| Plan: | Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0307.BP00220-0301 |
Aanleiding voor het opstellen van de Parapluherziening is de opkomst van bedrijven die snelle bezorgdiensten aanbieden met een zogenoemde tienminutenservice. Dergelijke diensten kunnen een aanvulling zijn op de dienstverlening aan de klant en zorgen voor economische activiteit. Ze kunnen ook klachten veroorzaken, omdat de aanbieders van die diensten zich ook op plekken vestigen waar de verkeersbewegingen door bevoorrading en door bezorgers het leef- en winkelklimaat aantasten. De handhaving van zo'n bedrijf dat op een verkeerde plek zit is lastig, omdat bestemmingsplannen veelal geen rekening hebben gehouden met deze vorm van bedrijvigheid. Een dergelijk bedrijf voldoet aan de in de bestemmingsplannen gehanteerde definitie van een internetwinkel.
Volgens de bestemmingsplannen kunnen internetwinkels dus als een vorm van detailhandel worden gezien. Dat heeft tot gevolg dat de gemeente het detailhandelsbeleid niet adequaat kan uitvoeren en niet kan sturen op het aanbieden van passende locaties voor bezorgdiensten en het weren van bezorgdiensten op locaties, veelal met een detailhandelsbestemming, waar dat gezien de leefbaarheid of de winkelomgeving ongewenst is. Daarom is een wijziging van de desbetreffende bestemmingsplannen nodig. Via een 'parapluherziening' kunnen winkelgebieden behouden blijven voor op winkelend publiek gerichte detailhandel en wordt geen afbreuk gedaan aan de uitstraling en het functioneren van de hoofdwinkelstructuur.
Het doel van het bestemmingsplan Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging is het opstellen van planregels gericht op het weren van dergelijke activiteiten uit panden en gebieden met de bestemming detailhandel of een andere bestemming (bijvoorbeeld gemengd) waarin mede detailhandel is toegestaan en de gedeeltelijke herziening van een aantal bestemmingsplannen.
Door nieuwe vestigingen van internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging in de winkelgebieden te verbieden wordt meer grip verkregen op de locaties van toekomstige vestigingen.
Het bestemmingsplan Parapluherziening wijzigt de regels op het gebied van detailhandel, voor zover het internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging betreft en locaties die gelegen zijn binnen de grotere en kleinere winkelcentra en enkele solitaire vestigingen. Deze Parapluherziening omvat de wijziging van 13 bestemmingsplannen welke met hun gezamenlijke begrenzing van de betrokken locaties het gehele plangebied vormen.
| Bestemmingsplan | Vastgesteld |
| Binnenstad | 13-10-2015 |
| Hooglanderveen en Vathorst | 25-06-2013 |
| Amersfoort Zuid & Kattenbroek | 04-09-2018 |
| Nieuwland | 01-03-2016 |
| Hoogland | 08-07-2014 |
| Schothorst Zielhorst | 12-04-2016 |
| Amersfoort Oost | 02-10-2012 |
| Operaplein | 26-01-2021 |
| Centraal Stadsgebied Zuid | 13-09-2011 |
| Bestemmingsplan Berg Utrechtseweg | 10-02-2015 |
| Eemplein | 21-05-2010 |
| Partiele herziening bestemmingsplan Centraal Stadsgebied Noord | 09-04-2013 |
| Soesterkwartier | 20-12-2011 |
In hoofdstuk 1 Inleiding is de aanleiding voor het opstellen van het ontwerpbestemmingsplan Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging aangegeven. Ook zijn de doelen die met het ontwerpbestemmingsplan worden beoogd omschreven. In hoofdstuk 2 'Beschrijving van de bestaande situatie' is de actuele situatie beschreven en in hoofdstuk 3 'Beleidskaders' het vigerend beleid. In hoofdstuk 4 'Planbeschrijving' is aangegeven welke bestemmingen en bestemmingsregelingen in dit plan zijn opgenomen. Op de uitvoerbaarheid van dit bestemmingsplan wordt in hoofdstuk 5 'Economische uitvoerbaarheid' ingegaan. In Hoofdstuk 6 staat ten slotte waarom de overleg- en inspraakprocedure niet heeft plaatsgevonden.
De grote en middelgrote steden in Nederland hebben vanaf 2021 met een nieuw type bedrijvigheid kennis gemaakt. Onder de noemer internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging hebben formules zich met name in winkelstraten maar ook elders gevestigd. Zo ook in Amersfoort aan de Kamp 58 (Flink).
Op verschillende plaatsen in de stad zijn deze vestigingen ongewenst. De gemeenteraad heeft daarom op 29 maart 2022 een voorbereidingsbesluit (het voorbereidingsbesluit 'internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging') vastgesteld voor een groot aantal gebieden. Daarmee kunnen nieuwe vestigingen voorlopig worden geweerd en bestaat de tijd om waar nodig de regels van de bestemmingsplannen aan te passen.
In Amersfoortse bestemmingsplannen zijn panden met de bestemming detailhandel of een andere bestemming (bijvoorbeeld gemengd) waarin mede detailhandel is toegestaan bedoeld voor het doen van boodschappen in een winkel. De mogelijkheid om via internet boodschappen te bestellen roept de vraag op of die vorm van boodschappen doen een vorm van de planologische activiteit detailhandel is of dat het gezien moet worden als een bedrijfsactiviteit. Duidelijk is dat een bedrijf dat zich richt op internetbestellingen geen fysieke bezoekers/klanten trekt en geen aantrekkelijke gevel nodig heeft. Een internetwinkel met bezorgdienst kan dan ook gezien worden als de bedrijfsactiviteit distributie. In dat geval past zo'n bedrijf in beginsel alleen in een pand met een bedrijfsbestemming.
Vanaf 2021 zijn er steeds meer bedrijven gestart met het aanbieden van snelle bezorgdiensten met een zogenoemde tienminutenservice. Dergelijke diensten kunnen een aanvulling zijn op de dienstverlening aan de klant en zorgen voor economische activiteit. De diensten kunnen ook klachten veroorzaken, omdat de aanbieders van die diensten zich ook op plekken vestigen waar de verkeersbewegingen door bevoorrading en door bezorgers het leef- en winkelklimaat aantasten. De handhaving van zo'n bedrijf dat op een verkeerde plek zit is lastig, omdat bestemmingsplannen veelal geen rekening hebben gehouden met deze vorm van bedrijvigheid. Een dergelijk bedrijf voldoet aan de in de bestemmingsplannen gehanteerde definitie van een internetwinkel.
Volgens de bestemmingsplannen kunnen internetwinkels als een vorm van detailhandel worden gezien. Dat heeft tot gevolg dat de gemeente het detailhandelsbeleid niet adequaat kan uitvoeren en niet kan sturen op het aanbieden van passende locaties voor bezorgdiensten en het weren van bezorgdiensten op locaties, veelal met een detailhandelsbestemming, waar dat gezien de leefbaarheid of de winkelomgeving ongewenst is.
In Amersfoort zijn panden die de bestemming of medebestemming voor detailhandel hebben bedoeld voor winkels. Een winkel heeft onder meer de volgende kenmerken: de klant kan op bezoek komen, de klant kan ter plaatse kiezen welk artikel hij wil kopen, de klant kan ter plaatse betalen en de winkel biedt een bepaald soort assortiment aan. Een bezorgdienst is in eerste instantie een distributiebedrijf dat een aantal van de kenmerken van een winkel mist. Een bezorgdienst heeft ook een andere planologische uitstraling en een ander effect op de leefomgeving.
Vanwege de (mogelijke) kwalificatie onder de functie detailhandel, kunnen nieuwe vestigingen van flitsbezorging niet worden uitgesloten op winkellocaties, waardoor zij in de regel vestigingen kunnen openen op ongewenste locaties met een detailhandelsbestemming. Omdat het detailhandelsbeleid het voorkomen van leegstand van winkels, een aantrekkelijk publiek winkelgebied en het behoud van het leefklimaat op deze locaties als uitgangspunt heeft, wordt het ruimtelijk-planologisch beleid met deze parapluherziening aangescherpt.
Aangezien de nadruk bij internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging ligt op distributie en klantbezoek veelal niet aan de orde is, zijn locaties buiten de (hoofd)winkelstructuur, zoals bedrijfspanden ruimtelijk beter inpasbaar. De volgende argumenten zijn hierbij van belang:
De vestiging van een bezorgdienst op een bedrijventerrein of een kantorenlocatie is doorgaans toegestaan als ter plaatse de bestemming 'bedrijf' geldt met de voor internetwinkels geldende bedrijfscategorie. In de monofunctionele woongebieden zijn (bijna) geen gebouwen aanwezig met een bestemming bedrijf of detailhandel, zodat zich daar ook geen darkstores met (flits)bezorgdiensten kunnen vestigen. De mogelijkheden voor een internetwinkel als bedrijf aan huis zijn dermate beperkt, dat hiervan geen nadelige effecten te verwachten zijn.
Op 25 mei 2021 heeft de gemeenteraad de Nota Detailhandel vastgesteld. Eén van de kernpunten van het daarin opgenomen detailhandelsbeleid is het clusteren van 'gewone' winkels in grotere en kleinere winkelcentra vanwege het feit dat clusters van winkels meer klanten trekken en een levendiger straatbeeld opleveren. Wanneer een internetwinkel en/of een darkstore met (flits)bezorgdienst zich in een winkel vestigt, kan dat het winkelcluster doorbreken en/of zorgen voor een minder aantrekkelijk straatbeeld (verkeersbewegingen van bezorgers, wachtende bezorgers met voertuigen op de stoep, geen etalages, geen klanten). Het is daarnaast een bedrijfsactiviteit die vaak niet past in de (winkel)omgeving. Boven winkels wordt vaak gewoond en extra verkeersbewegingen kunnen de leefomgeving aantasten. Daarnaast zijn internetwinkels en darkstores ook veelal langer in bedrijf dan de openingstijden van winkels.
Zoals is aangegeven zijn in woongebieden de mogelijkheden voor internetwinkels en darkstores met (flitsbezorging) al beperkt omdat hier vaak geen detailhandel in het bestemmingsplan mogelijk is en is de vestiging van een bezorgdienst op een bedrijventerrein of een kantorenlocatie doorgaans toegestaan als ter plaatse de bestemming 'bedrijf' geldt met de voor internetwinkels geldende bedrijfscategorie. Deze Parapluherziening richt zich daarom vooral op de (hoofd)winkelstructuur en andere (solitaire) panden met een bestemming, waarin mede detailhandel mogelijk is en waar ongewenste ruimtelijke effecten het grootst zijn. Hiermee wordt ook voldaan aan de regels van de Europese Dienstenrichtlijn , waarbij een verbod alleen is toegestaan wanneer dit voldoet aan de voorwaarden uit artikel 15, lid 3 Dienstenrichtlijn namelijk non-discriminatie, noodzakelijkheid en evenredigheid. De maatregel van deze Parapluherziening geldt voor alle internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging (zoals die hierna zijn gedefinieerd) en is niet ingrijpender dan strikt noodzakelijk.
Definities (zoals vastgelegd in voorbereidingsbesluit van de raad d.d. 29 maart 2022)
Internetwinkel: een specifieke vorm van een bedrijfsactiviteit (anders dan detailhandel), bestaande uit het bedrijfsmatig te koop aanbieden van goederen, waarbij uitstalling, vergelijking en keuze door de klant en de verkoop aan de klant plaatsvinden via internet, de levering van de goederen aan de klant plaatsvindt op een andere locatie door middel van een bezorgdienst en ter plaatse uitsluitend de bijbehorende opslag en distributie (verzamelen, verpakken, gereedmaken voor verzending en aanleveren ter verzending) plaatsvindt en niet of nauwelijks sprake is van direct fysiek klantcontact;
Darkstore: niet of slechts in zeer beperkte mate voor het publiek toegankelijke opslagruimte of magazijn (anders dan een winkel) met overwegend consumentenartikelen (waaronder dagelijkse goederen), waar goederen die op internet (internetwinkel) kunnen worden besteld worden opgeslagen en gedistribueerd en van waaruit de levering van de goederen aan de klant op een andere locatie plaatsvindt, waarbij niet of nauwelijks sprake is van direct fysiek klantcontact;
(Flits)bezorgdienst: een specifieke vorm van een bedrijfsactiviteit (anders dan detailhandel), bestaande uit het (binnen (zeer) korte termijn) distribueren en afleveren van via het internet (internetwinkel) bestelde goederen aan klanten op een andere locatie. De goederen worden vanuit een magazijn, loods, distributiecentrum of darkstore aangeleverd aan de bezorger. Detailhandel wordt daarbij als volgt gedefinieerd:
Detailhandel: het bedrijfsmatig te koop aanbieden van goederen aan consumenten in voor het publiek toegankelijke winkels, waarbij uitstalling, vergelijking en keuze door de klant, verkoop en levering aan de klant en betaling ter plaatse plaatsvinden en sprake is van direct fysiek klantcontact. Hieraan ondergeschikt kan sprake zijn van een internetwinkel of bezorgdienst voor levering van goederen aan klanten op een andere locatie, waarbij de activiteiten ten dienste van de internetwinkel of bezorgdienst geen grotere oppervlakte mogen omvatten dan 10% van de bruto vloeroppervlakte van de winkel met een maximum van 100 m2.
Een belangrijk onderdeel van Wet ruimtelijke ordening (Wro) vormt de digitaliseringsverplichting. De Wro bepaalt dat een bestemmingsplan digitaal raadpleegbaar en uitwisselbaar moet zijn.
Dit Paraplubestemmingsplan bestaat uit een digitale verbeelding (plankaart), regels en een toelichting en is digitaal raadpleegbaar. De eerste twee onderdelen zijn juridisch bindend, de toelichting is juridisch niet bindend maar helpt bij de interpretatie van de verbeelding en de regels.
De 'digitale verbeelding' is een interactieve raadpleegomgeving via het internet (www.ruimtelijkeplannen.nl) die de gehele inhoud van het bestemmingsplan ontsluit overeenkomstig de SVBP2012: Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen 2012 van de Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2012. Door een muisklik op een bepaalde plek verschijnen de bijbehorende regels voor die plek in beeld. Onder de term digitale verbeelding wordt dan ook niet alleen het ruimtelijk beeld, maar ook de daarbij behorende juridische informatie (regels) verstaan.
Het bestemmingsplan Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging is een paraplubestemmingsplan waarmee voor alle vastgestelde ruimtelijke plannen, voor zover betrekking hebbend op gebouwen en gronden met de (mede)bestemming detailhandel dezelfde regeling voor internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging gaat gelden.
Met deze parapluherziening wordt de reeds rechtmatig aanwezige flitsbezorger (Kamp 58) gerespecteerd (door middel van het toevoegen van de navolgende regel in het bestemmingsplan Binnenstad: in uitzondering op het gestelde in sub c zijn de daarin omschreven vormen van bedrijfsvoering wel toegestaan indien zij reeds rechtmatig aanwezig, dan wel vergund zijn, op het moment van de terinzagelegging van dit bestemmingsplan) en worden nieuwe vestigingen van internetwinkels en darkstores met (flitsbezorging) verboden in de bestemmingsplangebieden, waarin detailhandel is toegelaten.
Zodra deze Parapluherziening in werking treedt, kunnen er op grond van dit bestemmingsplan geen nieuwe vestigingen worden geopend. Via een vergunningprocedure kan de gemeente dan nog wel door middel van een afwijking van het planologisch gebruik medewerking verlenen indien daar reden voor is. Daarvoor wordt in de regels van de verschillende bestemmingsplannen een afwijkingsbevoegheid opgenomen. Van deze bevoegdheid kan gebruik worden gemaakt indien een initiatief op een planologisch verantwoorde wijze kan worden ingepast.
Een initiatief kan planologisch verantwoord worden ingepast als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:
1. Er moet te allen tijde aantoonbaar sprake zijn van goede ruimtelijke ordening.
2. Clustervorming van internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging is niet wenselijk, omdat daarmee ook accumulatie van darkstore-specifieke ruimtelijke impact kan ontstaan.
3. Waar er sprake is van een concentratie van (reguliere) detailhandel moet rekening worden gehouden met de behoefte aan representativiteit voor deze functies en/of een veilige omgeving voor bezoekersstromen.
4. Aangetoond moet worden dat met de komst van een internetwinkel en darkstore met (flits)bezorging alsnog sprake is van een goed woon- en leefklimaat. Aan de hand van de melding Activiteitenbesluit kan op hoofdlijnen al de milieuhygiënische invloed van de bedrijfsvoering op de omgeving worden beoordeeld. Ook dient de kwaliteit van geluidisolatie van boven- en naastgelegen woningen en functies meegenomen te worden in de beoordeling.
5. Uitgangspunt is dat de bedrijfsvoering van internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging, waaronder het inladen (verzamelen, verpakken, gereedmaken voor verzending en aanleveren ter verzending) en parkeren van alle transportmiddelen voor het bezorgen, inpandig plaatsvindt, met uitzondering van de primaire belevering van de internetwinkel of darkstore met vracht- of bestelauto's. Als dat aantoonbaar niet mogelijk is, dan kan het stallen van de transportmiddelen onder voorwaarden in de openbare ruimte plaatsvinden, mits dit in de directe nabijheid van de internetwinkel of darkstore plaatsvindt en er naar de mening van het college van burgemeester en wethouders voldoende ruimte beschikbaar is.
6. Voor het laden en lossen, nodig voor de primaire belevering en het aanvullen van de voorraad, is een laad- en losplek nodig. Indien geen plek op eigen terrein beschikbaar is, kan dat alleen indien daarvoor voldoende ruimte beschikbaar is in de openbare ruimte.
7. De verkeersveiligheid en de geschiktheid van de straat (afmetingen en uiterlijke kenmerken) dienen te worden betrokken bij de beoordeling van de vestiging van een darkstore.
8. De bij een internetwinkel of darkstore behorende reclame-uitingen en raambeplakking dienen te voldoen aan de geldende Welstandsnota Gemeente Amersfoort.
Een toets van het initiatief is altijd maatwerk. Het gaat om de beoordeling van de directe omgeving. Bij een mogelijke geschikte locatie kan worden meegegeven onder welke (extra ruimtelijk relevante) voorwaarden er sprake is van aanvaardbare ruimtelijke ordening. Voorwaarden kunnen gaan over het inpandig parkeren van fietsen, het reguleren van geluidsoverlast, de uiterlijke verschijningsvorm, plekken en tijdstippen waarop geladen en gelost kan worden, openingstijden en maximale grootte van de vestiging.
De regels zijn als volgt ingedeeld:
Het ontwerpbestemmingsplan Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging is economisch uitvoerbaar. Aan de uitvoering ervan zijn geen kosten verbonden. Het is geen plan als bedoeld in artikel 6.2.1 van het Besluit ruimtelijke ordening, waardoor er geen exploitatieplan is vereist.
Inspraak vindt plaats volgens de in de "Rol van de Raad in RO-procedures" vastgelegde modelkeuzes. In deze notitie wordt een driedeling gemaakt in soorten bestemmingsplannen; model 1, 2 en 3 plannen. Model 1 volgt in feite de wettelijk voorgeschreven behandeling met een zo kort mogelijke procedure, model 2 voegt hieraan een extra moment van kaderstelling door de raad toe en model 3 voorziet in de meest uitgebreide behandeling. Dit bestemmingsplan voldoet aan de voorwaarden om de procedure behorende bij model 2 te volgen. De gemeenteraad heeft daar op 29 november een besluit over genomen. Dit betekent dat er geen inspraak wordt gehouden over het concept-ontwerpbestemmingsplan. De raad heeft op 29 november als volgt besloten: (1) het afwegingskader vast te stellen om in verband met het bestemmingsplan ‘Parapluherziening internetwinkels en darkstores met flitsbezorging’ af te wijken van het verbod om internetwinkels en darkstores met flitsbezorging te vestigen op locaties met een detailhandelsbestemming en (2) de procedure voor het vaststellen van het bestemmingsplan volgens model 2 in gang te zetten door het ontwerp daarvan gedurende zes weken ter visie te leggen.
Overleg met professionele partners en belanghebbenden heeft omwille van de tijd en met het oog op de beschermende werking van het ontwerpbestemmingsplan niet plaatsgevonden. Het is ook niet onderworpen aan het wettelijk vooroverleg omdat er geen belangen van Rijk, provincie en/of waterschap betrokken zijn bij deze Parapluherziening en er bovendien geen gevolgen voor het milieu in het geding zijn.
Vaststelling door de gemeenteraad
Het ontwerp van het bestemmingsplan Parapluherziening internetwinkels en darkstores met (flits)bezorging heeft ter inzage gelegen van 8 december 2022 tot en met 18 januari 2023. Van de gelegenheid om zienswijzen kenbaar te maken is geen gebruik gemaakt. De raad heeft het bestemmingsplan op 7 maart 2023 vastgesteld.