direct naar inhoud van 2.4 Functionele structuur
Plan: Scheveningen Dorp
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0518.BP0186DSchevenDrp-50VA

2.4 Functionele structuur

In deze paragraaf wordt een beschrijving gegeven van de in het plangebied gevestigde functies.

2.4.1 Wonen

Ten opzichte van Den Haag als geheel is een relatief groot deel van Dorp vooroorlogs. Ruim de helft van de woningen dateert uit het begin van de vorige eeuw of nog eerder. Het aandeel woningen met één of twee kamers is relatief groot. In de Visserijbuurt zijn echter ook de woningen met zes of meer kamers ruim vertegenwoordigd. Het aandeel eengezinswoningen komt ongeveer overeen met het Haags gemiddelde. Dat geldt ook voor de eigendomssituatie.

In Scheveningen-Dorp is de groep van 65 jaar en ouder oververtegenwoordigd. Dat wordt vooral door de oververtegenwoordiging in de Visserijbuurt bepaald. Jongeren onder de 20 jaar wonen er juist relatief weinig. Huishoudens met kinderen zijn dan ook ondervertegenwoordigd. Allochtonen zijn eveneens sterk ondervertegenwoordigd: dat geldt voor alle groepen van niet-westerse afkomst. Allochtonen van westerse afkomst wonen daarentegen relatief veel in het gebied.

Wonen is de belangrijkste functie in het plangebied. De geschiedenis van Scheveningen is langs de Keizerstraat en de Prins Willemstraat begonnen. Langs deze centrale as worden daarom ook de oudste panden aangetroffen. Een aantal daarvan hebben de status van monument gekregen. De meeste horeca, detailhandel en aanverwante dienstverlening is hier geconcentreerd. Daarboven wordt meestal in één of twee lagen gewoond. Langs de Prins Willemstraat en de Nieuwe Laantjes heeft in veel gevallen ook de begane grond een woonfunctie. Het gevelbeeld is zeer divers, omdat seriebouw hier vrijwel niet heeft plaatsgevonden. De meeste panden hebben 3 lagen en een plat dak of twee lagen met een kap.

De Zeekant, die we gedefinieerd hebben als de twee bouwblokken ter weerszijde van de kop van de Keizerstraat, wordt sinds het begin van de jaren tachtig gedomineerd door twee appartementencomplexen van respectievelijk 6 en 7 lagen. De monumentale panden langs de zeezijde, die de sanering hebben overleefd, hebben overwegend een woonfunctie. Ze hebben maximaal 4 lagen met een kap. Aan de landzijde is de bebouwing lager en vrijwel geheel naoorlogs. Langs de Jacob Pronkstraat en de Zeeruststraat zijn in de jaren vijftig meergezinswoningen in drie lagen en een plat dak gerealiseerd. Langs de Wassenaarsestraat en op het binnenterrein erachter zijn in 1985 en 1992 appartementen in drie lagen gebouwd met hier en daar op de begane grond een ander functie.

Een groot deel van de woningvoorraad in Dorp-West is in het interbellum gebouwd. Bij deze eerste Haagse stadsvernieuwing werd dit gebied volledig geherstructureerd. De steegjes en sloppen werden vervangen door een regelmatig stratenpatroon waarlangs arbeiderswoningen werden gebouwd: in het middengebied vooral kleine eengezinswoningen en langs de randen en de bredere straten meergezinswoningen in drie lagen. In het meest zuidelijke deel van de buurt bleef de oorspronkelijke bebouwing uit het eind van de negentiende eeuw gespaard. Ook hier betreft het deels eengezins- en deels meergezinswoningen in twee of drie lagen in een zeer hoge dichtheid. Dit deel van het gebied wordt ook gekenmerkt door de aanwezigheid van andere functies, zoals een kerk, schoolgebouwen (die vaak een andere functie hebben gekregen), brandweer en een begraafplaats.

In Dorp-Oost kan een aantal buurtjes onderscheiden worden, die nogal van karakter verschillen. Het buurtje met kleine visserswoningen in de Zeilstraat en Ankerstraat kwam rond 1875 tot stand en is het oudste gedeelte. Het betreft kleine, zeer karakteristieke eengezinswoningen in één laag met kap. In de directe omgeving van dit buurtje is de bebouwing zeer divers: eengezinswoningen en meergezinswoningen wisselen elkaar af. Hier en daar komen nog hofjes voor. De bebouwing is nergens hoger dan drie lagen. Dat geldt ook voor de woonblokjes, die in de jaren tachtig rond de Werfstraat zijn gerealiseerd. Bovengenoemd gebied wordt begrensd door de Jurriaan Kokstraat. Langs deze in de jaren twintig van de vorige eeuw gerealiseerde doorbraak zijn portieketagewoningen in drie lagen in de stijl van Nieuwe Haagse School. Het kleinschalige karakter, dat de bebouwing ten oosten van de Jurriaan Kokstraat kenmerkt, wordt ook aangetroffen tussen deze straat en de Badhuisstraat. Deze bebouwing is rond 1900 tot stand gekomen en is maximaal drie lagen hoog. Ook hier zijn nog een aantal hofjes met kleine eengezinswoningen aanwezig. De kleinschaligheid van dit gebied is in de jaren zeventig langs de Hoge Prins Willemstraat doorbroken door de bouw van een kantoor en bejaardenhuisvesting van 6 à 7 lagen. Tussen de Badhuisstraat en de Vijzelstraat is - eveneens in de jaren zeventig - de oorspronkelijke bebouwing volledig gesaneerd en vervangen door grootschalige flatgebouwen in 4 tot 8 lagen.

In de Cornelis Jolstraat e.o., het gebied tussen de Vijzelstraat en de Kanaalweg, is het grootste deel van de bebouwing rond 1900 gerealiseerd. De bebouwing is 2 à 3 lagen hoog en bestaat in het noordelijk deel uit eenvoudige portieketagewoningen. Het zuidelijk deel wordt gekenmerkt door een woonmilieu van bredere straten en ruime herenhuizen en appartementen.

De Gedempte Haven heeft bijna geheel een groene functie gekregen. De in 1978 gerealiseerde bejaardenhuisvesting in 3 tot 8 lagen bij de Neptunusstraat is daarop de uitzondering.

2.4.2 Bedrijven

In het westelijk deel van het plangebied is zeer weinig bedrijvigheid aanwezig. De meeste bedrijven bevinden zich in het oostelijk deel. In de meeste gevallen betreft het opslag of kleinschalige bedrijvigheid. De meeste ruimte wordt nog ingenomen door twee autohandels, één in de Badhuisstraat en één in de Symonszstraat.

2.4.3 Detailhandel

De Keizerstraat vormt samen met de Prins Willemstraat en de Badhuisstraat het wijkwinkelcentrum van Scheveningen-Dorp. Scheveningen-Dorp telde per 1 januari 2009 125 winkelruimten met in totaal ca. 11.500m² verkoopvloeroppervlak. Daarvan stonden 24 (19%) winkelruimten met in totaal ca 2000 m² vvo leeg. Het winkelvloeroppervlak van de 101 winkels was ruim 9500 m². Bij het recentere inventarisatieonderzoek van mei 2009 bleek de leegstand teruggelopen tot 20. Zowel de horeca als de detailhandel bleek er 4 vestigingen bij te hebben gekregen. De detailhandel bevindt zich vrijwel geheel in het wijkwinkelcentrum: dat geldt voor 85% van de winkels en zelfs voor 93% van het winkelvloeroppervlak. Eenderde deel van het detailhandelvloeroppervlak wordt benut voor de dagelijkse artikelen. Dat geldt zowel voor het wijkwinkelcentrum als voor de verspreide vestigingen. Het winkelbestand is met een gemiddeld verkoopvloeroppervlak van 95 m² tamelijk kleinschalig van karakter. De grootste winkel is de supermarkt met 1075 m² vvo.

2.4.4 Dienstverlening

Na de detailhandel is de dienstverlening met 42 vestigingen de belangrijkste sector in Scheveningen Dorp. Net als de detailhandel is de dienstverlening in overwegende mate geconcentreerd is het wijkwinkelcentrum: dit betreft 86% van de vestigingen, 20 in de Keizerstraat-Prins Willemstraat en 16 in de Badhuisstraat.

2.4.5 Horeca

Net als de winkels en de dienstverlening zijn de meeste horecavestigingen in het wijkwinkelcentrum gesitueerd: tweederde van de 40 horecazaken bevindt zich daar. Aangrenzend aan het winkelcentrum, in de twee bouwblokken aan weerszijden van de Keizerstraat, de Zeekant, bevinden zich ook nog vijf horecavestigingen. Sinds de sloop van het beroemde hotel Rauch aan de Kalhuisplaats is de hotelaccommodatie in Scheveningen-Dorp beperkt tot twee kleine hotels: het Empirehotel aan de kop van de Keizerstraat en het hostel Jorplace in de Keizerstraat.

2.4.6 Kantoren

Kantoren zijn in Scheveningen Dorp tamelijk dun gezaaid. Op 19 adressen is kantoorruimte aanwezig. Daarvan is driekwart gevestigd in voormalige woon- of winkelruimte. Slechts in 4 gevallen is sprake van een grootschaliger kantoorgebouw of kantoorruimte: het gebouw op de hoek van de Scheveningseweg en de Badhuisstraat, waar het stadsdeelkantoor en de bibliotheek gevestigd zijn, het kantoorpand aan de Hoge Prins Willemstraat naast het voormalig postkantoor, waar o.a. een advocatenkantoor in zit, maar ook andere functies, zoals een talencursus en een kindercrèche. Een derde groot gebouw met een kantoorfunctie is de voormalige Derde Ambachtschool van Duiker, dat in 1996 verbouwd is tot verzamelgebouw voor kleine innovatieve bedrijven. Aan de Badhuiskade op de hoek van de Gondelstraat tenslotte is op de begane grond van een groot flatgebouw een bank gevestigd. Een vijfde kantoorlocatie is momenteel ingebruikgenomen, te weten de tot kantoorruimte verbouwde kerk aan de Duinstraat.

2.4.7 Maatschappelijk

Onderwijslocaties
Op het gebied van onderwijslocaties hebben er in de afgelopen decennia heel wat veranderingen plaatsgevonden; een ontwikkeling, die vooralsnog niet is afgerond. Bij het maken van de nu nog vigerende bestemmingsplannen voor Scheveningen Dorp in het begin van de jaren 80 waren er nog 9 schoollocaties in het plangebied. Daarvan zijn er momenteel nog slechts twee in vol bedrijf:

  • Op de plek van een schoolgebouw aan de Kerklaan is in 1994 met een forse uitbreiding tot de Scheveningseweg de Franse school gerealiseerd;
  • Aan de Duinstraat 55 is de hoofdvestiging van de Praktijkschool De Poort gevestigd. Deze school zal volgens planning in 2012 nieuwbouw krijgen in de 2e Sweelinckstraat.

Twee onderwijsgebouwen in het gebied hebben nog slechts een functie als wissellocatie. Dit betreft:

  • Het schoolgebouw aan de Gaffelstraat 83-85, en
  • Het schoolgebouw aan het Willem Beukelszoonplein 7;

De overige vier voormalige schoollocaties hebben geen onderwijsbestemming meer:

  • De voormalige school aan de Zwaardstraat heeft een bedrijvenbestemming gekregen;
  • De voormalige school aan de Sloepstraat is gesloopt voor de nieuwbouw van de brandweerkazerne;
  • Het voormalige schoolgebouw op de hoek Duinstraat / Doornstraat / Helmstraat is 1999 grotendeels gesloopt ten behoeve van appartementen en eengezinswoningen. Het deel van het gebouw, dat aan de Duinstraat is gesitueerd is gehandhaafd en heeft enige jaren het stadsdeelkantoor gehuisvest. Momenteel is het pand deels in gebruik bij het Appeltheater.
  • Het schoolgebouw aan het Dr. de Visserplein zal vervangen worden door appartementen.

Voorzieningen op het gebied van welzijn, maatschappelijke zorg en volksgezondheid zijn op 23 adressen verspreid in het gebied aanwezig. De medische sector is met 10 adressen het sterkst vertegenwoordigd: 2 huisarts- en 3 tandartspraktijken, een paar aanverwante praktijken en een medisch centrum. Recent is met als doelgroep de vele in Den Haag wonende expats het International Health Centre opgericht, dat een multidisciplinair gezondheidscentrum combineert met een volledig uitgeruste apotheek en waar men in vele talen met zijn gezondheidsproblemen terecht kan.

Een zevental adressen biedt huisvesting aan welzijnsvoorzieningen, waaronder het wijkcentrum welzijn Scheveningen in de Keizerstraat. YMCA Scheveningen, Keizerstraat 58, biedt allerlei activiteiten op het gebied van cultuur en ontspanning, maar is in de eerste plaats een sociaal cultureel muziekcentrum met een zaal voor 200 bezoekers.

In het dorp functioneren nog 4 kerkgebouwen, waaronder de kerk op de kop van de Keizerstraat. De kerk in de Duinstraat heeft zoals hiervoor vermeld zijn functie verloren en is verbouwd tot kantoorruimte.

2.4.8 Cultuur

Binnen het plangebied is een aantal cultuurvoorzieningen aanwezig:

  • Het Appeltheater, Duinstraat 6-8: in gebruik bij toneelgroep de Appel. De Appel gebruikt ook het naastgelegen gebouw nummer 10 en de achtergelegen gymzaal.
  • Kunstuitleenbedrijf Heden, Doornstraat 1;
  • Verzamelgebouw met ateliers voor kunstenaars, Ankerstraat 21.
2.4.9 Sport en recreatie

In het plangebied is op de plek van de gedempte binnenhaven in 1981 De Blinkerd gerealiseerd. Dit opvallende gebouw is een combihal, een combinatie van een zwembad en een sporthal. Het zwembad heeft een wedstrijdbad, een kleuterbad, een restaurant en een Sport-O-theek. De sporthal, die erboven ligt is 44 bij 24 meter groot en heeft een tribune met 150 zitplaatsen. Tevens zijn er 2 vergaderruimten en een muziekruimte aanwezig.

Fitness kan beoefend worden bij In-Tension op de hoek van de Marcelisstraat en de Badhuiskade en op 2 adressen in de Keizerstraat.

In Scheveningen-Dorp zijn nauwelijks buitensportvoorzieningen. In de keerlus van Lijn 11 is op dit moment een voetbalkooi aanwezig. Daarnaast vormt het strand een belangrijke uitlaatklep voor sportief bewegen. Voor sportvelden is echter geen ruimte. Een belangrijke buitenvoorziening is de skatebaan op de kop van de groenstrook tussen de Badhuiskade en Haringkade. In dezelfde strook ligt ten zuiden van de Blinkerd een voetbalkooi.