Bedrijventerrein Katsbogten 2008

6.2 Historische geografie en ontwikkeling

Het plangebied ontleent zijn naam aan de Katsbogte, een waterloop die ontsprong bij de huidige samenkomst van de Rielseweg en de Oude Rielseweg waar zich vroeger een uitgestrekt drassig gebied bevond. Van de bron stroomde de beek door een vrij breed beekdal nagenoeg pal naar het oosten om ten zuiden van Broekhoven uit te monden in de Leij. Het westelijke deel van het plangebied maakte deel uit van een moerassig gebied langs de rand van het beekdal van de rivier de Donge. In het laaggelegen gebied langs de Donge lag een aantal vennen, waaronder Het Rietven in het noordwestelijke deel van het plangebied. Het (noord)oostelijke deel behoorde tot de westelijke uitlopers (bij Het Laar) van het grote, relatief hooggelegen akkercomplex van Tilburg dat in de vijftiende eeuw als akker in gebruik is genomen. Het uiterste zuidoosten van het plangebied grensde aan de uitlopers van het akkergebied ten noorden van Goirle.

Vanwege de drassige omstandigheden was het gebied moeilijk toegankelijk en kwamen alle wegen vanaf de hoge akkergronden in het zuidwesten van Tilburg samen bij de weg van Riel naar Tilburg (Rielsebaan of Rielseweg), die het plangebied van het uiterste noordoosten naar het uiterste zuidwesten doorkruiste en daarmee de belangrijkste weg van het gebied vormde. Evenwijdig aan de Katsbogte liep ook een aantal wegen en paden.

In het midden van de achttiende eeuw was alleen het oostelijke deel van het plangebied ontgonnen. De rest bestond uit heide en moeras. In het beekdal van de Katsbogte lagen de beemden, die bestonden uit laaggelegen, natte hooi- en weilanden, die gedurende natte perioden (gedeeltelijk) overstroomden. Aanvankelijk waren de beemden gemeenschappelijke, ongedeelde gronden, die in de loop van de veertiende en vijftiende eeuw werden opgedeeld in smalle stroken die doorgaans haaks op de beek lagen.

In de tweede helft van de achttiende en de eerste helft van de negentiende eeuw is een groot deel van het plangebied, met uitzondering van het zuidelijke deel, ontgonnen. Deze ontginningen bestonden voornamelijk uit bosaanplant. Rond 1870 is langs het noordelijke deel van de westgrens van het plangebied het Bels Lijntje aangelegd, een goederenspoorlijn van Tilburg naar Turnhout. In 1900 werd hiervandaan een zijlijn aangelegd naar Goirle die het zuidelijke deel van de westgrens van het plangebied vormt. In de eerste helft van de twintigste eeuw is het laatste deel van het plangebied ontgonnen. In het plangebied kwam voor zover bekend geen bewoning voor. Alleen in de uiterste noord- en zuidoostelijke punt stond een enkele boerderij.

Met de aanleg van het bedrijventerrein Katsbogten in de jaren negentig van de twintigste eeuw is het oude landschap bijna geheel verdwenen. Het voormalige tracé van het Bels Lijntje werd als groenstrook met fietspad gehandhaafd. Het tracé van het zijspoor naar Goirle is bewaard gebleven als een dichte bomenrij.