Partiële herziening buitengebied diverse percelen 2012

2.2 Ruimtelijke en functionele beschrijving

2.2.1 Structuur van het landschap

De structuur van het landschap wordt bepaald door de belangrijkste functie in het gebied, te weten de landbouw. Dit is zowel de belangrijkste economische drager als de belangrijkste factor die in het verleden de grootste invloed op het landschap heeft uitgeoefend en dat nog steeds doet. De ruimtelijke indeling is, aan de hand van het gebruik in het verleden uit te leggen.

Het landschap zoals we nu kennen is ontstaan door ingebruikname van het land ten behoeve van landbouw. De eerste blijvende bewoners waren landbouwers die het landschap in gebruik namen volgens een systeem van landbouw dat gebaseerd was op het gemengde bedrijf. Met name de hogere delen werden benut als bouwland. Door het lokale bodempatroon, dat zeer versnipperd is, ontstond ook een zeer versnipperde ontginningsstructuur.

Na 1850 traden veel veranderingen in het gebied op. Door uitgebreide cultuurtechnische ingrepen werd de afwatering van het gebied sterk verbeterd voor de landbouw. De broekbossen werden omgezet in gras- en bouwlanden. De beken zijn op grote schaal rechtgetrokken en daar waar een groot overstromingsgevaar bestond bij hoge waterstanden zijn kaden langs bijvoorbeeld de Boven Slinge aangelegd.

Bij ruilverkavelingen zijn de perceelsgrenzen gewijzigd waardoor de oorspronkelijke kleine kavels werden vervangen door meer rationele rechthoekige kavels. Zoals ook in paragraaf 2.2.2. te lezen is, kent het westen van de gemeente een meer open rationeel landschap, terwijl het besloten kleinschalige landschap met name in het noordoosten van de gemeente in stand is gebleven.

2.2.2 Het landschap als drager

Het landschap is de drager van de gemeente Oude IJsselstreek. Het gebied is dan ook ruimtelijk te verdelen is in drie landschapstypen die de structuur van de gemeente dragen:

• Een besloten kleinschalig landschap aan de noordzijde waarbinnen de ecologische zone ligt en de kern Varsseveld als dorp in het landelijke gebied.
• Het stroomlandschap in het midden van de gemeente langs de Oude IJssel waar de rest van de kernen zich bevinden als een kralensnoer langs de rivier.
• Het westelijk deel van de gemeente dat zich kenmerkt als een rationeel landschap met agrarische activiteiten en enkele kleine kernen.

Besloten kleinschalig landschap

Het besloten en kleinschalige landschap, waarin Varsseveld als plattelandskern ligt, heeft zijn eigen kwaliteiten. Hierbij zijn het kleinschalige agrarische landschap en de natuurwaarden in en rond de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) de dragende waarden. Deze belangrijke elementen worden zoveel mogelijk behouden en versterkt. Ontwikkelingskansen in en rond Varsseveld worden benut, waarbij rekening gehouden wordt met de omgevingskwaliteiten.

Stroomlandschap

De Oude IJsselzone, in het dynamische stroomlandschap, is een belangrijke waarde in de gemeente. Langs de Oude IJssel vinden de meeste activiteiten plaats. De kernen zijn al dan niet op het water gericht en maken gebruik van de kwaliteiten die de rivier biedt. Daar waar dit nog niet zo is, of onvoldoende, dienen de ontwikkelingen zich meer te richten op de Oude IJssel en de kansen die daar liggen. Voor alle kernen langs de Oude IJssel wordt de kans geboden zich verder te ontwikkelen, mits rekening gehouden wordt met de omgeving en de overgangen naar het buitengebied. Daar waar mogelijk worden groene doorzichten behouden en versterkt.

Voor het middengebied tussen Ulft en Terborg ligt de opgave in het ontwikkelen van een dynamisch landschap, een interieur, met groene verbindingen, waarbij recht gedaan wordt aan de bestaande waarden en kwaliteiten.

Open rationeel landschap

Het open rationeel landschap ten zuidwesten van de gemeente Oude IJsselstreek wordt gedomineerd door (grootschalige) agrarische bedrijvigheid. In dit gebied zijn ook de landbouwontwikkelingsgebieden gelegen. Ontwikkelingen kunnen alleen plaatsvinden als zij de agrarische bedrijvigheid in dit gebied niet verstoren.

2.2.3 De Oude IJssel als centraal element

Dwars door de gemeente Oude IJsselstreek stroomt de rivier de Oude IJssel. De Oude IJssel is een zijrivier van de IJssel. De Oude IJssel begint in Duitsland onder de naam Issel en loopt daarna via de gemeenten Oude IJsselstreek, Doetinchem en Bronckhorst, waarna ze bij Doesburg in de IJssel uitmondt. De Aa-strang loopt in Duitsland via Borken en Rhede naar Bocholt en vandaar verder westwaarts naar Nederland. Ten westen van Dinxperlo vormt de rivier de grens tussen Duitsland en Nederland. Via Voorst bereikt de Aa-strang de Oude IJssel en mondt daar ten oosten van Ulft in uit.

De Oude IJssel en de Aa-strang hebben in Nederland een stroomgebied van 36.000 hectare. De Oude IJssel loost vrij via een sluisstuwcomplex bij Doesburg. Tot Doetinchem fungeert de rivier als scheepvaartkanaal en behoren de dijken tot primaire waterkeringen. Naast de stuw tussen Doetinchem en Terborg (de Pol) ligt een sluis die dienst doet voor de recreatievaart. Daarnaast hebben de Bielheimerbeek/Boven-Slinge, de Aa-strang en de Oude IJssel een doorvoerfunctie voor Duits water.