Klokkestraat 1 Alphen

2.2 Provinciaal beleid

2.2.1 Structuurvisie

Provinciale Staten van Noord-Brabant hebben op 1 oktober 2010 nieuw ruimtelijk beleid vastgesteld: de Structuurvisie ruimtelijke ordening. Deze is op 1 januari 2011 in werking getrden.

De structuurvisie beschrijft de hoofdlijnen van het provinciaal ruimtelijk beleid. Ook is hierin opgenomen hoe op hoofdlijnen het beleid wordt uitgevoerd. De uitwerking van het beleid is opgenomen in de Verordening ruimte. De structuurvisie bevat de visie op het provinciaal ruimtelijk beleid, geeft een overzicht van provinciale belangen en benoemt de hoofdlijnen van beleid. Beleidsinhoudelijke wijzigingen ten opzichte van het oude streekplan vloeien voort uit nieuwe wetgeving en bestuurlijke besluitvorming.

Het ruimtelijk beleid van de provincie Noord-Brabant blijft als hoofddoel houden: 'zorgvuldiger omgaan met de Brabantse ruimte'. De provincie streeft ernaar om de economische, ecologische en sociaal-culturele kwaliteiten meer met elkaar in balans te brengen, zodat het voor iedereen prettig wonen, werken en recreëren is in Noord-Brabant. Om het hoofddoel te kunnen bereiken, heeft de provincie Noord-Brabant vijf leidende principes geformuleerd voor het ruimtelijk beleid voor de periode tot 2020:

• meer aandacht voor de onderste lagen: het watersysteem, de bodemtypologie en de geomorfologie en de infrastructuur;
• zuinig ruimtegebruik;
• concentratie van verstedelijking: inbreiden, herstructureren en intensiveren;
• zonering van het buitengebied;
• grensoverschrijdend denken en handelen.

De (omgeving van de) Klokkestraat 1 te Alphen valt op de kaart 'Ruimtelijke Hoofdstructuur' binnen de zone 'gemengd agrarisch gebied' .

Uitsnede uit kaart structuurvisie

De intensieve veehouderij kan zich ontwikkelen zoals aangegeven in de reconstructieplannen uit 2005. Het agrarische gebied kent op grond van deze plannen een driedeling, de integrale zonering, die speciaal is toegesneden op de ontwikkelingsmogelijkheden voor de intensieve veehouderij. Binnen de verwevingsgebieden is de ontwikkeling van intensieve veehouderijbedrijven op een duurzame locatie tot 1.5 hectare altijd mogelijk. Op basis van de omliggende gebiedskenmerken (natuur en landschap), de duurzaamheidsvereisten en andere functies in de omgeving is op een duurzame locatie, na ontheffing, ruimte voor een bouwblok van maximaal 2,5 ha.

2.2.2 Verordening ruimte Noord-Brabant

De Verordening ruimte draagt bij aan het realiseren van de provinciaal ruimtelijke belangen en doelen zoals die benoemd zijn in de (Interim)structuurvisie Ruimtelijke Ordening en bevat hiertoe instructieregels die van belang zijn voor gemeenten bij het opstellen van hun bestemmingsplannen. Op 12 december 2008 hebben Provinciale Staten (hierna ook: PS) besloten tot vaststelling van de Startnotitie Verordening Ruimte. Deze startnotitie geeft onder meer aan dat PS in fase 1 een kaderverordening maken die door GS in een 2e fase per thema in directe samenhang met de opstelling van de Structuurvisie Ruimtelijke Ordening verder wordt uitgewerkt. Dit biedt - binnen de mogelijkheden van het instrument verordening - maximale kansen tot gebiedsgericht maatwerk. PS kiezen er verder voor om te werken met instructieregels richting gemeentelijke bestemmingsplannen. Ze maken dus vooralsnog geen regels die direct van invloed zijn op de burger. De instructieregels zijn verder inhoudelijk gezien gebaseerd op het beleid uit de Interimstructuurvisie en de Paraplunota Ruimtelijke Ordening. De 2e fase van de Verordening ruimte is door Provinciale Staten vastgesteld op 17 december 2010.

Het plangebied is in het kader van de Verordening ruimte fase 2 aangewezen als agrarisch gebied en primair landbouwontwikkelingsgebied.

Een bestemmingsplan dat is gelegen in een landbouwontwikkelingsgebied bepaalt dat:

a. nieuwvestiging van een intensieve veehouderij niet is toegestaan;

b. hervestiging van en omschakeling naar intensieve veehouderij binnen een bestaand bouwblok zijn toegestaan;

c. binnen gebouwen ten hoogste één bouwlaag gebruikt mag worden voor het houden van dieren;

d. uitbreiding van bouwblokken voor intensieve veehouderij is toegestaan tot ten hoogste 1,5 hectare;

e. ingeval van uitbreiding op grond van d ten minste 10 % van het bouwblok wordt aangewend voor een goede landschappelijke inpassing en waarbij de toelichting bij het bestemmingsplan een verantwoording bevat waaruit blijkt dat toepassing is gegeven aan de vereiste kwaliteitsverbetering.

In afwijking van het bepaalde in het bovenstaande onder d, is voor bouwblokken die op 20 maart 2010 een omvang hebben van 1,5 hectare en geheel zijn benut, éénmalig uiterlijk tot 1 januari 2013 vergroting van het bouwblok boven de 1,5 hectare toegestaan om te kunnen voldoen aan de huisvestingseisen voortvloeiend uit het Besluit ammoniakemissie huisvesting veehouderij en uit de op grond van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren gestelde eisen.

Gedeputeerde Staten kunnen ontheffing verlenen van het bepaalde in het eerste lid, onder d, voor een bestemmingsplan dat voorziet in uitbreiding van een bouwblok ten behoeve van een intensieve veehouderij tot ten hoogste 2,5 hectare binnen door hen aangewezen landbouwontwikkelingsgebieden of delen daarvan.

In casu was er op 20 maart 2010 sprake van een bouwblok van 1,5 ha dat geheel is benut. Voor de uitbreiding welke mede te maken heeft met de eisen als gesteld in de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren, is derhalve ontheffing gevraagd bij gedeputeerde staten.

Bij schrijven van 13 maart 2012 hebben gedeputeerde staten van Noord Brabant de aangevraagde ontheffing verleend voor uitbreiding van het agrarisch bouwvlak aan de Klokkestraat 1 te Alphen tot een oppervlakte van 2,2 ha, onder de voorwaarde dat 15% van het bouwvlak wordt aangewend voor landschappelijke inpassing. De ontheffing is als bijlage bij de planstukken gevoegd.

Duurzame locatie intensieve veehouderij

Een bestaand agrarisch bouwblok met een zodanige ligging dat het zowel vanuit milieu-oogpunt (ammoniak, stank en dergelijke) als vanuit ruimtelijk oogpunt (natuur, landschap en dergelijke) verantwoord is om het te laten groeien tot een bouwblok van maximaal 2,5 hectare voor een intensieve veehouderij.

Een locatie kan ook bij een kleiner oppervlak dan 2,5 ha. als duurzaam worden aangemerkt. Daarnaast zijn er bestaande situaties waarbij het vigerende bouwblok groter is dan 2,5 ha.; ook in deze gevallen kan er sprake zijn van duurzame locaties.

Een duurzame ontwikkeling is gericht op het bereiken van een meerwaarde ten aanzien van economie, ecologie en maatschappij. In het streekplan zijn deze belangen integraal afgewogen.

Ten aanzien van een duurzame ontwikkeling van de intensieve veehouderij spelen een drietal duurzaamheidsaspecten:

Duurzaamheidscriteria locatie

Duurzaamheidscriteria productiewijze

Duurzaamheidscriteria op gebiedsniveau

Duurzaamheidscriteria locatie

Het RO- , water-, natuur-, landschaps- en milieubeleid geven kaders voor waar en onder welke voorwaarden ontwikkeling van intensieve veehouderij mogelijk is. Dit op basis van de afweging tussen het beschermen van kwetsbare waarden en functies en het geven van voldoende ontwikkelingsmogelijkheden (zoals de grootte van het bouwblok) voor de intensieve veehouderij.

Duurzaamheidscriteria productiewijze

Via wet- en regelgeving (mestbeleid, welzijnseisen, e.d.) en maatschappelijke wensen (biologische productiewijze, voedselveiligheid) worden eisen gesteld aan de productiewijze. De markt en het (EU-)beleid bepalen in belangrijke mate het economisch perspectief.

Duurzaamheidscriteria op (regionaal) gebiedsniveau

Er zal een balans moeten zijn tussen gebieden waar gestreefd wordt naar uitplaatsing van intensieve veehouderij en gebieden waar ruimte is voor ontwikkeling van bedrijven die elders geen ontwikkelingsmogelijkheden meer hebben. Ten aanzien van deze balans is vastgesteld dat groei in de landbouwontwikkelings- en verwevingsgebieden gekoppeld is aan een meer dan evenredige krimp in de extensiveringsgebieden en dat er geen uitplaatsing zonder inplaatsing zal plaatsvinden.

De Verordening Ruimte biedt een ruimtelijk kader. Hierin wordt, middels de integrale zonering, aangegeven in welke gebieden duurzame locaties en duurzame projectlocaties mogelijk zijn. Dit is een nadere afweging en inkadering van de uitgangspunten uit het RO-, milieu-, natuur-, landschaps- en waterbeleid.

Duurzame locaties voor de intensieve veehouderij zijn uitsluitend te vinden binnen de landbouwontwikkelings- en verwevings-gebieden en niet in de extensiveringsgebieden. In verwevingsgebieden kunnen de bestaande agrarische locaties duurzame locaties zijn, mits de omgevingskwaliteiten in brede zin (natuur, landschap, water, milieu, e.d.) dat toelaten. De insteek in verwevingsgebieden met betrekking tot duurzame locaties betreft al met al een “ja mits”- en tegelijkertijd een maatwerk-benadering.

Omvang bedrijf

Een bedrijf zal een bepaalde omvang moeten hebben om economisch duurzaam te zijn. Ontwikkeling naar een bedrijf van de toekomst (bedrijf met een omvang van wat over 10-15 jaar als perspectiefrijke omvang noodzakelijk wordt geacht) dient mogelijk te zijn om te kunnen spreken van een duurzame locatie.

Voor het bepalen of de locatie voldoende duurzaam is voor een dergelijke ontwikkeling is het van belang om te weten wat een dergelijke ontwikkeling betekent ten aanzien van de impact op het milieu (met name stank en ammoniak) en op de ruimte (omgevingskwaliteiten in brede zin).

Ontwikkeling naar bedrijf van de toekomst kan als minimumvariant worden gezien waaraan een duurzame locatie zal moeten voldoen. Welke omvang en bijbehorende impact op milieu en ruimte hieraan is verbonden, is sterk afhankelijk van ontwikkelingen in markt en maatschappij, de bedrijfsspecifieke situatie en strategie van de ondernemer. Zo is bijvoorbeeld de noodzakelijke omvang en bijbehorende impact voor een zeugenbedrijf van een andere orde dan die voor een vleesvarkensbedrijf. Het is dan ook niet doenlijk om algemene normen vast te stellen voor de omvang en impact van bedrijven.

Om een beeld te krijgen van de omvang van het bouwblok in relatie tot het aantal gehouden dieren is als voorbeeld een toekomstgericht gesloten varkensbedrijf van 350 zeugen met 2100 vleesvarkens (en bijbehorende biggen) genomen. De omvang van het totale bouwblok (inclusief erfbeplanting, aan- en afvoerwegen, mestopslag, voersilo's, woonhuis e.d.) bedraagt op basis van de huidige praktijk dan ongeveer 1,75 ha. Door efficiënt te bouwen kan dit echter omlaag worden gebracht tot ongeveer 1,25 ha. Op een bouwblok van 2,5 ha kunnen bij een efficiënte indeling zelfs 3 tot 4 keer zoveel dieren (dus 1050 -1400 zeugen met 6300 - 8400 vleesvarkens) worden gehouden.

In casu betreft het een varkenshouderij met (na uitbreiding) plaats voor 4080 vleesvarkens en 466 zeugen (met 1680 biggen). Dit resulteert in een bouwblok van bijna 2,5 ha. In vergelijking met het bovenbeschreven voorbeeld kan gesteld worden dat het zonder meer gaat om een volwaardig bedrijf dat vanuit bedrijfseconomisch oogpunt economisch duurzaam is.

De uitbreiding van het bedrijf is noodzakelijk vanwege de welzijnseisen uit het Varkensbesluit en de verplichtingen op basis van de IPPC-richtlijn.

Een ondernemer kan zijn uitbreidingsplannen alleen realiseren als deze vanuit bedrijfseconomisch oogpunt te verantwoorden zijn. Gelet hierop kan gesteld worden dat het bedrijf na uitbreiding geacht wordt economisch duurzaam te zijn.

Adviescommissie Agrarische Bouwaanvragen

Op 4 mei 2010 heeft de AAB een advies afgegeven ten aanzien van de volwaardigheid van de varkenshouderij en de bedrijfseconomische haalbaarheid van de uitbreiding. De AAB was primair van mening dat de plannen niet geheel haalbaar zijn vanuit bedrijfseconomisch oogpunt. Bij schrijven van 22 juli 2010 heeft initiatiefnemer op dit advies gereageerd richting gemeente. Deze reactie is aanleiding geweest voor de gemeente om de haalbaarheid aan nader onderzoek te onderwerpen. Op basis hiervan is door Accolade Administratie en Adviesgroep een prognoserapport samengesteld van de resultaten van de onderneming. Dit leidt tot de conclusie dat de noodzaak tot uitbreiding enerzijds groot is gelet op de beperkte winst op jaarbasis in het recente verleden tot heden en anderzijds haalbaar is.

Beoordelingstabel duurzame locaties

In de onderstaande tabel staan alle randvoorwaarden waarmee bij de beoordeling van duurzame locaties minimaal rekening dient te worden gehouden.

Thema	Randvoorwaarde	Uitwerking
Geurge- voelige objecten	De ontwikkeling moet passen binnen de wet- en regelgeving voor geur (geurwet en -regelgeving)	Duurzame locaties zijn mogelijk, mits er voldoende afstand tot stankgevoelige objecten wordt aangehouden. De vigerende wet- en regelgeving ten aanzien van stank is hierbij het kader voor de minimaal noodzakelijke afstanden. Voor de voorgenomen uitbreiding heeft een geurberekening plaatsgevonden met behulp van het V-Stacks-rekenmodel. Hieruit blijkt dat de geurbelasting nergens hoger is dan de geurnrom.
voor verzuring gevoelige gebieden (ammo- niak)	De ontwikkeling moet passen binnen de wet- en regelgeving voor ammoniak (Wet ammoniak en veehouderij, MER, IPPC, Natuurbescher- mingswetgebie- den, Habitatricht- lijngebieden Vogelrichtlijnge- bieden)	Natuurbeschermingswet- en Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden. Er dient te worden getoetst of door omschakeling of uitbreiding van een intensieve veehouderij geen significante gevolgen optreden voor de te beschermen Natuurbeschermingswet- en Vogelrichtlijn- en Habitatrichtlijngebieden. Depositie van ammoniak op Natuurbeschermingswetgebieden en Habitatrichtlijngebieden is hierbij het belangrijkste item. Dat betekent dat een aanvullende toetsing, naast de toetsing in het kader van de Wav, noodzakelijk kan zijn. Indien omschakeling of uitbreiding significante gevolgen voor het gebied heeft, en deze gevolgen niet middels passende maatregelen zijn weg te nemen, moet de milieuvergunning worden geweigerd en zijn duurzame locaties dus niet mogelijk. Indien het bedrijf MER-plichtig is, dient in het MER een eventuele toets ten aanzien van de Natuur-beschermingswet- en Habitatrichtlijn te worden opgenomen. Voor Natuurbeschermingswetgebieden zal het ministerie van LNV in gevallen waar dat speelt een Natuurbeschermingswetvergunning moeten afgeven. De provincie brengt hierover advies uit. Voor Habitatrichtlijngebieden gaat het om een rechtstreekse toepassing van deze richtlijn. Dat betekent dat het bevoegd gezag (de gemeente) in het kader van de milieuvergunning een passende beoordeling zal moeten maken, Daarbij dient rekening te worden gehouden met de cumulatieve gevolgen van het voorgenomen initiatief. In bijzondere gevallen kan een aanvullende toetsing ook noodzakelijk zijn voor Vogelrichtlijngebieden. Over het algemeen leidt depositie van ammoniak in deze gebieden niet tot significante gevolgen voor het gebied en de daarin aanwezige vogelsoorten. Er dient evenwel in concrete gevallen wel te worden beoordeeld of mogelijke andere gevolgen kunnen optreden. Bij grote uitbreidingen of oprichtingen (in geval van omschakeling) dient rekening te worden gehouden met een omgevingstoets vanuit de MER of IPPC. Gemeenten moeten zeker stellen dat de vergunningaanvraag aan de IPPC- en MER-richtlijn voldoet. Als uit de omgevingstoets blijkt dat omschakeling of uitbreiding tot ontoelaatbare nadelige gevolgen voor het milieu leidt en deze gevolgen niet middels passende maatregelen zijn weg te nemen, moet de milieuvergunning worden geweigerd en zijn duurzame locaties dus niet mogelijk. Deze omgevingstoets heeft onder meer betrekking op de aspecten verzuring (ammoniak) en stankhinder. In juni 2009 is voor de uitbreiding van de varkenshouderij aan de Klokkestraat een aanmeldnotitie MER opgesteld. Hierin is onder andere de ammoniakdepositie op omliggende waardevolle gebieden beoordeeld. Het betreft in casu het Habitatrichtlijngebied de Papenmoeren, op een afstand van circa 2,75 km. Uit de aanmeldnotitie blijkt, dat de ammoniakdepositie op deze gevoelige locatie licht afneemt, althans niet toeneemt. Er is derhalve geen sprake van nadelige gevolgen voor het milieu.
Cultuur- historischwaarde- volle gebieden	In de historisch landschappelijke vlakken met hoge en zeer hoge waarden, zoals weergegeven op de Cultuurhisto- rische Waarden- kaart zijn alleen ruimtelijke ingre- pen toelaatbaar die gericht zijn op de voortzetting of het herstel van de historische functie en die leiden tot behoud of versterking van de cultuurhisto- rische (land- schaps)waarden	Duurzame locaties zijn in principe niet mogelijk, tenzij wordt aangetoond dat uitbreidingen van bestaande bedrijven de cultuurhistorische waarden (hieronder worden ook historische groenstructuren en de historische bouwkunst verstaan) niet aantasten. Een beeldkwaliteitsplan moet in deze situaties duidelijk maken hoe de cultuurhistorische waarden worden behouden en waar mogelijk versterkt. Het gebied ten zuiden van de Klokkestraat bestaat uit een open akkercomplex, ingesloten door de agrarische bebouwingslinten Hondseind en Terover die in het noorden samenkomen. Aan de zuidzijde grenst het akkercomplex aan het waterloopje de Leij. Het akkercomplex kenmerkt zich door een opvallende mircroreliëf met sterke hoogteverschillen die enerzijds een gevolg zijn van natuurlijk microreliëf en anderzijds als gevolg van antropogene invloed. Percelering is nog deels intact. Het natuurlijke hoogteverschil is op ruime afstand van het plangebied gelegen. Het plangebied zelf is geheel geëgaliseerd; de nieuwe bebouwing zal ook zeer compact tegen de bestaande bebouwing aan komen te liggen. De historische groenstructuren en de historische bouwkunst zal dan ook niet worden aangetast.
Archeologische waarden	In gebieden met een hoge of middelhoge archeologische verwachtingswaarde, zoals deze is weergegeven op de Cultuurhisto- rische Waarden- kaart (CHW) dienen door middel van vooronderzoek de archeologische waarden in beeld te worden gebracht.	Duurzame locaties zijn mogelijk, mits door middel van archeologisch vooronderzoek in beeld wordt gebracht of daadwerkelijk archeologische waarden aanwezig zijn en er voldoende garanties zijn dat eventuele archeologische waarden ter plekke behouden zullen blijven (behoud in situ). Dit betekent dat uitbreiding van bestaande vestigingen alleen kan geschieden wanneer rekening wordt gehouden met de archeologische waarden. Bij uitbreiding van het bouwblok geldt voor archeologische waarden dat deze geconsolideerd dienen te worden. Het archeologisch waardevol terrein wordt ingericht, ingepast of ingesloten als groenstructuur binnen het plangebied of archeologie-vriendelijk bebouwd. Op de cultuurhistorische waardenkaart van de provincie Noord-Brabant is het projectgebied aangeduid met (middel-)hoge archeologische waarden. Op 30 januari 2010 is een archeologisch onderzoeksrapport opgesteld door Econsultancy (ACH.BEU.ARC Rapportnummer: 09123808) Hierin is het volgende geconstateerd: “Gezien de aanwezigheid van een eerddek en de daaruit voortvloeiende hoge trefkans is een vervolgonderzoek noodzakelijk om vast te stellen of er sprake is van een archeologische vindplaats binnen de onderzoekslocatie. Omdat er voornamelijk grondsporen worden verwacht, dient dit onderzoek te worden uitgevoerd in de vorm van een proefsleuvenonderzoek. Voor een proefsleuvenonderzoek is een door het bevoegd gezag, de gemeente Alphen–Chaam, goedgekeurd Programma van Eisen (PvE) nodig. Het bevoegd gezag beslist of en in welke vorm een vervolgonderzoek dient te worden uitgevoerd.” Vooraleer dit programma van eisen op te stellen, gevolgd door een proefsleuvenonderzoek, zal eerst het agrarisch bouwvlak vastgesteld worden. Over het plangebied zal, ter bescherming van de archeologische waarden, een dubbelbestemming "Waarde - Archeologie"worden opgenomen zoals dit ook in het voorheen geldende bestemmingsplan buitengebied was opgenomen.
Beper- ken van directe hinder	Er dient rekening te worden gehouden met andere (agrarische) functies	Vanuit de praktijk zijn gevallen bekend waarbij sprake is van directe hinder vanuit intensieve veehouderijbedrijven op andere (agrarische) functies. Te denken valt hierbij aan stofhinder vanuit met name pluimveebedrijven voor de glastuinbouw (tuinbouwglas vervuilt extra) of directe ammoniakschade op boomkwekerijen. Het is wenselijk om bij de beoordeling van duurzame locaties met dit hinderaspect rekening te houden en te bezien of in dergelijke gevallen passende maatregelen kunnen worden genomen. Op dit punt is geen onaanvaardbare hinder te verwachten, hetgeen ook blijkt uit de aanmeldnotitie MER.

Naast de hierboven genoemde thema's dient tevens te worden bezien hoe het voorgenomen initiatief past binnen de reconstructiezonering en andere ruimtelijke ontwikkelingen.

Thema	Randvoorwaarde	Uitwerking
Recon- structie- zonering	Duurzame locatie moet passen binnen doelstellingen reconstructiezo-nering	Binnen de Verordening Ruimte vindt op gebiedsniveau een integrale afweging plaats tussen de diverse belangen in het buitengebied. Er dient dan ook altijd te worden getoetst of de locatie past binnen de reconstructiezonering; uitgangspunt is dat duurzame locaties gelegen zijn binnen de zones “verwevingsgebied” en “landbouwontwikkelingsgebied”. In casu is het projectgebied gelegen in een landbouwont- wikkelingsgebied.
(Toekom-stige) ruimtelij-ke ontwik kelingen	Rekening houden met de ontwikkeling van andere functies.	Bij de beoordeling van duurzame locaties dient rekening te worden gehouden met de toekomstige geplande en vastgestelde ontwikkeling van andere functies. Denk hierbij aan andere vormen van (intensieve) landbouw, recreatie, stadsuitbreiding en infrastructuur. Ontwikkeling van dergelijke functies kan betekenen dat geen sprake meer kan zijn van een duurzame locatie. Feitelijk bevinden zich geen functies in de omgeving die beperkt kunnen worden in hun ontwikkelingsmogelijkheden. Dit blijkt ook uit het ontwerp-bestemmingsplan buitengebied zoals dit vanaf 2 oktober 2009 ter inzage heeft gelegen.

Samenvattend kan derhalve worden gesteld dat de locatie aan de Klokkestraat 1 te Alphen een duurzame locatie betreft.