Landelijk Gebied, locatie voormalig zwembad Beekhuizen

3.1 Rijksbeleid

Onder het motto “decentraal wat kan, centraal wat moet” heeft de Tweede Kamer op 17 mei 2005 ingestemd met de Nota Ruimte. Deze nota bevat de visie van het Rijk op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland en is op 27 februari 2006 in werking getreden. De nota richt zich op een algemene basiskwaliteit en gebieden die deel uitmaken van de nationale Ruimtelijke Hoofdstructuur. Deze structuur richt zich zowel op verstedelijking, economie en infrastructuur als water, natuur en landschap. Het zijn met name deze laatste drie aspecten die van belang zijn voor het landelijk gebied van Rheden.

Het Rijk zet in op realisering van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in 2018. Hiervoor zijn gebieden aangewezen die door de provincie nader worden begrensd. De Veluwe en de IJsseluiterwaarden maken onderdeel uit van deze EHS en er zijn twee ecologische poorten aangewezen om de Veluwe te verbinden met de uiterwaarden en verder richting Duitsland, te weten de Havikerpoort en de Soerensepoort. Zodoende kan een netwerk van onderling verbonden natuurgebieden ontstaan.

Binnen de EHS is het ruimtelijk beleid gericht op behoud, herstel en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden, waarbij tevens rekening wordt gehouden met de mede belangen die in het gebied aanwezig zijn. Binnen en in de nabijheid van de EHS geldt een 'nee, tenzij'-regime. Dit betekent dat nieuwe plannen, projecten of handelingen niet toegestaan zijn indien deze de werkelijke kenmerken of waarden van een gebied significant aantasten, tenzij er geen reële alternatieven zijn en er sprake is van een groot openbaar belang.

Daarnaast zet het Rijk in op de kwaliteit van het landschap. Deze bestaat uit zowel algemene landschappelijke, natuurlijke, culturele als cultuurhistorische waarden. Een van de sturingselementen om waardevolle landschappen te behouden is door het aanwijzen van Nationale landschappen. In grote lijnen komt het erop neer dat het uitgangspunt voor het ruimtelijk beleid in deze gebieden 'behoud door ontwikkeling' is. Ruimtelijke ontwikkelingen zijn mogelijk mits de kwaliteit van het landschap wordt behouden of versterkt. De gemeente Rheden is bijna in zijn geheel aangewezen als onderdeel van het Nationaal landschap Veluwe. Met name de grote en aaneengeslotenheid van het bos en het schaalcontrast van zeer open naar besloten zijn belangrijke kernkwaliteiten.

De Natuurbeschermingswet 1998 richt zich op het Europese netwerk Natura 2000. De Veluwe is een van de Natura2000-gebieden. De gebieden zijn in aanmerking gekomen vanwege het voorkomen van bepaalde soorten of habitattypen. Binnen de gebieden mogen de kwalificerende soorten of habitattypen niet achteruitgaan en er zijn instandhoudingsdoelstellingen voor geformuleerd. Voor projecten en gebruik die de kwaliteit van de habitats kunnen verslechteren of die een verstorend effect kunnen hebben op de soorten is een vergunning benodigd. Ook plannen, inclusief bestemmingsplannen met gewijzigde en ruimere ontwikkelingsmogelijkheden, moeten getoetst worden op hun gevolgen voor de Natura 2000-gebieden. Ook projecten en handelingen buiten de beschermde gebieden kunnen vergunningplichtig zijn, dit wordt 'externe werking' genoemd. Provincie Gelderland is bevoegd gezag en behandelt vergunningaanvragen.