Gammelkerbeek

5.2 Ruimtelijke hoofdopzet

Saasveld-Gammelke

Het landinrichtingsgebied Saasveld-Gammelke ligt in de gemeenten Borne, Hengelo, Oldenzaal en voor het overgrote deel in de gemeente Dinkelland. In 1998 werd het Landinrichtingsplan Saasveld-Gammelke door Gedeputeerde Staten van provincie Overijssel vastgesteld.Het inrichtingsplan moet meer ruimte gaan bieden voor landbouw, natuur, landschap en leefbaarheid in het plangebied. Om de doelstellingen van het plan te bereiken zal er wettelijke ruilverkaveling plaatsvinden. Dit betekent dat er een omvangrijk ruilproces van landbouwgronden in het gebied gaat plaatsvinden.

De herinrichting van de Gammelkerbeek is één van de projecten die onderdeel uitmaakt van het inrichtingpslan. Hieronder zal dit project worden toegelicht.

Gammelkerbeek

Door de herinrichting van de Gammelkerbeek wordt onder andere bijgedragen aan het herstel van het natuurlijk watersysteem. Uitgangspunten van het ontwerp zijn:

• herstel van de natuurlijke grondwaterstanden in broekbos Gammelkerbroek;
• herstel van een natuurlijk functionerende beek, met beplantingsstroken aan weerzijden en met een doorgaande waterlijn zonder stuwen;
• realisatie maximale waterberging om de piekafvoeren bij zware regenval op te vangen;
• haalbare preventie of compensatie van eventuele natschade binnen de invloedssfeer van de beek.
  

Het tracé van de Gammelkerbeek is grotendeels hetzelfde gebleven als de huidige loop. Op een aantal punten is het tracé gewijzigd waardoor de loop van de beek langer is geworden. De beek was 5410 meter lang en wordt na de herinrichting van beide uitvoeringstracé's 5710 meter lang. De eerste uitvoeringsfase (deeltrajecten I, II, IIIA, IIIB en een deel van IV van de Gammelkersbeek) heeft betrekking op dit bestemmingsplan en heeft een lengte van 4510 meter.

Hieronder worden de verleggingen van de beek weergeven en kort toegelicht. De rode lijn geeft de nieuwe ligging van de Gammelkerbeek weer.

Ten oosten van de Deurningerstraat (deeltraject I), nabij de Spekhorstweg, wordt de beek naar het noorden verplaatst.

Ten westen van de Deurningerstraat (deeltraject II) wordt de knik van de beek naar het zuiden verwijderd en wordt de beek doorgetrokken.

Ter plaatse van het Gammelkerbroek (deeltraject IIIA en B) wordt de beek door voormalige meanders in een broekbos gelegd. Hierdoor zal de beek vrijer kunnen meanderen. Vanaf de Gammelkeresweg in het oosten wordt langs de zuidzijde van het Gammelkerbroek een fietspad op een kleine kade aangelegd, waardoor het Gammelkerbroek tevens functioneert als retentiebekken.

Na het Gammelkerbroek wordt Gammelkerbeek tot halverwege aan de Hanenweg (deeltraject IV) naar het noorden verplaatst om ruimte te maken voor een fietspad aan de zuidzijde. Dit fietspad loopt door tot aan de Hanenweg.

Inrichting van Gammelkerbeek

In het algemeen wordt de beek op de trajecten I t/m IV licht meanderend aangelegd binnen een profiel van 15 meter. De strook van 5 meter in het midden wordt voor de loop benut. Aan weerszijden wordt de beek beplant met voornamelijk struikvormers aan de noordzijde en boomvormers aan de zuidzijde, tenzij er al beplanting ter plaatse aanwezig is. Aan weerszijden van de zone wordt een raster aangebracht. De toe te passen materialen zijn streekeigen, dat wil zeggen inheems- en met voor de regio kenmerkend plantsoen en rasters van gekloofde eikenhouten palen.

Omdat het verval van de beek over met name de eerste trajecten hoog is, worden op diverse plaatsen bovenstrooms steen-, tegel- of palendammetjes aangebracht. Dit betreffen kleine, stroomregulerende stapelwerkjes die primair bedoeld zijn om de stroomsnelheid en de bijbehorende erosie omlaag te brengen.

Door het beplanten van de beek wordt gestreefd naar een houtwalbeek, waarbij onderhoudswerkzaamheden door schaduwinval toe een minimum worden beperkt (zelfregulatie).

Gammelkerbroek

Het Gammelkerbroek is een oud broekbos aan de Gammelkerbeek en gelegen in de kwelzone aan de rand van de stuwwal van Oldenzaal. Het broekbos is momenteel door insnijding van de huidige Gammelkerbeek sterk aan verdroging onderhevig met als gevolg dat ook natuurwaarden van het gebied verloren gaan. De herinrichting van het Gammelkerbroek is daarom vooral gericht op het herstellen van de oorspronkelijke waterhuishouding.

Naast het waarborgen van de bestaande natuurwaarden wordt het Gammelkerbroek uitgebreid met 13 ha nieuwe natuur om de versnippering van natuur tegen te gaan en leefgebieden van planten en dieren met elkaar te verbinden. Tevens zal er ruimte worden gemaakt voor de Gammelkerbeek om periodiek te kunnen overstromen in het Gammelkerbroek, wat bijdraagt aan de vermindering van wateroverlast benedenstrooms.

Fiets- en voetpaden

Ten behoeve van de recreatieve functie worden er langs de beek een voetpad en fietspad aangelegd.

Tussen de Gammelkeresweg (zuidzijde brug Gammelkerbreek) en de Hanenweg (zuidzijde brug Gammelkerbeek) wordt een fietspad aangelegd. Het fietspad ligt aan de zuidkant van het Gammelkerbroek. Het fietspad maakt deel uit van een netwerk van recreatieve fietspaden die recent al door de landinrichting zijn aangelegd.

Ook wordt in het Gammelkerbroek een eenvoudig voetpad (struinpad of obstakelvrije zone) aangelegd. Ten westen van het Gammelkerbroek worden het fietspad en de wandelroute gecombineerd bij een kleine picknickplek en lopen gezamenlijk langs de beek.

Huidige beekloop

Met het opnieuw inrichten van de Gammelkerbeek zal de huidige loop zijn functie uiteindelijk verliezen. Hierbij moet worden aangemerkt dat enkele delen van de huidige loop echter onveranderd zullen blijven en onderdeel zullen zijn van de nieuwe loop van de beek. Delen van de beek waar op termijn geen water meer door stroomt zullen eenzelfde functie krijgen die overeenkomst met de naastgelegen gronden. Voor het grootste deel hebben deze een agrarische bestemming.