Hekkelmanplein

3.2 Beleid cultuurhistorie

Nota 'Belvedere'

In de Nota 'Belvedere' geeft het Rijk een visie op de wijze waarop met de cultuurhistorische kwaliteiten van het fysieke leefmilieu in de toekomstige ruimtelijke inrichting van Nederland kan worden omgegaan. Als centrale doelstelling geldt dat de cultuurhistorische identiteit sterker richtinggevend wordt voor inrichting van de ruimte, en het rijksbeleid daarvoor goede voorwaarden wil scheppen. Dit houdt niet in dat men stil moet blijven staan bij het verleden. Gewezen wordt in de nota op het feit dat cultuurhistorische waarden juist ook behouden kunnen worden door ontwikkeling. Hiermee wordt bedoeld dat de band tussen verleden, heden en toekomst versterkt kan worden. Een juiste inpassing van huidige ontwikkelingen (die immers ook cultuurhistorie vormen) kan de cultuurhistorische identiteit verbeteren. In deze nota is Zutphen opgenomen bij de uit cultuurhistorisch opzicht belangrijke steden, mede vanwege de registratie als 'beschermd stadsgezicht'.

Nota 'Belvoir'

De Provincie Gelderland heeft het rijksbeleid nader uitgewerkt in de Nota 'Belvoir'. Daarin worden cultuurhistorische waarden geschetst als een bepalende factor voor de kwaliteit van de leefomgeving. Vanuit die erkenning kiest de provincie voor een actief cultuurhistorisch beleid waarin ruimtelijke, economische en cultuurhistorische belangen niet tegenover elkaar staan, maar elkaar inspireren en versterken. Kern van het beleid is de keuze voor 'behoud in ontwikkeling'. Dat houdt in dat cultuurhistorische waarden een belangrijke plaats krijgen in ontwikkelingsprocessen.

Randvoorwaarden aan de bebouwing vanuit het oogpunt van cultuurhistorie

Op 6 december 2011 is in de gemeentelijke monumentencommissie Zutphen het vooradvies behandeld met betrekking tot het initiatief voor bebouwing aan het Ruitershofje aansluitend aan het plan voor de Halvemaanstraat. Vanuit cultuurhistorisch perspectief zijn in 2011 de volgende belangwekkende factoren genoemd (zie ook Bijlage 2):

• 1. De bouwlocatie van de panden is het uitvloeisel van historische rooilijnen en erfgrenzen en gelegen binnen het beschermde stadsgezicht.
• 2. Het Ruitershofje is een rijksmonument.
• 3. Het blok uit 1939 op de hoek Berkelsingel – Melatensteeg heeft een verzorgde architectonische vormgeving en is gaaf bewaard gebleven.
• 4. De nieuwe bebouwing kan in schaal wat forser zijn dan de lange vleugels van het hofje, overeenkomstig de wat forsere afmetingen van het afsluitende neo-renaissance huis uit 1939.
• 5. Gevels van het nieuwe pand kunnen in het verlengde van de bestaande zuidelijke hofvleugel worden gerealiseerd, maar de oplossing met een blokje daar haaks op, zodat het Ruitershofje aan de oostzijde fysiek wordt afgesloten, kan ook onderzocht worden. In beide gevallen dient het gebouw te passen binnen cq. op te gaan in de beleving van het Ruitershofje.
• 6. De aansluiting van het nieuwe bouwdeel op het bestaande hofje dient doordacht en zorgvuldig uitgevoerd te worden.
• 7. De visuele relatie met de bebouwing uit 1939 en de binnenruimte achter dit blokje (het Hekkelmanpleintje) is een aanvullend aandachtspunt.

Op 4 december 2012 is in de gemeentelijke monumentencommissie het schetsplan van Bureau voor Harmonische Architectuur behandeld. Dit gaf aanleiding aanvullende stedenbouwkundige en cultuurhistorische randvoorwaarden op te stellen (Bijlage 3).

Het bouwplan voldoet in hoofdopzet aan de bovengenoemde randvoorwaarden. Desalniettemin wordt voorgesteld het pand Melatensteeg 41-43 meer een eigen architectuur te geven en als een individueel pand te beschouwen. Aandacht dient daarbij te zijn voor de aansluiting met het plan voor de nieuwbouw van AWG Architecten.