en toekomstige Engelse hoven langs de Statenlaan liggen in één rooilijn.

Ter plekke van het Residentieplein en het hoogteaccent vormen de grote puiten en diepe neggen een goede overgang naar het plein. Tenslotte spelen de verticale groene elementen, groene gevels, een bijzondere rol in de beleving van de zowel de massa als de locatie. Daarmee wordt de groene uitstraling van het plangebied en aangrenzende omgeving een gewenst kwaliteitsimpuls gegeven.

Tenslotte spelen de verticale groene elementen, groene gevels, een bijzondere rol in de beleving van de zowel de massa als de locatie. Daarmee wordt de groene uitstraling van het plangebied en aangrenzende omgeving een gewenst kwaliteitsimpuls gegeven.

Afbeelding 3.6: Impressie van het hoogteaccent en gevels aan de Hofvijver

Afbeelding 3.7: Impressie van het hoogteaccent en gevels aan de Hofvijver

Afbeelding 3.8: Impressie van de gevelwand aan de Onderwijsboulevard

Afbeelding 3.9: Impressie van de getrapte gevel en groene binnentuin van Palazzo

Afbeelding 3.10: Impressie van de gevelwand aan de Jonkerstraat

3.4 Beeldkwaliteit

In het Beeldkwaliteitsplan voor het Paleiskwartier zijn regels opgesteld ten aanzien van kleur- en materiaalgebruik van de bebouwing. Hierin is duidelijk onderscheid gemaakt tussen de binnenzijde en de buitenzijde van het plangebied. Om dit onderscheid te bereiken dient de buitenschil van het Paleiskwartier een robuuste solide uitstraling te krijgen zoals baksteen, natuursteen, beton en andere solide ogende materialen. Aan deze zijde gaat de voorkeur uit naar het toepassen van een donkerder materiaal en donkere kleuren. Aan de binnenzijde van Paleiskwartier, aan het water, ligt de nadruk op gebruik van lichte materialen en lichte neutrale kleuren.

In lijn met deze visie voor Paleiskwartier en in lijn met reeds voltooide gebouwen, is in het ontwerp van Palazzo gekozen voor de volgende kleuren:

• De gevel aan de Jonkerstraat, Statenlaan en de Hofvijver hebben een lichte kleur.
• Aan de Onderwijsboulevard heeft de bebouwing een roodbruine kleur, passend bij de bestaande bouwblokken die de buitenrand van Paleiskwartier vormen.
• Het hoogteaccent heeft een roodbruine kleur, dezelfde kleur als de bebouwing aan de Onderwijsboulevard. Hiermee wordt een rustig beeld gecreëerd en wordt het hoogteaccent onderdeel van het bouwblok.
• Voor de gevels van de binnentuin zijn in het beeldkwaliteitplan geen specifieke eisen opgenomen. Omdat deze door de opening van de wand aan de Hofvijver zichtbaar zijn, is deze binnenzijde zorgvuldig vormgegeven. De kleurstelling en de materiaalkeus zijn afgestemd op de rest van de gevels zodat er een eenduidig en samenhangend architectuurbeeld ontstaat

Om de overgang van de openbare ruimte naar het privédomein te verzachten zijn in het beeldkwaliteitsplan voor Paleiskwartier twee architectonische vormen van een zogenaamde tussenruimte opgenomen. Deze zijn de Arcades aan de buitenkant, aan de zijde van de Onderwijsboulevard en het Engels hof aan de binnenkant van het Paleiskwartier, langs de Statenlaan en de Bordeslaan. Bij het ontwikkelen van dit deelplan is dus ook eenzelfde structuur, eenzelfde methode, doorgezet. De arcades in Palazzo zorgen voor een geborgen tussen ruimte tussen de Onderwijsboulevard, het Residentieplein en de gevels. Aan de zijde van Statenlaan, wordt afstand tot de openbare ruimte gecreëerd door het toepassen van een zogenaamd Engels hof; een volledige bouwlaag onder het verhoogde maaiveld.

Het informatieve bouwplan en het DO-bouwplan is diverse malen besproken met de gemeentelijke Monumenten- en Welstandscommissie: op 15 april 2021, 29 juli 2021 en 13 januari 2022. De formele WABO-aanvraag is op 18 februari 2022 ingediend. Het bouwplan is op hoofdlijnen akkoord bevonden op 7 april 2022.

3.5 Woonprogramma

Het voorliggende programma omvat circa:

• 63 sociale huurwoningen (< huurtoeslaggrens, minimaal 15 jaar sociaal verhuurd);
• 5 goedkope koopwoningen (tot €216.000 VON);
• 21 middeldure koopwoningen (€216.000 - €330.000 VON) in diverse woninggroottes ;
• 35 vrije sector huurwoningen (kale huur > €1.015,000 per maand) in diverse woninggroottes;
• 109 dure koopwoningen (> €330.000 VON) in diverse woninggroottes;
• Voor alle koopwoningen met een GO van 50m2 of kleiner geldt een zelfbewoningplicht (dit zijn de goedkope en middeldure koopwoningen). Deze woningen zijn bedoeld voor koopstarters en niet voor beleggers.

Paleiskwartier is vanaf 1998 ontwikkeld als antwoord op een groeiende behoefte aan duurdere gestapelde koopwoningen in de omgeving van het Centraal Station. Het was destijds voorzien als aanvulling op het stadsdeel West wat relatief veel sociale huurwoningen had. Dit betekent niet dat er alleen maar dure koopwoningen in Paleiskwartier zijn gebouwd. Op dit moment (voorjaar 2022) bestaat de woningvoorraad in het Paleiskwartier uit 2.135 woningen, waarvan 11% corporatiebezit, 22% particuliere verhuur en 67% koopwoningen.

De komende jaren worden er in Paleiskwartier ruim 525 woningen toegevoegd:

• Terrazzo: de nieuwbouw Terrazzo is bijna klaar waardoor er naast 117 koopwoningen in diverse prijsklassen ook 54 middeldure huurwoningen worden toegevoegd;
• Onderwijsboulevard 256: de komende jaren worden 125 studentenwoningen in de sociale huur gebouwd (waaronder 103 woningen die steeds aan 2 studenten verhuurd worden). In dit plan is ruimte voor het realiseren van totaal 210 studentenwoningen en/of reguliere woningen in de sociale huur.
• Palazzo: het woningprogramma Palazzo omvat 63 sociale huurwoningen, 5 goedkope koopwoningen, 35 vrije sector huurwoningen en 130 middeldure en dure koopwoningen.

Uiteindelijk bestaat de woningvoorraad in het Paleiskwartier dan uit:

• corporatie bezit gaat van 11% naar 16%;
• particulier verhuur wijzigt minimaal van 22% naar 21%;
• aandeel koopwoningen gaat van 67% naar 63%.

Het aandeel betaalbare woningen is daarmee veel groter dan bij de start van de wijk werd voorzien en past beter bij de meer recente ambities zoals vastgelegd in de Woonvisie 2020.

Het Paleiskwartier is een wijk met bijna 100% gestapelde woningen. Er wonen veel alleenstaanden (45,6 %) maar niet alleen maar jongeren. Zo heeft op dit moment al 8,4% van de zelfstandig wonende huishoudens een hoofdbewoner van 75 jaar of ouder en bijna 7% van de huishoudens die er nu wonen zijn een gezinshuishouden. Het huidige woningaanbod en de nieuwbouw Terrazzo en Onderwijsboulevard 256, biedt al ruimte aan een grote verscheidenheid aan huishoudens. Met het programma Palazzo komt daar extra aanbod in de vorm van betaalbare en dure woningen in diverse woninggroottes bij, zowel huur als koop.

Qua woninggrootte bestaat de huidige voorraad vooral uit woningen tussen de 50 en 120m2 BVO. Slechts 3% is kleiner dan 50 m2 BVO. We zien dan ook dat woningen die destijds als goedkope koopwoningen werden gerealiseerd vanwege hun grootte en de locatie in het Paleiskwartier snel duurder geworden zijn. Met de toevoeging van ook kleinere woningen, zowel bij Palazzo als bij Onderwijsboulevard 256 is de kans groter dat de sociale huurwoningen duurzaam tot het betaalbare segment blijven behoren. Daarbij is een termijn vastgelegd van minimaal 15 jaar.

Na realisatie van de nieuwbouwprojecten Terrazzo, Onderwijsboulevard 256 en Palazzo (deelplan F) bestaat de woningvoorraad Paleiskwartier uit:

• het aandeel kleine appartementen (<50m2) groeit van 3% naar 10% met daarbinnen studio's én appartementen met 1 en 2 slaapkamers;
• het aandeel grotere appartementen (80-120m2) neemt af van 71% naar 67%;
• het aandeel echt grote appartementen (groter dan 120m2) neemt ook af van 25% naar 22%.

Ook qua grootte komt er een breder gedifferentieerd aanbod met de nieuwe bouwprojecten en dus meer geschikt aanbod voor diverse huishoudensgroottes van allerlei leeftijden.

In onze woonvisie hanteren we voor de gehele gemeente een gewenst programma van minimaal 30% sociale huur, minimaal 20% middeldure huur/goedkope koop en dus 50% vrije sector (dure huur en middeldure/dure koop). Dit betekent niet dat we dit programma kaderstellend opleggen bij alle nieuwe ontwikkelingen, er blijft ruimte voor maatwerk per wijk/buurt. Maatwerk voor wat betreft de 30-20-50 verdeling én maatwerk om tot meer gedetailleerde afspraken te komen binnen de deelprogramma's. Daar komt bij dat in de Samenwerkingsovereenkomst met BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier in 1998 geen prijsgrenzen of een gewenst percentage per prijssegment is opgenomen. Het programma voldoet derhalve aan die gemaakte afspraken.

3.6 Overig programma

In de plint van de nieuwbouw, aan de zijde van de Hofvijver en de Onderwijsboulevard, wordt circa 1.300 m² BVO commerciële ruimte ingepast.

De commerciële ruimte wordt nader ingevuld met functies die in de bestemmingsomschrijving van de huidige bestemming 'Gemengd – Uit te werken' staan. Dit betekent dat o.a. dienstverlening, detailhandel, horeca t/m categorie 3 (zoals omschreven in het bestemmingsplan “Paleiskwartier-Willemspoort-Station”) en bedrijvigheid in categorie A is toegestaan. Al deze centrumfuncties zijn dus toegestaan. Bij de nadere invulling van de plinten speelt de omgeving een belangrijke rol. Zo grenst de plint aan zuidzijde van de nieuwbouw aan het toekomstige evenementenplein en de Hofvijver. Deze plek heeft een uitstekende bezonning die geschikt is voor een invulling met (onder andere) horeca en terrassen.

3.7 Verkeer en parkeren

3.8 Openbare ruimte

Bij het woonrijp maken van Palazzo wordt de aangrenzende openbare ruimte aangelegd. Het Residentieplein krijgt een inrichting die past bij de toekomstige functie als evenementenplein. Om deze functie mogelijk te maken, wordt een aparte planologische procedure gevoerd (los van de procedure voor de nieuwbouw Palazzo). Begin 2022 is de omgevingsdialoog gestart met omwonenden, ondernemers en onderwijsinstellingen en andere belanghebbenden zoals evenementenbureaus. Het toekomstige gebruik en de inrichting van het plein vormt onderdeel van deze omgevingsdialoog.

Het Residentieplein krijgt daarnaast een functie als ontmoetings- en verblijfsruimte. Ook levert de inrichting van het Residentieplein een bijdrage aan een prettig en klimaatbestendige omgeving, door het aanplanten van bomen en groen. Dit geldt ook voor de Onderwijsboulevard en de Statenlaan. De Jonkerstraat krijgt een inrichting die aansluit op de bestaande openbare ruimte.

De aangrenzende speeltuin wordt tijdelijk verwijderd, vanwege de bouwveiligheid en de benodigde ruimte voor het bouwterrein. Na de oplevering van Palazzo wordt de speeltuin opnieuw aangelegd. De bestaande bomen op het Residentieplein zijn tijdelijk aangeplant. Deze bomen moesten elders uit de stad verwijderd worden. Ze krijgen een definitieve plek in het gebied tussen de Vlijmenseweg en de woongebouwen Belvédère en Terrazzo.

Naast het openbaar groen wordt er een gemeenschappelijke, groene binnentuin aangelegd die wordt omzoomd door balkons met rime plantvakken. De tuin wordt zo groen mogelijk ingericht waarbij alleen verharding wordt aangebracht in enkele looproutes en een paar zitplekken. Voor de invulling van de tuin wordt gewerkt met veel bomen en een weelderige onderbegroeiing. Om het plaatsen van bomen mogelijk te maken, varieert de pakketdikte van de tuin op het dek van grofweg 40 tot 100 cm, met een gemiddeld een pakketdikte van ca. 60 cm. Het weelderige groen is bepalend voor een prettige en klimaatbestendige woonomgeving.

Afbeelding 3.13: Impressie binnentuin

De binnentuin is zichtbaar vanuit de brede onderdoorgang aan het Residentieplein. De plantvakken langs de trappen zorgen voor een groene verbinding tussen het plein en de binnentuin. De trappen en de overdekte ruimte tussen de trappen hebben een verblijfsfunctie, bijvoorbeeld als terras of zitruimte bij evenementen. Ook vanuit de Jonkerstraat is er zicht op het groen tussen de nieuwbouw.

Binnen het plangebied wordt circa 27% groen ingepast. Hiermee wordt ruimschoots voldaan aan de minimale kwantitatieve groennorm van 15% die voor onderhavig gebied (brede binnenstad) is opgenomen in de Verordening Bomen, Water en Groen 's-Hertogenbosch 2021.

Beplanting en ecologie

De beplanting in de binnentuin wordt aangepast aan de specifieke situatie. Bepalend is de ligging op een parkeerdek, waardoor diep wortelende bomen niet mogelijk zijn. Daarnaast wordt de tuin omsloten door middelhoge bebouwing. Dit zorgt voor schaduwrijke plekken. De exacte invulling van de binnentuin wordt nog nader uitgewerkt.

Het doel is om zoveel mogelijk gebruik te maken van mogelijk inheemse beplanting die aantrekkelijk is voor insecten en vogels. Deze hebben de meeste waarde voor de biodiversiteit en zijn vaak goed aangepast op ons klimaat. Dit wordt eventueel aangevuld met uitheemse beplanting als dat een meerwaarde betekent. Om de biodiversiteit te versterken en bijen en andere insecten zo lang mogelijk van voedsel te voorzien wordt, daar waar mogelijk, het bloeiseizoen verlengd door het toepassen van bloembollen en herfstbloeiers in de beplanting. Bij de invulling van de (inheemse) beplanting voor de binnentuin wordt gedacht aan els, lijsterbes, Gelderse roos, botanische rozen en botanische bloembollen, grassen en vaste planten.

Ten behoeve van de biodiversiteit worden ook voorzieningen voor de fauna meegenomen. Voor de binnentuin wordt hierbij gedacht aan vogelhuisjes of bijen- of insectenhotel, mogelijk in de vorm van een kunstzinnig object. Deze worden gezien als een nuttige aanvullende voorziening vooral ook gericht op nestel- en schuilplaatsen voor deze soorten. Daarnaast wordt nog gekeken naar eventuele aanvullende voorzieningen in de nieuwbouw, voor de huismus en/of voor vleermuizen omdat deze het meest aansluiten bij het gebied.

4.1 Rijksbeleid

4.2 Provinciaal beleid

4.3 Gemeentelijk beleid

5.1 Inleiding

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de diverse milieuaspecten die relevant zijn voor het plangebied. Per milieuaspect wordt het geldende wettelijk en/of het beleidskader beschreven. Daarnaast wordt het relevante aspect alsook het eventuele uitgevoerde onderzoek belicht waarbij de resultaten kort worden weergegeven. Ten slotte wordt op basis van het kader en het onderzoek de conclusie weergegeven.

Omdat het plan niet afwijkt op de uitwerkingsregels van het bestemmingsplan, voldoen ten aanzien van milieuzonering, luchtkwaliteit en natuurbescherming de (milieu)onderzoeken en de toelichting op deze milieuaspecten in bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station'.

Voor bepaalde andere aspecten is nader onderzoek verricht specifiek voor onderhavig plan. Zo is het wegverkeer- en spoorlawaai onderzocht in het kader van de Wet geluidhinder en goede ruimtelijke ordening. Bodemkwaliteit in het kader van de Wet bodembescherming. Ten aanzien van de externe veiligheid is onderzoek uitgevoerd naar de risicobronnen en is advies gevraagd aan de Veiligheidsregio. Het ontvangen advies en betrokken bij dit plan. Ook is voor het bouwplan in het kader van deze onderbouwing een waterparagraaf opgesteld die de waterbelangen beschouwd. Een windhinderonderzoek maakt eveneens onderdeel uit van de uitgevoerde onderzoeken.

5.2 Bedrijven en milieuzonering

Milieuzonering zorgt voor voldoende ruimtelijke scheiding tussen enerzijds bedrijven of overige milieubelastende functies en anderzijds milieugevoelige functies zoals woningen. Bij de planontwikkeling dient rekening te worden gehouden met milieuzonering om de kwaliteit van het woon- en leefmilieu te garanderen naast de zorg dat er voor bedrijven voldoende ruimte voorhanden is om de bedrijfsactiviteiten duurzaam en binnen aanvaardbare voorwaarden (normen) uit te kunnen voeren.

Bij het beoordelen van de (binnen het plangebied of elders gelegen) bedrijven welke invloed hebben op het plangebied, is gebruik gemaakt de VNG-brochure “Bedrijven en Milieuzonering”. De VNG brochure is een richtlijn, vormt geen wettelijk kader maar heeft als gevolg van jurisprudentie de status van pseudo-wetgeving gekregen. Deze richtlijn biedt kaders om milieuzonering goed in ruimtelijke plannen af te wegen. In de VNG-uitgave staan onder meer minimale richtafstanden voor geur, stof, geluid en gevaar die gebaseerd zijn op een “gemiddeld” modern bedrijf. Deze richtafstanden gelden vanaf de perceelgrens van het bedrijf waar de bedrijfsactiviteiten plaats kunnen vinden tot aan de gevel van woningen in een 'rustige woonwijk'. Voor gebieden met een menging van functies – zoals onderhavig gebied in het Paleiskwartier – wordt voor de toelaatbaarheid van functies een specifieke 'Staat van Bedrijfsactiviteiten' gehanteerd omdat de activiteiten in zulke gebieden qua schaal sterk kunnen verschillen van de activiteiten op bedrijventerreinen. Met onderhavig plan worden op de begane grond diverse commerciële activiteiten, kantoren en lichte horeca toegelaten. Deze activiteiten zijn zodanig weinig milieubelastend voor hun omgeving, dat ze prima in een gemengd gebied (ook direct grenzend aan woningen) kunnen worden uitgevoerd. De eisen uit het Bouwbesluit voor scheiding tussen wonen en bedrijven zijn daarbij toereikend om onacceptabele hinder te voorkomen. Daarnaast zijn alle bedrijven verplicht zich te houden aan de geldende hindervoorschriften uit het Activiteitenbesluit. Daarbij wordt opgemerkt dat het “laden en lossen” ten behoeve van de lichte bedrijvigheid normaliter in de dagperiode zal plaatsvinden, De piekgeluiden vanwege het laden en lossen zijn in de dagperiode namelijk uitgesloten van toetsing, Het laden en lossen in de dagperiode is immers een onvermijdelijke activiteit die in de regel bij woningen in de rumoerige dagperiode veelal niet leidt tot hinderlijke situaties. In de vroege ochtend (vóór 7:00 uur) of in de avond/nacht (na 19:00 uur) gelden de (strenge) geluidsnormen voor het laden en lossen zonder meer, zodat dit normaal gesproken dan ook niet zal plaatsvinden. De toe te laten lichte bedrijvigheid is hier toelaatbaar. Een hinderlijke situatie wordt niet verwacht.

5.3 Geluid

In de uitwerking van onderhavig plan dient rekening te worden gehouden met geluidsbronnen en de mogelijke hinder of overlast daarvan voor mensen. De beoordeling van het aspect geluid vindt zijn grondslag in vooral de Wet geluidhinder en Wet milieubeheer. Daarnaast vindt de beoordeling zijn grondslag in de Wet ruimtelijke ordening (Wro), op grond van een “goed woon- en leefklimaat”. Het aspect geluid kent voor geluidsgevoelige bestemmingen (zoals woningen) afhankelijk van typen geluidsbronnen een wettelijk kader die van belang zijn bij het opstellen van ruimtelijke plannen. Zo zijn in de Wet geluidhinder voor geluidsgevoelige bestemmingen (als woningen) grenswaarden opgenomen voor industrielawaai, wegverkeerlawaai en spoorweglawaai.

Volgens de Wet geluidhinder (Wgh) heeft elke weg een geluidszone, tenzij de weg in een woonerf ligt of voor die weg een maximumsnelheid van 30 km/uur geldt. Ook voor spoorwegen gelden geluidszones waarbinnen toetsing dient plaats te vinden. De breedte ervan is afhankelijk van het spoortraject.

5.4 Trillingen

Bij trillingen gaat het vrijwel altijd om bescherming tegen trillinghinder bij personen. In sommige gevallen kan er ook sprake zijn van verstoring van activiteiten door trillingen (bijvoorbeeld laboratoria of computercentra welke gevoelig zijn voor trillingen). Trillingen is een mee te nemen aspect in het kader van een 'goede ruimtelijke ordening'.

Weg- of railverkeer (en bepaalde industriële activiteiten) kunnen trillingen in de bodem veroorzaken. De trilling verspreidt zich verder via de bodem naar gevoelige objecten zoals woningen. Hoewel de sterkte afneemt naarmate de afstand tot de bron groter wordt, kan de trilling ergens anders hinder opleveren. Zwaar wegverkeer over een oneffen wegdek veroorzaakt meestal trillingen. Ook treinverkeer kan zorgen voor trillingen. Het onderzoeksgebied van trillingen bij (spoor)wegen ligt meestal binnen een afstand van ongeveer 100 meter vanaf de bron. Buiten dit gebied treden bijna nooit voelbare trillingen op. Zwaar wegverkeer is hier niet aan de orde. De afstand tot het spoor is hier ruim 200 meter. Hinder door trillingen is hier niet aannemelijk. Er is in onderhavige situatie geen aanleiding tot het uitvoeren van een onderzoek.

5.5 Bodemkwaliteit

Algemeen

Bij plannen en ontwikkelingen, het daarvoor opstellen van bestemmingsplannen of het wijzigen daarvan is altijd de hoofdvraag of de aanwezige bodemkwaliteit past bij het huidige of toekomstige gebruik van die bodem en hoe deze optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. Uitgangspunt is dat de bodemkwaliteit als gevolg van aanwezige bodemverontreiniging geen onaanvaardbaar risico oplevert voor de gebruikers van de bodem. Bovendien mag de bodemkwaliteit niet verslechteren door grondverzet (bijvoorbeeld graafwerkzaamheden). Derhalve dient de bodemkwaliteit binnen het plangebied bekend te zijn. Hiermee kan worden beoordeeld of de aanwezige bodemkwaliteit wel of niet geschikt is voor de toekomstige bestemming.

Uitgevoerde bodemonderzoeken

Representatieve, meest actuele onderzoeken zijn

• Verkennend bodemonderzoek deelplan F te 's-Hertogenbosch, Aveco de Bondt, 24 januari 2022;
• Nader bodemonderzoek deelplan F Palazzo te 's-Hertogenbosch, Aveco de Bondt, 16 februari 2022.

Planlocatie

Zintuiglijk zijn heterogeen verdeeld over de locatie in de bovengrond bijmengingen met puin, beton en baksteen aangetroffen. In de ondergrond tot 1,3 m-mv zijn bijmengingen met baksteen, beton, puin, slakken, glas en fundering aangetroffen. Een aantal boringen zijn op hierop gestaakt vanwege een harde laag fundering of baksteen.

Uit de analyseresultaten blijkt dat plaatselijk, in de bijmengingen bevattende grond, licht verhoogd gehalte met PCB's, PAK en minerale olie zijn aangetoond. Het gehalte PFAS in de grond voldoet aan de conclusie 'Altijd toepasbaar, m.u.v. grondwaterbeschermingsgebieden'. Er is geen asbest boven de detectiegrens aangetroffen.

In het grondwater is een matig verhoogde concentratie met arseen en licht verhoogde concentraties aan barium en cis + trans-1,2-dichlooretheen aangetoond. Gezien het ontbreken van een oorzaak van de matig verhoogde arseenconcentratie is een herbemonstering en heranalyse op dit grondwatermonster uitgevoerd. De verhoogde concentratie arseen in het grondwater werd na heranalyse niet boven detectiegrens aangetoond en daarmee niet bevestigd.

In de diepere ondergrond (dieper dan 3 meter) aan de noordoostzijde van het terrein bevindt zich een bodemverontreiniging met minerale olie, vluchtige aromaten en VOCl. Dit betreft een restverontreiniging van een sanering die in het verleden ten noordoosten van het terrein uitgevoerd is. Conform het desbetreffende saneringsplan (IWACO, 1997) dient deze restverontreiniging gesaneerd te worden vóór realisering van het gebouw. Opgemerkt wordt dat deze verontreiniging op zich geen beperking vormt voor de geplande bestemming; de saneringsverplichting vloeit voort uit het saneringsplan en bijbehorende beschikking.

Conclusie is dat de bodem geschikt is voor het beoogde gebruik. Wel dient de restverontreiniging aan de noordoostzijde gesaneerd te worden.

5.6 Externe veiligheid

Inleiding

Externe veiligheid beschrijft de risico's die kunnen ontstaan als gevolg van opslag of handelingen met gevaarlijke stoffen. Dit heeft betrekking op inrichtingen (bedrijven), transportroutes en buisleidingen. Omdat de gevolgen bij een calamiteit groot kunnen zijn, is in wetgeving bepaald wanneer risico's – met het voldoen aan normen – aanvaardbaar zijn en wanneer ze verantwoord moeten worden. Deze zogenoemde verantwoordingsplicht betekent dat in ruimtelijke procedure de keuzes moeten worden onderbouwd én verantwoord door het bevoegd gezag. Hierbij geeft het bevoegd gezag aan in te stemmen met de risico's en de betreffende situatie aanvaardbaar te vinden.

De aanvaardbare risico's zijn vast gelegd in diverse besluiten. De belangrijkste in de ruimtelijke ordening zijn:

• 1. Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi)
• 2. Besluit externe veiligheid transportroutes (Bevt)
• 3. Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb)

Binnen de beleidskaders voor deze drie typen risicobronnen staan altijd twee kernbegrippen centraal: het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR). Hoewel beide begrippen onderlinge samenhang vertonen zijn er belangrijke verschillen.

Plaatsgebonden risico (PR)

Het plaatsgebonden risico wordt gedefinieerd als "de kans per jaar dat een persoon, die zich continu en onbeschermd op een bepaalde plaats bevindt, overlijdt als direct gevolg van een ongeval met gevaarlijke stoffen bij een risicovolle activiteit". In Nederland heeft de overheid bepaald dat in principe nergens in Nederland iemand een groter plaatsgebonden risico mag lopen dan 1 op de 1 miljoen per jaar (10-6/jaar). Het PR kan op de kaart van het gebied worden weergeven met zogeheten risicocontouren: lijnen die punten verbinden met eenzelfde PR. Binnen de 10-6 contour (welke als wettelijk harde norm fungeert) mogen geen kwetsbare objecten (zoals woningen, ziekenhuizen, scholen) geprojecteerd worden. Voor beperkt kwetsbare objecten (zoals kleine kantoren, winkels en bedrijfsgebouwen) geldt de 10-6 contour niet als grenswaarde, maar als een richtwaarde.

Groepsrisico (GR)

Het groepsrisico is een maat voor de kans dat bij een ongeval een groep slachtoffers valt met een bepaalde omvang (10 personen of meer). Het GR is daarmee een maat voor de maatschappelijke ontwrichting. Het GR wordt bepaald binnen het invloedsgebied van een risicovolle activiteit. Voor het groepsrisico geldt een verantwoordingsplicht. Dit houdt in dat iedere wijziging met betrekking tot planologische keuzes moet worden onderbouwd én verantwoord door het bevoegd gezag.

Verantwoordingsplicht groepsrisico

Met het invullen van de verantwoordingsplicht wordt antwoord gegeven op de vraag in hoeverre externe veiligheidsrisico's in het plangebied worden geaccepteerd en welke maatregelen getroffen zijn om het risico zoveel mogelijk te beperken. Het invullen van de verantwoordingsplicht is een taak van het bevoegd gezag (veelal de gemeente). Door de verantwoordingsplicht worden gemeenten gedwongen het externe veiligheidsaspect mee te laten wegen bij het maken van ruimtelijke keuzes. Deze verantwoording is kwalitatief en bevat verschillende onderdelen die aan bod kunnen of moeten komen. Ook bestaat er een adviesplicht voor de regionale brandweer. In de Handreiking verantwoordingsplicht groepsrisico zijn de onderdelen van de verantwoording nader uitgewerkt en toegelicht. Door het uitwerken van de verantwoordingsplicht neemt het bevoegd gezag de verantwoordelijkheid voor het 'restrisico' dat overblijft nadat benodigde de veiligheidsverhogende maatregelen genomen zijn.

Activiteitenbesluit 

Tot slot wordt in het kader van een 'goede ruimtelijke ordening ' (art. 3.1 Wro) getoetst aan eventueel van toepassing zijnde veiligheidsafstanden uit het Activiteitenbesluit (of vuurwerkbesluit)

Beleidsvisie externe veiligheid gemeente 's-Hertogenbosch

De gemeente 's-Hertogenbosch beschikt over een beleidsvisie externe veiligheid (Uitvoeringskader externe veiligheid gemeente 's-Hertogenbosch, deel A t/m C, 2010). Hierin zijn aanvullende kaders gegeven voor de integrale aanpak van externe veiligheid. Voor ontwikkelingen bevat deze beleidsvisie ook een kleurenkaart van het gemeentelijk gebied, waarin met een kleur (groen, oranje of rood) is aangegeven welke objecten (kwetsbaar, beperkt kwetsbaar of extra kwetsbaar) juist wel (groen), niet (rood) of onder voorwaarden (oranje) toelaatbaar zijn op een bepaalde locatie.

De beoogde ontwikkeling voorziet in de realisatie van circa 233 appartement woningen, alsook circa 1300 m2 commerciële ruimten op de begane grond. De te realiseren appartement woningen zijn – naar anologie van het Bevi – kwetsbare objecten. De (lichte) bedrijvigheid binnen de commerciële ruimten worden als beperkt kwetsbaar beschouwd. De bewoners van de appartement woningen alsook de medewerkers worden als normaal zelfredzaam beschouwd. Hiervoor zijn in het Uitvoeringskader EV, deel C de eisen geformuleerd. Deze eisen zijn vertaald in kleurenkaarten. De beoogde ontwikkeling vindt plaats op circa 215 meter afstand van het spoor, in een groen/oranje gebied. Beperkt kwetsbare objecten zijn hier toegestaan. Kwetsbare objecten zijn hier – onder voorwaarden – toegestaan. Er dient gekeken te worden naar de hoogte van het Groepsrisico, alsook naar de beheersbaarheid, bestrijdbaarheid en bereikbaarheid. Aangezien het plan zich bevindt binnen 325 meter van het doorgaande spoor als risicobron, is advies gevraagd en betrokken bij onderhavig plan.

Figuur 5.1 knip Uitvoeringskader met planlocatie

Figuur 5.2: knip uit signaleringskaart met planlocatie (14 april 2022)

Beschouwing risicobronnen

Uit raadpleging van de risicokaart (zie figuur boven) blijkt dat in de omgeving van het plangebied geen relevante risicobronnen gelegen zijn, met uitzondering van de spoorlijn 's-Hertogenbosch – Nijmegen/Utrecht.

Inrichtingen
Op circa 1 km afstand van het plangebied bevindt zich een gasdrukregel- en meetstation (aan de Paardskerhofweg). De veiligheidsafstand (PR-contour) voor deze inrichting bedraagt 25 meter. Overige risicovolle inrichtingen bevinden zich op nog grotere afstand van het plangebied en zijn in het kader van onderhavig plan niet relevant.

Buisleidingen
Op een afstand van circa 800 meter van het plangebied ligt de ondergrondse hogedruk aardgasleiding Z-517-10. Voor deze leiding geldt een 100%-letaliteitsafstand van 70 meter en een 1%-letaliteitsafstand van 140 meter. Het plangebied valt hier ruimschoots buiten.

Transportroutes (weg, spoor en water)
Het plangebied is gelegen op een afstand van 215 meter van de spoorlijn die door 's-Hertogenbosch gaat. Over deze spoorlijn worden verscheidene gevaarlijke stoffen getransporteerd, waaronder toxische gassen en zeer toxische vloeistoffen. Door deze laatstgenoemde categorie geldt er een invloedsgebied van 4.000 meter voor de spoorlijn. Het plangebied ligt hierbinnen.

Er zijn geen (water)wegen gelegen in de nabijheid van het plangebied waarvan de risicocontouren of invloedsgebieden tot het plangebied reiken.

Groepsrisico

Aangezien het plan Palazzo past binnen de huidige bestemming 'gemengd' alsook volledig past binnen de uitwerkingsregels van het vigerende bestemmingsplan “Paleiskwartier-Willemspoort-Station”, waar gestapelde woningbouw in combinatie met lichte bedrijvigheid op deze locatie mogelijk is, kan worden gesteld dat de hoogte van het Groepsrisico niet verandert danwel niet toeneemt ten opzichte van het Groepsrisico van de bestemde situatie. Aangezien het Groepsrisico onveranderd blijft, is een verantwoording er van niet aan de orde.

De aanwezige risico's en maatregelen ten aanzien van de externe veiligheid zijn beschouwd en beschreven in bijgaande notitie (Peutz, Notitie Paleiskwartier deelplan F, externe veiligheid, 23 september 2021). De notitie beschrijft de externe veiligheidssituatie, de risico's, en een aantal maatregelen die bijdragen aan het verhogen van de veiligheid in het betreffende woonpand.

Advies Veiligheidsregio

Aangezien het plan zich bevindt binnen 325 meter van het spoor, is de Veiligheidsregio is gevraagd advies uit te brengen over dit plan. Het ontvangen advies (d.d. 23 december 2021) is als bijlage bijgevoegd. De Veiligheidsregio onderschrijft de voorgestelde maatregelen zoals in de notitie (Peutz) worden voorgesteld. Geadviseerd wordt deze maatregelen te treffen en de borgen in het plan. Aanvullend wordt (door de Veiligheidsregio) gewezen op de maatregelen zoals deze in paragraaf 5 van het Ruimtelijk plan 'Paleiskwartier-Zuid' staan opgesomd.

De nodige maatregelen, samenvattend:

• Een mechanisch ventilatiesysteem dat automatisch uitschakelt bij een calamiteit dat voorkomt dat toxische stoffen het pand binnen dringen bij een calamiteit op het spoor.
• Het realiseren van veilige vluchtzones van het spoor (de risicobron) af.
• De uitgangen van vluchtroutes moeten van binnen uit duidelijk zichtbaar zijn. Gebruikers kunnen zodoende de logische vluchtweg van het spoor af herkennen
• Bij een incident zijn de panden/het pand goed bereikbaar door middel van wegen aan de voor- en achterzijde van de panden/het pand. Er zijn daartoe altijd twee vluchtroutes en twee aanvalsroutes voor de hulpdiensten met adequate opstelplaatsen
• Aandacht wordt besteed aan de ontruiming (het ontvluchten) van de panden alsmede het eventueel sluiten van ramen en deuren (bijvoorbeeld bij een toxische wolk) danwel op welke wijze de ventilatie van een woning eenvoudig kan worden uitgeschakeld (risicocommunicatie)
• Parkeerkelders moeten voorzien worden van de mogelijkheid om de ventilatie eenvoudig (bij voorkeur) automatisch af te sluiten en voorzien zijn van een ontruimingsinstallatie

De stedenbouwkundige structuur hier garandeert dat voldoende vluchtwegen van het spoor af kunnen worden genomen. Naar alle omliggende wegen kan gevlucht worden. De bewoners worden meer dan gemiddeld zelfredzaam geacht en derhalve bereid en kundig om zelf de juiste maatregelen te nemen om de gevolgen van een incident te beperken. Dit geldt ook voor het personeel en de bezoekers van de commerciële ruimten op de begane grond. De totale zelfredzaamheid wordt als goed beoordeeld.

Met onderliggend wegennet wordt de bereikbaarheid van de hulpdiensten binnen het Paleiskwartier voldoende gegarandeerd. Het plangebied is van meerdere kanten goed toegankelijk voor hulpdiensten. In geval van een calamiteit zal de brandweer zich in eerste instantie inzetten bij de bron. Het plan heeft geen invloed op de mogelijkheden tot bestrijding aan de bron.

De woningen zullen aan de eisen uit het Bouwbesluit moeten voldoen en zullen wellicht in het kader van duurzaam omgaan met energie voldoende geïsoleerd zijn. Verwacht wordt dat er op natuurlijke wijze geventileerd gaat worden. Gaat men mechanisch ventileren dan moet deze wel af schakelbaar/afsluitbaar zijn. Verder dienen de initiatiefnemers geïnformeerd te worden over het risico en handelingsperspectief.

Conclusie

De externe veiligheid is met opvolging van geadviseerde maatregelen voldoende gewaarborgd. De externe veiligheid vormt geen belemmering voor onderhavig plan.

5.7 Luchtkwaliteit

Het doel van de Wet luchtkwaliteit (opgenomen in hoofdstuk 5, titel 2 van de Wet milieubeheer) is het beschermen van mens en milieu tegen de negatieve effecten van luchtverontreiniging. De grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes (PM10; PM2,5 fijn stof), lood, koolmonoxide en benzeen geven het kwaliteitsniveau van de buitenlucht aan dat op een gegeven tijdstip moet zijn bereikt en daar waar het juiste kwaliteitsniveau al aanwezig is, zoveel mogelijk in stand moet worden gehouden. De grenswaarden voor luchtkwaliteit kunnen beperkend zijn bij ruimtelijke ontwikkelingen en plannen. Uitgangspunt is dat een ruimtelijke plan (een project) niet leidt tot overschrijding van luchtkwaliteitsnormen. Als er wel sprake is van een overschrijding, dan mag een project de luchtkwaliteit niet in betekenende mate verslechteren.

Kleine projecten en ruimtelijke plannen, waarvan duidelijk is dat deze niet in betekenende mate bijdragen aan de luchtkwaliteit, hoeven niet getoetst te worden aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit. Dit is geregeld in het “Besluit niet in betekenende mate bijdragen (NIBM)”. De grens NIBM voor de stoffen PM10 (fijnstof) en NO2 ligt vanaf 1 augustus 2009 op 1,2 ìg/m3. Om de bijdrage aan de luchtkwaliteit bij een kleiner ruimtelijk plan of verkeersplan vast te kunnen stellen, is door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een speciale rekentool ontwikkeld, genaamd de NIBM-tool. Met het invoeren van het extra aantal voertuigbewegingen en een aandeel vrachtverkeer (indien relevant), bepaalt de NIBM-tool – uitgaande van worst-case omstandigheden – de bijdrage aan luchtkwaliteit en daarmee of een plan wel of niet NIBM is.

Een worst-case benadering voor de verkeersgeneratie als gevolg van onderhavig plan Palazzo, wordt berekend met een maximum 5,4 motorvoertuigwegingen per etmaal per appartement woning (conform de kentallen van CROW) en 35,2 mvt/etmaal per 100m2 commercieel oppervlak. Daarmee wordt voor 240 woonappartementen en 1300 m2 commerciële ruimten een generatie van maximaal 1754 motorvoertuigen per etmaal berekend. Plus 3 bezoekende vrachtwagens per etmaal (voor pakketdienst, vuilniswagen, e.d), maakt 1760 motorvoertuigbewegingen per etmaal. Met deze worstcase verkeersgeneratie toont de NIBM-tool aan dat dit plan niet in betekenende mate bijdraagt bij aan een verslechtering van de luchtkwaliteit. Derhalve hoeft onderhavig plan formeel niet te worden getoetst aan de luchtkwaliteitsnormen. Vanuit de wetgeving bestaat dan ook geen bezwaar tegen onderhavig plan. Een luchtonderzoek is ook niet nodig.

Printscreen uitdraai NIBM-tool (14 april 2022)

Zoals gezegd is een formele toets aan de kwaliteitsnormen hier niet aan de orde. Echter is in het kader van 'goede ruimtelijke ordening' de luchtkwaliteit wel beschouwd. Uit de landelijke Monitoringstool blijkt dat de jaargemiddelde huidige concentraties van de relevante stoffen NO2 (stikstofdioxide), PM10 (fijn stof) in dit gebied (locatie Magistratenlaan, Vlijmenseweg) onder respectievelijk 23 en 19 µg/m3 liggen. Hiermee wordt ruim voldaan aan de wettelijke maximale grenswaarden (van 40 µg/m3) voor beide stoffen. Verder ligt de heersende jaargemiddelde concentratie PM2,5 (de fijnere fractie van fijn stof) hier rond 10 microgram/m3. Hiermee wordt ruim voldaan aan de jaargemiddelde grenswaarde van 25 microgram/m3. Naar verwachting nemen deze concentraties in de toekomst verder af door nationale en lokale maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit. Opgemerkt wordt dat op deze locatie jaargemiddeld wordt voldaan aan de luchtkwaliteitseisen van de Wereldgezondheidsorganisatie zoals in 2005 zijn geformuleerd.

De luchtkwaliteit vormt geen knelpunt voor de realisatie van het bestemmingsplan.

5.8 Ecologie

Toetsingskader

De bescherming van de natuur is vastgelegd in de Wet natuurbescherming (Wnb). De Wet natuurbescherming (Wnb) geeft het wettelijke kader voor de bescherming van natuurgebieden en voor soortenbescherming. Bij de voorbereiding van een ruimtelijk plan dient onderzocht te worden of de Wnb ten aanzien van de bescherming van dier- en plantensoorten en gebieden de uitvoering van het plan niet in de weg staan. De provincie is bevoegd gezag voor de toetsing van handelingen met mogelijke gevolgen voor beschermde dier- en plantensoorten (de soortenbeschermingsbepalingen) én voor Natura 2000-gebieden (de gebiedenbeschermingsbepalingen). Alleen bij ruimtelijke ingrepen waarmee grote nationale belangen zijn gemoeid, blijft het Rijk bevoegd gezag.

Daarnaast vindt beleidsmatige gebiedsbescherming plaats door middel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN), de voormalige Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Ook in dit kader zijn de provincies het bevoegd gezag.

Gebiedsbescherming vanuit de Wet natuurbescherming

De Wet natuurbescherming, heeft voor wat betreft gebiedsbescherming, betrekking op de Europees beschermde Natura 2000-gebieden. Als er naar aanleiding van projecten, plannen en activiteiten, afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten, mogelijkerwijs significante effecten optreden, dienen deze bij de voorbereiding van een bestemmingsplan in kaart te worden gebracht en beoordeeld.

Natura 2000-gebieden hebben een externe werking, zodat ook ingrepen die buiten deze gebieden plaatsvinden en verstoring kunnen veroorzaken, moeten worden getoetst op het effect van de ingreep op soorten en habitats. Een ruimtelijk plan dat significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied kan alleen worden vastgesteld indien uit een passende beoordeling de zekerheid is verkregen dat het plan de natuurlijke kenmerken van het gebied niet zal aantasten. Indien deze zekerheid niet is verkregen, kan het plan worden vastgesteld, indien wordt voldaan aan de volgende drie voorwaarden:

• 1. alternatieve oplossingen zijn niet voorhanden;
• 2. het plan is nodig om dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard; en
• 3. de noodzakelijke compenserende maatregelen worden getroffen om te waarborgen dat de algehele samenhang van het Natura 2000-netwerk bewaard blijft.

Projecten, plannen en activiteiten die mogelijk een negatief effect hebben op de beschermde natuur in een Natura 2000-gebied zijn vergunningsplichtig. Een belangrijke toets in dat kader is die ten aanzien van stikstofbelasting op N2000 gebieden door deze ontwikkeling, hetgeen verder wordt uitgewerkt in paragraaf 5.8. Voor de toetsing van andere factoren zie bijlage 5. Door de locatie en de aard van de ingreep zijn er geen negatieve effecten op de instandhoudingsdoelen van het Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek en verderop gelegen Natura 2000-gebieden te verwachten.

Gebiedsbescherming vanuit provinciaal beleid

Het Natuurnetwerk Nederland (voorheen: Ecologische Hoofdstructuur (EHS)) is een samenhangend netwerk van bestaande en te ontwikkelen natuurgebieden. Het netwerk wordt gevormd door kerngebieden, natuurontwikkelingsgebieden en ecologische verbindingszones met als doel natuurgebieden beter met elkaar en met het omringende agrarisch gebied te verbinden.

Conform artikel 1.12 van de Wet natuurbescherming dragen gedeputeerde staten in hun provincie zorg voor de totstandkoming en instandhouding van een samenhangend landelijk ecologisch netwerk, genaamd 'Natuurnetwerk Nederland'. Zij wijzen daartoe in hun provincie gebieden aan die tot dit netwerk behoren. De planologische begrenzing en beschermingsregimes van het Natuurnetwerk Nederland loopt via het traject van de provinciale ruimtelijke structuurvisies en verordeningen.

Voor deze gebieden geldt een planologisch beschermingsregime. Activiteiten in deze gebieden zijn alleen toegestaan als ze geen negatieve effecten hebben op de wezenlijke kenmerken of waarden of als deze kunnen worden tegengegaan met mitigerende maatregelen. Het plangebied is niet gelegen in of grenzend aan het Natuurnetwerk. Hierdoor is het afwegingskader voor de provinciale gebiedsbescherming niet van toepassing.

Soortenbescherming

De Wet natuurbescherming onderscheidt beschermingsregimes voor soorten op grond van internationale verdragen, aangevuld met soorten die vanuit een nationaal oogpunt beschermd worden. Hierdoor zijn er in de Wet natuurbescherming drie verschillende verbodsartikelen per categorie soorten;

• soorten van de Vogelrichtlijn (artikel 3.1);
• soorten van de Habitatrichtlijn en de verdragen van Bern en Bonn (artikel 3.5);
• andere soorten (artikel 3.10).

Voor het plangebied is ook een quickscan flora en fauna uitgevoerd, wat heeft geresulteerd in het rapport “Quickscan flora en fauna Paleiskwartier te Den Bosch (2205/138/MVI-01, versie A) d.d. 8 augustus 2022 (zie bijlage 11 bij de toelichting). Daarin is geconstateerd dat er geen negatieve effecten te verwachten zijn van het plan Palazzo voor door de Wet Natuurbescherming beschermde soorten. Wel moet tijdens de bouwwerkzaamheden rekening gehouden worden met mogelijke broedvogels en andere beschermde soorten die zich in de tussentijd op het terrein kunnen vestigen. Gelet hierop dienen voorafgaand en tijdens de sloop- en bouwwerkzaamheden algemene en soortgerichte maatregelen, zoals omschreven in de eindconclusie van de quickscan, genomen te worden. Dit wordt geborgd door middel van het stellen van voorschriften in de omgevingsvergunning bouwen.

Conclusie

Ten aanzien van de toekomstige werkzaamheden zijn er geen belemmeringen vanuit het aspect soortenbescherming. Uiteraard dient tijdens de bouwwerkzaamheden rekening gehouden te worden t alle dan terplaatse voorkomende flora en fauna (Algemene zorgplicht).

5.9 Stikstof

Het projectgebied bevindt zich op korte afstand van het Nature 2000-gebied Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek (circa 500 meter). Het Natura 2000-gebied Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen bevindt zich op circa 5 kilometer afstand ten zuidwesten van Palazzo. Overige Natura 2000 gebieden liggen op meer dan 10 kilometer afstand.

Zowel in de bouwfase als in de gebruiksfase kan sprake zijn van een toename van de stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden als gevolg van stikstofemissies in de bouw- en gebruiksfase van het deelplan Palazzo. Negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van habitattypes,-soorten en vogels in nabijgelegen Natura 2000-gebieden kunnen derhalve niet op voorhand worden uitgesloten.

Daarom is (door Peutz) een nadere beoordeling uitgevoerd naar de stikstofdepositie ten gevolge van het project Palazzo (Paleiskwartier Den Bosch deelplan Palazzo, onderzoek stikstofdepositie HB 6966-2-RA-001 dd. 29 juni 2021). Uit de berekeningen volgt dat zowel in de aanlegfase als in de gebruiksfase de stikstofdepositie meer dan 0,00 mol N/ha/jaar bedraagt ter plaatse van het stikstofgevoelige leefgebied en habitattypen Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek. De stikstofdepositie bedraagt maximaal 0,10 mol N/ha/jaar in de aanlegfase van het project en maximaal 0,03 mol N/ha/jaar in de gebruiksfase.

Op 1 juli 2021 heeft de BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier bij de Omgevingsdienst Brabant Noord een aanvraag ingediend ingevolge artikel 2.7. lid 2 van de Wet natuurbescherming. Op 6 december 2021 is de definitieve vergunning ingevolge artikel 2.7, tweede lid, van de Wnb verleend (kenmerk: Z/150532-294926). Deze Wnb-vergunning is verleend aan “BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier” voor de realisatie van een woningbouwproject gelegen binnen het Paleiskwartier te 's-Hertogenbosch, in de gemeente 's-Hertogenbosch. Zie in dit verband ook bijgaand “Onderzoek stikstofdepositie d.d. 29 juni 2021. Het aspect stikstof geeft geen belemmering voor onderhavig plan.

5.10 Water

In deze waterparagraaf wordt toegelicht hoe het waterbeleid en geldende normen zijn vertaald naar de waterhuishoudkundige inrichting in dit uitwerkingsplan.

Beleid en uitgangspunten voor integraal waterbeheer

Het klimaat verandert. We verwachten meer hevige én meer langdurige neerslag in de toekomst. Daarom is de kern van het waterbeleid van de 21e eeuw: ruimte maken voor water. Naast de kans op meer wateroverlast neemt ook de kans op langdurige periodes van droogte toe.

Gemeente 's-Hertogenbosch

Door de gevolgen van klimaatverandering wordt de gemeente 's-Hertogenbosch kwetsbaarder voor verdroging, extreme hitte en extreme neerslag. In 2021 is de Visie Groen en Klimaatbestendig vastgesteld waarin staat dat we in 's-Hertogenbosch een natuurlijk en klimaatbestendig watersysteem willen creëren. Regenwater vasthouden en vergroenen zijn belangrijke uitgangspunten hierbij.

Dit beleid is verankerd in de gemeentelijke Verordening Bomen, Water en Groen 's-Hertogenbosch 2021. Om wateroverlast door extreme neerslag te voorkomen en verdroging tegen te gaan is het van belang dat zowel op particulier terrein als in openbaar gebied voldoende waterberging wordt gerealiseerd. In de verordening zijn hiervoor concrete regels opgenomen.

Waterschap Aa en Maas

In het Waterbeheerplan van waterschap Aa en Maas is beschreven welke doelstellingen het waterschap nastreeft in de periode 2022-2027 en hoe zij die doelstellingen wil gaan halen. Het waterbeheerplan is uitgewerkt in de volgende drie programma's:

• Waterveiligheid:
  Het programma 'Waterveiligheid' draait om de bescherming tegen overstromingen vanuit de Maas en het regionale watersysteem.
• Klimaatbestendig en gezond watersysteem:
  Het programma 'Klimaatbestendig en gezond watersysteem' draait om een goed functionerend watersysteem in normale én in extreem droge en natte situaties: klimaatbestendig, robuust, veerkrachtig en stuurbaar. Daarbij let het waterschap op de hoeveelheid (goede waterpeilen, het vasthouden van water en het omgaan met wateroverlast en droogte); en op de kwaliteit van het water (chemisch en ecologisch).
• Schoon Water: In het programma 'Schoon Water' speelt het zuiveren van afvalwater een centrale rol.

Voor bebouwde gebieden heeft het waterschap specifieke doelen geformuleerd. In bebouwd gebied werkt het waterschap toe naar een klimaatrobuust watersysteem waarin:

• schoon water niet naar de zuivering gaat, maar het grondwater voedt;
• de waterkwaliteit geen risico's geeft voor de volksgezondheid en geschikt is voor een goede ontwikkeling van flora en fauna, maar ook voor recreatie en evenementen;
• de kans op wateroverlast en problemen door droogte en hittestress acceptabel is;
• de betrokkenheid en het waterbewustzijn van inwoners, bedrijven en andere stedelijke partners is toegenomen.

Deze programma's zijn verder uitgewerkt in het WBP naar concrete doelstellingen. Deze doelstellingen vinden onder andere een doorwerking in de beschikbare instrumenten van het waterschap; Keur, legger, communicatie en stimuleringsmiddelen.

De afspraken uit de watertoets zijn in de waterparagraaf van het stedenbouwkundig plan Paleiskwartier-Zuid (2008) en het bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station' (2013) vastgelegd. In de waterparagraaf is toegelicht hoe het waterbeleid is vertaald naar waterhuishoudkundige inrichting in het plan. De waterparagraaf is tot stand gekomen na diverse overlegmomenten tussen waterschap en gemeente. Eventueel benodigde vergunningen worden niet met de waterparagraaf geregeld en zullen via daarvoor bedoelde procedures verkregen moeten worden.

Paleiskwartier

Bij de ontwikkeling van Paleiskwartier is gekozen voor een stedelijk programma met intensief ruimtegebruik en ondergrondse parkeergarages. De openbare ruimte bestaat uit relatief veel verharding en water. Groen is er met name rond de Hofvijver, in stroken langs de Bordeslaan en Statenlaan en op de binnenterreinen.

Hemelwater en rioolstelsel

In het reeds gerealiseerde deel van het Paleiskwartier ligt een gescheiden rioolstelsel. Ook in dit zuidelijk deel van het Paleiskwartier wordt een gescheiden riool aangelegd. De hemelwaterafvoer zal bestaan uit hemelwater afkomstig van daken en wegen.

Het plangebied wordt zoveel mogelijk hydrologisch neutraal ontwikkeld.

Vanwege de ophoging van het gebied is infiltratie er moeilijk uitvoerbaar. De omliggende delen liggen aanzienlijk lager, circa anderhalf tot ruim twee meter. In heel Paleiskwartier en ook als onderdeel van het bouwplan voor Palazzo zijn of worden parkeergarages gebouwd. Infiltreren met als zeer waarschijnlijk gevolg stijging van het grondwater is in conflict met de drooglegging ervoor.

Een deel van het hemelwater (minimaal 10 mm) wordt opgevangen in het plangebied van Palazzo en daarin naar de groene binnentuin geleid ten behoeve van de plantvakken. Overtollig, nutriëntrijk water vanuit de binnentuin wordt afgevoerd naar het dwa-riool.

Het overig hemelwater wordt afgevoerd naar de vijverpartijen in het Paleiskwartier. Het hemelwater draagt hier bij aan het op peil houden van dit oppervlaktewater, zodat de vijvers 's zomers zo min mogelijk met kraanwater hoeven worden bijgevuld. Het overtollig water wordt vertraagd afgevoerd naar het watersysteem van het stadsdeel West. Daar draagt het bij aan de waterkwaliteit door verbetering van de doorstroming en omdat het relatief nutriëntenarm water betreft. Om deze reden mogen geen uitlogende materialen worden gebruikt, om te voorkomen dat verontreinigingen via de hwa-stroom in het oppervlaktewater kunnen komen.

Ligging in attentiegebied

Het Paleiskwartier ligt in een attentiegebied zoals vastgelegd in de Keur van het waterschap. Attentiegebieden vormen de buffers tussen de natte natuurparels en hun omgeving. Binnen deze zones dienen hydrologische verschillen tussen natte natuurparels en omgeving opgevangen te worden. Ingrepen met een negatief effect op de (grond) waterhuishouding van het beschermd gebied zijn niet toegestaan. Activiteiten in deze gebieden zijn daarom meestal vergunningplichtig.

5.11 Duurzaamheid

We staan in Nederland voor ingewikkelde opgaven. Niet alleen moeten we steeds meer mensen huisvesten, ook hebben we rekening te houden met klimaatverandering en een toenemende schaarste aan energie en grondstoffen. De gemeente 's-Hertogenbosch bereidt zich hierop voor en houdt er rekening mee bij plannen en ontwikkelingen. In het bestuursakkoord 2018-2022 is aangegeven dat gemeente 's-Hertogenbosch een forse duurzaamheidsslag wil maken op diverse gebieden. Gemeente 's-Hertogenbosch werkt derhalve intensief aan een energiebewuste, gezonde, groene en klimaatbestendige gemeente. Hiermee zorgen we er onder meer voor dat onze gemeente door onze inwoners als prettig en gezond wordt ervaren, met behoud van grondstoffen en het milieu in het algemeen. Vergroening is één van de maatregelen waar de gemeente op inzet. Dit helpt om negatieve gevolgen van klimaatverandering te beperken, zoals hittestress en wateroverlast. Bovendien zorgt het voor een prettigere woon- en leefomgeving en draagt het bij aan de biodiversiteit. Waar het gaat om nieuwbouw wil de gemeente vooruit lopen op de landelijke norm. De gemeente streeft naar klimaat neutrale en waar mogelijk energie positieve woningen.

In mei 2019 heeft gemeente 's-Hertogenbosch een duurzaamheidsvisie opgesteld 'samenwerken aan een duurzaam 's-Hertogenbosch'. Hiermee wil 's-Hertogenbosch een gemeente zijn die door de inwoners als prettig en gezond wordt ervaren. Ook moet het de negatieve gevolgen van de klimaatverandering helpen tegen gaan.

Met de vastgestelde visie zet gemeente 's-Hertogenbosch verduurzaming in op de onderstaande 4 thema's:

1. Gezonde, groene en klimaatbestendige omgeving

Gemeente 's-Hertogenbosch bevordert hiermee het wonen in een aantrekkelijke, leefbare en groene gemeente met schone lucht. De gemeente wil hiermee een veilige plek voor haar inwoners bieden, ongeacht veranderingen in het klimaat met extreme regenbuien en hete zomers. Door het veilige watersysteem houdt de gemeente droge voeten en is zij bestand tegen droogte. De natuur wordt via dit thema bevorderd, zodat het overal aanwezig is en daardoor bijdraagt bij aan een gezonde leefomgeving met voldoende biodiversiteit. Onderhavig plan van woonbebouwing kent diverse klimaatadaptieve en natuurinclusieve voorzieningen die invulling geven aan de beschreven groene ambities van de gemeente. Op de eerste plaats wordt voldaan aan de minimale kwantitatieve groennorm van 15% die voor onderhavig gebied (brede binnenstad) geldt. Vanwege de inpassing van extra groen binnen onderhavig plan wordt een score van ruim 27% bereikt. Ten aanzien van het behalen van de kwalitatieve groenscore (van minimaal 8, maximaal 13 punten) zorgt met name de invulling van de groene binnentuin voor een score van 8. Het gaat hierbij om de aanleg van biodiverse inheemse beplanting, maar ook worden maatregelen getroffen/aangelegd voor de huisvesting van dieren zoals vogelhuisjes, vleermuizenkasten of insectenhotels. In de binnentuin zal de groene inrichting (met zowel planten als bomen) zo maximaal mogelijk zijn, waarbij enkel verharding aanwezig is voor looppaden en zitplekken. De groene inrichting zal in een bepaalde mate bijdragen aan een verkoelend effect in warme zomers, maar tevens zorgen voor voldoende ontmoeten (sociale cohesie) tussen de bewoners, c.q. een prettig woon- en leefklimaat.

2. CO2 neutrale omgeving (energie)

De ambitie van de gemeente is dat het in 2050 alleen nog maar duurzaam opgewekte energie verbruikt. De daken in de gemeente zijn in 2050 grotendeels gevuld met zonnepanelen. Huizen en bedrijfspanden zijn dan goed geïsoleerd en er wordt nog beter gebruik gemaakt van restwarmte. De inwoners van 's-Hertogenbosch verplaatsen zich dan op een schone wijze: met de fiets, het openbaar vervoer of met duurzame auto's.

Het plan Palazzo voldoet ten minste aan de wettelijke norm van BENG (Bijna Energie Neutraal Gebouw) conform het Bouwbesluit. Dit betekent in de kern een hoogwaardig energiezuinig geïsoleerd gebouw, dat een (wettelijk) bepaald deel van de nodige energie zelf opwekt danwel uit een duurzame energiebron vandaan haalt. Boven op deze wettelijke verplichting zal het plan worden voorzien van 10% meer zonnepanelen dan conform het Bouwbesluit (BENG) is vereist.

3. Waardebehoud van grondstoffen (circulariteit)

In 2050 gaan de inwoners van de gemeente bewust om met hun spullen. We gebruiken producten en grondstoffen die hernieuwbaar, biologisch afbreekbaar of herbruikbaar zijn.

De MPG is een maat voor de duurzaamheid van gebouwen, althans voor het materialengebruik. Hoe lager de MPG hoe duurzamer een gebouw. De MPG neemt diverse duurzaamheidszaken mee, zoals het gebruik van fossiele brandstoffen die nodig zijn voor de winning, productie, het transport en gebruik van materialen en de bijdrage die dat levert aan klimaatverandering door de emissies van broeikasgassen. De MPG brengt alle manieren waarop gebouwen het milieu belasten samen in één waarde: de schaduwkosten van een materiaal. Dat zijn de kosten die we moeten maken om de schade aan het milieu door het materiaalgebruik ongedaan te maken. De maximale MPG-waarde (conform het Bouwbesluit) is € 0,80 per vierkante meter (m2) bruto vloeroppervlakte (bvo) per jaar. Het plan Palazzo zit daar met 0,74 net onder, hetgeen te beschouw is als net iets duurzamer in toe gepaste materialen dan de wet eist.

4. Duurzame mobiliteit

Middels dit thema ontwikkelt 's-Hertogenbosch zich tot een gemeente vol met slimme, schone en duurzame mobiliteit. Met een autoluwe binnenstad en een toename van elektrisch verkeer wil het de lucht substantieel schoner laten worden. Middels het plan wordt een bijdrage geleverd aan schoner vervoer. Er worden voldoende fietsenstallingen/bergingen gerealiseerd en in de stallingen worden voldoende oplaadvoorzieningen getroffen voor elektrische fietsen. Het aandeel aan elektrische personenwagens blijft toenemen in ons land. Volgens het Klimaatakkoord mogen in Nederland vanaf 2030 alleen nog maar nieuwe auto's met een elektromotor worden verkocht. In de ondergrondse parkeergarage van het plan worden voorzieningen getroffen voor dit elektrisch (duurzamer) vervoer. Minimaal 10% van alle parkeerplekken worden voorbereid voor een aansluiting opeen elektrische oplaadpunt.

5.12 Gezondheid

De leefomgeving waarin we wonen, werken en leven heeft invloed op onze gezondheid. Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die bewoners als prettig ervaren, waar gezonde keuzes gemakkelijk en logisch zijn, en waar negatieve invloed op gezondheid zo klein mogelijk is. Het gaat dus om gezondheidsbescherming en gezondheidsbevordering. De gemeente hecht belang aan zo'n gezonde leefomgeving. Gezondheid staat in 's-Hertogenbosch sinds het Bestuursakkoord van 2018 nadrukkelijk op de agenda.

Het primaire uitgangspunt is – vanzelfsprekend - dat de omgeving; de lucht, het water en de bodem schoon moeten zijn. Dat is van vitaal belang voor de gezondheid en veiligheid onze inwoners. Een 'gezonde leefomgeving' is echter een bijzonder ruim begrip en kent daardoor vele facetten, het heeft ook betrekking op onder meer de kwaliteit van woningen, geluid, groen, ruimte, geur en duurzaamheid. Op vele aspecten zijn door de gemeente ambities gesteld en worden plannen uitgevoerd. Zo heeft de gemeente de ambitie uitgesproken om in 2030 te voldoen aan de luchtkwaliteitseisen van de Wereldgezondheidsorganisatie zoals in 2005 zijn geformuleerd. Via het ondertekenen van het 'Schone Lucht Akkoord' worden maatregelen ondernomen om de luchtvervuiling in onze gemeente te doen laten verminderen. Ook worden diverse klimaatadaptieve maatregelen uitgevoerd om de gevolgen van klimaatverandering (zoals hittestress en wateroverlast) beter op te vangen en een meer groene en blauwe inrichting van de stad te realiseren. In het kader van 'vergroening' geldt (bij ontwikkelingen) een bepaalde groennorm en ook gaat de gemeente het aantal te planten bomen verdubbelen. Bomen zijn namelijk belangrijk. Ze dragen bij aan een betere wateropvang, biodiversiteit, leveren schaduw, een hogere luchtvochtigheid en zorgen voor verkoeling. Ten aanzien van overlast – gezond leefklimaat - wordt met het 'actieplan geluid' maatregelen onderzocht om te geluidshinder door het wegverkeer te verminderen. Verder onderneemt de gemeente diverse acties om in stappen een gezonde levensstijl te ontwikkelen met verhoging van de levensverwachting. Ongezond gedrag is namelijk verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast. Roken is hiervan de belangrijkste oorzaak. Een ongezond binnen- en buitenmilieu veroorzaakt 4 procent van de ziektelast, met luchtverontreiniging als de belangrijkste oorzaak. Ten aanzien van het roken werkt de gemeente hard aan een rookvrije generatie. Het realiseren van rookvrije schoolpleinen en sportverenigingen zijn voorbeelden van concrete acties daarin. Het hele scala aan acties en maatregelen zal bijdragen aan een fysiek gezonde(re) leefomgeving.

Gezondheid is ook een belangrijk aandachtspunt bij de inrichting van de leefomgeving en ruimtelijke projecten. In de leefomgeving dienen voldoende voorzieningen aanwezig te zijn die uitnodigen tot bewegen en ontmoeten. Dit laatste valt onder de noemer 'positieve gezondheid'. Positieve gezondheid richt zich op het tegengaan van lichamelijke of psychische ziekte en het bevorderen van het lichamelijk, psychisch en mentaal welbevinden, maar ook op het vermogen om je eigen regie te voeren in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Gemeente 's-Hertogenbosch streeft ernaar een 'gezonde' stad te zijn en haar inwoners te ondersteunen door een gezonde leefstijl en meedoen te faciliteren en de leefomgeving zo in te richten dat het maken van een gezonde keuze gemakkelijker wordt. Verbetert de gezondheid van inwoners, dan nemen de veerkracht en kansen om mee te doen toe.

Ten aanzien van het plan Palazzo hebben onderstaande aspecten een positieve uitwerking op de gezondheid van de bewoners:

• a. Veilige omgeving: de nieuwe woningen bevinden zich in een gebied met langzaam verkeer. Openbaar (schoon, duurzaam) vervoer zoals trein en bussen bevinden zich op korte afstand van het woonpand, alsook fietsroutes naar diverse voorzieningen. De korte afstand tot voorzieningen in de binnenstad, de aanwezigheid van fietspaden en het ontmoedigen van de auto bevordert het bewegen.
• b. Geluidsvriendelijke woning: de woningen voldoen aan de voorwaarden uit het gemeentelijk geluidbeleid. Concreet betekent dit dat er bij een deel van de woningen (met een hogere geluidsbelasting) afscherming is gerealiseerd zodat met een open raam geslapen (geventileerd) kan worden zonder hinder door verkeer te ervaren.
• c. Rustplekken: bewoners hebben de keuze voor verschillende rustplekken, of op het eigen balkon of in de groene (geluidsvriendelijke) binnentuin.
• d. Groene omgeving: de groene (en waterbergende) binnentuin zal een verkoelend gebied vormen in warme zomers. Het draagt bij aan het vergoten van de biodiversiteit en klimaatadaptatie.
• e. Ontmoeten stimuleren: De inrichting van de groene binnentuin en het toekomstige evenementenplein op het Residentieplein stimuleert ontmoeting en draagt bij aan de sociale cohesie en het welbevinden van de bewoners. Mensen blijken gelukkiger te zijn met uitzicht op groen en plekken om tot rust te komen. De groene rustige binnentuin vervult deze functie.

De inrichting en opzet van het plan Palazzo levert een positieve bijdrage op de gezondheid van de nieuwe bewoners. Het sluit aan bij de doelstelling van het bestuursakkoord om de gezondheid van onze bewoners te bevorderen en sluit aan op diverse onderdelen uit het programma 'positieve gezondheid'. Opgemerkt wordt dat op deze locatie jaargemiddeld wordt voldaan aan de luchtkwaliteits-eisen van de Wereld-gezondheidsorganisatie zoals in 2005 zijn geformuleerd. 

5.13 Milieueffectrapportage

Nagegaan is of voor dit plan een Milieueffectenrapport of een M.e.r. beoordeling opgesteld moet worden. Voor ruimtelijke plannen dient een m.e.r.(beoordeling) te worden opgesteld indien:

• f. er sprake is van een m.e.r.-(beoordelings)plichtige activiteit op grond van de bijlagen bij het Besluit m.e.r.;
• g. voor het plan een passende beoordeling op grond van de Natuurbeschermingswet (Nbw) is vereist.

ad a.

In de bijlage bij het Besluit mer is opgenomen welke activiteiten mer-plichtig zijn (de C-lijst) en welke activiteiten mer-beoordelingsplichtig zijn (de D-lijst). De activiteiten die dit bestemmingsplan mogelijk maakt zijn op grond van de bijlagen bij het Besluit niet m.e.r. (beoordelings) plichtig. Dit project kan aangeduid worden als een stedelijk ontwikkelingsproject (bijlage D 11.2).

Een stedelijk ontwikkelingsproject is m.e.r. beoordelingsplichtig indien het betreft een gebied met een oppervlakte van meer dan 100 hectare, of meer dan 2000 woningen of meer dan 200.000 bruto vloeroppervlakte bevat.

Het planvoornemen betreft het realiseren van circa 233 woningen op een (perceel)oppervlak van circa 7000m2. Het plan voldoet daardoor niet aan de criteria voor een mer-plicht.

Aangezien de activiteit is genoemd in het Besluit mer en het plan een besluit betreft wat genoemd is in kolom 4 (besluiten) van de D-lijst, is op grond van jurisprudentie een vormvrije mer-beoordeling nodig. Afgewogen moet worden of er sprake is van significante nadelige milieueffecten conform de criteria van het Besluit mer (bijlage III bij de Europese richtlijn 'betreffende de milieubeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten'). De criteria zijn de kenmerken van het project, de plaats van het project en de kenmerken van het potentiële effect. Onderstaand zijn de criteria kort afgewogen:

Kenmerken van het project

De omvang van het project betreft circa 233 woningen. Het te ontwikkelen perceeloppervlak is circa 5.500m2.

Plaats van het project

De locatie bevindt zich op circa 200 meter ten oosten van het doorgaande spoor, vlakbij het Centraal station in het Paleiskwartier. Dit is een nieuw stuk binnenstand van 's-Hertogenbosch, waar zich een mix van kantoren, woningen een voorzieningen bevindt. De projectlocatie ligt op korte afstand van een Natura-2000 gebied, namelijk het Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek op ca. 500 m afstand, Op grotere

afstand bevinden zich ook de Loonse en Drunense Duinen & Leemkuilen.

Kenmerken van het potentiële effect

Als gevolg van het plan zullen geen bijzondere directe hindereffecten optreden. Woningen hebben in het algemeen geen significant effect op de omgeving. De toegelaten bedrijvigheid in de vorm van kantoren en voorzieningen vallen onder de noemer van 'lichte bedrijvigheid' en zijn weinig milieubelastend naar de omgeving. Enig effect op de luchtkwaliteit als gevolg van het gebruik van het plan is voor de relevante stoffen (stikstofdioxide en fijn stof) niet betekenisvol te noemen.

Vanwege de nabijheid van een Natura2000 gebied kan het plan voor het aspect 'stikstof' een negatief effect hebben op gevoelige habitattype. Dit laatste is onderzocht. Vanwege de aanlegfase zal sprake zijn van een

stikstofdepositie van maximaal 0,10 mol N/ha/jaar ter plaatse van stikstofgevoelige habitats in Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek. Vanwege de gebruiksfase zal sprake zijn van een stikstofdepositie van maximaal 0,03 mol N/ha/jaar ter plaatse van stikstofgevoelige habitats in Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek. Op de Loonse en Drunense duinen wordt geen depositie berekend. Uit een vervolg rapportage volgt dat met een beroep op stikstofruimte uit het Stikstofregistratiesysteem met zekerheid géén significante verslechtering op zal treden van de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebied Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek door de stikstofdepositie als gevolg van het project Palazzo.

Conclusie

Aan bovengenoemde criteria voldoet het plan niet dus op grond hiervan is geen m.e.r. nodig. Verder blijkt uit de in het vervolg van dit hoofdstuk genoemde onderzoeken dat er geen belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu, eventueel na het treffen van maatregelen, aanwezig zijn.

ad b.

Het plangebied ligt in stedelijk gebied en op circa 500 meter van Vlijmens Ven, Moerputten & Bossche Broek, circa 6 kilometer van de Loonse en Drunense Duinen& Leemkuilen. Natura2000 gebied Rijntakken bevindt zich op meer dan 10 km afstand van de planlocatie. De gewenste ontwikkeling is onderzocht op voor het aspect 'stikstof'. Uit een de opgestelde rapportages blijkt dat - met een beroep op stikstofruimte uit het Stikstofregistratiesysteem - met zekerheid géén significante verslechtering op zal treden van de instandhoudingsdoelen van Natura 2000-gebied Vlijmens Ven, Moerputten en Bossche Broek door de stikstofdepositie als gevolg van het project Palazzo. Een passende beoordeling is daarom niet vereist. Een rechtstreekse m.e.r.-(beoordelings-)plicht is derhalve niet aan de orde.

6.1 Opzet en methodiek

Het uitwerkingsplan bestaat uit een verbeelding en regels en is voorzien van een toelichting. De eerste twee onderdelen zijn juridisch bindend, de toelichting is juridisch niet bindend maar helpt bij de interpretatie van de verbeelding en de regels. De regels zijn als volgt ingedeeld:

• 1. Inleidende regels. De inleidende regels (artikel 1 en 2) lichten de begrippen toe die in de regels voorkomen en ook de wijze van meten (hoogte, diepte et cetera) die moet worden gehanteerd;
• 2. Bestemmingsregels. De bestemmingsregels (artikel 3) bevatten voor elke bestemming een omschrijving van de doeleinden, bouwregels en nadere gebruiksregels;
• 3. Algemene regels. De algemene regels (artikel 4 tot en met 7) bevatten algemene - voor alle of meerdere bestemmingen geldende - regels, zoals algemene bouwregels en algemene aanduidingsregels;
• 4. Overgangs- en slotregels. De laatste twee artikelen (artikel 8 en 9) betreffen achtereenvolgens het overgangsrecht en de slotregel.

6.2 Inleidende regels

Het definiëren van begrippen en de aanwijzingen voor het meten vergroten de duidelijkheid en de rechtszekerheid. In artikel 1 worden belangrijke begrippen die in het plan veel voorkomen, nader gedefinieerd. In artikel 2 is aangegeven hoe afstanden en maten die in de regels worden voorgeschreven, moeten worden gemeten.

6.3 Bestemmingsregels

Gemengd

Binnen deze bestemming worden een breed scala aan functies mogelijk gemaakt. Dit is een uitwerking van de bestemming 'Gemengd - Uit te werken' (GD-U) in het bestemmingsplan 'Paleiskwartier-Willemspoort-Station'. Conform de uitwerkingsregels van de uitwerkingsplicht wordt binnen deze bestemming 'Gemengd' de nieuwbouw van Palazzo mogelijk gemaakt. De nieuwbouw van Pallazo bestaat uit gestapelde woningen met een binnentuin en commerciële functies in de plinten, zoals dienstverlening, detailhandel, horeca t/m categorie 3 en bedrijfheid in categorie A. Daarnaast maakt de bestemming de realisatie van een ondergrondse / halfverdiepte parkeergarage mogelijk. De maximale bouwhoogte in een bestemmingsvlak is op de verbeelding aangeduid.

6.4 Algemene regels

Anti-dubbeltelregel

Grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan waaraan uitvoering is gegeven of alsnog kan worden gegeven, blijft bij de beoordeling van latere bouwplannen buiten beschouwing.

Algemene bouwregels

Naast de bouwregels in de bestemmingen geldt als algemene bouwregel dat ondergeschikte bouwdelen buiten beschouwing worden gelaten, mits de overschrijding van bouw- c.q. bestemmingsgrenzen niet meer bedraagt dan 1 meter. Als voorbeelden van ondergeschikte bouwdelen worden genoemd: plinten, pilasters, kozijnen, gevelversieringen, ventilatiekanalen, liftschachten, gevel- en kroonlijsten, luifels, uitbouwen, balkons en overstekende daken.

Algemene gebruiksregels

Het is in het algemeen verboden om gronden en bouwwerken te (laten) gebruiken in strijd met de bestemmingen. Voor zover onder een bestemmingsomschrijving de bestemming van een seksinrichting zou kunnen worden verstaan is als algemene gebruiksregel expliciet bepaald dat het gebruik ten behoeve van een seksinrichting in elk geval in strijd is met de bestemmingsomschrijving van alle bestemmingen in dit bestemmingsplan. Een seksinrichting wordt in seksinrichting nader gedefinieerd.

Algemene afwijkingsregels

Voor alle bouwregels geldt dat burgemeester en wethouders er conform de algemene afwijkingsregels van af kunnen wijken. Deze regels betreffen onder meer vermeerdering dan wel vermindering van de voorgeschreven maten en normen met niet meer dan 10% en vergroting van de bouwhoogte van gebouwen ten behoeve van plaatselijke verhogingen, zoals schoorstenen. Steeds geldt dat hiervoor alleen toestemming kan worden verleend als de afwijking het straat- en bebouwingsbeeld, de woonsituatie, de milieusituatie, de verkeersveiligheid, de sociale veiligheid en de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gronden niet onevenredig aantast.

6.5 Overgangs- en slotregels

Overgangsrecht

In dit artikel is het overgangsrecht opgenomen. De tekst ervan is wettelijk voorgeschreven in het Besluit ruimtelijke ordening.

Slotregel

In dit artikel is de slotregel opgenomen. Hierin is formeel bepaald dat in andere bestemmingsplannen en/of in andere juridisch-planologische besluiten (de regels van) het Uitwerkingsplan 'Palazzo, deelplan F, Paleiskwartier' worden genoemd.

8.1 Omgevingsdialoog

De gemeente vraagt initiatiefnemers om voorafgaand aan de juridisch-planologische procedure een omgevingsdialoog te voeren. Ze heeft daartoe een handreiking opgesteld aan de hand waarvan initiatiefnemers deze dialoog kunnen voeren. Als de omgevingsdialoog goed is gevoerd, biedt de gemeentelijke inspraakverordening de mogelijkheid om de inspraakprocedure over te slaan.

In het voorliggende geval heeft de initiatiefnemer een uitgebreide omgevingsdialoog gevoerd met de omgeving. Het verslag hiervan is aan de gemeente overhandigd. Vanuit privacyoverwegingen (Algemene verordening gegevensbescherming) is een geanonimiseerde versie hiervan als bijlage bij deze toelichting opgenomen. Gelet op de gevoerde omgevingsdialoog is de inspraakprocedure overgeslagen en is het bestemmingsplan direct als ontwerp ter inzage gelegd.

Samenvatting omgevingsdialoog voorlopig ontwerp d.d. 3 juni 2021

Vanwege corona is gekozen voor een digitale bijeenkomst. Hiervan is een verslag gemaakt wat gedurende zes maanden is gepubliceerd op de website www.paleiskwartier.nl. De digitale bijeenkomst is nog steeds terug te zien op: https://www.youtube.com/watch?v=9S5_lo4_uMo en op www.paleiskwartier.nl.

De bijeenkomst trok kijkers vanaf circa zeventig adressen. De kijkers werden geïnformeerd via diverse filmpjes en gesprekken in de studio over het voorlopig ontwerp van het plan. Kijkers konden via het programma Qandr reageren op vragen en stellingen. Mensen konden ook via een chatprogramma vragen stellen. Een groot aantal van die vragen kwam niet in de uitzending, want werd via datzelfde programma direct beantwoord door een vertegenwoordiger van initiatiefnemer. Omwonenden werden ook uitgenodigd om, naast de digitale bijeenkomst, per mail of schrift te reageren op de plannen.

De reacties waren overwegend positief. Omwonenden wensten groen en kleinschalige evenementen op het plein. Ten aanzien van de commerciële plint is aandacht gevraagd voor passende (horeca) invulling.

Samenvatting omgevingsdialoog definitief ontwerp d.d. 6 april 2022

Er vond fysiek een inloopbijeenkomst plaats. Daarbij is steeds individueel een plantoelichting verstrekt met uitvoerig de gelegenheid voor het stellen van vragen. Middels aanwezige nieuwe maquette en gevelimpressies is het definitie ontwerp Palazzo gepresenteerd en toegelicht.

Reacties en aandachtspunten vanuit omgevingsdialoog

De reacties van aanwezigen waren overweldigend positief. Aandachtspunten waren o.a. vergroening, bouwhoogten, invulling functies in de plinten en routes voor laad- en losverkeer. Deze reacties zijn meegenomen in de doorontwikkeling van het plan. Zo wordt met een binnentuin en in de openbare ruimte ingezet op vergroening. Met de bouwhoogten wordt aansluiting gezocht bij het vigerende bestemmingsplan en aandacht besteed aan de zichtlijnen vanuit de omgeving. Voor de invulling van de commerciële ruimtes is het geldende bestemmingsplan kaderstellend, maar wordt uiteraard ingezet op zoveel mogelijk passende voorzieningen. Met betrekking tot de routes voor het laad- en losverkeer is toegelicht dat hierover zorgvuldige afstemming met de gemeente plaatsvindt, zodat het laad- en losverkeer geen toegang heeft tot het Residentieplein. Het plein wordt ingericht als verblijfs- en voetgangersgebied waar gemotoriseerd verkeer enkel buitenom in de vorm van eenrichtingsweg langzaam doorgang kan vinden. Voor een uitgebreidere omschrijving van het omgevingsdialoog en de reacties wordt verwezen naar verslag van het omgevingsdialoog dat als bijlage bij deze toelichting is opgenomen.

8.2 Vooroverleg

In het kader van het vooroverleg als bedoeld in artikel 6.18 van het Besluit omgevingsrecht in samenhang met artikel 3.1.1 van het Besluit ruimtelijke ordening is het ontwerpbestemmingsplan voorafgaand aan de terinzagelegging in concept toegezonden aan:

• a. Provincie Noord-Brabant
• b. Waterschap Aa en Maas

Reactie provincie Noord-Brabant

De provincie Noord-Brabant heeft op basis van het ingevulde e-formulier gekeken hoe het bestemmingsplan zich verhoudt tot de provinciale belangen die op basis van het provinciaal ruimtelijk beleid relevant zijn. Het ingevulde formulier geeft geen aanleiding tot het maken van opmerkingen. Het vooroverleg is op basis hiervan afgerond.

Reactie waterschap Aa en Maas

Het plan is op 17 mei 2022 in het kader van het vooroverleg ook voor advies voorgelegd aan het waterschap Aa en Maas. Het Waterschap heeft geen opmerkingen op het plan ingediend.

8.3 Ontwerpfase

Het ontwerpuitwerkingsplan 'Palazzo, deelplan F Paleiskwartier' is gedurende een periode van zes weken (vanaf 27 juni 2022 t/m 8 augustus 2022) ter visie gelegd, waarbij de mogelijkheid is geboden tot het indienen van zienswijzen. Gedurende die periode zijn in totaal 6 zienswijzen ingediend. De samenvatting en behandeling van de zienswijzen zijn te lezen in de Nota zienswijzen, die als bijlage bij het collegebesluit ter vaststelling van dit uitwerkingsplan is opgenomen. De zienswijzen zijn ongegrond en geven geen aanleiding tot wijziging van het (ontwerp)uitwerkingsplan. Ambtshalve is in de planregels van het uitwerkingsplan wel een wijziging aangebracht: in de bestemmingsomschrijving is opgenomen dat de centrumfunctie horeca 'uitsluitend op de begane grond is toegestaan' en 'dat terrassen ook zijn toegestaan', hetgeen regelt wat altijd als zodanig is bedoeld. Daarnaast is ambtshalve de verbeelding aangepast: de aanduiding centrum is toegevoegd, zodat alleen (zoals ook bedoeld) op de aangewezen aanduiding in de verbeelding de beoogde centrumfuncties in de plint zijn toegestaan. De exacte wijzigingen zijn terug te vinden in de Lijst van wijzigingen, die als bijlage bij het collegebesluit ter vaststelling van dit uitwerkingsplan is opgenomen.

8.4 Vaststellingsfase

Na de termijn van terinzagelegging heeft het college van Burgemeester en Wethouders besloten omtrent de vaststelling van het uitwerkingsplan. Tegen het besluit tot vaststelling staat, voor belanghebbenden, direct beroep open bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Direct na de beroepstermijn treedt, indien tijdens de beroepstermijn geen verzoek om voorlopige voorziening is ingediend, het plan in werking waarna tot vergunningverlening kan worden overgegaan.