Zaans Medisch Centrum

1.2 Aanleiding en doelstelling

Het terrein van het Zaans Medisch Centrum betreft een bestaand werkgebied waar de komende jaren nieuwe ontwikkelingen verwacht worden. Deze zijn opgenomen in het Masterplan Zaans Medisch Centrum. Het plan behelst niet alleen de ontwikkeling van een nieuw ziekenhuis, maar ook de ontwikkeling van een zorgboulevard, gebouwde parkeervoorzieningen en overige bijbehorende voorzieningen. Het huidige ziekenhuis blijft functioneren totdat het nieuwe ziekenhuis gereed is, en zal op termijn gesloopt worden. Het geheel of een gedeelte van het vrijkomende terrein zal op termijn worden ingevuld met (een combinatie van zorg en) wonen.

De voorgenomen herstructurering van het gebied past op onderdelen niet binnen het vigerende bestemmingsplan. Het doel van het onderhavige bestemmingsplan is het tot stand brengen van een planologische regeling die voorwaarden schept voor de gewenste ruimtelijke ontwikkeling op het terrein van het Zaans Medisch Centrum. Met de realisatie van Masterplan Zaans Medisch Centrum verzekert Zaanstad zich niet alleen van een innovatief zorgpark van bovenregionaal belang, maar ook van een gebiedsontwikkeling waarbij de reeds bestaande kwaliteiten verder versterkt worden.

1.2.1 Argumenten voor nieuwbouw

Het Zaans Medisch Centrum is een algemeen ziekenhuis (circa 60.000m2 bvo, met 299 bedden, 1100 fte en circa 119 specialisten) dat in de loop der jaren is uitgegroeid tot een conglomeraat van gebouwen. In de visie van het ziekenhuisbestuur voldoet het huidige ziekenhuis niet meer aan de gestelde eisen van vernieuwend, betrouwbaar en gastvrij. Dit betekent dat vernieuwing en innovatie nodig zijn voor het leveren van cliëntgerichte, veilige en betrouwbare zorg, via een doelmatige en transparante bedrijfsvoering. Dit geldt niet alleen voor de nieuwe bebouwing, maar zeker ook voor het openbaar gebied als verlengstuk van de nieuwbouw. De optimale stedenbouwkundige inpassing van de bebouwing is daarnaast essentieel t.a.v. bereikbaarheid en routing, duurzaamheid, faseerbaarheid en flexibiliteit (groei en krimp). Het realiseren van integrale nieuwbouw in de vorm van eigentijds, flexibel en duurzaam complex, met een goede samenhang tussen het ziekenhuis en een zorgboulevard, binnen de stedelijke omgeving van Zaanstad, zal een positief effect hebben op het tot uiting brengen van de kernwaarden van het ZMC.

Bij de ontwikkeling van de nieuwbouw van het ZMC wordt er naar gestreefd om meer te maken dan een traditioneel ziekenhuis. Waar ziekenhuizen zich in de regel als monofunctionele structuren, losgekoppeld van de stad en de aanwezige ruimtelijke en functionele structuren manifesteren, wordt hier juist gezocht naar een gebouwenstructuur die niet alleen multifunctioneel is, maar ook daadwerkelijk onderdeel uit gaat maken van de stad. Het zal een gebied worden waar een mix aan functies gerealiseerd kan worden.

Interne flexibiliteit van de nieuwbouw is hierbij een belangrijk uitgangspunt, zodat efficiënt verschuivingen binnen de organisatie kunnen plaatsvinden. Daarnaast is flexibiliteit belangrijk om grootschalige krimp en groei op te kunnen vangen.

Het nieuwe ziekenhuis zal ook compacter zijn en de verschillende ziekenhuisfuncties en -afdelingen zullen op een dusdanige manier ten opzichte van elkaar gesitueerd worden dat de loopafstanden tussen afdelingen zo kort mogelijk zijn. Een compacter ziekenhuis heeft ook voordelen op het gebied van de logistieke en facilitaire stromen en voor het energieverbruik. Voor de gehele ontwikkeling is een goede samenhang vereist tussen het ziekenhuis en de zorgboulevard, inclusief de meer publieke functies zoals de supermarkt.

Het zal een gebied worden waar een mix aan functies gerealiseerd kan worden. Dit zijn enerzijds zorggerelateerde functies en activiteiten die in het verlengde liggen van de kernactiviteit van het ziekenhuis. Daarnaast zijn het ook functies die zich breder richten op de verzorging van mensen die het ziekenhuis bezoeken of daar werken (winkels, horeca, diensten). Door deze laatste functies zich ook autonoom te laten ontwikkelen, onafhankelijk maar wel in wederzijdse samenhang met het ziekenhuis, krijgt de locatie van het ziekenhuis veel meer stedelijke (sociaal-maatschappelijke en economische) betekenis. Dit is belangrijk om het uitgangspunt te bewerkstelligen dat dit ziekenhuis veel meer moet zijn dan een traditioneel ziekenhuis.

Locatiekeuze en situering

De afgelopen jaren zijn er voor het nieuwe Zaans Medisch Centrum verschillende locaties bekeken, waarbij uiteindelijk de conclusie is geweest dat de locatie van het huidige ziekenhuis de beste locatie is voor de nieuwbouw. In eerste instantie is onderzocht of het huidige ziekenhuis gerenoveerd kan worden, maar met name technisch en financieel bleek deze optie niet haalbaar en is gekozen voor de optie ‘nieuwbouw’.

Binnen het terrein van het Zaans Medisch Centrum is de locatie van de huidige parkeerterreinen de aangewezen plek voor de nieuwbouw, gezien de beoogde fasering en het door moeten blijven functioneren van het huidige ziekenhuis. In principe zal slechts het huidige psychiatriegebouw (in het zuiden van het plangebied) blijven staan, aangezien dit slechts een aantal jaren oud is en buiten het Zaans Medisch Centrum ook door andere huurders wordt gebruikt. Ook de ambulancepost en het kinderdagverblijf, tevens in het zuiden van het plangebied, blijven behouden.

Voor de beoogde fasering van het complete project zal eerst sloop van het voormalige zusterhuis plaats moeten vinden ten behoeve van tijdelijke parkeerplaatsen en kan daarna worden gestart met de aanleg van een parkeergarage op het vrijkomende parkeerterrein. Daarna zullen de overige delen van het nieuwe complex worden gebouwd.