Amsteleiland

4.2 Cultuurhistorische waarden

Het beleid van de provincie ten aanzien van cultuurhistorie is nader uitgewerkt in het Beleidskader Landschap en Cultuurhistorie Noord-Holland. Als algemeen uitgangspunt geldt dat cultuurhistorische waarden in een vroegtijdig stadium van de planvorming moeten worden geïnventariseerd om vervolgens bij het ontwerp worden gebruikt en bij het besluit te worden meegenomen. Er is gekozen voor een ontwikkelingsgerichte benadering voor (behoud door ontwikkeling), met behoud van kwaliteit en het ontwikkelen van nieuwe kwaliteit. Deze benadering sluit aan bij het Belvedère beleid. Uitgangspunt is dat ontwikkelingen zodanig worden uitgewerkt dat de geschiedenis van het landschap leesbaar blijft.

4.2.1 Beleidskader landschap en cultuurhistorie Noord Holland

Het plangebied maakt deel uit van het veenpolderlandschap in het gebied Stromenland tussen Vecht en Amstel. Voor dit gebied zijn handvatten geformuleerd om de geschiedenis van het landschap leesbaar te houden. Deze elementen zijn verwerkt in het ontwerp en nader toegelicht in de planbeschrijving en het Beeldkwaliteitplan. Reden waarom hier in dit hoofdstuk niet nader bij wordt stilgestaan.

Tevens is de beleidskaart 'Cultuurhistorische Waarden' van de provincie Noord-Holland geraadpleegd (zie afbeelding 18) aangezien deze bepalend is voor de ruimtelijke elementen met cultuurhistorische waarde die beschermd dienen te worden. Vanwege de landschappelijke waarde is de polder de Ronde Hoep als bijzonder element opgenomen. In de directe omgeving van het Amsteleiland bevinden zich aan de Ronde Hoep West en Oost een aantal rijksmonumenten. Aan het Amsteleiland zelf en de daarop voorkomende bebouwing is geen bijzondere waarde toegekend.

Afbeelding 18: Cultuurhistorische waardenkaart, Streekplan Noord Holland - Zuid

bron: provincie Noord Holland

4.2.2 Gemeentelijk archeologie beleid

De gemeente Amstelveen heeft archeologisch adviesbureau RAAP een Startnotitie (Startnotitie Archeologiebeleid Gemeente Amstelveen, RAAPrapport 1630, 1e concept, november 2007) waarin een eerste aanzet wordt gegeven voor het formuleren van het gemeentelijk archeologisch beleid en bevat een inventarisatie wat er in de "overgangsfase" op het gebied van archeologische monumentenzorg geregeld dient te worden. Deel II van de Startnotitie betreft de (toelichting op de) archeologische vindplaatsen- en verwachtingenkaart van de gemeente Amstelveen.

Uitgangspunten in het archeologisch beleid zijn als volgt:

• archeologische waarden zoveel mogelijk in de bodem bewaren en alleen opgraven als behoud in de bodem niet mogelijk is;
• de relatie tussen archeologie en RO versterken zodat behoud, beheer en ontwikkeling van het bodemarchief onderdeel worden van het planologische besluitvormingsproces;
• bodemverstoorders betalen archeologisch onderzoek en mogelijke opgravingen;
• verbetering informatievoorziening over cultureel erfgoed om het draagvlak voor archeologie te vergroten.

Op de gemeentelijke archeologische vindplaatsen- en verwachtingenkaart worden binnen het Amsteleiland twee landschappelijke eenheden onderscheiden: "onverveend bovenland" met een zone waarbinnen historische bebouwing heeft plaatsgevonden (zie afbeelding 21). Ten aanzien van het onverveend bovenland wordt aangegeven dat er een middelmatige verwachtingswaarde is voor vondsten uit de Late Middeleeuwen / Nieuwe tijd, laag voor overige perioden (AWV 3). Gevolg hiervan is dat bij bodemingrepen dieper dan 0,3 onder maaiveld met een groter oppervlak dan 500m² dient vroegtijdig inventariserend archeologisch onderzoek te worden uitgevoerd.

Afbeelding 21: uitsnede uit Archeologiekaart gemeente Amstelveen,

bron: Gemeente Amstelveen

Over de zone waarbinnen historische bebouwing heeft plaatsgevonden wordt opgemerkt dat dit gebieden zijn met hoge verwachting voor Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd en een lage verwachting voor andere perioden (AWV2). Teneinde inzicht te krijgen in de mogelijke aanwezigheid van archeologische resten in de bodem is in mei 2010 in het kader van dit bestemmingsplan een verkennend archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd door RAAP (zie Bijlage 6). In verband met de aanwezige bodemverontreiniging op het eiland zijn geen archeologische boringen uitgevoerd, maar zijn de bodemmonsters uit het bodemonderzoek beoordeeld. De gespecificeerde archeologische verwachting is getoetst aan deze boorresultaten.

4.2.3 Archeologisch bureauonderzoek

Op basis van de onderzoeksresultaten van de gespecificeerde archeologische verwachting is voor het plangebied een hoge verwachting gedefinieerd voor de aanwezigheid van archeologische overblijfselen uit de (Vroege) Middeleeuwen en de Nieuwe Tijd in de top van het veen of de kleiige oevers van de Amstel in een zone van ca. 50m langs de oostgrens van het plangebied. Op eventueel in de ondergrond aanwezige zandige oevers van het wad- en kweldersysteem (Laagpakket van Wormer) kunnen sporen van bewoning uit het Midden- en Laat Neolithicum (Nieuwe Steentijd) verwacht worden. Op basis van deze gespecificeerde archeologische verwachting is een aanbeveling gedaan vervolgonderzoek te doen in de vorm van een karterend booronderzoek en/of proefsleuvenonderzoek. Doel daarvan is het karteren van eventuele archeologische vindplaatsen in de top van het veen/kleiige oeverafzettingen en het in kaart brengen van eventueel dieper gelegen zandige oevers van kreken en geulen. Deze werkzaamheden zullen worden gecombineerd met de saneringswerkzaamheden. De exacte vorm van het vervolgonderzoek zal in overleg met de initiatiefnemer en de gemeente Amstelveen als bevoegd gezag worden vastgelegd in het nog op te stellen Plan van Aanpak en het Programma van Eisen.

De oostelijke rand van het Amsteleiland is aangemerkt als een cultuurhistorisch lijnelement in de vorm van een "primaire kade". Hieraan zijn geen nadere bepalingen of regels gekoppeld.

4.2.4 Gemeentelijk monumentenbeleid

Daarnaast heeft de gemeente Amstelveen in de Visie Amstelveen 2020+ uitgesproken te streven naar het vergroten en versterken van de culturele identiteit in Amstelveen en het culturele erfgoed (waaronder gemeentelijke monumenten) te bewaren. Daartoe is de monumentencommissie verzocht een inventarisatie te maken van panden die op de gemeentelijke monumentenlijst zouden kunnen worden geplaatst.

In dat kader is door de monumentencommissie voor het pand Amsteleiland 2 (kadastraal bekend als gemeente Amstelveen, sectie X, nr. 77) een redengevende omschrijving opgesteld. De commissie heeft het pand voorgedragen als gemeentelijk monument. Hiertegen is door de eigenaar een gemotiveerde zienswijze ingediend. De rechter heeft de eigenaar in het gelijkgesteld. Amsteleiland 2 is geen monument.

De eigenaar zal "het blauwe huisje" terug bouwen als conciërgewoning elders op het eiland.