Zilverstad

4.8 Duurzaamheid en energie

 

4.8.1 Duurzaamheid

Wettelijk kader

Duurzaam bouwen (dubo) is het op dusdanige manier bouwen, dat gedurende de gehele levensloop van het gebouw en de gebouwde omgeving zo min mogelijk (milieu-)belasting oplevert en zoveel mogelijk voordelen op ecologisch, economisch en sociaal gebied ontstaan. Duurzame stedenbouw is een belangrijk en voorwaardenscheppend onderdeel van dubo.

Het verduurzamen van de samenleving kent nog nauwelijks wettelijke kaders. Wel zijn verschillende partijen, waaronder gemeenten, al vele jaren actief met het ontwikkelen en implementeren van lokaal beleid en stimuleringsinstrumenten inzake duurzaamheid. Het enige wettelijke kader voor duurzaam bouwen zijn de planregels in het bestemmingsplan. De gemeente kan hierin stedenbouwkundige randvoorwaarden voor duurzaamheid vastleggen, zoals zongericht verkavelen.

 

Gemeentelijk beleid inzake duurzaam bouwen

In 2005 is in de regio Midden-Holland een overkoepelend integraal Regionaal Beleidskader Duurzaam Bouwen vastgesteld door de Bestuurscommissie Omgevingsdienst Midden-Holland. In november 2005 heeft het College van B en W van Schoonhoven ingestemd met dit beleidskader. Hierin wordt duurzaamheid in een integrale aanpak gekoppeld aan gezondheid en veiligheid van de leefomgeving.

 

Het Regionaal Beleidskader Duurzaam Bouwen biedt uitgangspunten voor bestaande en nieuwe woningbouw, gemeentelijke gebouwen, utiliteitsbouw, bedrijventerreinen, stedenbouw en GWW (Grond-, weg- en waterbouw). De aanpak sluitaan bij de projectmatige manier van werken van gemeenten. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het instrument GPR-Gebouw, waarmee gedurende de bouwontwikkeling op gebouwniveau prestaties op het gebied van duurzaam en toekomstgericht bouwen gemonitord worden. Op de volgende thema’s wordt de kwaliteit van de gebouwen met behulp van rapportcijfers beoordeeld: energie, milieu, gebruikerskwaliteit, toekomstwaarde en gezondheid. Hierin zijn labels als woonkeur en politiekeurmerk veilig wonen verwerkt. Duurzaamheid wordt zo meegenomen als een van de aspecten van de totale woningkwaliteit. GPR-scores worden weergegeven in een schaal van 6 tot 10. In de regio is een minimumniveau van 7,2 afgesproken voor alle thema’s.

 

Onderzoek

In de gemeente Schoonhoven dient regelmatig te worden opgehoogd. Het voorbelasten van bouwterreinen met zand, leidt tot onvermijdelijke bodemdaling. Het ophogen van bouwterreinen met lichtere materialen (bijvoorbeeld vulkanische as materialen) zorgt voor minder inklinking van de bodem.

 

Voor Zilverstad geldt dat extra geluidwerende maatregelen nodig zijn om aan het bouwbesluit te voldoen. Door slim geluidisolatie met energie-isolatie te combineren is een winst op energiezuinigheid te behalen.

 

Advies

In de voorbereiding van het bestemmingsplan heeft de Omgevingsdienst Midden-Holland een advies uitgebracht over het bestemmingsplan onderdeel van dit advies was een specifiek advies over duurzaamheid. Hieronder zijn de adviezen opgenomen. In de verdere planvorming wordt gekeken of invulling gegeven kan worden aan het bouwplan overeenkomstig het advies.

 

• Wanneer er niet op het dak geparkeerd wordt, kan worden overwogen een vegetatiedak te realiseren. Dit werkt isolerend, zorgt voor extra waterberging in het gebied en geeft een groene, rustgevende uitstraling. Daarmee is mogelijke wateroverlast in het gebied ten dele te verhelpen en worden de energielasten beperkt. Daartegenover staan onderhoudskosten voor het groen en een investering in een goede onderstutting voor de zwaardere dakconstructie.
• Breng in de onderhandelingen omtrent het programma van eisen van het project de voorwaarden toe uit het gemeentelijk klimaatprogramma: 10% aanscherping EPC, stimuleren duurzame energieopwekking, toepassen FSC hout en de GPR gebouw minimumscores.  

Openbare ruimte:

Naast een duurzaam ontwerp van de te realiseren gebouwen verdient het aspect water binnen het plangebied extra aandacht. In verband met de lage ligging en de slappe bodem (inklinken), zijn maatregelen nodig die verdere bodemdaling tegengaan. Goed peilbeheer hoort daarbij. Hoe hoger het peil hoe beter bodemdaling wordt tegengegaan. Ook is er natte natuur in de (nabije) omgeving, die gebaat is bij een hoog waterpeil. Een hoog waterpeil brengt echter hoger risico op wateroverlast met zich mee. Zeker als neerslag vaker in grotere hoeveelheden valt. Daarom is het van belang de waterbergende capaciteit van het gebied zo groot mogelijk te maken. Dat kan door veel ruimte te bestemmen tot open oppervlaktewater, veel ruimte onverhard te laten en groene daken toe te passen.

 

Algemene duurzaamheidsprincipes:

• bomen die gekapt worden dienen terug te komen in de nieuwe inrichtingsplannen, mogelijkheid bekijken om bestaande bomen te verplaatsen in plaats van kappen.
• boomnorm minimaal 0,9 boom / woning
• groennorm minimaal 15 – 25% projectgebied of 50 - 75 m2 / woning
• nestelgelegenheid voor mus, zwaluw in de gebouwontwerpen opnemen. Ook door de mogelijke aanwezigheid van open water in de nabijheid is het belangrijk om mogelijke muggenoverlast zo te bestrijden.
• hemelwater niet via het riool afvoeren.
• pas ondergrondse afvalcontainers toe, op goed toegankelijke en veilige plekken.

4.8.2 Energie

Wettelijk kader

De energie-eisen die landelijk worden gesteld aan de bebouwing zijn vastgelegd in het Bouwbesluit. De EPC (energieprestatiecoëfficiënt) voor woningen is in het Bouwbesluit 0,6. Voor utiliteitsbouw geldt een EPC van 1,1. Het kabinet heeft beleid vastgesteld om de EPC voor woningen aan te scherpen tot EPC van 0,4 in 2015 en EPC van 0 in 2020. Er is besluitvorming in voorbereiding om ook voor nieuwbouwwoningen in 2013 een verplicht energielabel op te laten stellen.

 

Omgevingsvergunning

Voor de bouwvergunning is het van belang dat per 1 juli 2012 de verplichting geldt dat een verklaring omtrent duurzaamheid bouwmateriaal is bijgevoegd. Indien bedrijven vallende onder het activiteitenbesluit gelijk energiebesparende maatregelen kunnen nemen die zich binnen 5 jaar terugverdienen, kunnen deze worden opgelegd. De Omgevingsdienst Midden-Holland houdt hier toezicht op.

 

Klimaatbeleid Gemeente Schoonhoven

De gemeente kent een vastgesteld klimaatprogramma. Hierin is opgenomen dat bouwprojecten minimaal 10% EPC-aanscherping nastreven ten opzichte van het geldende Bouwbesluit. De gemeente Schoonhoven heeft prestatieafspraken met Qua Wonen gemaakt. Hierin is vastgelegd dat in bouwprojecten GPR Gebouw wordt gebruikt.

 

Onderzoek

In het plangebied gelden geen restricties door de provincie ten aanzien van het toepassen van warmte koude opslag (WKO). Er zijn geen aanpalende bedrijven bij Zilverstad die restwarmte kunnen leveren aan de ontwikkeling. De verschillende functies binnen het gebied kunnen elkaar in de energievraag mogelijk goed ondersteunen. De verwachting is dat de studentenhuisvesting meer energie in de avonduren zal vragen dan overdag in vergelijking met de andere woningen. Zo zou je kunnen onderzoeken of er in het totale opgestelde vermogen aan verwarming voor het project gesneden kan worden door de energiesystemen te koppelen.

 

Advies

Het verduurzamen van de energievoorziening wordt een stuk makkelijker als de daken van de gebouwen zongericht worden uitgevoerd. Daarmee is het rendement van de PV panelen en zonnecollectoren op daken hoger en kan er meer duurzame zonne-energie nu of in de toekomst worden opgewekt. Zonne-energiesystemen kunnen tegenwoordig rendabel geplaatst worden. Voor zonnepanelen is vaak geen bouwvergunning nodig. Soms gelden welstandsvoorwaarden voor de plaatsing. Het is van belang de afweging van welstand en panelen in het bestemmingsplan goed weer te geven.

 

De studentenhuisvesting biedt een kans voor blokverwarming. Vaak is de warmtevraag van studenteneenheden niet zo groot dat ze een eigen HR of microwkk-ketel rechtvaardigen. Door het aantal ketels in het totale systeem te beperken kun je energie besparen. De koppeling binnen het project van de energievoorziening voor studenten en anderen kan opgepakt worden als er een centrale regisseur binnen het project wordt aangewezen die de competenties heeft om goed met het energievraagstuk om te springen. Door samenwerking voor de verschillende functies kan een besparing worden gerealiseerd op het totale geïnstalleerde vermogen voor verwarming.

 

Onderzoek of WKO haalbaar is ter plekke. Door WKO toe te passen is het halen van een goede GPR Gebouwscore voor energie en een 10% aanscherping van de EPC eis binnen handbereik. Als resultaat levert dit een verduurzaming van om en nabij de 40% van het energieverbruik op. Een extra kans in het gebied is de nabijheid van oppervlaktewater (Lek). Daarmee is het makkelijker om de warmtebalans in de bodem te garanderen. Mogelijk kan een deel van de warmte uit het oppervlaktewater worden gehaald. Voor een goed beeld is het nodig een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren en te informeren bij de provincie Zuid-Holland naar de benodigde gegevens voor de vergunningaanvraag in het kader van de Waterwet.

 

Quawonen is verplicht energielabels te voorzien voor de woningen die zij zal verhuren en verkopen.

 

Bij de inrichting van het openbaar gebied biedt het plaatsen van dimbare en/of energiezuinige openbare verlichting kansen. Er zijn diverse nieuwe technieken die toegepast kunnen worden (zoals LED verlichting die energiezuiniger is dan conventionele verlichting).