Structuurvisie ''Moerdijk 2030''

2.1 Sterktes, zwaktes, kansen en knelpunten

Blijven verbeteren

De gemeente Moerdijk is mooi zoals deze nu is. Tegelijkertijd is er heel duidelijk de behoefte om te blijven verbeteren. Vanuit de inventarisaties en analyses van bestaand beleid en bestaande situatie en na overleg met politiek, bestuur, deskundigen en inwoners zijn de belangrijkste sterktes, zwaktes, kansen en knelpunten benoemd in de gemeente.

Sterke en zwakke punten

De kwaliteiten en gebreken die momenteel bepalend zijn voor Moerdijk zijn:

• het grote en fraaie buitengebied met zijn dijken, kreken en buitendijkse gebieden die de ontstaansgeschiedenis van het landschap inzichtelijk maken;
• het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente, waarbij vooral (de vestingwerken van) Willemstad eruit springt (springen). Willemstad is hierdoor een toeristische trekpleister. Daarnaast zijn de vestingwerken van Klundert en de verschillende forten van grote waarde. Klundert, de kern Moerdijk en Standdaarbuiten hebben toeristische en recreatieve potenties, die (nog) niet altijd goed worden benut;
• het vele water (Hollandsch Diep, Volkerak, Mark/Dintel, Roode Vaart en vele kreken en kreekrestanten) met jachthavens en de zeehaven; de potentie van het water wordt niet altijd ten volle benut;
• de buitendijkse gebieden aan de west- en noordzijde van de gemeente bezitten of hebben relaties met natuurwaarden van Europees belang (natura2000-gebieden): het Hollandsch Diep, het Volkerak en de Biesbosch;
• de sterke agrarische economie en het grote landbouwareaal. Het agrarisch gebied heeft echter slechts een beperkte ecologische betekenis; het buitengebied ligt altijd dichtbij, maar is niet altijd goed ontsloten;
• het grote aanbod aan werkgelegenheid, onder meer op het Zeehaven- en Industrieterrein Moerdijk; het Zeehaven- en Industrieterrein Moerdijk heeft echter ook negatieve effecten op andere kwaliteiten van de gemeente, in de vorm van milieubelasting en veiligheidsrisico's; dit laatste is recentelijk gebleken;
• de goede bereikbaarheid van de gemeente over het spoor (stations Zevenbergen en Lage Zwaluwe voor personen en de bereikbaarheid van Zeehaven- en Industrieterrein Moerdijk voor goederen) en vooral over de weg, via de A16, A17, A29 en A59 (met afslagen bij Zevenbergschen Hoek, de kern Moerdijk, Industrieterrein Moerdijk, Zevenbergen/Klundert, Standdaarbuiten, Fijnaart en Willemstad); de keerzijde van deze infrastructuur is de milieuhinder die vooral een gevolg is van het wegverkeer;
• de kleinschaligheid van de kernen. De kernen en de sociale gemeenschap zijn overzichtelijk. De sociale betrokkenheid in de kernen is hoog en het verenigingsleven bloeit; Zevenbergen heeft een hoog voorzieningenniveau; in de andere kleinere kernen staat het (commerciële) voorzieningenniveau al enige tijd onder druk..

Kansen en knelpunten

Uit de analyse van landelijke trends en de hiervoor genoemde kwaliteiten en gebreken, is ook een aantal kansen en bedreigingen naar voren gekomen:

• de Provincie Noord-Brabant en het Centraal Bureau voor de Statistiek (hierna: CBS) verwachten voor de periode tot 2030 een krimp van de bevolking in Moerdijk: er dreigt een leegloop van de kleine kernen. De gemiddelde leeftijd van de bevolking stijgt; er treedt vergrijzing op. Ouderen dreigen weg te trekken uit de kleinere kernen naar bijvoorbeeld Zevenbergen omdat in de kleine kernen weinig zorg- en andere voorzieningen zijn en bestaande woningen veelal niet levensloopbestendig zijn;
• daar staat tegenover dat gezinsverdunning (de afname van het aantal personen per huishouden) voor een stijgende woningbehoefte zorgt. De bovenmatige werkgelegenheid biedt bovendien kansen voor bevolkingsgroei; omdat de kernen liggen in een open landschap met dijken en water, is er ook voldoende ruimte voor ontwikkelingen, waaronder op potentieel bijzondere locaties;
• veel jongeren dreigen weg te trekken uit de gemeente, vooral door een gebrek aan goede, brede en optimaal bereikbare scholingsmogelijkheden. Dit versterkt de zogenaamde 'ontgroening'. Een andere (mogelijke) oorzaak van deze demografische ontwikkeling is dat er relatief weinig werkgelegenheid is voor hoger opgeleiden; vergrijzing en ontgroening leiden omgekeerd ook tot een gebrek aan goed opgeleide (jonge) werknemers. Onderscheidende woonmilieus die gericht zijn op deze en andere specifieke doelgroepen, kunnen hierop inspelen;
• als gevolg van de vergrijzing en ontgroening, alsmede door de gebrekkige onderlinge verbindingen tussen de kernen en
  in mindere mate ook door de terugloop van het voorzieningenniveau komt de sociale cohesie en de leefbaarheid in de kleine kernen onder druk te staan;
• de functionele samenhang en de onderlinge (verkeers)verbindingen tussen de vele verschillende kernen zijn in de huidige situatie niet optimaal. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat Moerdijk een fusiegemeente is;
• binnen het aspect milieubelasting vormt externe veiligheid - mede als gevolg van de gebeurtenissen rondom het bedrijf Chemie-Pack begin 2011 - het meest in het oog springende aandachtspunt. De aanwezigheid van bedrijven die vallen onder het Besluit risico's zware ongevallen (hierna: Brzo), een leidingenstraat en een propyleenleiding leiden tot ruimtelijke implicaties voor (beperkt) kwetsbare bestemmingen in de omgeving, vooral rondom de kernen Zevenbergen, Noordhoek en Klundert. Door de brand is het besef ten aanzien van potentieel aanwezige risico's toegenomen;
• de gemeente mist nog te vaak potentiële kansen ten aanzien van toerisme en recreatie. Er wordt maar beperkt ingespeeld op de ligging aan het water van het Hollandsch Diep,
  Volkerak en de Mark / Dintel en op het vaak prachtige buitengebied met de vele cultuurhistorische waarden;

De belangrijkste ambities en idealen uit de Strategische Visie staan beschreven in de hiernavolgende paragraaf.