De Zwaluwhoeve

2.4 Gemeentelijk beleid

2.4.1 Structuurplan Harderwijk 2020 (2006)

Het "Structuurplan Harderwijk 2020" is op 15 juni 2006 vastgesteld door de gemeenteraad. Het structuurplan beschrijft de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in Harderwijk, Hierden en omgeving voor ongeveer de komende vijftien jaar. De kernboodschap uit de visie is "Niet per se groeien, kiezen voor kwaliteit". Kwaliteitsverbetering wordt een belangrijke drijfveer. Het gaat daarbij om verschillende kwaliteiten: milieukwaliteit, ruimtelijke en landschappelijke kwaliteit.

In de toelichting van het structuurplan staat onder meer vermeld dat Hierden een kleinschalig en deels nog authentiek dorps is, waarbij het beleid gericht is op instandhouding van de bestaande kwaliteiten. Voor het buitengebied rondom Hierden blijven er mogelijkheden voor een gezonde voortzetting van het agrarische gebruik. Toch zal in de toekomst meer ruimte geboden worden aan omzetting van het agrarisch gebruik in een woonfunctie of bijvoorbeeld een kleinschalig bedrijfje. Dit moet dan wel gepaard gaan met sloop van oude opstallen en een kwaliteitsverbetering van het landschap. Daarnaast zal altijd een integrale afweging gemaakt moeten worden of een bepaalde bedrijfsvoering zich op specifieke plaatsen goed verhoudt met eventuele gewenste ontwikkelingen. Bovendien moet gezocht worden naar andere passende functies voor het buitengebied, waarbij behoud en versterking van landschappelijke kwaliteiten het uitgangspunt is.

Met betrekking tot de Hierdense Enk staat het volgende beschreven:

"Behoud openheid en karakteristieke elementen. Op de Hierdense Enk blijft grondgebonden landbouw de hoofdfunctie. Verdere versnippering van grondgebruik en het verspreide grondbezit moet worden tegengegaan, en zo mogelijk worden teruggedrongen ten gunste van enkele agrarische bedrijven met perspectief op een rendabele en duurzame ontwikkeling. Afgestemd op de grondgebonden landbouw en andere functies in dit gebied, wordt het beplantingspatroon in het gebied hersteld of aangepast. De openheid van de oude bouwlanden, het karakteristieke verkavelingspatroon en de kenmerkende agrarische bebouwing moet behouden blijven".

Daarnaast geeft het Structuurplan aangaande Groen en Landschap het volgende aan:

"Door afnemend agrarisch gebruik van het buitengebied dreigt toename van verwaarlozing, ongewenst gebruik van terreinen en bebouwing en aantasting van aanwezige landschapswaarden. Voor een deel kan dit proces worden gekeerd door vrijkomende agrarische bebouwing onder voorwaarden om te zetten in een woonfunctie of een bedrijfsfunctie passende bij het karakter van het gebied. Hiertoe zal binnen de kaders van het streekplan op regionale schaal een regeling worden opgezet (zoekzone beleid). Hierbij geldt het vereveningsprincipe: bij de functieverandering wordt door initiatiefnemer bijgedragen aan de verbetering van de kwaliteit van het landelijk gebied".

Voor de strook langs de Zuiderzeestraatweg te Hierden is in de provinciale Streekplanuitwerking "Zoekzones stedelijke functies en landschappelijke versterking" een zoekzone landschappelijke versterking aangegeven. In deze strook is incidenteel het toevoegen van nieuwbouw mogelijk wanneer de nieuwe ontwikkelingen bijdragen aan de kwaliteit van het omringende landelijk gebied.

Het oorspronkelijke agrarische gebruik van het perceel van De Zwaluwhoeve is komen te vervallen. De uitbreiding van De Zwaluwhoeve is aanleiding om de Hierdense Enk landschappelijk te versterken, in combinatie met het verbeteren van de economisch en toeristische positie van Hierden. De reeks van bestaande historische boerderijensembles op de rand van de enk, is vanuit een ontwerponderzoek inspiratiebron geweest voor de ontwikkelingsvisie, te weten "het vormgeven van de uitbreiding van De Zwaluwhoeve als nieuwe boerderijensemble op de rand van de open enk". De vorm, maat en schaal van het nieuwe boerderijensemble wordt afgestemd op vergelijkbare voorkomende ensembles aan de rand van de enk. Door deze bouwvolumes en het aanwezige mozaïeklandschap heeft de enk een rafelige rand. Het gebiedsplan van Bosch en Slabbers geeft aan dat de openheid van de Enk versterkt kan worden, door deze rand duidelijk vorm te geven.

Met de realisatie van de ontwikkelingsvisie worden de uitbreidingsplannen van De Zwaluwhoeve op een goede wijze geïntegreerd in het landschap:

• Door de toevoeging van het clustervormige boerderijensemble wordt het landschap minimaal aangetast.
• Door de situering van de parkeerkamers omzoomd door houtwallen, wordt de rand van de enk versterkt.
• Tussen het nieuwe boerderijensemble en de cultuurlijke tuin van De Zwaluwhoeve blijft de openheid behouden.
• Het verkavelingspatroon blijft in stand en er wordt in de vorm van agrarische bebouwing gebouwd.

2.4.2 Gebiedsplan Hierden-Dorp

Het "Gebiedsplan Hierden-Dorp" dat door Bureau Bosch Slabbers is opgesteld, geeft in essentie aan waar nieuwe bouwmogelijkheden zijn toegestaan indien deze gepaard gaan met investeringen in het landschap. Van belang is daarbij hoe, waar en in welke vorm deze verevening plaatsvindt. Een belangrijke rol hierbij is weggelegd voor particuliere initiatieven, zoals De Zwaluwhoeve. Voor dergelijke ontwikkelingen geeft het gebiedsplan duidelijke randvoorwaarden en spelregels mee, specifiek vanuit het landschap. Beleid, milieuwetgeving en dergelijke spelen hierbij geen rol.

Voor De Zwaluwhoeve geldt dat er kansen liggen om de beplantingsstructuur en de recreatieve betekenis te versterken. Daarnaast wordt in het gebiedsplan ook aangegeven dat er ter hoogte van De Zwaluwhoeve een rood-voor-groenopgave ligt. Dit houdt in dat er een groter bedrag beschikbaar komt door bouw (rood) om de landschappelijke kwaliteit van de plek (groen) een impuls te geven. Door het versterken van de randzone door middel van robuuste erfbeplanting en het zorgvuldig plaatsen van hoogwaardige bebouwing, krijgt het dorp, inclusief de dorpsrand, meer kwaliteit.

2.4.3 Handboek Harderwijks Groen (ontwerp, 2007)

In het "Handboek Harderwijks Groen" worden ten aanzien van de Zuiderzeestraatweg, Hierden en de Hierdense Enk de volgende maatregelen voorgesteld, teneinde de karakteristiek van Hierden en omgeving te versterken:

• het aanpassen van het profiel van de Zuiderzeestraatweg (smaller, historische klinkers, meer ruimte voor bomen);
• het eenduidig beplanten van de Zuiderzeestraatweg met eiken;
• het versterken van de beslotenheid van het lint door een passende beplanting rondom erven;
• dorp en landschap kunnen sterker verbonden worden door het doortrekken van singels en lanen tot in het dorp;
• en netwerk van wandelpaden kan dorp en landschap verbinden;
• het versterken van de beplantingsstructuur rondom de Enk om verstorende elementen uit het zicht te weren en de Enk te "omlijsten" (dit kan erfbeplanting zijn of groen langs de openbare weg).

De genoemde maatregelen sluiten aan op de ontwikkelingsvisie voor De Zwaluwhoeve, zowel aan de kant van de Zuiderzeestraatweg als aan de zijde van de Hierdense Enk. Het voornemen uit de ontwikkelingsvisie om de brink vorm te geven als groene ruimte, sluit onder andere aan op de maatregel om de Zuiderzeestraatweg met bomen en klinkers vorm te geven. De houtwallen om de parkeerkamers uit de ontwikkelingsvisie voor De Zwaluwhoeve ondersteunen de maatregel om de rand van de Hierdense Enk te omlijsten. Ook de toegankelijkheid van het omringende landschap ten behoeve van wandelaars zal door de ontwikkelingsvisie worden vergroot.

2.4.4 Archeologienota Harderwijk

Op 1 september 2007 is de "Wet op de archeologische monumentenzorg" in werking getreden. De essentie van deze wet is dat waardevolle archeologische resten in de bodem behouden blijven. Voor werkzaamheden die gepaard gaan met verstoring van de bodem is een archeologisch vooronderzoek verplicht.

Om eventuele archeologische waarden in het plangebied te kunnen bepalen kan gebruik worden gemaakt van de "Archeologienota Harderwijk". Deze nota is vastgesteld in april 2008. De kaart "Archeologische kaart Landelijk gebied ten behoeve van het archeologiebeleid" geeft aan wat de archeologische verwachting is van diverse gebiedstyperingen binnen de gemeentegrenzen. Deze kaart kan worden aangemerkt als een zogenaamde SAI, een "Standaard Archeologische Inventarisatie".

Voor het plangebied van De Zwaluwhoeve staat het volgende geschreven:

"Lage Enkeerdgronden"

De archeologische verwachting is hoog voor resten uit de Late Middeleeuwen en matig voor de nieuwe tijd, laag voor archeologische resten uit oudere perioden. Een verhoogde kans op archeologische resten nabij de oude stadskern, langs historische wegen en langs de randen van de hooggelegen enken.

Het streven is naar behoud in huidige staat. Bodemingrepen dieper dan 30 cm -mv vermijden. Bij planvorming en voorafgaand aan vergunningverlening, vroegtijdig archeologisch inventariserend veldonderzoek (voorheen AAI) en streven naar inpassing van terreinen met archeologische waarden.

In paragraaf 3.3 wordt nader ingegaan op archeologisch onderzoek.

2.4.5 Relatie met bestemmingsplan Hierden-dorp 2001

Naast het bestemmingsplan voor De Zwaluwhoeve is de gemeente Harderwijk actief met het actualiseren van het bestemmingsplan "Hierden-dorp 2001". Het beleidsvoornemen "Dorpsvisie Hierden" heeft vanaf vrijdag 24 april 2009 in het kader van de inspraakprocedure voor een periode van 6 weken ter inzage gelegen in de stadswinkel van het stadhuis. De verwachting is dat het ontwerpbestemmingsplan "Hierden Dorp" in april 2010 ter visie kan worden gelegd.

2.4.6 Leisure

De gemeente Harderwijk is bezig met het opstellen van een stadsvisie. In deze visie wordt weergegeven welke richting Harderwijk als stad opgaat tot het jaar 2030. Deze visie wordt in 2010 behandeld door de gemeenteraad.

Een onderdeel van de stadsvisie is de component "Leisure". Over de component "Leisure" is de gemeente Harderwijk voornemens het volgende te schrijven in de stadsvisie.

In de gemeente Harderwijk zijn veel ontwikkelingen gaande in verschillende delen van de stad. De voornaamste zijn de ontwikkeling van het Waterfront, de stadsuitbreiding Drielanden, de aanleg van het regionaal Bedrijventerrein Lorentz Oost en verschillende inbreidingslocaties in de bestaande stad. Zo ontstaan nieuwe mogelijkheden voor wonen, werken en welzijn. Deze nieuwe mogelijkheden hebben effect op economische, sociale en fysieke aspecten van de Harderwijkse gemeenschap. In het structuurplan "Harderwijk 2020" is reeds geconcludeerd dat het een opgave voor Harderwijk is om het toeristisch aanbod te vergroten en de toeristische potenties van Harderwijk en Hierden beter te benutten.

Voor de inwoners van Harderwijk/Hierden (hierna: de gemeente) betekent het opwaarderen van de leisuresector een positieve impuls voor zowel de werkgelegenheid als de eigen ontspanningsmogelijkheden. Het belang van leisure voor de inwoners van de gemeente raakt daarmee aan 2 belangrijke aspecten van de taken van de gemeente, te weten werken en welzijn.

Om synergie-effecten te stimuleren wordt leisure gebundeld in clusters en concentratiegebieden. Clusters zijn bundelingen van gelijksoortige vormen van leisure, terwijl concentratiegebieden meerdere soorten van leisure of zelfs één of meerdere cluster(s) van leisure bevatten. Deze clusters en concentratiegebieden krijgen een etiket waardoor voor de consument herkenbaar is/wordt wat voor leisure-activiteiten op een bepaalde locatie verwacht mogen worden. Voorbeelden van deze etiketten zijn: retail (shopping), sportfaciliteiten (sports & games), natuurbeleving (nature experience), vermaak (young & wild), uitgaan (party), dineren (fine dining), cultuur (culture & events), ontspanning (health & wellness), attracties (waterworld) en watersport (yacht & regatta centre). Benoemde clusters en concentratiegebieden zijn zodanig gesitueerd dat ze passen binnen de ruimtelijke context.

Cluster "Health & wellness"

Clustering rond het dorp Hierden. Het Wellnessresort "De Zwaluwhoeve" trekt met name mensen die zoeken naar rust en ontspanning. Dit cluster is uit te breiden met voorzieningen die daaraan bijdragen. De voorzieningen moeten zo goed mogelijk in het landschap worden ingepast. Het gaat er dan met name om dat activiteiten bijdragen aan de kwaliteit van het gebied. Te denken valt aan fietsverhuur, paardenmanege/verhuur, wandelcentrum, pitch&putt, campings, bed & breakfast en dergelijke. Doelgroep: recreatief met name 30+.

2.4.7 Milieu

In september 2009 is het "Milieubeleidsplan 2009-2012" van de gemeente Harderwijk vastgesteld. In dit plan wordt per deelgebied vastgelegd welke milieuambities er voor dit gebied zijn. De Zwaluwhoeve valt onder het deelgebied buitengebied/Hierden. In de bijlage Milieuambities Buitengebied/Hierden zijn de milieuambities voor dit deelgebied beschreven.

Daarnaast streeft de gemeente Harderwijk in 2020 naar 20% energiebesparing, 20% duurzame energie en 30% CO2-reductie. Voor wat betreft de inzet van duurzame energie streeft de gemeente ernaar om zoveel mogelijk duurzame lokale energie bronnen, zoals knip- en snoeihout, mest, bodemwarmte, zonne-energie, windenergie, ook lokaal te benutten.