Speel- en IJsboerderij De Drentse Koe

4.1 Archeologie en cultuurhistorie

4.1.1 Archeologie

Op 26 januari 2012 heeft de gemeenteraad de Archeologische beleidskaart voor de gemeente De Wolden vastgesteld.

Deze kaart geeft een overzicht van de deels te verwachten, deels bekende “voorraad archeologie” op gemeentelijke schaal en hoe de gemeente bij ruimtelijke ingrepen en plannen met archeologisch erfgoed wil omgaan. De beleidskaart geeft inzicht in de eventueel noodzakelijke onderzoeksprocessen. In Figuur 5 is een uitsnede ter plaatse van het plangebied weergegeven.

Figuur 5. Uitsnede uit de Archeologische Beleidskaart

Het plangebied is in zijn totaliteit aangemerkt als een gebied met een lage verwachting. Hieruit volgt dat archeologisch onderzoek alleen verplicht is bij ingrepen groter dan 3 hectare en dieper dan 30 cm onder maaiveld. De ingrepen die nodig zijn voor de uitbreiding van de Speel- en ijboerderij bedragen niet meer dan 3 hectare.

Conclusie en advies

Op basis van de beschikbare gegevens, blijkt dat het plangebied zich in een zone bevindt met lage archeologische verwachtingswaarde. Het betreft geen AMK-terrein. Een verkennend archeologisch onderzoek is hier niet noodzakelijk. Tijdens grondwerkzaamheden kunnen desondanks archeologische vondsten worden gedaan, waarbij contact met gemeente en provincie nodig is voor de te nemen stappen.

4.1.2 Cultuurhistorie

Het plangebied ligt in een laagveenontginningsgebied en is sterk planmatig van karakter. Dit uit zich in lange rechte lijnen van zowel wegen, kavels en sloten. Deze ontginningen, die waarschijnlijk al uit de 12e eeuw stammen, bevatten voornamelijk graslanden.

Het plangebied ligt tussen de Wolddijk aan de zuidzijde en de Dr. Larijweg aan de noordzijde. De bebouwing in het plangebied is gericht op de Wolddijk.

In figuur 6 is een historische kaart van 1830-1850 opgenomen die laat zien dat de Wolddijk al in die tijd aanwezig was. Het heette toen "de Weg van Meppel naar Ruinen". Langs de Wolddijk komt in die tijd geen bebouwing voor. Inmiddels is langs de Wolddijk op diverse plekken (agrarische) bebouwing verrezen.

Figuur 6. Uitsnede uit de historische kaart met daarop het plangebied (rode cirkel). (Bron: watwaswaar.nl)

De bebouwing ligt in de 19e eeuw noordelijker, langs een watergang. Dat is de plek waar nu de Dr. Larijweg loopt. Deze vormt in die tijd dus al een bewoningsas.

In figuur 6 zijn zwarte kleine stipjes zichtbaar op de perceelsgrenzen. Deze stipjes geven houtwallen aan. Op vrijwel elk perceel tussen de Dr. Larijweg en de Wolddijk waren in die tijd houtwallen aanwezig. Het landschap is hier historisch gezien dus niet geheel open, maar de perceelsgrenzen werden in de lengterichting begeleid door bomen.

De provincie zet in op het open houden van het gebied tussen de Wolddijk en de Dr. Larijweg, teneinde de cultuurhistorische en landschappelijke waarden te behouden. De inrichting van het plangebied houdt rekening met deze waarden. De voorgestelde ingrepen leiden niet tot een verdichting van het landschap. Met dit bestemmingsplan is nauwelijks sprake van "rode verdichting" (toevoeging van bebouwing). Er wordt uitsluitend een overkapping/berging ten behoeve van skelters toegevoegd. Die is echter in het verlengde van de bestaande agrarische bedrijfsgebouwen gepland en er is geen sprake van een verhoging van de hoogten. Het doorzicht vanuit zowel de Dr. Larijweg als de Wolddijk blijft hierdoor gehandhaafd.

Het gebied wordt ingericht met diverse singels en struiken ("groene" verdichting). In de lengterichting zijn singels van inheemse soorten voorzien. Zoals hierboven genoemd waren deze houtwallen ook in het verleden aanwezig. In de dwarsrichting worden hagen danwel struikensingels aangelegd, maar deze hebben alleen een visueel afschermende functie en zullen relatief laag gehouden worden. Zo is een beukenhaag met een hoogte van 0,9 meter gepland om de parkeerplaatsen af te schermen. Ook de skelterbaan wordt visueel afgeschermd middels (lage) struiken. Op deze manier zijn de diverse activiteiten in het plangebied zo min mogelijk zichtbaar vanuit zowel de Dr. Larijweg als de Wolddijk gewaarborgd, maar kan het doorzicht gewaarborgd worden.

Conclusie en advies

Het plan houdt rekening met de cultuurhistorische waarden. Nader onderzoek of nadere (inrichtings)maatregelen worden niet noodzakelijk geacht.