direct naar inhoud van 1.2 Aanleiding
Plan: Postcodegebied 1012
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0363.A1105BPSTD-VG03

1.2 Aanleiding

Coalitieproject 1012

In de binnenstad van Amsterdam, en in het bijzonder in het postcodegebied 1012, is een grote concentratie van onder andere souvenirwinkels, coffeeshops, raambordelen, massagesalons, minisupermarkten, coffeeshops en headshops. Deze concentratie leidt tot overlast voor de bewoners en ondernemers en tot een verstoring van de leefbaarheid en de functiebalans in het gebied. Voor de gemeente en het stadsdeel Centrum is dit aanleiding geweest om in 2009 samen te werken aan het Coalitieproject 1012. Belangrijke doelen van dit project, zoals verwoord in de Strategienota Coalitieproject 1012, Hart van Amsterdam, zijn onder andere het ontmantelen van de criminele infrastructuur en het verminderen van de omvang en de concentratie van criminogene, economische laagwaardige en/of overlastgevende functies. Gestreefd wordt naar een transformatie van het gebied door het realiseren van een aantrekkelijk hoogstedelijk milieu, met een mix aan functies en voorzieningen voor alle Amsterdammers en voor een brede groep bezoekers en toeristen.

De transformatie van het postcodegebied 1012 is gestoeld op drie pijlers:

  • de sleutelprojecten;
  • het herinrichten van de openbare ruimte;
  • de straatgerichte aanpak.

Bij sleutelprojecten gaat het om het toevoegen, uitbreiden of opwaarderen van functies op strategische locaties. De sleutelprojecten genereren een economische of culturele spin-off en worden beschouwd als motoren van veranderingen in het gebied.

Het Victoria-hotel/Kadastergebouw is zo'n sleutelproject. Het voormalig Kadastergebouw wordt herontwikkeld tot hotel met bijzondere aandacht voor de invulling van de begane grond (met publieksfruncties) van zowel dit gebouw als het bestaande Victoria-hotel. Een ander sleutelproject is het museum Ons' Lieve Heer op Solder. Het museum is inmiddels verbouwd en wordt nog uitgebreid met het hoekpand aan de andere zijde van de Heintje Hoekssteeg via een ondergrondse verbinding onder de steeg.

De sleutelprojecten zijn:

  • Victoria-hotel/Kadastergebouw;
  • Ons' Lieve Heer op Solder;
  • hotel Krasnapolsky;
  • het Fortis gebouw aan het Rokin ;
  • Food-Artplaza tussen Spuistraat en Nieuwezijds Voorburgwal en de Tabakspanden aan Spuistraat en Wijdesteeg;
  • het cluster Beursplein;
  • het Binnengasthuisterrein;
  • Chinatown;
  • de parkeergarage Oosterdok/Geldersekade;
  • het Oudekerksplein en omgeving.

Het mooi, duurzaam en veilig inrichten van de openbare ruimte is een belangrijk instrument voor het zichtbaar maken van de transformatie. De nieuw ingerichte straten fungeren ook als katalysator voor pandeigenaren en/of –exploitanten om hun bezittingen op te knappen. Een voorbeeld is de herinrichting van de Rode Loper. Deze volgt het tracé van de Noord-Zuidlijn en loopt van het Damrak (vanaf de Prins Hendrikkade) via de Beursstraat, het Beursplein, het Rokin, de Oude Turfmarkt en de Munt naar de Vijzelstraat, de Vijzelgracht en de Nieuwe Vijzelstraat. Op 14 maart 2012 heeft de gemeenteraad ingestemd met het definitief ontwerp van het Damrak en het voorlopig ontwerp van het Rokin, de Vijzelstraat en de Vijzelgracht. In 2013 starten de werkzaamheden op het Damrak.
Een ander voorbeeld is het Oudekerksplein. Op 3 juli 2012 heeft het dagelijks bestuur een besluit genomen over de definitieve herinrichting van de openbare ruimte van het plein. Het gaat dan om mogelijkheden voor terrassen maar ook om een verplaatsing van de ingang van de Oude Kerk. Begin oktober 2012 is het stadsdeel gestart met het herinrichten van de stegen ten zuiden van het plein. Begin 2013 start de herinrichting van het plein zelf, de Enge Kerksteeg en de Wijdekerksteeg.

Met bovenstaande projecten wordt op twee cruciale locaties een kwaliteitssprong gemaakt die belangrijk is voor het project 1012.

De derde belangrijke pijler van het project 1012 is de straatgerichte aanpak. Samen met ondernemers, eigenaars en bewoners wordt in een aantal clusters van straten gewerkt aan het verminderen van te overdadig aanwezige, overlast opleverende functies, die de functiebalans ernstig hebben verstoord en het verbeteren van het economisch klimaat.
Een voorbeeld is het cluster Damrak, de noordelijke Nieuwendijk (vanaf Oudebrugsteeg tot Singel) en de tussengelegen stegen: Oudebrugsteeg (westzijde), Karnemelksteeg, Haringpakkerssteeg, Hasselaerssteeg. Dit gebied vormt de entree van Amsterdam en bepaalt door haar ligging in grote mate het beeld van Amsterdam. Het zwaartepunt bij de ontwikkeling van deze straten ligt op de opwaardering van bestaande winkels naar een winkelbestand van internationale allure, gecombineerd met een mix van horeca, cultuur en hotels. Met de ondernemersverenigingen, pandeigenaren en bewoners zijn visies opgesteld voor het Damrak ('entree van de stad') en separaat voor de Nieuwendijk ('authentiek en avontuurlijk'). De visies zijn vastgesteld door het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum. De andere straatclusters zijn:

  • Rokin, Nes, Oude Turfmarkt en de daartussen gelegen stegen;
  • Damstraat, Pijlsteeg, Oude Doelenstraat, Oude Hoogstraat en Nieuwe Hoogstraat;
  • Warmoesstraat, Oudebrugsteeg, Lange Niezel, Nieuwebrugsteeg;
  • Oudezijds Achterburgwal en zijstraten;
  • Oudekerksplein en omgeving (tevens sleutelproject).

Een van de projectdoelen van het Coalitieproject 1012 is het beperken van raambordelen tot twee (handhaafbare) zones: de Oudezijds Achterburgwal en aanliggende stegen en de Oude Nieuwstraat en omgeving. Het bestemmingsplan 'Herbestemmen Raambordelen Binnenstad' regelt de te sluiten raambordelen. Wat betreft het postcodegebied 1012 gaat het vooral om de prostitutiepanden in het Sint Annenkwartier en rondom het Oudekerksplein, waar sprake is van een monocultuur. Het verminderen van de raambordelen is geen doel op zich maar een onderdeel van de gehele aanpak, namelijk het herstel van de functiebalans en het verbeteren van het woon- en leefklimaat.

De uitvoering van het Coalitieproject 1012 strekt zich uit over een tijdspanne van ruim 10 jaar. Essentiële onderdelen zoals de beoogde sluiting van raambordelen en coffeeshops en de herinrichting van de openbare ruimte zullen grotendeels in minder dan tien jaar kunnen worden gerealiseerd. Dat geldt ook voor de sleutelprojecten die door de gemeente en het stadsdeel worden aangestuurd. De door private partijen geïnitieerde sleutelprojecten volgen hun eigen planning. Verwacht wordt dat het merendeel hiervan in de komende jaren gereed zal komen.

Voorafgaand aan dit bestemmingsplan heeft de stadsdeelraad op 27 september 2011 de Nota beleidsaanpassingen bestemmingsplangebied 1012 vastgesteld. In de nota is inzichtelijk gemaakt op welke wijze de ambities van het Coalitieproject 1012 uitgewerkt worden. De daarvoor nodige beleidsaanpassingen in het postcodegebied 1012 zijn aan alle betrokkenen voorgelegd. Voorliggend bestemmingsplan is de juridisch planologische uitwerking van deze Nota.

Actualisatieplicht WRO

Een tweede aanleiding voor het opstellen van dit bestemmingsplan is de actualisatieplicht die sinds 1 juli 2008 is verankerd in de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Bestemmingsplannen dienen elke tien jaar te worden geactualiseerd. Voor de oudere plannen geldt in het kader van het overgangsrecht van de Wro, een verlengde termijn.

Het bestemmingsplan vervangt een aantal plannen, namelijk:

  • Spuistraat e.o. (2001);
  • Binnengasthuisterrein (2003);
  • Nieuwendijk- Kalverstraat e.o. (2004);
  • Burgwallen (2006);
  • Hoek Binnengasthuisstraat/Vendelstraat (2006).