Relatie herijking Ecologische Hoofdstructuur (EHS) Texel en Landbouwkundige situatie
Op Texel is in het kader van de realisatie van nieuwe natuur op landbouwgrond in 2001 een oppervlakte van 1.450 hectare begrensd als nieuw natuurgebied. Deze begrenzing is destijds vastgesteld door Gedeputeerde Staten van Noord –Holland in de vorm van een ruime jas begrenzing. Dit betekent dat er binnen de begrensde 1.450 hectare slechts 1.340 hectare kan worden aangekocht. Toen de realisatie in 2007 reeds behoorlijk vorderde kwam de wens om de ruime jas in te dikken tot een 1:1 begrenzing waarmee zou worden voorkomen dat natuurgebieden versnipperd over het eiland kwamen te liggen. Daarnaast was er vanuit de landbouw een verzoek om met een oplossing te komen voor agrariërs die "ingesloten" zaten in de natuur begrenzing in Waal en Burg (een groot natuurgebied in het centrale gedeelte van eiland). De liggende begrenzing was ook voor natuur niet optimaal, omdat er geen hydrologische eenheid kon worden ingericht.
De provincie Noord-Holland is op dat moment het project Waal en Burg gestart. Doelstelling was het realiseren van een groot aaneengesloten natuurgebied waar natuur en landbouw zodanig van elkaar gescheiden zouden worden dat beide zich optimaal kunnen ontwikkelen. Hiervoor was het noodzakelijk dat de natuurbegrenzing van Waal en Burg zou worden uitgebreid. Op deze wijze zou er een aankooptitel kunnen worden verkregen om de agrariërs die "knel" kwamen te zitten in de begrenzing te kunnen aankopen/verplaatsen en zou uiteindelijk het natuurgebied een hydrologische eenheid kunnen vormen waardoor de potenties optimaal zouden kunnen worden benut.
Met de door de gebiedspartijen gewenste uitbreiding van de begrenzing van Waal en Burg en de wens om de ruimte uit de "ruime jas" te halen om versnippering tegen te gaan, kwam ook de noodzaak de bestaande begrenzing te herzien. De provincie Noord-Holland heeft hiertoe de gebiedscommissie verzocht met een gedragen voorstel te komen. Randvoorwaarde was dat het voorstel hectareneutraal en budgetneutraal diende te zijn.
In nauwe samenwerking met de gebiedspartijen, waaronder de landbouworganisaties, de natuurorganisaties en lokale overheid, is gewerkt aan een voorstel voor begrenzing. In het uiteindelijke voorstel is naast de begrenzing van een aantal nieuwe gebieden als EHS een aantal gebieden die als EHS begrensd waren ontgrensd. Een aantal van de te ontgrenzen gebieden zijn in eigendom van een natuurbeheerorganisatie of onder particulier natuurbeheer contract. Op dit moment wordt gewerkt aan de definitieve ontgrenzing van deze gebieden. Provinciale Staten is voornemens om het grootste nog te ontgrenzen gebied, polder Zeeburg, in de structuurvisie te ontgrenzen. In mei staat de behandeling van de structuurvisie op de agenda van PS. In totaal wordt het aantal begrensde EHS hectares na de herijking teruggebracht van de oorspronkelijke 1.340 hectare naar 1.300 hectare. Dit betekent dat het landbouwareaal op Texel als geheel niet afneemt als gevolg van de herijking.
Een groot deel van de nieuw begrensde hectares ligt in de polder Waal en Burg. De afgelopen jaren is gewerkt aan de verwerving van deze gronden. Hierbij is het uitgangspunt dat de agrariërs in Waal en Burg de huidige bedrijfvoering moeten kunnen voortzetten zonder hierbij schade te lijden. Voor deze agrariërs is daarom vervangende grond verworven buiten Waal en Burg, waar zij het bedrijf kunnen voortzetten. Daarnaast zijn alle agrariërs in Waal en Burg op basis van volledige schadeloosstelling gecompenseerd.