3.4.1 Rijksbeleid     

Nationale Omgevingsvisie

In het kader van de invoering van de Omgevingswet heeft het Rijk de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) opgesteld. Deze is vastgesteld op 9 september 2020. De NOVI is vastgesteld op grond van de huidige regelgeving (dus als structuurvisie) en zal bij inwerkingtreding van de Omgevingswet gelden als Nationale omgevingsvisie in de zin van de Omgevingswet. De NOVI vervangt de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR), die met uitzondering van paragraaf 4.9 Caribisch Nederland en Caribische Exclusieve Economische Zone is komen te vervallen. Daarnaast vervangt de NOVI delen van het Nationaal Waterplan, de Natuurvisie en het Nationaal Milieubeleidsplan.

Inhoudelijk gezien bevat de NOVI een langetermijnvisie op de toekomstige ontwikkeling van de leefomgeving in Nederland. De intentie van het Rijk is om met de NOVI een perspectief te bieden om grote maatschappelijke opgaven aan te pakken. Bij die opgaven kan worden gedacht grote en complexe opgaven met betrekking tot klimaatverandering, energietransitie, circulaire economie, bereikbaarheid en woningbouw.

Een centraal aspect van de NOVI is de focus op een nieuwe aanpak van vraagstukken in de fysieke leefomgeving. Werken op basis van integraliteit met betrekking tot verschillende vraagstukken in plaats van sectorale aanpakken voor individuele vraagstukken vormt de kern van deze nieuwe aanpak. Het streven naar integraliteit dat onderdeel is van de NOVI valt samen in vier verschillende prioriteiten waartussen een onderscheid wordt gemaakt in de NOVI, te weten:

• ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie;
• duurzaam economisch groeipotentieel;
• sterke en gezonde steden en regio's;
• toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied.

Binnen de NOVI worden drie afwegingsprincipes gehanteerd die zouden moeten helpen bij het afwegen en prioriteren van verschillende belangen en opgaven:

• combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies;
• kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal;
• afwentelen wordt voorkomen.

Onderhavig initiatief ziet toe op de ontwikkeling van een natuurbegraafplaats op de plek van een maisakker en wordt overgelaten aan gemeente en provincie. Onderhavig initiatief kan niet gezien worden als een ontwikkeling waarbij nationale belangen gemoeid zijn. De Nationale Omgevingsvisie heeft dan ook geen invloed op dit plan.

Besluit algemene regels ruimtelijke ordening

Structuurvisies hebben geen bindende werking voor andere overheden dan de overheid die de visie heeft vastgesteld. De nationale belangen die juridische borging vragen, zijn geborgd in het Barro. Het Barro is gericht op doorwerking van nationale belangen in gemeentelijke bestemmingsplannen en zorgt voor sturing en helderheid van deze belangen vooraf.

Het plangebied raakt aan twee nationale belangen:

• De uiterste westpunt van het plangebied valt binnen het obstakelbeheergebied rondom vliegbasis Deelen. Het beeld van de op de luchthaven aanwezige radar mag niet worden verstoord als gevolg van de hoogte van objecten in, op of boven de grond. Omdat de bouwwerken op een natuurbegraafplaats veel lager zijn dan de omliggende bosgebieden, is deze bepaling voor de beoogde ontwikkeling niet relevant.
• Het gehele plangebied valt in het radarverstoringsgebied; hierdoor zijn objecten hoger dan 90 meter + NAP niet toegestaan; gelet op de situering van het plangebied op een hoogte van 70 tot 80 meter + NAP dit komt overeen met bouwwerken in het plangebied met een hoogte van meer dan 10 meter. Deze komen in de beoogde ontwikkeling niet voor.

Ladder voor duurzame verstedelijking

In het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening staat een aantal regels met betrekking tot de inhoud van ruimtelijke plannen. Een van de relevante regels daarbij is de zogeheten ladder voor duurzame verstedelijking. Deze ladder wordt ook door de provincie Gelderland gehanteerd. Toepassing van de 'ladder voor duurzame verstedelijking' houdt een antwoord op maximaal vier opeenvolgende rechtsvragen in. De eerste vraag is of er sprake is van een nieuwe stedelijke ontwikkeling.

In artikel 1.1.1 onder i van het Bro is een nadere omschrijving van het begrip stedelijke ontwikkeling vastgelegd: ruimtelijke ontwikkeling van een bedrijventerrein of zeehaventerrein, of van kantoren, detailhandel, woningbouwlocaties of andere stedelijke voorzieningen.' In het Bro is geen ondergrens voor de minimale omvang vastgelegd. Of er sprake is van een stedelijke ontwikkeling wordt bepaald door de aard en omvang van de ontwikkeling in relatie tot de omgeving.

Uit de definitie (niet limitatief) en ook uit de nota van toelichting behorende bij het Bro blijkt dat de aanleg van natuurbegraafplaatsen niet aan te merken is als een 'stedelijke ontwikkeling'. Bovendien valt uit de nota van toelichting op het Bro op te maken dat deze regeling gericht is op het tegengaan van leegstand. Geconcludeerd wordt dan ook dat voor de Islamitische natuurbegraafplaats de ladder voor duurzame verstedelijking niet van toepassing is. Uiteraard dient wel gemotiveerd te worden op welke wijze sprake is van een goede ruimtelijke ordening. De toelichting van het bestemmingsplan gaat hier verder op in.

Conclusie

Het bestemmingsplan is passend in het rijksbeleid.

3.4.2 Wetgeving inzake lijkbezorging     

Wet op de lijkbezorging

De wet op de lijkbezorging regelt de lijkbezorging in ruime zin, zoals de locatie en beheer van een bijzondere begraafplaats. De wet geeft aan dat een bijzondere begraafplaats kan worden aangelegd en in stand kan worden gehouden door een privaatrechtelijke rechtspersoon. De wet regelt voorts dat de gemeenteraad bevoegd gezag is in het aanwijzen van de locatie van de begraafplaats. De wet schrijft ook voor dat een register wordt bijgehouden met een nauwkeurige aanduiding van de grafplekken.

Besluit op de lijkbezorging

Het besluit op de lijkbezorging (3 mei 1991) regelt onder meer de wijze van begraven en de inrichting van het graf. Zo regelt dit besluit dat bij het begraven geen gebruik mag worden gemaakt van kunststof of metalen omhulsel. Dit sluit aan bij het natuurbegraven, waarbij alleen gebruik gemaakt mag worden van natuurlijke materialen die makkelijk afbreken en vergaan in de bodem.

Voor de inrichting van een graf wordt aangegeven dat er zich minimaal 65 centimeter grond boven op de kist of het omhulsel moet bevinden. De afstand tussen de kisten bedraagt minimaal 30 centimeter. Tevens zal de kist of het omhulsel zich 30 centimeter boven de gemiddeld hoogste grondwaterstand moeten begeven. Uitgaande van een kisthoogte van 50 centimeter, betekent dit dat de gemiddelde hoogste grondwaterstand 145 centimeter beneden maaiveld moet blijven. De afstand van een graf tot aan de erfafscheiding dient ten minste één meter te bedragen.

Inspectierichtlijn lijkbezorging

De inspectierichtlijn lijkbezorging (3e herziene druk) kan worden gezien als een advies van de Inspectie van de Volksgezondheid voor de milieuhygiënische aspecten van de lijkbezorging.

Aangegeven wordt dat een bodem van zand- of zwavelgrond het meest geschikt is voor een begraafplaats. Ook wordt aangegeven dat de afstand tussen de begraafplaats tot een woning, 20 tot 30 meter dient te bedragen en er een erfafscheiding dient te zijn die de privacy waarborgt.

Beoordeling plan

In de administratie van de islamitische natuurbegraafplaats wordt een register bijgehouden van de exacte locatie van de reserveringen en de begravingen op de begraafplaats. Bij de inrichting van de natuurbegraafplaats is rekening gehouden met de eisen in het Besluit op de lijkbezorging. De locatie is zeer geschikt, omdat er sprake is van zandgrond, het grondwater zeer diep zit en de dichtstbijzijnde woningen of andere verblijfsfuncties zich op meer dan 150 meter bevinden.

3.4.3 Provinciaal beleid     

Algemeen

Op 19 december 2018 stelde Provinciale Staten de Omgevingsvisie Gaaf Gelderland en de bijbehorende Omgevingsverordening vast. In de Omgevingsvisie staan de hoofdlijnen van het beleid en in de Omgevingsverordening de regels. De Omgevingsvisie en -verordening zijn dynamische instrumenten.

Omgevingsvisie Gaaf Gelderland

De provincie zet in deze Omgevingsvisie een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland centraal.

Gezond en veilig betekent:

• een gezonde leefomgeving, schone en frisse lucht, een schoon milieu, een niet vervuilde bodem, voldoende schoon en veilig (drink)water, bescherming van onze flora en fauna;
• voorbereid zijn op klimaatverandering, zoals hitte, droogte, bosbranden en overstromingen;
• aandacht hebben voor verkeersveiligheid en veilige bedrijvigheid.

Schoon en welvarend betekent:

• een dynamisch, duurzaam en aantrekkelijk woon-, werk- en ondernemersklimaat, goed bereikbaar, met een goed functionerende arbeidsmarkt en dito kennis- en onderwijsinstellingen;
• het tegengaan van schadelijke uitstoot, afval en uitputting van grondstoffen;
• het investeren in nieuwe, alternatieve vormen van energie.

Voor deze locatie is vooral het stimulerend en beschermend beleid voor biodiversiteit relevant. De ambitie is enerzijds natuur-inclusief te werken en biodiversiteit overal waar mogelijk te versterken en in te passen, óók buiten de specifiek als natuur aangewezen gebieden en anderzijds 75% van de Europese doelen van de vogel- en habitatrichtlijn in 2030 behaald te hebben. Daartoe blijft de provincie onder meer werken aan een compact en hoogwaardig stelsel van onderling verbonden natuurgebieden, met aandacht voor de kwaliteiten van bijzondere natuurgebieden en landschappen en bescherming van flora en fauna.

In de Omgevingsvisie Gelderland zijn ook de gebieden van het Natuur Netwerk en de Natura 2000 gebieden vastgelegd. Het plangebied valt zowel binnen Natura 2000 als binnen het Gelders Natuur Netwerk. De Provincie wil de natuur beschermen tegen aantasting en heeft daarom regels opgenomen in de Omgevingsverordening.

Omgevingsverordening

De Omgevingsverordening (geconsolideerde versie van 1 februari 2022) vormt de juridische doorwerking in regels van het beleid uit de Omgevingsvisie. De inzet van de verordening als juridisch instrument om de doorwerking van het provinciaal beleid af te dwingen is beperkt tot die onderdelen van het beleid waarvoor de inzet van algemene regels noodzakelijk is om provinciale belangen veilig te stellen of om uitvoering te geven aan wettelijke verplichtingen. De Omgevingsverordening richt zich net zo breed als de Omgevingsvisie op de fysieke leefomgeving in de provincie Gelderland. Dit betekent dat vrijwel alle regels die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving opgenomen zijn in de Omgevingsverordening.

Op het plangebied zijn de provinciale regels van toepassing ten aanzien van ammoniakbuffer en glastuinbouw en het verbod op winning van fossiele energie, omdat er sprake is van een intrekgebied voor grondwater. Deze regels zijn niet relevant voor de beoogde ontwikkeling in het plangebied.

Wel relevant zijn de regels voor natuur. Onderscheid wordt gemaakt tussen het Gelders Natuurnetwerk (GNN) en de Groene Ontwikkelingszone (GO). Het GNN wordt gedefinieerd als “een gebied met een samenhangend netwerk van binnen de provincie Gelderland bestaande en te ontwikkelen natuur van internationaal, nationaal en provinciaal belang dat strekt tot de veiligstelling van ecosystemen met de daarbij behorende soorten”. Het GO als “een gebied met een andere bestemming dan natuur dat ruimtelijk is vervlochten met het Gelders natuurnetwerk”. In figuur 13 is te zien dat de akker waar de natuurbegraafplaats tot ontwikkeling komt tot GO behoort en de zone langs de A12 die alleen om begrenzingsreden bij het bestemmingsplan is getrokken tot GNN.

Het GO heeft een dubbele doelstelling. Er is ruimte voor verdere economische ontwikkeling in combinatie met een (substantiële) versterking van de samenhang tussen aangrenzende en inliggende natuurgebieden. Indien in natuurbegraven wordt voorzien ter plaatse van GNN, zijn hiervoor regels opgenomen in de provinciale omgevingsvisie en -verordening. De gronden van het voorliggend initiatief zijn echter gelegen in GO, waar deze regels niet van toepassing zijn. Dat neemt niet weg dat de basisgedachte om een natuurbegraafplaats te ontwikkelen die juiste het omliggende GNN verder kracht bijzet, past in de beleidslijnen die zijn neergezet voor natuurbegraafplaatsen in GNN.

Figuur 13. Uitsnede Omgevingsverordening Gelderland

Op grond van artikel 2.52 van de Omgevingsverordening is een nieuwe activiteit of ontwikkeling binnen de Groene ontwikkelingszone alleen toegestaan als uit onderzoek blijkt dat de kernkwaliteiten of ontwikkelingsdoelen per saldo en naar rato van de ingreep worden versterkt en de samenhang niet verloren gaat. Bij toepassing van artikel 2.52 dient de toelichting bij het bestemmingsplan een beschrijving van de resultaten van het onderzoek te bevatten, waaronder in ieder geval betrokken de in het gebied aanwezige actuele en potentiële natuurwaarden, de in de bij of krachtens de Wet natuurbescherming aangewezen beschermde soorten en soorten van nationale Rode Lijsten en de ecologische samenhang. Verder dient – als daar aanleiding toe is – ingegaan te worden op de in het gebied aanwezige kwaliteit van water, bodem en lucht alsmede stilte, rust en duisternis alsmede op de landschappelijke, cultuurhistorische, geomorfologische en bodemkundige waarden en het reliëf.

In dit bestemmingsplan wordt in paragraaf 4.7 en bijlage 10 ingegaan op natuurwaarden, beschermde soorten en ecologische samenhang. Uit de analyse blijkt dat de bestaande maisakker nauwelijks ecologische waarde heeft en dat door behoud en versterking van de aanwezige houtwal er geen reden is om voor verstoring van natuurwaarden of aantasting van beschermde soorten te vrezen. Zowel de ecologische samenhang als ook de kwaliteit van de bodem en de landschappelijke waarden worden versterkt door de solitaire maisakker om te vormen tot een gebied dat aansluit bij het omliggende bosgebied. De kwaliteit van water en lucht is niet in het geding, net zo min als de cultuurhistorische, geomorfologische en bodemkundige waarden en het reliëf. De impact van de ontwikkeling van de islamitische natuurbegraafplaats is tijdelijk met een beperkte impact op stilte en rust overdag, terwijl er geen impact is op duisternis, nu de begraafplaats alleen van zonsopgang tot zonsondergang bereikbaar is. Na verloop van tijd ontwikkelt zich een aanvulling op de natuurlijke omgeving. Deze versterking wordt planologisch verankerd door het gebruik van de bestemming Natuur.

Artikel 2.53 b stelt vervolgens dat het bestemmingsplan inzicht dient te geven in:

• hoe verzekerd is dat de versterking (van de natuur) wordt uitgevoerd;
• hoe monitoring van en rapportage over de uitvoering van de versterking plaatsvinden;
• hoe de natuur wordt ingericht en beheerd gedurende de ontwikkeltijd;
• de locatie waar de nadelige gevolgen voor de oppervlakte, samenhang of kwaliteit van de Groene ontwikkelingszone optreden; en
• de locatie waarop de versterking (van de natuur) plaatsvindt.

In hoofdstuk 2 is aangegeven waar de versterking plaatsvindt en hoe de natuur wordt ingericht en beheerd. Duidelijk is ook dat de locatie na verloop van tijd deel gaat uitmaken van het omliggende natuurgebied. Dat de versterking wordt uitgevoerd, wordt verzekerd met behulp van de bestemming Natuur en met de voorwaardelijke verplichting (conform artikel 2.53d) dat in ieder geval binnen 2 jaar na vaststelling van het bestemmingsplan de maisakker verdwenen is en bomen en heesters conform het inrichtingsplan geplant zijn. Het planten van bomen en heesters vindt ook daarna nog plaats met de verdere ontwikkeling van de natuurbegraafplaats. Monitoring vindt plaats door de locatiemanager die jaarlijks verslag doet van de vordering van de begraafplaats en daarbij nadrukkelijk aandacht besteed aan de natuurontwikkeling op het terrein.

Conclusie

Het bestemmingsplan is passend in de Omgevingsvisie en -verordening van de provincie Gelderland.

3.4.4 Gemeentelijk beleid     

Omgevingsvisie Arnhem 2040

Arnhem is in trek bij bewoners, bedrijven en bezoekers en groeit. In de komende twintig jaar neemt de behoefte aan woningen naar verwachting met 16.000 toe. Deze groei wil de gemeente benutten om de stad aantrekkelijker, socialer en vitaler te maken. Het gewenste toekomstbeeld voor Arnhem 2040 is een stad als onderdeel van een sterke regio met een veelzijdig landschap, waardevolle wijken en krachtige knooppunten.

Om dat streefbeeld in 2040 te bereiken, is er de komende jaren vooral aandacht voor:

• een sterke positionering en profilering van Arnhem als groene, creatieve, ondernemende energiestad;
• een gunstig vestigingsklimaat voor onderwijs en innovatieve bedrijvigheid in en rondom de energiesector;
• investeren en bouwen op die plekken in de stad, die goed met het OV bereikbaar zijn en al over voorzieningen beschikken én meer ruimte voor fietsen en wandelen;
• woningen creëren ín de stad, met aandacht voor mensen met beperkingen, een achtergestelde maatschappelijke positie en/of een kleine portemonnee;
• ruimte voor nieuwe gemengde woon-werkmilieus in de stad;
• een aantrekkelijke, gezonde, groene woon- en leefomgeving passend bij het veranderende klimaat;
• gezonde wijken waar iedereen kan meedoen;
• verduurzaming van wijken en het tegengaan van energiearmoede;
• transformatie van de bruisende binnenstad van koop- naar ontmoetingscentrum.

Het plangebied maakt deel uit van de zogeheten Natuur- en cultuurzone (figuur 14). Daar wordt een intensievere benutting van ruimte met respect voor alle (natuurlijke) kwaliteiten voorgestaan. Beoogd wordt investering in de bestaande groene buitenruimte tot een nog hoogwaardigere zone waar kan worden geïnvesteerd in het verhogen van de biodiversiteit. De ontwikkeling van de natuurbegraafplaats past precies in dit streven. Een maisakker wordt immers omgezet naar een biodiversere groene omgeving met ruimte voor een intensieve benutting met graven voor een groeiende groep moslims die niet meer gerepatrieerd willen worden, maar in hun Nederland begraven willen worden.

Figuur 14. Uitsnede Omgevingsvisie Arnhem met zwarte ster ter aanduiding van het plangebied

Groenvisie 2017-2035

De Groenvisie gaat over het Groenblauw raamwerk, de stedelijke hoofdgroenstructuur, vertaald in doelen, ambities en ontwikkelopgaven. Dit Groenblauw raamwerk van de stad bepaalt het gezicht van de stad en de aantrekkelijkheid van uiteenlopende woon- en recreatiemilieus. Het gaat daarbij om de waarden vanuit landschap, cultuurhistorie, ecologie, water en recreatief gebruik op gemeente en op particuliere terreinen. Aan groen worden de laatste jaren steeds meer waarden en kwaliteiten toegekend. Zo ook aan het Arnhemse groen. Daarbij valt te denken aan gezondheid, klimaat (verminderen van hitte en van wateroverlast), milieu (verbeteren luchtkwaliteit), stadslandbouw, dierenwelzijn, toerisme en sport en bewegen. Het groen biedt ruimte voor een gezonde, leefbare, aantrekkelijke en daarmee ook toekomstbestendige woon- en werkomgeving.

De Groenvisie legt niet alleen het groen-blauw raamwerk vast, dus de stedelijke hoofdgroenstructuur, maar geeft ook richting aan het belang van groen in de wijken, zodat initiatieven de waarden van het groen (landschap, biodiversiteit, gezondheid, waterbuffering, koelte) niet aantasten maar juist versterken. Zij vormt daarmee een basis voor de vertaling naar de (planologische) bescherming van waardevolle gebieden en waardevolle bomen in de bestemmingsplannen.

In de Groenvisie zijn de actuele Arnhemse regels groencompensatie 2017 opgenomen. Deze regels zijn van toepassing bij ruimtelijke ontwikkelingen waar groen en/of bomen verdwijnen. Uitgangspunt blijft dat de totale groenbalans in de stad neutraal moet blijven of toeneemt. Moet er toch groen verdwijnen, dan wordt dat gecompenseerd. Eerst kwantitatief, dan kwalitatief en als laatste financieel. Bij financiële compensatie wordt de waarde van het groen en de boomopstanden gestort in het Groenfonds. Het provinciale beleid met betrekking tot groencompensatie heeft betrekking op bos binnen het Gelderse Natuurnetwerk. Daar waar de provinciale compensatieregels gelden treden de gemeentelijke terug.

Het plangebied ligt in het Veluws Plateau. Ambities en (ontwikkel)opgaven zien hier toe op het behouden en versterken van een groot en robuust natuurgebied, als onderdeel van het Gelders Natuurnetwerk en Natura 2000, met grote landschappelijke, cultuurhistorische en ecologische waarden. Het plan versterkt deze waarden en is daarmee in overeenstemming met de ambities en (ontwikkel)opgaven in de Groenvisie. In het plangebied wordt circa 7 hectare agrarisch landbouwareaal omgevormd naar nieuwe natuur. Deze landbouwgrond bestaat nu grotendeels uit een intensief bemeste maisakker zonder noemenswaardige biodiversiteit. Er verdwijnen geen bomen of ander groen. De totale groenbalans neemt toe. Ook de landschappelijke, cultuurhistorische en ecologische waarden nemen toe.

Het Gelders Natuurnetwerk (GNN) blijft ongewijzigd. Voor de uitvoering hoeft geen kapmelding te worden gedaan en bos-/groencompensatie is niet aan de orde. De natuurbegraafplaats heeft geen negatief effect op de bestaande wezenlijke waarden en kenmerken en het functioneren van het GNN. De aanleg van de islamitische natuurbegraafplaats heeft ook geen negatief effect op het kunnen behalen van de ontwikkelingsdoelen van het GNN en het GO. Groencompensatie op basis van de gemeentelijke Groenvisie én het provinciale Gelders Natuurnetwerk is niet noodzakelijk en dus niet van toepassing op onderhavig plan.

Welstandsnota 2015

De Arnhemse Welstandsnota is in 2015 vastgesteld. Arnhem is een aantrekkelijke stad om te wonen en te verblijven. Het uiterlijk van de stad draagt daar aan bij. De gemeente wil dat zo houden. Vanuit het oogpunt dat nieuwe bouwwerken in zijn algemeenheid moeten passen in hun omgeving vormt de bestaande stad het referentie- en inspiratiekader. Voor de meest voorkomende bouwwerken zijn in deze nota gebiedsgerichte criteria opgenomen. Deze criteria zijn per gebied ('géén toets', 'lichte toets' en 'zware toets') anders. In figuur 15 is de kaart met de onderverdeling opgenomen. Hieruit blijkt dat het plangebied in een gebied ligt, waarin geen toets nodig is en aanvragen voor omgevingsvergunning voor het bouwen niet meer vooraf worden getoetst. Als een vergunning nodig is voor (ver)bouw dan blijven altijd de regels gelden die in het bestemmingsplan staan, zoals regels over grootte, bouwhoogte e.d. Maar de keuze voor materiaal, vorm en kleur is in deze gebieden vrij.

Figuur 15. Welstandsnota: verdeling gebieden

4.1.1 Wettelijk kader en beleidskader     

De bescherming van het archeologische erfgoed in de bodem en de inbedding ervan in de ruimtelijke ontwikkeling is het onderwerp van het Europese Verdrag van Valletta (Malta). In 1992 ondertekenden twintig Europese staten, waaronder Nederland, dit verdrag. De belangrijkste uitgangspunten van het verdrag zijn:

• archeologische waarden dienen zoveel mogelijk (in situ) in de bodem bewaard te blijven en beheermaatregelen dienen genomen te worden om dit te bewerkstelligen;
• vroeg in de ruimtelijke ordening dient al rekening gehouden te worden met archeologie;
• bodemverstoorders betalen het archeologisch (voor)onderzoek wanneer behoud in situ niet mogelijk is.
• In 2007 is het verdrag vertaald in de Monumentenwet 1988 en maakt thans deel uit van de Erfgoedwet.

Archeologie is een integraal onderdeel van het erfgoedbeleid en als zodanig opgenomen in de Erfgoedagenda gemeente Arnhem 2017. Behoud van archeologische waarden is het uitgangspunt en als dat niet mogelijk is, volgt veiligstelling door archeologisch onderzoek. Om permanente aandacht voor deze vorm van erfgoed te krijgen, is ingezet op constante voorlichting en educatie. Sinds 2008 beschikt de gemeente over een archeologische verwachtingenkaart voor heel Arnhem. De verwachtingenkaart geeft al in een vroeg stadium van planvorming globaal inzicht in de mate waarin archeologische resten in een gebied aangetroffen kunnen worden.

Conform de Erfgoedverordening geldt dat archeologisch onderzoek uitgevoerd moet worden als grondroerende werkzaamheden:

• in archeologisch waardevolle gebieden (buiten monumenten) dieper dan 40 cm-maaiveld reiken en groter zijn dan 30 m²;
• in gebieden met een hoge archeologische verwachting dieper dan 40 cm-maaiveld reiken en groter zijn dan 200 m²;
• in gebieden met een middelhoge archeologische verwachting dieper dan 40 cm-maaiveld reiken en groter zijn dan 500 m²;
• in gebieden met een lage archeologische verwachting dieper dan 40 cm-maaiveld reiken en groter zijn dan 2000 m².

Voor archeologisch waardevolle gebieden zijnde beschermde gemeentelijke of rijksmonumenten, geldt maatwerk. Voor rijksmonumenten beslist de Minister van OC&W. Gebieden die reeds onderzocht zijn en/of zijn vrijgegeven, zijn vrijgesteld van onderzoek. Aan het archeologische beleid dat in de verordening is verankerd, ligt de archeologische maatregelenkaart als basis.

4.1.2 Toepassing op plangebied     

Op de archeologische verwachtingskaarten van de gemeente Arnhem heeft het plangebied, gelegen op de zuidelijke flank van de Veluwe een lage tot middelhoge archeologische verwachtingskans. Door Buro de Brug is een archeologisch bureauonderzoek conform KNA 4.1 en BRL protocol 4002 uitgevoerd. Het rapport is bijgevoegd in bijlage 2. Opgemerkt wordt dat het archeologisch bureauonderzoek een groter plangebied bestrijkt en ook het deel van het bos met de aanlooproute meeneemt.

Op basis van de landschappelijke en historische analyse kan worden geconcludeerd dat binnen het plangebied resten worden verwacht uit de periode vanaf het Mesolithicum tot de Late Middeleeuwen. De verwachte archeologische resten bestaan hoofdzakelijk uit aardewerk- of vuursteenuitstrooiingen. Organische resten (zoals bot, hout, leder en textiel) zullen door de relatief droge en zure bodemomstandigheden slecht zijn geconserveerd. Er zijn geen aanwijzingen gevonden (op basis van de historische en cartografische gegevens) voor bewoning voor de periode vanaf de Late Middeleeuwen – Nieuwe Tijd, hierdoor geldt een lage verwachting voor archeologische resten uit deze perioden.

Het bureauonderzoek heeft aangetoond dat er verschillende verwachtingen binnen het plangebied gelden voor archeologische vindplaatsen. Een verkennend booronderzoek is uitgevoerd conform KNA 4.1 protocol 4002, om de bodemopbouw gedetailleerder in beeld te krijgen. De resultaten van het verkennend booronderzoek worden opgenomen in Bijlage 3 en Bijlage 4. Deze onderzoeken en onderstaande figuur hebben betrekking op de bestaande akker waar het graven zal plaatsvinden. De randen van het gebied zijn bestemd als Bos en daar wordt niet begraven. Deze randen zijn niet onderzocht op archeologische waarden en de bestaande archeologische verwachtingen blijven dan ook in aanwezig.

Naar aanleiding van de uitgevoerde booronderzoeken zijn verschillende gebieden te onderscheiden (zie figuur 16).

Figuur 16. Uitsnede archeologische verwachtingskaart Arnhem

Deze gebieden worden hieronder toegelicht.

Gebied zonder dubbelbestemming (licht rood)

Uit de booronderzoeken blijkt dat in deze gebieden geen archeologische vondsen zijn te verwachten. Voor dit gebied geldt dan ook geen archeologische waarden.

Wel zijn er op twee plekken indicatoren voor een vindplaats gevonden (zwarte stippen op de kaart). Dit zouden prehistorische vindplaatsen kunnen zijn. Voor deze mogelijke vindplaatsen geldt een archeologisch waardevolgebied.

Middelhoge tot hoge verwachting dieper dan 1 meter (oranje) 

In het zuidelijke deel is sprake van stuifzand, wat vermoedelijk in de Middeleeuwen is gevormd. Exact hoe dik deze stuiflaag is, is onbekend. Hierdoor is ook de diepteligging van de ondergelegen pleistocene afzettingen niet met zekerheid te zeggen (in ieder geval dieper dan 100-120 cm -Mv). Hierdoor geldt hier een hoge archeologische verwachting op resten vanaf het paleolithicum-vroege middeleeuwen, maar vanaf een diepte van 1 meter beneden maaiveld.

Middelhoge tot hoge verwachting (geel)

Op basis van de onderzoeken geldt hier een middelhoge tot hoge verwachting op resten vanaf het neolithicum-vroege middeleeuwen. Dat betekent dat voor er hier kan worden gegraven er nader archeologisch onderzoek noodzakelijk is.

Flakstelling: archeologisch waardevol gebied (bruin)

De locatie van de FLAK-stelling worden aangeduid als archeologisch waardevol gebied. Het gaat dan allen om de locatie waar de flakstellingen hebben gestaan en dat zijn drie kleinere locaties dan weergegeven op figuur 16.

4.2.1 Wettelijk kader en beleidskader     

Cultuurhistorische objecten die zeldzaam of schaars zijn en die voor mensen in hoge mate het beeld van Nederland bepalen, worden aangewezen als monumenten. In de Erfgoedwet (de opvolger van de Monumentenwet 1988) is vastgelegd hoe monumenten van bouwkunst en archeologie en stads- en dorpsgezichten moeten worden beschermd. Deze wet is het belangrijkste instrument voor de bescherming van het cultuurhistorisch erfgoed in Nederland.

Cultuurhistorie moet op basis van de gewijzigde Bro (art 3.1.6 ) goed in bestemmingsplannen verankerd worden. Dit behelst niet alleen een beschrijving van de aanwezige en te verwachten cultuurhistorische waarden, maar ook een waardering ervan en een advies over toekomstige omgang ermee, gelet op de ruimtelijke opgave die in het bestemmingsplan aan de orde is. Aangegeven moet worden hoe met de cultuurhistorische waarden rekening is gehouden in het bestemmingsplan.

In de Erfgoednota 'Panorama Arnhem' wordt het accent verschoven van 'behoud door bescherming' naar 'behoud door ontwikkeling'. Het stadsbeeld van Arnhem verandert in hoog tempo. Het erfgoedbeleid wil de cultuurhistorische factor een zichtbare en samenhangende rol geven in deze stedelijke ontwikkelingen. Cultuurhistorie wordt ingezet als ontwikkelingskans en niet als belemmering. Streven is om bij planontwikkelingen zo vroeg mogelijk kennis van de Arnhemse cultuurhistorie in te brengen. De erfgoedkaart biedt een overzicht van alle cultuurhistorische elementen en structuren binnen de gemeente Arnhem. Daarnaast blijft het zichtbaar maken van de bouw- en ontwikkelgeschiedenis van onze stad uitgangspunt. De cultuurhistorische dimensie van de stad moet, waar mogelijk, worden versterkt en beleefbaar gemaakt.

4.2.2 Toepassing op plangebied     

Op de cultuurhistorische kansenkaart van de gemeente Arnhem behoort het plangebied tot de landschappelijke zone 'stuwwal'. De essentie van deze zone wordt getypeerd als een groene deken, waarin verschillende elementen “verstopt” liggen. Het Arnhemse buitengebied is ideaal voor militaire doeleinden, revalidatiecentra en sportterreinen; er is genoeg ruimte, een bosrijke omgeving en goede toegankelijkheid via de uitvalswegen. Daarom richtte men langs de radialen terreinen in voor “ruimtevragende activiteiten”, kenmerkend door de verborgen ligging in de bossen. Transformatie vindt vooral plaats binnen de bestaande terreinen.

Het plangebied heeft geen betekenis als onderdeel van de landgoederenzone (Gelders Arcadië). Wel grenst het plangebied aan het oude tracé van een hoogspanningslijn (tracé Apeldoorn-Arnhem) die tot aan de ombouw van de N50 naar A50 op de gemeentegrens van Arnhem en Rozendaal lag. Het tracé is nog wel herkenbaar aan een kaarsrecht pad in noord-zuidrichting.

In dit geval is er sprake van een ruimtevragende activiteit (een begraafplaats wordt als zodanig beschouwd) in een verborgen plek. Een van de radialen (de route naar Apeldoorn) voert nog steeds naar de toegang tot deze verborgen plek en vervolgens wordt te voet of met een golfkar een besloten zone bereikt die is ontstaan door de inbreuk als gevolg van de aanleg van de A12. Het fragment in het landschap is – ook vanuit cultuurhistorisch oogpunt – uitermate geschikt als locatie voor een natuurbegraafplaats.

4.3.1 Wettelijk kader en beleidskader     

Bij het opstellen van een bestemmingsplan dient te worden bepaald of de aanwezige bodemkwaliteit past bij het toekomstige gebruik van die bodem en of deze optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. Het gemeentelijk bodemkwaliteitsbeleid volgt de kaderwet Wet bodembescherming en daaruit voortvloeiende regelgeving. Uitgangspunten zijn dat de bodem duurzaam geschikt moet zijn voor de beoogde functie en dat de bodemkwaliteit zeker niet mag verslechteren. Ook verontreinigingen in stabiele eindsituaties worden niet vanzelfsprekend geaccepteerd. Bij functiewijzigingen wordt daarom getoetst of de bodemkwaliteit voldoende is voor de nieuwe functie.

4.3.2 Toepassing op plangebied     

Binnen het plangebied wordt in het kader van de ontwikkeling van de natuurbegraafplaats geen nieuwe gevoelige functie toegevoegd. Er is een historisch bodemonderzoek uitgevoerd conform NEN 5725. Dit onderzoek is opgenomen in bijlage 5. Uit het bronnenonderzoek en tevens locatie-inspectie blijkt dat het plangebied kan worden beschouwd als onverdacht voor bodemverontreiniging. Bij het huidige en toekomstige gebruik zijn er geen humane, ecologische of verspreidingsrisico's te verwachten.

4.4.1 Wettelijk kader en beleidskader     

In en rondom Arnhem hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog allerlei oorlogshandelingen plaatsgevonden. Arnhem behoort dan ook tot de zwaarst getroffen regio's. Na de Tweede Wereldoorlog zijn veel van de explosieven opgeruimd en hebben er allerlei grondroerende werkzaamheden plaatsgevonden, waarbij veel explosieven zijn aangetroffen. Deze conventionele explosieven (CE) zijn door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) onschadelijk gemaakt en tot ontploffing gebracht. Tot 1971 is veel geruimd maar onbekend is op welke locaties CE zijn gevonden en onschadelijk gemaakt. Vanaf 1971 heeft de EOD bijgehouden waar binnen Arnhem CE zijn geruimd.

In 1999 is het zogenaamde Bijdragebesluit in werking getreden. Hierdoor werd het voor private ondernemingen mogelijk om opsporingswerkzaamheden uit te voeren. Op basis van dit Bijdragebesluit was het voor gemeenten ook mogelijk om in aanmerking te komen voor een bijdrage in de kosten voor opsporingswerkzaamheden. De laatste jaren gaat de financiering via het Gemeentefonds en kunnen gemeenten achteraf subsidie aanvragen.

4.4.2 Toepassing op plangebied     

Eventuele ontplofbare oorlogsresten in de bodem kunnen een risico vormen voor de openbare veiligheid en resulteren in een stagnatie bij grondroerende werkzaamheden in het plangebied. Om de veiligheid van het personeel en de omgeving te waarborgen en extra kosten te voorkomen, is een onderzoek uitgevoerd om het risico op de aanwezigheid van ontplofbare oorlogsresten (OO) vast te stellen. Dit onderzoek is opgenomen in bijlage 6.

Figuur 17 Verdachte gebieden voor ontplofbare oorlogsresten in het plangebied

Opgemerkt wordt dat het OO advies een groter plangebied bestrijkt en ook het deel van het bos met de aanlooproute meeneemt. Op basis van de bodembelastingkaart van de gemeente Arnhem zijn de verdachte gebieden weergegeven (figuur 17) en per categorie in onderstaande tabel gespecificeerd.

* Gebaseerd op de uit te voeren werkzaamheden, de verticale afbakening en ervaring.

** Klein kaliber Munitie (KKM) vormt nauwelijks een gevaar, omdat de kogel (het projectiel dat wordt verschoten) in de meeste gevallen geen springstof bevat. Bij niet verschoten KKM is de huls met daarin het kruit nog aanwezig. Risico's door de mogelijke aanwezigheid van KKM zijn echter gering. Daarom wordt deze OO niet gericht opgespoord.

De verdachte gebieden (en daarmee het gehele plangebied) zijn met behulp van een passief non-realtime oppervlaktedetectie onderzoek onderzocht. Dit onderzoek is opgenomen in bijlage. Uit het onderzoek blijkt dat het aantal mogelijke objecten relatief beperkt is voor zo'n grote oppervlakte. De objecten worden professioneel benaderd en uit de grond gehaald, voordat verder grondroerende werkzaamheden worden uitgevoerd. Daarmee is er geen belemmering meer voor de ontwikkeling.

4.5.1 Wettelijk kader en beleidskader     

In april 2011 hebben Rijk, provincies, gemeente, waterschappen, en drinkwaterbedrijven afgesproken om gezamenlijk maatregelen te nemen voor een doelmatiger waterbeheer; het Bestuursakkoord Water. De inzet ligt bij mooi, veilig, schoon, gezond en duurzaam beheer van watersysteem en waterketen. De kwaliteit moet omhoog tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. In de Waterwet uit 2009 zijn onder meer de gemeentelijke watertaken opgenomen: de zorgplicht voor hemelwater indien de eigenaar van het terrein het hemelwater in alle redelijkheid niet op eigen terrein kan verwerken en de regierol van gemeenten bij de grondwaterzorgplicht.

Het plangebied is gelegen in het beheersgebied van Waterschap Rijn en IJssel. Uitgangspunt in het huidige beleid van gemeente, waterschap en provincie is dat planontwikkeling moet aansluiten bij een duurzaam integraal waterbeheer. Dit betekent dat:

• negatieve verstoring van de grondwaterstanden en -stromingen niet toegestaan zijn om grondwateroverlast en/of verdroging op de locatie en het boven- en benedenstrooms gelegen gebied te voorkomen;
• maatregelen getroffen moeten worden ter voorkoming van (grond)watervervuiling;
• bij nieuwbouw het regenwater binnen het plangebied afgekoppeld moet worden van de riolering en worden verwerkt op eigen terrein;
• voldoende oppervlaktewater aanwezig is en op de goede locatie;
• het verhard oppervlak zoveel mogelijk beperkt wordt;
• het gebruik van uitloogbare materialen en chemische bestrijdingsmiddelen niet is toegestaan;
• ontwikkelingen moeten bijdragen aan het verminderen of beperken van wateroverlast;
• geen ontwikkelingen mogen plaatsvinden die het functioneren van de waterkering beperken;
• de aanwezige ruimte in het winterbed van de rivieren beschikbaar blijft voor het primaire doel; waterberging en waterafvoer.

4.5.2 Toepassing op plangebied     

Door de hoge ligging in het landschap wordt het plangebied gekenmerkt door de afwezigheid van oppervlaktewater. De bodem bestaat uit holtpodzolgronden, deels met lemig fijn zand en deels met grof zand. Door de topografisch hoge ligging en de zandige bodem infiltreert regenwater snel in de bodem. Om deze redenen bevindt het grondwater zich ver onder de voor planten bewortelbare zone: de gemiddeld hoogste grondwaterstand in het plangebied ligt circa 20 meter beneden maaiveld. Planten die groeien in het plangebied zijn daarom voor hun watervoorziening afhankelijk van regenwater.

Door de ontwikkeling neemt het verhard oppervlak toe door het paviljoen. Voor dit bouwwerk worden uitsluitend niet-uitlogende materialen gebruikt. Het (schone) hemelwater zal afvloeien en op eigen terrein in de bodem infiltreren (vasthouden op eigen terrein). Er is geen sprake van afwenteling van wateroverlast, er wordt voldaan aan de trits 'vasthouden-bergen-afvoeren'. Extra maatregelen zijn dan ook niet nodig.

In de Omgevingsverordening is opgenomen dat het verboden is om in grondwaterbeschermingsgebieden begraafplaatsen als bedoeld in de Wet op de lijkbezorging of terreinen voor de uitstrooiing van as als bedoeld in artikel 10 van het Besluit op de lijkbezorging op te richten. Het dichtstbijzijnde grondwaterbeschermingsgebied ligt op 1,65 km afstand van het plangebied.

Het niet is te verwachten dat als gevolg van begraven normoverschrijdende gehalten ontstaan in het grondwater. De graven liggen ruim boven het grondwater. De lijkwades zijn van natuurlijke oorsprong. Bij de realisatie van het paviljoen worden geen uitlogende en milieubelastende materialen gebruikt. Daarmee is er geen risico op verontreiniging van het grondwater.

4.6.1 Wettelijk kader en beleidskader     

De Wet natuurbescherming (Wnb) neemt de Europese regelgeving als uitgangspunt. Waar dat noodzakelijk is voor een adequate bescherming van natuurwaarden waarvoor geen specifieke bescherming is voorzien in Europese regelgeving worden aanvullende nationale beschermingsvoorschriften verankerd. De wet gaat onder meer over de bescherming van de kernnatuurwaarden en de houtopstanden, als onderdeel van een groter maatregelenpakket gericht op de bescherming van natuurwaarden. De taken en verantwoordelijkheden worden zoveel mogelijk bij de provincies neergelegd.

Voor de instandhouding van gebieden die zijn aangewezen ter uitvoering van de Vogelrichtlijn en de Habitat-richtlijn (Natura 2000-gebieden) is het verboden om zonder vergunning een project te realiseren of andere handelingen te verrichten die gelet op de instandhoudingsdoelstelling voor een Natura 2000-gebied de kwaliteit van de natuurlijke habitats of de habitats van soorten in dat gebied kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor dat gebied is aangewezen. Indien het project afzonderlijk of in combinatie met andere plannen of projecten significante gevolgen kan hebben voor een Natura 2000-gebied, dan moet een passende beoordeling worden gemaakt van de gevolgen voor het gebied, rekening houdend met de instandhoudingsdoelstellingen. Alleen indien daaruit met zekerheid blijkt dat het plan of project de natuurlijke kenmerken van het gebied niet aantast, wordt de vergunning verleend. De beheerplannen – waarin de uitwerking in omvang, ruimte en tijd van de instandhoudingsdoelstellingen voor Natura 2000-gebieden plaatsvindt en waarin de voor die gebieden te treffen maatregelen in samenhang worden beschreven – zijn kaderstellende instrumenten. Ingeval overeenkomstig het beheerplan wordt gehandeld is verzekerd dat de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen niet in het geding is.

4.6.2 Toepassing op plangebied     

Er is een voortoets uitgevoerd om te beoordelen of er negatieve effecten van het voornemen op de instandhoudingsdoelstellingen en uitbreidingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden en de wezenlijke kenmerken en waarden van GNN en GO kunnen worden verwacht. Deze voortoets is opgenomen in bijlage 9. Opgemerkt wordt dat de oorspronkelijke voortoets is uitgevoerd met behulp van de versie Aerius 2020. Berekeningen zijn in dit bestemmingsplan en in de bijgevoegde bijlage gebaseerd op de versie Aerius 2022. Resultaat van de verschilberekening tussen de huidige situatie met een bemeste akker en de beoogde situatie met een natuurbegraafplaats (figuur 18) laat zien dat er als gevolg van het plan een substantiële vermindering van stikstofdepositie op het overbelaste Natura 2000-gebied Veluwe optreedt.

Figuur 18 Resultaat Aerius-verschilberekening

Op basis van de voortoets wordt geconcludeerd dat:

• de voorgenomen werkzaamheden voor de realisatie van de Islamitische natuurbegraafplaats niet leiden tot negatieve effecten als gevolg van oppervlakteverlies, verontreiniging, verdroging, verstoring door geluid of licht, optische verstoring, verandering in dynamiek substraat en verstoring door mechanische effecten op habitattypen of leefgebieden van soorten in het Natura2000-gebied 'Veluwe'.
• er geen significante negatieve effecten te verwachten zijn op de kernkwaliteiten, wezenlijke waarden, kernmerken en beheertypen van het GNN 'Posbank – Rozendaalse veld'.
• negatieve effecten als gevolg van stikstofdepositie op Natura2000-gebieden kunnen worden uitgesloten en dat de functiewijziging van het plangebied een positief gevolg heeft voor de depositie van stikstof en ammoniak in de omgeving.

De ingreep leidt derhalve niet tot een negatief effect op beschermde gebieden en daarmee ook niet tot een overtreding van de Wet natuurbescherming. Verdere toetsen zijn niet noodzakelijk.

4.7.1 Wettelijk kader en beleidskader     

De Wet natuurbescherming (Wnb) neemt de Europese regelgeving als uitgangspunt. Waar dat noodzakelijk is voor een adequate bescherming van natuurwaarden waarvoor geen specifieke bescherming is voorzien in Europese regelgeving worden aanvullende nationale beschermings-voorschriften verankerd. De wet gaat onder meer over het tegengaan van biodiversiteitsverlies. De taken en verantwoordelijkheden worden zoveel mogelijk bij de provincies neergelegd.

De Wnb sluit aan bij het specifieke beschermingsregime uit de Vogelrichtlijn, de Habitatrichtlijn en de natuurbeschermingsverdragen. Er wordt voorzien in concrete verboden ten aanzien van onder meer het vangen en doden van in die bronnen genoemde diersoorten, de verstoring van deze soorten en aantasting van hun rust- en voortplantingsplaatsen, alsmede in een verbod op het plukken en vernielen van bepaalde planten. Voorts wordt voorzien in limitatief opgesomde gronden voor ontheffing van deze verboden. Alleen opzettelijk verrichte handelingen zijn strafbaar. Bij vogels zijn bovendien verstoringen niet strafbaar als de staat van instandhouding van die vogelsoorten niet in gevaar komt. Gedeputeerde staten kunnen onder voorwaarden ontheffing verlenen van verboden.

Daarnaast geldt als beschermingsregime voor (nationale) soorten:

1. een zorgplicht die van toepassing is op alle natuurwaarden in Nederland;
2. een verbod op het opzettelijk doden van de in de bijlage van de wet genoemde dieren, met een ontheffingsregime dat ruimer is dan dat voor internationaal en Europees beschermde soorten (zoogdieren, reptielen, amfibieën en thans op een rode lijst staande vissen, dagvlinders, libellen en kevers) (82 soorten);
3. een verbod op het vangen van dieren genoemd in de bijlage en het opzettelijk beschadigen van hun vaste voortplantings-plaatsen of rustplaatsen; en
4. een verbod op het plukken of opzettelijk vernielen van in de bijlage genoemde vaatplanten (63 soorten).

Er wordt voorzien in ruimere ontheffingsmogelijkheden dan voor de strikt beschermde soorten gelden (artikel 3.10 lid 2).

4.7.2 Toepassing op plangebied     

Er is een ecologische quickscan uitgevoerd om te beoordelen welke beschermde soorten flora en fauna mogelijk voorkomen in het plangebied en wat de effecten van de ingreep hierop zijn en of deze effecten strijdig zijn met de Wet natuurbescherming. Deze quickscan is opgenomen in bijlage 10. Opgemerkt wordt dat in de quick scan ook wordt verwezen naar nog op te stellen documenten inzake de gebiedsbescherming. Deze zijn in paragraaf 4.6 al aan de orde geweest.

Op basis van de ecologische quick scan worden de volgende conclusies getrokken:

• Er worden geen vogels met jaarrond beschermde nesten in of rondom het plangebied verwacht die door de ingreep negatief beïnvloed worden.
• Mogelijk zijn er wel nesten van roofvogels aanwezig in het Rozendaalse bos direct naast het plangebied. Dit kan uitgesloten worden door een controle voorafgaand aan de werkzaamheden of door te werken buiten het broedseizoen.
• Aanwezigheid van algemene broedvogels kan echter niet worden uitgesloten. Door de aanleg van de padenstructuur buiten het broedseizoen - voor de meeste vogelsoorten van 15 maart tot 15 juli – uit te voeren, wordt verstoring voorkomen.
• De ingreep leidt niet tot negatieve effecten op beschermde functies van vleermuizen, nu er geen verlichting wordt geplaatst op het terrein.
• In het plangebied is een oude dassenburcht aanwezig waarbij geen sporen van recent gebruik zichtbaar zijn. Om verstoring door de ingreep en gebruik te voorkomen, is een buffer rond de dassenburcht met heideontwikkeling geprojecteerd.

De ingreep leidt derhalve niet tot een negatief effect op beschermde flora en fauna en daarmee ook niet tot een overtreding van de Wet natuurbescherming. Verdere toetsen zijn, uitgaande van de uitvoering van werken voor de aanleg van de natuurbegraafplaats buiten het broedseizoen, niet noodzakelijk.

4.8.1 Wettelijk kader en beleidskader     

In het kader van bedrijven en milieuzonering dienen de effecten van inrichtingen op hun omgeving (gevoelige bestemmingen, waaronder eventueel nieuw te ontwikkelen woningen) in beeld gebracht te worden. Voorbeelden van hinder zijn geluid, geur, stof of gevaar. In de VNG-publicatie 'Bedrijven en milieuzonering 2009' is een lijst van inrichtingen opgenomen waarbij de inrichtingen op grond van de hinder die zij veroorzaken, zijn opgedeeld in 6 categorieën. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat een inrichting uit categorie 1 relatief weinig hinder veroorzaakt en een inrichting uit categorie 6 bijzonder veel hinder veroorzaakt.

4.8.2 Toepassing op plangebied     

Het plan ziet niet toe op hindergevoelige activiteiten en ook niet op de realisatie van hindergevoelige objecten. Hinder ten gevolge van het plan kan worden uitgesloten.

4.9.1 Wettelijk kader en beleidskader     

De Wet geluidhinder heeft tot doel de mens te beschermen tegen geluidhinder. Dit is in de wet uitgewerkt in een normenstelsel voor de toelaatbare geluidbelasting in de woonomgeving. Alleen planologisch nieuwe situaties worden getoetst aan de wet. Daarbij moet er akoestisch onderzoek plaatsvinden naar de gevolgen daarvan voor geluidgevoelige objecten. Naast woningen zijn er nog een aantal andere geluidgevoelige objecten aangewezen zoals scholen en zorginstellingen. In de wet staan regels voor weg- en railverkeerslawaai en voor gezoneerde industrieterreinen. De wet werkt verder met zones: dit zijn aandachtsgebieden rond geluidbronnen waarbinnen regels en normen gelden om de negatieve gevolgen van geluidhinder te beperken.

Het wettelijk normenstelsel kent voorts voorkeurswaarden en grenswaarden. Als de geluidbelasting beneden de voorkeurswaarde blijft dan zijn er wettelijk geen belemmeringen voor nieuwe geluidgevoelige situaties. Bij een geluidbelasting tussen de voorkeurswaarde en de grenswaarde moet er een gemotiveerd besluit genomen worden om nieuwe geluidgevoelige ontwikkelingen mogelijk te maken (hogere waarde). Voor het verlenen van een hogere waarde is de nota “uitvoeringsbeleid hogere grenswaarde” van de gemeente Arnhem van toepassing.

Het beleidsplan Geluid van de gemeente Arnhem heeft tot doel geluidsnormen voor nieuwe situaties af te stemmen op de aard en de functie van een gebied. Hierdoor kan beter rekening gehouden worden met ontwikkelingen en verwachting van de gebruikers van een gebied. In het centrum en dichtbij goed openbaar vervoer wil de gemeente Arnhem veel functies mogelijk maken. Als gebieden intensiever gebruikt worden neemt de kans op geluidhinder ook toe. Andere gebieden zoals de parken worden juist gewaardeerd om hun relatieve rust. Deze uitgangspunten hebben geleid tot een gebiedsgerichte invulling van geluidskwaliteiten binnen Arnhem. Naarmate de geluidbelasting hoger is, neemt het belang van een zorgvuldige invulling van de totale leefomgevingskwaliteit toe.

4.9.2 Toepassing op plangebied     

De natuurbegraafplaats wordt in het kader van de Wet geluidhinder niet beschouwd als een geluidgevoelig object. Een akoestisch onderzoek is daarom niet noodzakelijk. De natuurbegraafplaats geeft nauwelijks geluidhinder voor de omgeving. Er wordt gebruik gemaakt van een bestaande parkeerplaats met een eenduidige directe ontsluiting op het hoofdwegennet. Daaraan zijn geen geluidgevoelige objecten gelegen. Geconcludeerd kan worden dat het aspect geluid een goede ruimtelijke ordening niet in de weg staat.

4.10.1 Wettelijk kader en beleidskader     

Om een goede luchtkwaliteit in Europa te garanderen heeft de Europese Unie vier kaderrichtlijnen opgesteld. De hiervan afgeleide Nederlandse wetgeving is vastgelegd in hoofdstuk 5, titel 2 van de Wet milieubeheer. Deze wetgeving staat ook bekend als de Wet luchtkwaliteit. In de Wet luchtkwaliteit staan onder meer de grenswaarden voor verschillende luchtverontreinigende stoffen.

Onderdeel van de Wet luchtkwaliteit zijn de volgende Besluiten en Regelingen:

• Besluit en de Regeling niet in betekenende mate bijdragen (luchtkwaliteitseisen).
• Besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen).
• Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007.

Het Besluit niet in betekenende mate bijdragen (NIBM) staat bouwprojecten toe wanneer de bijdrage aan de luchtkwaliteit van het desbetreffende project niet in betekenende mate is. Het begrip "niet in betekenende mate" is gedefinieerd als 3% van de grenswaarden uit de Wet milieubeheer. Het gaat hierbij uitsluitend om stikstofdioxide (NO₂) en fijn stof (PM₁₀). Toetsing aan andere luchtverontreinigende stoffen uit de Wet luchtkwaliteit vindt niet plaats.

4.10.2 Toepassing op plangebied     

Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft in samenwerking met Kenniscentrum InfoMil een NIBM-tool ontwikkeld. Hiermee kan de bijdrage van kleinere ruimtelijke plannen en verkeersplannen aan de luchtkwaliteit worden vastgesteld en kan bepaald worden of een plan niet-in-betekenende-mate bijdraagt (NIBM). In figuur 19 is het resultaat van de NIBM-tool opgenomen, uitgaande van 80 motorvoertuigbewegingen die de natuurbegraafplaats per etmaal genereert (vergelijk paragraaf 2.5). Daaruit blijkt dat de beperkte toename in verkeersbewegingen niet in betekenende mate bijdraagt aan de luchtkwaliteit. Verder onderzoek naar luchtkwaliteit is niet nodig.

Figuur 19. Berekening NIBM

4.11.1 Wettelijk kader en beleidskader     

Externe veiligheid betreft de beheersing van de risico's en richt zich op het gebruik, de opslag en het transport van gevaarlijke stoffen. Voor bedrijven is het Besluit externe veiligheid inrichtingen van belang. In dit besluit wordt externe veiligheid in artikel 1 omschreven als "de kans om buiten een inrichting te overlijden als rechtstreeks gevolg van een ongewoon voorval binnen de inrichting waar een gevaarlijke stof betrokken is". Voor transport is de Wet vervoer gevaarlijke stoffen van belang, samen met het Besluit Externe Veiligheid Transportroutes (Bevt) en de Regeling Basisnet. Hierin is het basisnet van hoofd(vaar/spoor) wegen vastgelegd waarover gevaarlijke stoffen worden vervoerd. Daarnaast is het Besluit externe veiligheid buisleidingen van toepassing op onder andere aardgastransportleidingen.

Bij het opstellen van ruimtelijke plannen gelden bovenstaande kaders om veiligheidsafstanden tussen risicobronnen en personen of (beperkt) kwetsbare objecten te bepalen en daarmee het veiligheidsrisico zo laag mogelijk te houden. De te hanteren afstanden worden gebaseerd op het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR). Het PR is de kans dat een persoon, die zich continu onbeschermd op een zekere afstand van de risicovolle activiteit bevindt, komt te overlijden als gevolg van die activiteit. De wettelijke norm voor het plaatsgebonden risico bedraagt 10^-6. Het groepsrisico (GR) geeft de kans per jaar dat een groep mensen van een zekere omvang (10, 100 of 1.000 mensen) binnen het invloedsgebied tegelijk slachtoffer wordt van een ongeval. Hiermee is het een maat voor de maatschappelijke ontwrichting in het geval dat er zich een ramp voordoet. Het groepsrisico wordt weergegeven in een curve waarin het aantal personen is afgezet tegen de kans per jaar op (gelijktijdig) overlijden. Ten aanzien van het groepsrisico bestaat er voor gemeenten een verantwoordingsplicht. Kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten staan gedefinieerd in Bevi artikel 1.

4.11.2 Toepassing op plangebied     

Volgens de risicokaart van de Provincie Gelderland zijn in de omgeving van het plangebied geen inrichtingen met gevaarlijke stoffen aanwezig. Figuur 20 laat een uitsnede zien en daarop is de defensie inrichting op bijna 2 kilometer afstand het dichtstbijzijnd. Verder is zichtbaar de gasleiding die langs de Schelmseweg ligt en geen effect heeft op het plangebied. En ten slotte zijn de A12 en de A50 aangewezen als onderdelen van het Basisnet waarover gevaarlijke stoffen vervoerd worden. Het plaatsgebonden risico reikt niet tot in het plangebied. Het groepsrisico dient wel nader beoordeeld te worden.

Het aantal bezoekers van het plangebied is beperkt en de bezoekers zullen maar relatief kort in het gebied aanwezig zijn. Het aantal aanwezigen tegelijkertijd is daardoor dermate laag dat deze geen groepsrisico vormt. Daarenboven gaat het bij de bezoekers niet om een groep mensen die uit hoofde van hun fysieke of psychische gesteldheid kwetsbaar zijn en een bijzondere bescherming verdienen (kinderen, ouderen, zieken of psychisch kwetsbare personen).

Figuur 20. Uitsnede risicokaart

Het plangebied is aangewezen als gebied waar een grote natuurbrand kan ontstaan. Een natuurbrand kan zich in een droge periode snel en onvoorspelbaar ontwikkelen. De meeste natuurbranden ontstaan door menselijk onvoorzichtig handelen of kwaadwilligheid. Soms is er sprake van natuurinvloeden. Het groepsrisico en het plaatsgebonden risico zal door de ontwikkeling van de natuurbegraafplaats niet toenemen.

Geconcludeerd kan derhalve worden dat vanuit het aspect externe veiligheid geen belemmeringen bestaan voor de realisatie van de natuurbegraafplaats. Nader onderzoek is niet nodig.

1.1 Plan     

het bestemmingsplan 'Natuurbegraafplaats Waterberg' van de gemeente Arnhem;

1.2 Bestemmingsplan     

de geometrisch bepaalde planobjecten als vervat in het GML-bestand NL.IMRO.0202.1003-0201 met de bijbehorende regels;

1.3 Aanduiding     

een geometrisch bepaald vlak of figuur, waarmee gronden zijn aangegeven, waar ingevolge de regels regels worden gesteld ten aanzien van het gebruik en/of het bebouwen van deze gronden;

1.4 Aanduidingsgrens     

de grens van een aanduiding indien het een vlak betreft;

1.5 Bestaande bebouwing     

één of meer gebouwen en/of bouwwerken, geen gebouwen zijnde en niet zijnde een tijdelijk toegestaan bouwwerk, die op het tijdstip van de inwerkingtreding van dit plan volgens het geldende recht aanwezig of in uitvoering zijn dan wel na dat tijdstip zijn of mogen worden opgericht krachtens een omgevingsvergunning, die vóór dat tijdstip is aangevraagd;

1.6 Bebouwing     

één of meer gebouwen en/of bouwwerken geen gebouwen zijnde;

1.7 Bestemmingsgrens     

de grens van een bestemmingsvlak;

1.8 Bestemmingsvlak     

een geometrisch bepaald vlak met eenzelfde bestemming;

1.9 Bouwen     

het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een bouwwerk;

1.10 Bouwgrens     

de grens van een bouwvlak;

1.11 Bouwperceel     

een aaneengesloten stuk grond, waarop ingevolge de regels een zelfstandige, bij elkaar behorende bebouwing is toegelaten;

1.12 Bouwperceelgrens     

de grens van een bouwperceel;

1.13 Bouwvlak     

een geometrisch bepaald vlak, waarmee gronden zijn aangegeven, waar ingevolge de regels bepaalde gebouwen en bouwwerken geen gebouwen zijnde zijn toegelaten;

1.14 Bouwwerk     

een bouwkundige constructie van enige omvang die direct en duurzaam met de aarde is verbonden;

1.15 Extensieve recreatie     

die vormen van recreatie welke in hoofdzaak zijn gericht op natuur- en landschapsbeleving zoals wandelen en fietsen;

1.16 Gebouw     

elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt;

1.17 Islamitische natuurbegraafplaats     

terrein dat deel uitmaakt van een als zodanig ingericht en beheerd natuur- en/of bosgebied, waar zich islamitische natuurgraven bevinden en waar activiteiten van islamitische aard plaatsvinden in relatie tot het begraven van lichamen en waarbij gebruik wordt gemaakt van zo min mogelijk behandelde of bewerkte natuurlijke materialen en van natuurstenen gedenkplaten die op het graf worden gelegd;

1.18 Islamitisch natuurgraf     

daar waar daadwerkelijk feitelijk is gegraven voor het begraven van een lichaam conform richtlijnen voor islamitisch begraven, waaronder eeuwigdurende grafrust;

1.19 Landschappelijke waarde     

de aan een gebied toegekende waarde, die wordt bepaald door de aanwezigheid en de waarneembaarheid van de onderlinge samenhang en beïnvloeding van de niet-levende en levende natuur (met inbegrip van de mens);

1.20 Natuurwaarde     

de aan een gebied toegekende waarde, die bepaald wordt door het voorkomen van geologische, bodemkundige, geomorfologische en biologische elementen, zowel afzonderlijk als in onderlinge samenhang (ecologie);

1.21 Normaal onderhoud, gebruik en beheer     

gebruik gericht op het in zodanige conditie houden van objecten of de terreingesteldheid dat het voortbestaan van deze objecten of de terreingesteldheid op ten minste het bestaande kwaliteitsniveau wordt gehouden. Onder normaal onderhoud, gebruik en beheer wordt ook dunning van beplanting begrepen;

1.22 Off-grid     

niet verbonden met en geen gebruik makend van publieke voorzieningen, zoals gas, water en elektriciteit;

1.23 Overig bouwwerk     

een bouwkundige constructie van enige omvang, geen pand zijnde, die direct en duurzaam met de aarde is verbonden;

1.24 Paviljoen     

demontabel gebouw of overkapping ten behoeve van de islamitische natuurbegraafplaats met ruimte voor gebed, rituelen van islamitische aard en ontmoeting van nabestaanden alsmede sanitaire voorzieningen en voorzieningen voor administratie en ontvangst;

1.25 Peil     

• Voor een gebouw , waarvan de hoofdtoegang onmiddellijk aan een weg of pad grenst: de hoogte van die weg of dat pad ter plaatse van de hoofdtoegang;
• voor een gebouw, waarvan de hoofdtoegang niet direct aan de weg grenst: de hoogte van het afgewerkte terrein ter plaatse van de hoofdtoegang bij voltooiing van de bouw;
• voor een ander bouwwerk: de hoogte van het afgewerkte terrein ter plaatse bij voltooiing van de bouw;
• voor zover als zodanig aangegeven in de bestemmingsregels: Normaal Amsterdams Peil (N.A.P.);

1.26 Waterhuishoudkundige voorzieningen     

voorzieningen die nodig zijn ten behoeve van een goede waterkering, wateraanvoer, waterafvoer, waterberging, (hemel)waterinfiltratie en waterkwaliteit. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan voorzieningen als duikers, stuwen, infiltratievoorzieningen, gemalen, inlaten, ondergrondse bergbezinkbassins en dergelijke;

1.27 Werken, werkzaamheden van geringe omvang     

werken of werkzaamheden die geen wezenlijke verandering van de terreingesteldheid of van een inrichting tot gevolg hebben.

2.1 Afstanden     

van gebouwen onderling alsmede afstanden van bouwwerken, geen gebouwen zijnde tot de perceelsgrens worden daar gemeten, waar deze afstanden het kleinst zijn;

2.2 De bouwhoogte van een bouwwerk     

vanaf het peil tot aan het hoogste punt van een gebouw of van een overig bouwwerk met uitzondering van ondergeschikte bouwonderdelen, zoals schoorstenen, antennes, liftopbouwen en naar de aard daarmee gelijk te stellen bouwonderdelen;

2.3 De goothoogte van een bouwwerk     

vanaf het peil tot aan de bovenkant van de goot, c.q. de druiplijn, het boeiboord, of een daarmee gelijk te stellen constructiedeel;

2.4 De inhoud van een bouwwerk     

tussen de onderzijde van de begane grondvloer, de buitenzijde van de gevels (en/of het hart van de scheidingsmuren) en de buitenzijde van daken en dakkapellen;

2.5 De oppervlakte van een bouwwerk     

tussen de buitenwerkse gevelvlakken en/of het hart van de scheidingsmuren, neerwaarts geprojecteerd op het gemiddelde niveau van het afgewerkte bouwterrein ter plaatse van het bouwwerk;

3.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Bos' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. behoud, herstel en ontwikkeling van het bos voor natuur, landschap en houtteelt;
2. het behoud of herstel van de op deze gronden voorkomende, dan wel daaraan eigen natuurwaarden, ecologische waarden, landschappelijke waarden en cultuurhistorische waarden;
3. vormen van extensieve recreatie, welke niet strijdig zijn met het behoud of herstel van de onder b. genoemde waarden;
4. wildwissels;
5. de instandhouding van onverharde wegen.

3.2 Bouwregels     

Op de in lid 1 van dit artikel genoemde gronden mag niet worden gebouwd.

3.3 Afwijken van de bouwregels     

Burgemeester en wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in lid 2:

1. voor het oprichten van erf- of terreinafscheidingen met een maximale hoogte van 3 meter, mits:
   1. deze geen belemmering vormen voor de in het plangebied levende fauna en
   2. noodzakelijk zijn in verband met de veiligheid;
2. voor het oprichten van brandtorens;
3. voor het oprichten van voederbergingen of voederruiven voor wild, mits:
   1. deze noodzakelijk zijn voor de instandhouding van het wild;
   2. de inhoud ten hoogste 3 kubieke meter per bouwwerk bedraagt;
   3. de hoogte ten hoogste 2 meter bedraagt;
4. voor het oprichten van bouwwerken ten behoeve van het bosbeheer en extensieve recreatie mits:
   1. door de bouw de aanwezige natuurwaarden en landschappelijke waarden niet onevenredig worden geschaad;
   2. de hoogte maximaal 2,5 meter bedraagt;
   3. de maximale oppervlakte 10 vierkante meter per bouwwerk bedraagt.

3.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

4.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Natuur' aangewezen gronden zijn bestemd voor:

1. behoud, ontwikkeling en of herstel van de op deze gronden voorkomende landschappelijke, ecologische en natuurwaarden;
2. halfverharde en onverharde paden en wegen;
3. ter plaatse van de aanduiding 'begraafplaats': een islamitische natuurbegraafplaats.

4.2 Bouwregels     

Binnen deze bestemming zijn geen gebouwen of overkappingen toegestaan met uitzondering van:

4.3 Afwijken van de bouwregels     

Burgemeester en wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in lid 4.2.1 onder a en/of lid 4.2.2 onder b en/of lid 4.2.3 onder b en toestaan dat het inrichtings- en beheerplan, zoals opgenomen in bijlage 1 bij deze regels, wordt aangepast, onder de voorwaarden dat:

1. de afwijking ten behoeve van (het beheer en onderhoud van) de islamitische natuurbegraafplaats is,
2. en hierdoor dan wel door daarvan hetzij direct, hetzij indirect te verwachten gevolgen de landschappelijke waarden en de natuurwaarden en kwaliteiten van de gronden niet onevenredig worden of kunnen worden aangetast.

4.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

4.5 Voorwaardelijke verplichting     

Het gebruik van de gronden ten behoeve van een islamitische natuurbegraafplaats is uitsluitend toegestaan onder de voorwaarde dat:

1. de maïsakker verdwijnt en de eerste bomen en heesters worden geplant conform het inrichtings- en beheerplan in bijlage 1 van deze regels binnen een termijn van twee jaar na vaststelling van het bestemmingsplan; en
2. de maatregelen inzake natuurontwikkeling overeenkomstig het inrichtings- en beheerplan in bijlage 1 van deze regels nadien verder worden doorgevoerd en in stand gehouden.

5.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Waarde - Archeologie (archeologisch waardevol gebied)' aangewezen gronden zijn naast de andere daar voorkomende bestemming, mede bestemd voor de bescherming en het behoud van de op of in deze gronden voorkomende archeologische waarden.

5.2 Bouwregels     

Binnen de voor deze bestemming aangewezen gronden mogen:

1. bouwwerken geen gebouwen zijnde worden gebouwd die voor archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn;
2. bouwwerken ten behoeve van de andere, voor deze gronden aangewezen bestemmingen worden gebouwd, indien het betreft:
   1. vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bebouwing, waarbij de oppervlakte voor zover gelegen op of onder peil niet wordt uitgebreid of
   2. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte ten hoogste 50 m² bedraagt of
   3. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte meer dan 50 m² bedraagt, de daarmee gepaard gaan bodemingrepen niet dieper zijn dan 40 cm en dat zonder heiwerkzaamheden kan worden gebouwd.

5.3 Afwijken van de bouwregels     

1. Burgemeester en wethouders zijn bevoegd af te wijken van het bepaalde in lid 5.2 met inachtneming van de voor deze gronden geldende overige bouwregels.
2. Afwijken als bedoeld in lid 5.3 sub a. kan, indien op basis van archeologisch onderzoek of naar het oordeel van een archeologische deskundige is aangetoond dat de archeologische waarden niet onevenredig worden of kunnen worden geschaad.
3. Afwijken als bedoeld in lid 5.3 sub a. kan voorts, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat op de betrokken locatie de archeologische waarden door de bouwwerkzaamheden niet worden geschaad of mogelijke schade kan worden voorkomen door aan de omgevingsvergunning voor het afwijken regels te verbinden gericht op:
   1. het treffen van maatregelen, waardoor archeologische resten in de bodem kunnen worden behouden;
   2. het doen van opgravingen;
   3. begeleiding van de bouwwerkzaamheden door een archeologisch deskundige.

5.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

5.5 Omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk     

Het is verboden binnen de voor 'Waarde - Archeologie (archeologisch waardevol gebied)' aangewezen gronden zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning (omgevingsvergunning) bouwwerken te slopen indien het oppervlak groter is dan 30 m², de verstoringsdiepte daarbij meer dan 40 cm bedraagt en deze liggen in een beschermd stadsgezicht.

5.6 Wijzigingsbevoegdheid     

Burgemeester en wethouders zijn bevoegd met toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het plan te wijzigen door de dubbelbestemming 'Waarde- archeologie (archeologisch waardevol gebied)' geheel of gedeeltelijk te doen vervallen, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat:

1. op de betrokken locatie geen archeologische waarden (meer) aanwezig zijn;
2. aanwezige archeologische waarden in voldoende mate zijn veilig gesteld.

6.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Waarde - Archeologie (hoge verwachting)' aangewezen gronden zijn naast de andere daar voorkomende bestemming, mede bestemd voor de bescherming en het behoud van de op en/of in deze gronden voorkomende archeologische waarden.

6.2 Bouwregels     

Binnen de voor deze bestemming aangewezen gronden mogen:

1. bouwwerken geen gebouwen zijnde worden gebouwd die voor archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn;
2. bouwwerken ten behoeve van de andere, voor deze gronden aangewezen bestemmingen worden gebouwd, indien het betreft:
   1. vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bebouwing, waarbij de oppervlakte voor zover gelegen op of onder peil niet wordt uitgebreid of
   2. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte ten hoogste 200 m² bedraagt of
   3. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte meer dan 200 m² bedraagt, de daarmee gepaard gaan bodemingrepen niet dieper zijn dan 100 cm en dat zonder heiwerkzaamheden kan worden gebouwd.

6.3 Afwijken van de bouwregels     

1. Burgemeester en wethouders zijn bevoegd af te wijken van het bepaalde in lid 6.2 met inachtneming van de voor deze gronden geldende overige bouwregels.
2. Afwijken als bedoeld in lid 6.3 sub a. kan, indien op basis van archeologisch onderzoek of naar het oordeel van een archeologische deskundige is aangetoond dat de archeologische waarden niet onevenredig worden of kunnen worden geschaad.
3. Afwijken als bedoeld in lid 6.3 sub a. kan voorts, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat op de betrokken locatie de archeologische waarden door de bouwwerkzaamheden niet worden geschaad of mogelijke schade kan worden voorkomen door aan de omgevingsvergunning voor het afwijken regels te verbinden gericht op:
   1. het treffen van maatregelen, waardoor archeologische resten in de bodem kunnen worden behouden;
   2. het doen van opgravingen;
   3. begeleiding van de bouwwerkzaamheden door een archeologisch deskundige.

6.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

6.5 Omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk     

Het is verboden binnen de voor 'Waarde - Archeologie (hoge archeologische verwachting)' aangewezen gronden zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning (omgevingsvergunning) bouwwerken te slopen indien het oppervlak groter is dan 200 m², de verstoringsdiepte daarbij meer dan 40 cm bedraagt en deze liggen in een beschermd stadsgezicht.

6.6 Wijzigingsbevoegdheid     

Burgemeester en wethouders zijn bevoegd met toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het plan te wijzigen door de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie (hoge archeologische verwachting)' geheel of gedeeltelijk te doen vervallen, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat:

1. op de betrokken locatie geen archeologische waarden (meer) aanwezig zijn;
2. aanwezige archeologische waarden in voldoende mate zijn veilig gesteld.

7.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Waarde - Archeologie (lage verwachting)' aangewezen gronden zijn naast de andere daar voorkomende bestemming, mede bestemd voor de bescherming en het behoud van de op of in deze gronden voorkomende archeologische waarden.

7.2 Bouwregels     

Binnen de voor deze bestemming aangewezen gronden mogen:

1. bouwwerken geen gebouwen zijnde worden gebouwd die voor archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn;
2. bouwwerken ten behoeve van de andere, voor deze gronden aangewezen bestemmingen worden gebouwd, indien het betreft:
   1. vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bebouwing, waarbij de oppervlakte voor zover gelegen op of onder peil niet wordt uitgebreid of
   2. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte ten hoogste 2000 m² bedraagt of
   3. bouwwerken waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte meer dan 2000 m² bedraagt, de daarmee gepaard gaan bodemingrepen niet dieper zijn dan 40 cm en dat zonder heiwerkzaamheden kan worden gebouwd.

7.3 Afwijken van de bouwregels     

1. Burgemeester en wethouders zijn bevoegd af te wijken van het bepaalde in lid 7.2 met inachtneming van de voor deze gronden geldende overige bouwregels.
2. Afwijken als bedoeld in artikel 7.3 sub a. is mogelijk, indien op basis van archeologisch onderzoek of naar het oordeel van een archeologische deskundige is aangetoond dat de archeologische waarden niet onevenredig worden of kunnen worden geschaad.
3. Afwijken als bedoeld in artikel 7.3 sub a. is voorts mogelijk, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat op de betrokken locatie de archeologische waarden door de bouwwerkzaamheden niet worden geschaad of mogelijke schade kan worden voorkomen door aan de omgevingsvergunning voor het afwijken regels te verbinden gericht op:
   1. het treffen van maatregelen, waardoor archeologische resten in de bodem kunnen worden behouden;
   2. het doen van opgravingen;
   3. begeleiding van de bouwwerkzaamheden door een archeologisch deskundige.

7.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

7.5 Omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk     

Het is verboden binnen de voor 'Waarde - Archeologie (lage verwachting)' aangewezen gronden zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning (omgevingsvergunning) bouwwerken te slopen indien het oppervlak groter is dan 2000 m² en deze liggen in een beschermd stadsgezicht.

7.6 Wijzigingsbevoegdheid     

Burgemeester en wethouders zijn bevoegd met toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het plan te wijzigen door de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie (lage verwachting)' geheel of gedeeltelijk te doen vervallen, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat:

1. op de betrokken locatie geen archeologische waarden (meer) aanwezig zijn;
2. aanwezige archeologische waarden in voldoende mate zijn veilig gesteld.

8.1 Bestemmingsomschrijving     

De voor 'Waarde - Archeologie (middelhoge verwachting)' aangewezen gronden zijn naast de andere daar voorkomende bestemming, mede bestemd voor de bescherming en het behoud van de op of in deze gronden voorkomende archeologische waarden.

8.2 Bouwregels     

Binnen de voor deze bestemming aangewezen gronden mogen:

1. bouwwerken geen gebouwen zijnde worden gebouwd die voor archeologisch onderzoek noodzakelijk zijn;
2. bouwwerken ten behoeve van de andere, voor deze gronden aangewezen bestemmingen worden gebouwd, indien het betreft:
   1. vervanging, vernieuwing of verandering van bestaande bebouwing, waarbij de oppervlakte voor zover gelegen op of onder peil niet wordt uitgebreid of
   2. een bouwwerk waarvan de binnen de bestemming gelegen oppervlakte ten hoogste 500 m² bedraagt;
   3. een bouwwerk dat zonder graafwerkzaamheden dieper dan 40 centimeter en zonder heiwerkzaamheden kan worden geplaatst.

8.3 Afwijken van de bouwregels     

1. Burgemeester en wethouders zijn bevoegd af te wijken van het bepaalde in lid 6.2 met inachtneming van de voor deze gronden geldende overige bouwregels.
2. Afwijken als bedoeld in artikel 6.3 sub a. is mogelijk, indien op basis van archeologisch onderzoek of naar het oordeel van een archeologische deskundige is aangetoond dat de archeologische waarden niet onevenredig worden of kunnen worden geschaad.
3. Afwijken als bedoeld in artikel 6.3 sub a. is voorts mogelijk, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat op de betrokken locatie de archeologische waarden door de bouwwerkzaamheden niet worden geschaad of mogelijke schade kan worden voorkomen door aan de omgevingsvergunning voor het afwijken regels te verbinden gericht op:
   1. het treffen van maatregelen, waardoor archeologische resten in de bodem kunnen worden behouden;
   2. het doen van opgravingen;
   3. begeleiding van de bouwwerkzaamheden door een archeologisch deskundige.

8.4 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden     

8.5 Omgevingsvergunning voor het slopen van een bouwwerk     

Het is verboden binnen de voor 'Waarde - Archeologie (middelhoge verwachting)' aangewezen gronden zonder of in afwijking van een schriftelijke vergunning (omgevingsvergunning) reeds aanwezige bouwwerken te slopen indien het oppervlak groter is dan 500 m² en de verstoringsdiepte daarbij meer dan 100 centimeter bedraagt.

8.6 Wijzigingsbevoegdheid     

Burgemeester en wethouders zijn bevoegd met toepassing van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het plan te wijzigen door de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie (middelhoge verwachting)' geheel of gedeeltelijk te doen vervallen, indien op basis van archeologisch onderzoek is aangetoond dat:

1. op de betrokken locatie geen archeologische waarden (meer) aanwezig zijn;
2. wel aanwezige archeologische waarden in voldoende mate zijn veilig gesteld.

10.1 Bouwen binnen bouwvlak     

1. Indien binnen een bestemmingsvlak een bouwvlak is aangegeven mag, behoudens andersluidende bepalingen in deze regels, uitsluitend worden gebouwd binnen dit bouwvlak.
2. Indien in een bestemmingsvlak geen bouwvlak is aangegeven, mag uitsluitend worden gebouwd voor zover daartoe in de betreffende bestemmingsregel uitdrukkelijk mogelijkheden zijn opgenomen.

11.1 Verboden gebruik     

Onder gebruik van gronden in strijd met het bestemmingsplan wordt in ieder geval verstaan:

1. het gebruik van bijgebouwen als zelfstandige woning;
2. het gebruik van de gronden ten behoeve van thuisprostitutie, raamprostitutie en seksinrichtingen.

13.1 Overgangsrecht bouwwerken     

Voor bouwen luidt het overgangsrecht als volgt:

1. een bouwwerk dat op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan aanwezig of in uitvoering is, dan wel gebouwd kan worden krachtens een omgevingsvergunning voor het bouwen, en afwijkt van het plan, mag, mits deze afwijking naar aard en omvang niet wordt vergroot:
   1. gedeeltelijk worden vernieuwd of veranderd;
   2. na het teniet gaan ten gevolge van een calamiteit geheel worden vernieuwd of veranderd, mits de aanvraag van de omgevingsvergunning voor het bouwen wordt gedaan binnen twee jaar na de dag waarop het bouwwerk is teniet gegaan.
2. burgemeester en wethouders kunnen eenmalig in afwijking van het eerste lid een omgevingsvergunning verlenen van het bepaalde onder a. voor het vergroten van de inhoud van een bouwwerk als bedoeld onder a. met maximaal 10%.
3. het bepaalde onder a. is niet van toepassing op bouwwerken die weliswaar bestaan op het tijdstip van inwerkingtreding van het plan, maar zijn gebouwd zonder vergunning en in strijd met het daarvoor geldende plan, daaronder begrepen de overgangsbepaling van dat plan.

13.2 Overgangsrecht gebruik     

Voor gebruik luidt het overgangsrecht als volgt:

1. het gebruik van grond en bouwwerken dat bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan en hiermee in strijd is, mag worden voortgezet.
2. het is verboden het met het bestemmingsplan strijdige gebruik, bedoeld onder a. te veranderen of te laten veranderen in een ander met dat plan strijdig gebruik, tenzij door deze verandering de afwijking naar aard en omvang wordt verkleind.
3. indien het gebruik, bedoeld onder a., na het tijdstip van inwerkingtreding van het plan voor een periode langer dan een jaar wordt onderbroken, is het verboden dit gebruik daarna te hervatten of te laten hervatten.
4. het bepaalde onder a. is niet van toepassing op het gebruik dat reeds in strijd was met het voorheen geldende bestemmingsplan, daaronder begrepen de overgangsbepalingen van dat plan.