Vijzelstraat 66-80 (Duintjer)

1.4 UNESCO Werelderfgoed

Het voormalige bankcomplex ligt midden in de kernzone van de Amsterdamse grachtengordel, die de Staat der Nederlanden op 30 januari 2009 bij UNESCO in Parijs als werelderfgoed heeft voorgedragen. In de voordracht wordt een onderscheid gemaakt tussen de grachtengordel als property (kernzone, het feitelijke beoogde Werelderfgoed) en de eromheen gelegen bufferzone. Beiden vallen onder het regime van Beschermde Stadsgezicht. In juli 2010 is de grachtengordel door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst.

De Staat der Nederlanden en daarvan afgeleid de gemeente Amsterdam en het stadsdeel Centrum als dagelijks beheerder en daarmee siteholder zijn verantwoordelijk voor de instandhouding van de kernkwaliteiten (de zogeheten Outstanding Universal Value), de Authenticity en de Integrity van het beoogde werelderfgoed (de property) en de eromheen gelegen bufferzone. Ook de Visual impact van nieuwe ontwikkelingen op deze kernkwaliteiten is een belangrijk aandachtspunt.

De zeventiende-eeuwse stedenbouwkundige infrastructuur van de grachtengordel is, met uitzondering van een drietal doorbraken, nagenoeg gaaf bewaard gebleven. Eén van deze doorbraken is de hierboven al beschreven verbreding en daarmee samenhangende schaalvergroting van de even zijde van de Vijzelstraat (en de Vijzelgracht na demping van de gracht). Het voormalige bankcomplex, dat indertijd een storm van protesten veroorzaakte, is een “tweede generatie”gebouw van deze schaalvergroting. Veel na-oorlogse complexen gebouwd ten tijde van de cityvorming in de jaren zestig in Amsterdam zijn intussen gesloopt. Dit complex is één van de uitzonderingen die behouden is en daarmee een zeldzame overgebleven vertegenwoordiger van een inmiddels afgesloten periode van naoorlogse schaalvergroting. Terwijl het pand qua maat en schaal een doorbreking van het grachtengordelstramien betekent, volgt het ook de maximale hoogten vastgelegd in de toen geldende Bouwverordening (21 meter aan de Vijzelstraat en 16 meter aan de gracht). Het bankgebouw heeft daarom aan de grachten een getrapte gevel gekregen en zoekt zo een aansluiting met de maatvoering van de gracht. De voorschriften van de toenmalige Bouwverordening waren overigens een vertaling van de oude keuren, waardoor het gebouw zich beter voegt aan de gracht.