Rosmalen Centrum

2.4 Openbare ruimte

De contramal van de bebouwing wordt gevormd door de openbare ruimte.

Van oorsprong werd de openbare ruimte opgebouwd uit het weefsel van oude linten in de vorm van zandpaden met een gelijk profiel en eenzelfde gebruik aangevuld met het marktveld en de ruimte voor de kerk. De linten werden van oorsprong veelal begeleid door beplanting met bomen waarbij het in de Rosmalense situatie opvallend was dat de bomen in het centrum dichter bij elkaar geplaatst stonden, terwijl verder naar buiten toe de intensiteit van de bomen afnam.

Dorpsstraat

Voor Rosmalen als geheel is de oorspronkelijk sterk oost-west gerichte opbouw gekoppeld aan het landschap typerend. In het centrum is de noord-zuid richting van de Dorpsstraat die van oudsher de route vormt tussen Berlicum/Vinkel en de Maas, als belangrijkste route aanwezig. Net zoals de bebouwing kenmerkt ook de openbare ruimte van Rosmalen zich niet door een rijke historie. Er is van oudsher geen sprake van formele pleinen en statige lanen. Juist de eenvoud en het informele karakter is hier zo kenmerkend. Door de organische groei is er van oorsprong ook geen sprake van een functiescheiding binnen het openbaar gebied. Er was juist sprake van een sterke functiemenging. Door de verdere concentratie van winkels, de groei van het centrum en de sterke opkomst van de auto heeft er in de loop der jaren een heroverweging plaatsgevonden omtrent het gebruik van bepaalde routes en plaatsen.

Net als bij de bebouwing uit diverse tijdsperioden kenmerkt ook de openbare ruimte in het centrum zich door een grote mate van diversiteit. Was het stelsel in beginsel eenvoudig en in aansluiting om de natuurlijke onderligger, door de diverse ingrepen is ook het weefsel aangevuld, veranderd en hebben diverse onbebouwde ruimten een eigen functie gekregen.

De Dorpsstraat is in combinatie met De Driesprong nog altijd de meest markante en structurerende openbare ruimte in het centrum. In het centrum wordt deze centrale as in noord-zuid richting aangevuld door twee andere assen: de Venstraat die een verzamelfunctie heeft in het woongebied en de route Rodenborchweg-Deken van Roestellaan, die functioneel de Van Meeuwenstraat vervangt, maar ruimtelijk een enorme impact heeft op het centrum gezien de aard en omvang.

In oost-west richting zijn er op regelmatige afstand een groot aantal korte straten die de doorgaande noord-zuid assen met elkaar verbinden. Het gelijkmatige raster van noord-zuid en oost-west verbindingen vormt een gemakkelijk doordringbaar centrumgebied.

In het begin was het weefsel eenvoudig van opzet en in aansluiting op de natuurlijke onderligger. Met name de langzame organische ontwikkelingen en het van oorsprong diffuse bebouwingskarakter zijn mede bepalend geweest voor het ontstaan van plekken. Het centrum van Rosmalen is continue aan veranderingen onderhevig. Omdat er wel sprake was van ontwikkelingen, maar niet van grootschalig planmatig opgezette ontwikkelingen zijn er met name langs de oorspronkelijke linten restruimten ontstaan die niet direct een gebruiksfunctie hadden, maar wel heel kenmerkend zijn voor de opbouw van het dorpse profiel. Er is geen sprake van een planmatige opgezet stratenpatroon, maar van linten met een beloop gebaseerd op natuurlijke omstandigheden met toevallige verbredingen van het profiel. De inrichting van de plekken zijn wisselend: verharding, groen of een combinatie van beide veelal ingepast in het bestaande ontwerp van de openbare ruimte. Er is een grote hoeveelheid aan informele openbare plekjes en gebiedjes, die van oorsprong toevallig zijn ontstaan waaraan later al dan niet een functie is gekoppeld. De Driesprong is hier een voorbeeld van.