direct naar inhoud van 2.3 Stedenbouw en cultuurhistorie
Plan: Binnenstad 2012
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0503.BP0014-2001

2.3 Stedenbouw en cultuurhistorie

2.3.1 Stedenbouwkundige consolidatie

Waar het bestemmingsplan op functioneel niveau juist meer vrijheid wenst te bieden, daar wordt de bestaande bebouwingskarakteristiek gedetailleerd vastgelegd. Het meest bepalend hierin zijn de straten, stegen en grachten en daaraan grenzend de positie van de hoofdgebouwen. Al deze elementen worden daarom conform de feitelijke situatie vastgelegd in dit bestemmingsplan. Voor de woningen wordt ook de goothoogte en het al dan niet hebben van een kap als beeldbepalend element aangemerkt, wat om die reden ook in dit bestemmingsplan wordt vastgelegd.

Op het niveau van de private percelen staat de gemeente daarentegen een grotere mate van flexibiliteit toe die aansluit op de in 2010 nieuw ingevoerde regeling voor vergunningvrij bouwen. Deze landelijke regeling is vanaf 2012 grotendeels ook voor beschermde stadsgezichten gaan gelden. Deze regeling houdt in dat landelijk voor eenieder dezelfde mogelijkheden bestaan om bepaalde type bouwwerken, zoals erfbebouwing, zonder vergunning te mogen bouwen. Het is in dat licht ook niet mogelijk om hierover in dit bestemmingsplan striktere regelgeving vast te leggen. Op perceelsniveau kan het daarom goed zijn dat er, wanneer het hoofdgebouw buiten beschouwing wordt gelaten, ruimere mogelijkheden ontstaan. Door hun omvang en locatie zijn deze mogelijkheden in veel gevallen echter niet van invloed op het straatbeeld en waar dit het geval is, is dat in geringe mate.

2.3.2 Beschermde stadsgezichten

De historische binnenstad van Delft is sinds 1978 aangewezen als beschermd stadsgezicht. Het van rijkswege beschermde gebied is in 2011 uitgebreid. Het beschermde stadsgezicht Nieuwe Plantage is op 2 februari 2011 aangewezen. De procedure voor aanwijzing van het beschermde stadsgezicht TU-Noord loopt nog. Het nieuwe bestemmingsplan dient voldoende beschermend te zijn voor de status van beschermd stadsgezicht. Om die reden zijn, naast de consolidatie van de stedenbouwkundige situatie zoals hierboven beschreven, aanvullende regelingen opgenomen ter bescherming van deze cultuurhistorische waarden op zich.

Beschermd rijksstadsgezicht Binnenstad, waardering (uit toelichting aanwijzing 1978)

  • Historische, vrijwel geheel gave structuur van een 'Hollandse' grachtenstad: noord-zuid lopende hoofdgrachten met haaks erop staande Markt en oost-west lopende nevengrachten, waardoor het oorspronkelijk stramien van de polderverkaveling herkenbaar is.
  • Gaaf, historisch stadsbeeld van samenhangende stedenbouwkundige structuur, bebouwing en inrichting van de openbare ruimte; met name aan de grachten met kades, bruggen en beplanting.
  • Perceelsgewijze bebouwing, met continue hoogte- en breedtevariaties binnen bepaalde samenbindende ordegroottes.
  • Karakterverschillen tussen, en tegelijk een fundamentele samenhang van diverse historische stadsdelen; de 'jongere' oostelijke delen versus de oudste van hoofdgrachten en Markt.

Beschermd rijksstadsgezicht Nieuwe Plantage, waardering (uit toelichting aanwijzing 2011)

Gave, goed herkenbare hoofdstructuur van (laat) 19e/ vroeg 20e eeuwse bebouwing bij de voormalige noordelijke stadsomwalling; nauwe relatie tussen beeldbepalende bebouwing en openbare ruimte, met name de groenaanleg van de Nieuwe Plantage.

Beschermd rijksstadsgezicht TU Noord

De procedure voor aanwijzing van het beschermde stadsgezicht TU-Noord loopt nog. Vooruitlopend op deze aanwijzing is dit gebied toegevoegd aan de contour van beschermde gebieden in het bestemmingsplan. Het TU-Noordgebied vormt een voor Nederland uniek conglomeraat van laat- negentiende- en vroeg twintigste-eeuwse gebouwen voor onderwijs- en onderzoeksdoeleinden. Het grootste deel van dit gebied ligt buiten de contour van het bestemmingsplan. Het gebied dat binnen de grenzen ligt vormt de overgang tussen de kleinschalige binnenstad met weinig groen en het ruim opgezette stedenbouwkundig plan van het TU-Noordgebied met een invulling van grootschalige gebouwen en groene zones.

Bescherming in het bestemmingsplan:

  In bestemmingsplan   Ander beleid, status  
(Hoofd)structuur      
Orthogonale (hoofd)structuur   de (hoofd)structuur ligt vast met bestemmings- en bouwvlakken    
Grachten   de grachtenstructuur ligt vast met bestemmingsvlakken    
Pleinen   de pleinen liggen vast met bestemmings- en bouwvlakken    
Straten en stegen   idem    
Openbaar groen   - cultuurhistorisch waardevol groen is beschermd met de dubbelbestemming 'Waarde - Cultuurhistorie';
- openbaar groen is consoliderend bestemd  
 
Restanten stadsomwalling   Restanten structuur als geheel en op onderdelen (water, vergroende wallen) zijn consoliderend bestemd   Waltorens en Oostpoort zijn Rijksmonument  
Rooilijnen   Voorzijde: bestaande (historische) rooilijn is grens bouwvlak, geen overbouwing over straatruimte toegestaan. Achterzijde: bouwvlak perceelsgewijze verspringend (hoofd- en nevenbebouwing)   Aanzienlijk deel panden is rijk- of gemeentelijk monument  
Bouwhoogte   - de bestaande bouwhoogte is het uitgangspunt
- de goothoogte is consoliderend bestemd (gegroepeerd);
- voor Cultuurhistorisch waardevolle bebouwing geldt de dubbelbestemming 'Waarde - Cultuurhistorie'  
Aanzienlijk deel panden is rijk- of gemeentelijk monument  
Hoofdvorm (kaplandschap)   Verplichting tot (en specificatie van) kap(vormen) (o.a. algemene regelgeving art. 27);
- voor Cultuurhistorisch waardevolle bebouwing geldt de dubbelbestemming 'Waarde - Cultuurhistorie'
- dakterrassen zijn beperkt toegestaan  
Aanzienlijk deel panden is rijk- of gemeentelijk monument  
Privé-binnentuinen   - consoliderend bestemd;
- bouwmogelijkheden sluiten aan bij de vergunningvrije bouwmogelijkheden (Bijlage II Besluit omgevingsrecht)  
 
Structuur grote complexen (binnenhoven)   Max. toegelaten bebouwing 50% en/of 30 m2 conform vergunningvrije bouwmogelijkheden (Bijlage II Besluit omgevingsrecht)   Armamentarium, Prinsenhof, complex Paardenmarkt en Raam/ Oostsingel zijn rijksmonument  
     
(Historische) onderdelen en inrichtingselementen      
Water
 
Conform bestaand, ondergeschikte bouwdelen van gebouwen ten behoeve van de aangrenzende bestemming toegestaan, voor zover de gebruiksmogelijkheden van de bestemming niet worden aangetast (art. 27.1)    
Bruggen
 
Conform bestaand   Meeste bruggen zijn monument; eigendom gemeente  
Kades
 
(Historische) kadelijn aangegeven op verbeelding, consoliderend bestemd    
Beplanting
 
Bomen langs de grachten en monumentale bomen op de verbeelding opgenomen   Bomenbeleid, aanduiding 'vrijwaringszone - monumentale boom' en 'vrijwaringszone - bomenstructuur'
 
Stoepen (privé)
 
Aparte lijst in bijlage bij regels, beschermd met planregel art. 17.3 (aanlegvergunning)   Meeste stoepen horen bij rijks- of gemeentelijk monument  
Beeldbepalende panden   Beeldbepalende of cultuurhistorisch waardevolle panden zijn beschermd via de dubbelbestemming Waarde - Cultuurhistorie (art. 23). Bij afwijking positief advies commissie voor Welstand en Monumenten noodzakelijk   In de Welstandsnota zijn aanvullende eisen opgenomen t.a.v. cultuurhistorisch waardevolle panden, te weten herstel en behoud van cultuurhistorische waarde en indien mogelijk materiaalgebruik overeenkomstig bestaand