Wijngaarden-West, eerste fase

Aan de westzijde van Wijngaarden is ruimte gevonden voor de uitbreiding van het dorpsgebied. De woningen worden gebouwd op een agrarisch kavel gelegen aan de noordzijde van de Dorpsstraat. De locatie ligt aan de westzijde van het dorp Wijngaarden in de overgangszone van de kern naar het landschap van de Alblasserwaard. Karakteristiek voor de Alblasserwaard is het slotenpatroon, waarbij de poldersloten aansluiten bij het dorpslint of een voorwetering. Hierdoor is vanaf het ontginningslint vaak nog doorzicht mogelijk naar het polderlandschap.

De oorspronkelijke dorpsbebouwing bestaat vooral uit grote, langgerekte boerderijen die vaak evenwijdig zijn geplaatst aan de poldersloten en soms haaks op de weg staan. Meestal zijn deze langgerekte boerderijen gebouwd in 1 bouwlaag onder een hoge kap. In een aantal gevallen is nog sprake van een volledig rieten kap. Soms is sprake van een stenen hoofdgebouw of woongedeelte aan de straatzijde en van houten stallen op het achtererf. De naoorlogse dorpsbebouwing van Wijngaarden is kleinschalig van aard en bestaat voornamelijk uit eengezinsrijenhuizen en vrijstaande woningen. Het merendeel van de woningen bestaat uit bruin-beige tot bruinrode gemetselde gevels onder een antraciet-kleurig dak. De bestaande vrijstaande woningen zijn gebouwd in 1 tot 1,5 bouwlaag, meestal onder zadeldak en soms onder schilddak.

De eengezinswoningen zijn gebouwd in 2 bouwlagen onder een doorlopend zadeldak en soms, zoals ter hoogte van het plangebied, onder een schilddak. Verspreid komen enkel bouwblokken voor met een asymmetrische kap of bouwblokken waarvan enkele rijenwoningen voorzien zijn van een inmiddels verhoogde nok. Dit is geen naoorlogse maar zijn recentere planmatige uitbreidingen. Plaatselijk komen aan (het westelijk deel van) de Van Tongerenstraat rijenwoningen voor onder rood bedekte schilddaken. In afwijking met de oorspronkelijke bebouwingspatroon is een groot deel van de langs de Dorpsstraat gebouwde rijenwoningen evenwijdig aan de straat gebouwd, zij het in afwisseling met enkele haaks op de straat gesitueerde bouwblokken.

Stedenbouwkundige opzet

Het stedenbouwkundig plan gaat uit van:

• 2 vrijstaande woningen en 7 eengezinsrijenwoningen,
• en een ontsluitingsweg die aantakt op de Dorpsstraat en de Van Tongerenstraat .

Voor de stedenbouwkundige hoofdopzet zijn de volgende uitgangspunten van belang:

• het behoud van het landelijke karakter van locatie;
• het behouden van het slotenpatroon met doorzicht naar de polder;
• het creëren van een beeldovergang van het bebouwingslint naar de polder;
• het aansluiten op het bestaande wegenpatroon in de omgeving (Dorpsstraat en de Van Tongerenstraat);
• de bouw van rijenwoningen in de huur- of goedkope sector);
• de bouw van enkele duurdere koopwoningen (op kavels van 450 m² of meer);
• de afstemming van de hoofdmassa op de omgeving;
• het in principe bouwen binnen de (vergrote) rode contour van Wijngaarden;
• het versterken van het bebouwingspatroon van afwisselend haaks en parallel aan de Dorpsstraat gesitueerde woningen.

Figuur 3.1 Stedenbouwkundig plan

Stedenbouwkundige structuur

Het stedenbouwkundig plan zorgt voor een westelijke afronding van de woonbuurt aan de Van Tongerenstraat en vormt een landschappelijk-stedenbouwkundige overgang van de Dorpsstraat naar de polder. Door het behoud van de langs de Dorpsstraat gelegen watergang blijft het buurtje een ruimtelijke relatie houden met de bestaande woonbuurt ten noorden van de Dorpsstraat. Het behoud van de poldersloten draagt bij aan de eigen identiteit van het nieuwe buurtje.

Met het oog op de beperkte omvang van het gebied en het streven naar een samenhangende kleinschalige sfeer moet worden gewaakt voor een goede diversiteit in woningtypen en bouwvormen. Door het behoud van de poldersloten, de combinatie van oost-west en noord-zuid gerichte straten is er al variatie met betrekking tot de ligging, de oriëntatie en de bezonning van de woningen en tuinen.

De Dorpsstraat vormt de belangrijkste (primaire) openbare ruimte binnen Wijngaarden. Dit betekent dat de aan de zijde van de Dorpsstraat te bouwen woningen een sterke ruimtelijke relatie moeten bezitten met de Dorpsstraat, namelijk door middel van open gevelbeelden en entrees. Binnen het woonbuurtje vormt de nieuwe verbinding tussen de Van Tongerenstraat en de Dorpsstraat een belangrijke (ten opzichte van de Dorpsstraat secundaire) ruimte.

Het woonblok met rijenwoningen wordt evenwijdig aan het slotenpatroon gebouwd, waardoor er vanaf de Dorpsstraat doorzicht naar het achterliggende landschap mogelijk is. Bovendien sluit deze opzet aan bij het oorspronkelijke bebouwingspatroon van agrarische bouwvolumes die met de lange gevelzijden parallel aan de poldersloten liggen.

Voor de vrijstaande woningen wordt uitgegaan van een kavelgrootte van 525-600 m2.

Beide woonpercelen grenzen met tenminste één zijde aan het water.

Groen en water

De locatie krijgt een extra ruimtelijke kwaliteit door het wonen aan het water. In de huidige situatie wordt het plangebied aan de oost-, west- en zuidzijde begrensd door waterlopen. In het stedenbouwkundig plan wordt uitgegaan van het behouden van deze watergangen en van het graven van een nieuwe watergang aan de noordzijde van het plangebied. Door alle woonpercelen met tenminste één zijde aan het water te leggen vormt water een belangrijk ruimtelijk aspect binnen het gebied.

In het stedenbouwkundig plan is sprake van een sterke relatie van het wonen en het water en van een ruimtelijke continuïteit van het water en groene oevers, hetzij in de vorm van openbare ruimte, hetzij in de vorm van bijgebouwvrije (en bij voorkeur flauwe) oeverzones achter de rijenwoningen.

Parkeren

Voor het parkeren wordt een parkeernorm gehanteerd van 2 parkeerplaatsen per woning. Daarbij wordt voor de vrijstaande woningen uitgegaan van de bouw van een eigen garage en de aanleg van tenminste één opstelplek op het eigen erf. Alle overige parkeerplaatsen voor de vrijstaande en rijenwoningen zullen gerealiseerd moeten worden in de openbare ruimte, in haaks- en langsparkeervakken langs de weg. Het stedenbouwkundig plan voorziet in de aanleg van 6 haaksparkeerplaatsen en 14 langsparkeerplaatsen. Dit betekent dat voor een totaal aantal van 7 rijenwoningen en 2 vrijstaande woningen er in de openbare ruimte kan worden voorzien in de aanleg van 20 parkeerplaatsen. Uitgaande van een parkeerbehoefte van 2 parkeerplaatsen per rijenwoning en 2,2 parkeerplaatsen per vrijstaande woning moeten er 19 parkeerplaatsen aanwezig zijn. Omdat bij de vrijstaande woningen ook garages en één of meer opstelplekken worden gerealiseerd kan op het totaal aantal benodigde parkeerplaatsen een mindering worden toegepast van 1 tot 1,5 parkeerplaats per vrijstaande woning. Dit betekent dat binnen het plangebied sprake moet zijn van 16 parkeerplaatsen. Er is ruimte voor 20 parkeerplaatsen waardoor wordt voldaan aan de eis.