Vondeltuin

3.3 Bijzondere waarden

De kwalificatie van het complex Vondelpark, en daarmee de Vondeltuin, tot rijksmonument impliceert dat de bestaande waarden beschermd dienen te worden. De waarden ter plaatse van de Vondeltuin hebben betrekking op de bestaande groenvoorzieningen en de vanuit historisch perspectief gecreëerde zichtlijnen. De Vondeltuin bevat geen afzonderlijke objecten die als rijksmonument zijn aangewezen.

Cultuurhistorische waarde

De ruimtelijke kwaliteit van de Vondeltuin en omgeving komt mede voort uit de aanwezigheid van zichtlijnen. De zichtlijnen bewerkstelligen zowel interne als externe ruimtelijke relaties.

Ter plaatse van het plangebied is een zichtlijn ontworpen die het Vondelpark visueel met het aangrenzende Willemspark verbond. Voor het behoud en de versterking van de ruimtelijke kwaliteit is het van groot belang dat deze zichtlijn niet wordt gefrustreerd door nieuwe bebouwing. In dit bestemmingsplan is daartoe het vlak waarbinnen gebouwen kunnen worden opgericht zodanig begrensd dat geen nieuwe gebouwen in de zichtlijn kunnen worden gebouwd.

Het uitgangspunt voor het voorliggende bestemmingsplan is tevens om, zoals door Baanders en Van Eijck was bedacht, de ruimtelijke relatie te herstellen tussen de binnen het plangebied gelegen speelplaats en het terrein rond de horecavoorziening. Momenteel staat er bebouwing in de zichtlijn die geen rekening houdt met deze ruimtelijke relatie. Die bebouwing wordt met het voorliggende bestemmingsplan niet wegbestemd, maar bij sloop/nieuwbouw moet rekening worden gehouden met de ruimtelijke relatie en de zichtas. Dat kan door de as vrij te houden van bebouwing, maar ook door een zorgvuldige vormgeving (bijvoorbeeld transparante delen) en situering (begeleiden van de zichtlijn) van bebouwing.

Landschappelijke waarde

De bosschages en bomen in het plangebied hebben verschillende functies. Ze omlijsten en begeleiden de uitzichten en zorgen ervoor dat de randen van het park niet overal zichtbaar zijn. Tevens scheppen en versterken zij de voor het parklandschap zo belangrijke variatie tussen open en gesloten, en licht en donker. Door de ruimtelijke relevantie zijn de groenvoorzieningen van belang voor de monumentaliteit van het park als geheel, derhalve dienen zij beschermd te worden.

Het bestemmingsplan Vondelpark voorzag en voorziet reeds in de bescherming van structuurbepalende bomen en bosschages. Het voorliggende bestemmingsplan zet de bescherming van deze bomen en bosschages voort en vult deze aan door introductie van een vergunningplicht voor het kappen of verwijderen van bomen en bosschages en de uitvoering van andere werken die van invloed kunnen zijn op het behoud van de landschappelijke waarden.

Archeologische waarde

Gezien de hoge archeologische verwachting op deze locatie zijn randvoorwaarden ten aanzien van bodemverstoringen nodig. Het voorliggende bestemmingsplan voorziet daarin. Tevens is op 25 februari 2010 door Bureau Monumenten en Archeologie in opdracht van het stadsdeel een quick-scan naar archeologische waarden uitgevoerd (zie Bijlage 4) en geldt vanuit de Monumentenwet de meldingsplicht indien bij werkzaamheden waardevolle sporen worden ontdekt of vondsten worden gedaan.