| Plan: | Gedeeltelijke herziening Oude Kom Volendam, perceel Noordeinde |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0385.bpGHNoordeinde-vg01 |
Het bestemmingsplan "Oude Kom Volendam 2012" is op 17 oktober 2013 door de raad gewijzigd vastgesteld. Vervolgens is door een aantal belanghebbenden beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: "de Afdeling").
Naar aanleiding hiervan heeft de Afdeling op 29 april 2015, onder nr. 201400338/1/R1, uitspraak gedaan. Voor deze uitspraak wordt kortheidshalve verder verwezen naar bijlage 1 van deze plantoelichting.
De uitgangspunten van het plan voor het huidige gemeentelijke monumentenbeleid zijn overeind gebleven en het merendeel van de beroepsgronden is verworpen. Daarmee is het plan voor het overgrote deel in stand gebleven en inmiddels onherroepelijk in werking getreden.
Voor wat het onderdeel betreft dat betrekking heeft op het perceel Noordeinde 26, 27 en 29 is echter geoordeeld, dat het besluit van de raad tot vaststelling van het bestemmingsplan "Oude Kom Volendam 2012", voor vernietiging in aanmerking is gekomen, voor zover de planregeling betrekking had op de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - karakteristiek waardevol bouwwerk".
In dezelfde uitspraak heeft de Afdeling de gemeenteraad opgedragen om binnen zestien weken, met inachtneming van hetgeen in de uitspraak is overwogen, een nieuw vaststellingsbesluit te nemen ten aanzien van het vernietigde onderdeel voor het perceel Noordeinde 26, 27 en 29.
Bovendien heeft de Afdeling voor dit perceel een voorlopige voorziening getroffen, die inhoudt dat de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - beeldbepalend bouwwerk" blijft gelden tot het tijdstip van inwerkingtreding van het nieuwe besluit.
Met deze zeer beperkte herziening wordt uitvoering gegeven aan voornoemde uitspraak van de Afdeling.
Het vernietigde onderdeel heeft betrekking op drie percelen binnen het bestemmingsplan "Oude Kom Volendam 2012" (hierna: "moederplan"), zijnde Noordeinde 26, 27 en 29. Doordat het perceel Noordeinde 28 tevens onderdeel is van dit cluster woningen, wat tevens in zijn geheel als gemeentelijk monument is aangewezen, is er voor gekozen om het moederplan voor deze vier percelen te herzien.
Het onderdeel van onderhavige gedeeltelijke herziening wordt in het vervolg van deze toelichting nader beschreven.
Onderhavige, "Gedeeltelijke herziening Oude Kom Volendam, perceel Noordeinde" bevat zoals gezegd de reparatie van het vernietigde onderdeel van het moederplan.
De toelichting is als volgt opgebouwd:
Hoofdstuk 1 geeft een korte inleiding waarin de aanleiding van het plan en het doel staat beschreven. Vervolgens wordt aangegeven op welk gebied deze gedeeltelijke herziening van toepassing is. In hoofdstuk 2 worden de achtergronden geschetst van de aanwijzing tot gemeentelijk monument en wordt nader ingegaan op de uitspraak van de Afdeling. Aansluitend worden de gevolgen van deze uitspraak besproken. Hoofdstuk 3 geeft een beschrijving van de planaspecten, te weten de verbeelding, de regels en de toelichting. In hoofdstuk 4 komt de economische uitvoerbaarheid aan bod en ten slotte in hoofdstuk 5 de maatschappelijke uitvoerbaarheid.
Het moederplan voorziet in een actuele juridisch-planologisch regeling voor de oude kom van Volendam en vormt mede het instrument om de (gemeentelijke) monumenten en beeldbepalende panden te beschermen. Daartoe is aan diverse panden de dubbelbestemming "Waarde - Edams-Volendams Erfgoed" en een specifieke bouwaanduiding toegekend.
Ter plaatse van het perceel Noordeinde 26, 27, 28 en 29 bevindt zich een viertal authentieke woningen in sprecifiek Volendamse bouwstijl. Bij de uitvoering van de systematiek om het bestemmingsplan als instrument te gebruiken om (gemeentelijke) monumenten en beeldbepalende panden daadwerkelijk te beschermen, is een cultuurhistorische waardebeschrijving van deze woningen opgesteld.
Uit dit cultuurhistorisch rapport blijkt dat deze woningen tezamen een hoge cultuurhistorische waarde bezitten. Gelet hierop is in het moederplan voor het perceel Noordeinde 26, 27, 28 en 29 op de verbeelding de dubbelbestemming "Waarde - Edams-Volendams erfgoed" met de nadere aanduiding "specifieke bouwaanduiding - karakteristiek waardevol bouwwerk" opgenomen.
In de planregels is vervolgens nader invulling gegeven aan de toegestane bouw- en gebruiksmogelijkheden, waarbij behoud voorop staat. In de regeling wordt ook verwezen naar het cultuurhistorisch rapport, waarmee de gekozen bescherming uit cultuurhistorisch oogpunt nader is gemotiveerd en toegelicht.
Als onderdeel van de beroepsgronden is aangegeven dat niet gekeken is naar de totale monumentwaardigheid van de woningen, geen sprake is van karakteristieke waardevolle bouwwerken, ontbreekt in het bijzonder een hoge cultuurhistorische en/of architectonische waarde van het exterieur van d woningen en wordt een onevenridig groot belang gehecht aan het feit dat het om kleine benedendijkse woningen in een oorspronkelijke situering gaat. In dit kader zou sprake zijn van een dubbeltelling op verschillende onderdelen.
In hetgeen is aangevoerd heeft de Afdeling aanleiding gezien om het vaststellingbesluit van het moederplan, voor zover dat ziet op de vaststelling van de aanduiding "specifieke bouwaanduiding - karakteristiek waardevol bouwwerk" voor de woningen Noordeinde 26, 27 en 29 te vernietigen, wegens strijdigheid met de bij het voorbereiden van een besluit te betrachten zorgvuldigheid.
In het verlengde hiervan heeft de Afdeling de gemeenteraad opgedragen om binnen zestien weken na de verzending van de uitspraak met inachtneming van hetgeen daarin is overwogen een nieuw plan vast te stellen voor het vernietigde plandeel. Voorts heeft de Afdeling aangegeven dat het door de raad te nemen nieuwe besluit niet overeenkomstig afdeling 3.4 van de Awb behoeft te worden voorbereid.
Naar aanleiding van de beroepen heeft de raad door adviesbureau ARCX monumentenzorg en cultuurhistorie nader onderzoek verricht naar de puntentelling. De resultaten hiervan zijn neergelegd in het rapport van 29 april 2014. Dit rapport is als bijlage 2 aan deze toelichting toegevoegd.
De conclusie van dit rapport is dat het aantal punten voor de cultuurhistorische waardering volgens het puntensysteem van de erfgoedverordening voor de panden Noordeinde 26, 27, 28 en 29 lager uitkomt, waarmee de status zou moeten wijzigen naar een zogenoemd beeldbepalend bouwwerk.
Bij brief van 1 juli 2014 heeft de Afdeling de StAB verzocht een onderzoek in te stellen en de bevindingen kenbaar te maken in een schriftelijk verslag. Dit deskundige rapport is als bijlage 3 aan deze toelichting toegevoegd.
In het deskundige rapport staat dat de vier woningen aan het Noordeinde 26, 27, 28 en 29 een ensemble vormen dat een herinnering is aan de stedenbouwkundige structuur aan het Noordeinde met kleine woningen onder aan de dijk en een pad vanuit de dijk ter ontsluiting van de achterliggende woningen. Volgens de StAB zijn de vier woningen in het rapport van MSP niet apart gewaardeerd maar als collectief, omdat deze als complex zijn gebouwd en vanuit stedenbouwkundig oogpunt als een geheel te beschouwen zijn. De samenhang strekt zich ook uit naar het oorspronkelijke gebruik. Het gaat om een ensemble van gelijkgeschakelde arbeiderswoningen dat als zodanig te beschouwen is als een soort vroegtijdige, elementaire vorm van een volkswijkje. Gezien het feit dat de bebouwing lang het Noordeinde, evenals in de rest van de oude kern van Volendam, voor het grootste deel uit niet-historische (maar vaak wel historiserende) bebouwing bestaat, is het ensemble als uniek te beschouwen, aldus het deskundige rapport.
In het deskundige rapport is voorts de rapporten van MSP, ME2 (rapport bezwaarmakers) en ARCX vergeleken en beoordeeld. De conclusie daarvan is dat de toelichting op de puntentoekenning bij enkele onderdelen van de waardering van MSP beperkt is en dat de vragen door ME2 op enkele onderdelen onjuist worden geïnterpreteerd. Het rapport van ARCX (bijlage 1) geeft volgens het deskundige rapport het best de cultuurhistorische waardering van de woningen weer, omdat dit rapport de woningen in de juiste lokale historische context plaatst. Op basis hiervan moeten de panden worden aangemerkt als beeldbepalend bouwwerk, aldus het deskundige rapport.
Met de onderhavige 'Gedeeltelijke herziening Oude Kom Volendam, perceel Noordeinde' is uitsluitend de aanpassing en reparatie beoogd van een deel van de verbeelding en regels van het moederplan, te weten het bestemmingsplan 'Oude Kom Volendam 2012'.
Verbeelding
De verbeelding omvat uitsluitend het perceel Noordeinde 26, 27, 28 en 29 te Volendam en voldoet aan de digitale verplichting conform de RO Standaarden.
Regels
Zoals reeds gesteld, beoogt dit plan een reparatie van het bestemmingsplan ´Oude Kom Volendam 2012´. Om een goed en duidelijk beeld te krijgen van de wijzigingen in onderhavige gedeeltelijke herziening zijn de regels uit het moederplan integraal overgenomen, waarbij de aanpassingen 'geel' gemarkeerd zijn.
Met andere woorden, de in het geel gemarkeerde regels betreffen feitelijk de onderhavige herziening, de overige regels blijven ongewijzigd van kracht.
Geel gemarkeerd zijn de begrippen plan en bestemmingsplan, met de naam van deze gedeeltelijke herziening.
Toelichting
Aangezien onderhavige herziening plaatsvindt naar aanleiding van de uitspraak van de Afdeling heeft dit plan geen gevolgen voor de motivering van de verschillende bestemmingen en de aspecten flora en fauna, archeologie, bodem, water, geluid, luchtkwaliteit, externe veiligheid en verkeer.
De motivering van deze aspecten is reeds in het moederplan opgenomen en kunnen hier als herhaald en ingelast worden beschouwd.
Voorliggend bestemmingsplan heeft tot doel het "gat" te repareren die in het moederplan is ontstaan door de uitspraak van de Afdeling. De ruimtelijke kaders blijven gelijk aan het op 17 oktober 2013 vastgestelde bestemmingsplan Oude Kom Volendam 2012. De kosten voor het opstellen van dit bestemmingsplan komen voor rekening van de gemeente. Derhalve is sprake van een economisch uitvoerbaar plan.
Exploitatieplan
Gezien het voorgaande is een exploitatieplan in de zin van de Wro voor het bestemmingsplan 'Gedeeltelijke herziening Oude Kom Volendam, perceel Noordeinde' niet nodig.
In zijn uitspraak ziet de Afdeling aanleiding om met toepassing van artikel 8:72, vierde en vijfde lid, van de Awb de raad op te dragen om voor de vernietigde planonderdelen met inachtneming van de uitspraak een herziening van het plan vast te stellen. De Afdeling draagt de raad van de gemeente Edam-Volendam op om binnen 16 weken na de verzending van deze uitspraak met inachtneming van hetgeen daarin is overwogen een nieuw besluit te nemen ten aanzien van het plandeel voor het perceel Noordeinde 26, 27 en 29 en dit vervolgens op de wettelijk voorgeschreven wijze en binnen de daarvoor geldende termijn bekend te maken en mede te delen. Doordat de woningen tezamen met Noordeinde 28 een ensemble vormen is tevens Noordeinde 28 in deze herziening opgenomen.
De Afdeling heeft in zijn uitspraak bepaald dat het voorliggende bestemmingsplan niet overeenkomstig afdeling 3.4 van de Awb behoeft te worden voorbereid. Er is derhalve geen ontwerp-bestemmingsplan ter inzage gelegd. Er heeft ook geen overleg plaatsgevonden overeenkomstig artikel 3.1.1 Bro.