Bestemmingsplan Zevenhuizen Stadsdeelhart Anklaar

4.1 Bebouwing

4.1.1 Locaties

Voor de ontwikkeling van het stadsdeelhart Anklaar worden vier locaties ontwikkeld. De huidige bebouwing op deze locaties wordt gesloopt. Alleen het woongebouw “de Scala” aan de Laan van Zevenhuizen wordt gehandhaafd.

Figuur 9. Ontwikkeling Stadsdeelhart Anklaar

De vier locaties maken onderdeel uit van de buurt Anklaar. Locatie 1 ligt aan de noordzijde van de Tannhauserstraat (de huidige school en wijkpost), locatie 2 ligt op de hoek van de Tannhauserstraat en Sluisoordlaan (het Woonzorgcomplex Wilhelmia), locatie 3 is omsloten door de Laan van Zevenhuizen, Sluisoordlaan en de Tannhauserstraat (het huidige winkelcentrum, woongebouw 'de Scala', tankstation en marktplein/parkeerplaats winkelcentrum), locatie 4 ligt op de hoek van de Sluisoordlaan en de Pythagorasstraat (het medisch centrum). De buurt Anklaar stamt uit de jaren zestig en heeft een overzichtelijk stedenbouwkundige opzet: een compositie van grote laagbouwvlakken en reeksen van middelhoge of hoge woongebouwen in een groene setting van gras en bomen, zoals de hoogbouwflats langs de Tannhauserstraat of de middelhoogbouw langs de Pythagorasstraat. Rond de vier locaties van het stadsdeelhart komen verschillende structuurlijnen van Zevenhuizen-Zuidbroek samen. Dit zijn de Laan van Zevenhuizen, de Sluisoordlaan, de singels, de Pythagorasstraat en de Tannhäuserstraat.

4.1.2 De hoofdopzet

Ruimtelijke structuur

Het nieuwe Stadsdeelhart krijgt een fijnmazige ruimtelijke structuur. Deze structuur wordt gevormd door kleine bouwblokken in combinatie met twee grote paviljoens. Met deze bebouwing wordt een gedifferentieerd stelsel van plekken gevormd. De afwisseling van plekken biedt de bezoekers en de bewoners van het Stadsdeelhart oriëntatie en beleving. Het markplein is het hart van het centrumgebied. Deze plek is via een nieuwe winkelstraat en de Sluisoordlaan verbonden met een voorplein aan de Laan van Zevenhuizen, waardoor een overzichtelijk winkelcircuit ontstaat. De overige voorzieningen van het Stadsdeelhart zijn op een logische manier aan dit winkelrondje geschakeld. De openbare ruimte wordt aangevuld met semi-openbare entreegebieden binnen enkele bouwblokken en een stelsel van semi-openbare woonhoven boven winkels en voorzieningen. De ruimtelijke hoofdopzet wordt ondersteund door samenhang in beeld van de bebouwing, zodat de nadruk komt te liggen op de openbare ruimte en het verschil tussen de plekken.

Openbare ruimte

De openbare ruimte krijgt geen ingewikkelde inrichting, want er is al zoveel te beleven. Wel is de inrichting hoogwaardig en duurzaam. In het Stadsdeelhart wordt één verharding toegepast. Door één materiaal te gebruiken ontstaat een herkenbaar grondvlak en gaat het centrumgebied meer samenhangen. Binnen deze eenheid wordt gevarieerd bij de verschillende plekken. De inrichting van de openbare ruimte ondersteunt de architectuur van de bebouwing en vormt ook een tegenwicht. Een belangrijk ontwerpmiddel daarbij zijn de solitaire bomen en boomgroepen die (verblijfs)plekken maken en een voorgrond vormen voor de gevels.

Gebouwen

De bebouwing bestaat uit bouwblokken en paviljoens. De bouwblokken vormen de basis, de paviljoens zijn de bijzondere elementen. De paviljoens zijn gesitueerd op de centrale plekken van het Stadsdeelhart, het marktplein en het voorplein aan de Laan van Zevenhuizen. Zij zijn verbonden door de winkelstraat. De bouwblokken sluiten aan bij de 'korrelgrootte' van de omgeving. Op de begane grond zijn de bouwblokken gesloten, daarboven opent de bebouwing zich naar de omgeving door openingen of set-backs. Koppen van bouwstroken komen daardoor regelmatig in het zicht en spelen een rol in het beeld van het geheel. Elk bouwblok heeft aan de buitenzijde een vaste bouwhoogte, afhankelijk van de positie in het geheel en de aansluiting op de omgeving. Het spel van bouwhoogten wordt versterkt door de horizontale belijning van luifels en doorgaande balkons. Daarmee ontstaat een aantrekkelijk beeld met afwisseling in de hoogte, terwijl de consequente horizontale belijning tegelijkertijd voor rust en samenhang zorgt.

Rooilijnen en bouwlagen

De gebouwen vormen de contramal van de openbare ruimte. Daarom zijn de rooilijnen aan de buitenzijde leidend, evenals de maximale aangegeven bouwhoogten (daklijnen) aan de buitenzijde. Flexibiliteit kan aan de binnenzijde van de bouwenveloppen worden gevonden (bouwdiepte, terugliggende bovenste laag met eventueel dakterrassen en pergola's, exacte positie en maatvoering van openingen e.d.). De begane grond van alle gebouwen is bestemd voor winkels of voorzieningen en hebben dezelfde verdiepingshoogte. De vrije hoogte van de begane grond is minimaal 3 meter, maar bij voorkeur 3,5 meter en wordt nog nader bepaald. Het totaal aantal bouwlagen varieert per gebouw.

Locatie 1 bouwblok. Aan marktplein en singel maximaal 5 bouwlagen, aan Lohengrinstraat en achterterrein maximaal 2 of 3 bouwlagen (aantal bouwlagen is gelijk aan aantal bouwlagen op locatie 2), plat dak.

Locatie 2 bouwblok. Aan Marktplein maximaal 5 bouwlagen, aan Lohengrinstraat, Sluisoordlaan en achterterrein 2 of 3 bouwlagen (aantal bouwlagen is gelijk aan aantal bouwlagen op locatie 1), plat dak.

Locatie 3 bouwblokken. Bouwblok hoek Marktpleinsingel maximaal 6 bouwlagen, bouwblok aan Sluisoordlaan 4 bouwlagen, bouwblok tussen singel en winkelstraat maximaal 3 bouwlagen, bouwdeel bij aansluiting op woongebouw 'de Scala' maximaal 3 bouwlagen. Alle bouwblokken plat dak.

Locatie 3 paviljoens. 1 bouwlaag, in het midden maximaal 2 bouwlagen, kap.

Locatie 4 bouwblok. maximnaal 6 bouwlagen, plat dak.

4.1.3 Plekken

Marktplein

Het marktplein is het hart van het centrumgebied en vormt de beëindiging van de groene zone langs de Tannhauserstraat. Aan het marktplein liggen winkels, horeca en wijkvoorzieningen. Het marktplein biedt ruimte voor een weekmarkt en incidentele manifestaties of evenementen. Het marktplein is de grootste open ruimte van het Stadsdeelhart. Tegelijkertijd moet het een plek zijn met voldoende intimiteit en levendigheid om er aangenaam te verblijven.

Op het marktplein staan een aantal fraaie te handhaven bomen. Deze worden opgenomen in een nieuwe groep. De boomgroep met banken en stoelen eronder vormt een verblijfsplek vlakbij het water en begrenst het marktplein aan de kant van de Tannhauserstraat. Aan de andere zijde is het marktplein begrensd door een paviljoen, open naar het plein. Op deze plek is een in- en uitgang naar de parkeergarage. Tussen de boomgroep en het paviljoen is een vrije ruimte beschikbaar voor de weekmarkt.

Figuur 10. Impressie marktplein met paviljoen

De toegangen naar het markplein zijn een intermediair tussen het Stadsdeelhart en de omgeving. In materialisering zijn zij onderdeel van het grondvlak van het Stadsdeelhart. Zij hebben een breed en uitnodigend loopvlak. Zij krijgen een aparte verlichting om ze ook 's avonds als 'poorten' te markeren. Het gaat om de volgende toegangen: een brede dam in aansluiting op de voetpaden aan beide zijden van de Tannhauserstraat, de ruimte doorgangen aan beide zijden van het paviljoen vanaf de Sluisoordlaan en een brede doorloop met een groene omranding en enkele bomen in de Lohengrinstraat. Bij de soortkeuze van deze bomen wordt rekening gehouden met voldoende bezonning van de omliggende woningen.

Voorplein aan de Laan van Zevenhuizen

De Laan van Zevenhuizen is een groene parklaan met eiken en hooigrasbermen en maakt deel uit van de Ring van Apeldoorn. Op deze plek presenteert het Stadsdeelhart zich aan de stad. Het beeld van winkels, reclame en openbare ruimte moet er uitnodigend en feestelijk uitzien zonder schreeuwerig te zijn. Centraal in het voorgebied ligt een ondiep voorplein met een paviljoen dat de toegang vormt van de winkelstraat. Het voorplein heeft dezelfde verharding als het marktplein, een stallingsmogelijkheid voor fietsers en een lage, gebogen muur die de plek afbakent van de Laan van Zevenhuizen. Bomen markeren de entree van het winkelgebied.

Aan de westzijde van het voorplein wordt de winkelstraat begrenst door een nieuw bouwdeel, dat de overgang maakt naar het woongebouw 'de Scala' en de winkelstraat afschermt van de uitrit van de expeditiehof. Voor het woongebouw 'de Scala' komt een groene plek, een afgebakende 'tuin', als tegenwicht tegen het openbare en verharde voorplein van het winkelgebied. De toegang naar de voorzieningen wordt in deze 'tuin' geïntegreerd. De groene plek krijgt in een later stadium zijn definitieve vorm. Dit geldt ook voor de uitwerking van de laad- en losroute langs de Laan van Zevenhuizen.

Aan de oostkant van het voorplein ligt de Sluisoordlaan. Deze krijgt een groene kop. Aan de overzijde ligt het nieuwe medisch centrum. Dit bouwblok vormt de afsluiting van de serie woongebouwen tussen de Pythagorasstraat en de Laan van Zevenhuizen en fungeert tevens als vooruitgeschoven 'hoekpunt' van het Stadsdeelhart. Om de relatie met de rest van het centrumgebied te versterken wordt tussen de winkelstraat en het medisch centrum een wandelloper aangelegd in dezelfde kleur en materiaal als het grondvlak. Bij het begin van deze wandelloper aan de winkelstraat ligt een tweede in- en uigang naar de parkeergarage.

Winkelstraat

Het marktplein en het voorplein aan de Laan van Zevenhuizen zijn verbonden door een openbare winkelstraat. Dit is de enige dubbelzijdige winkelstraat in het Stadsdeelhart. De ruimte krijgt een bijzonder karakter door haar materialisering en de aanwezigheid van een constructie die verwant is met die van de paviljoens. Aan de winkelstraat ligt een pleintje tussen twee bouwblokken. Dit pleintje is een levendige verblijfsplek.

Sluisoordlaan

De Sluisoordlaan is onderdeel van de 'stedelijke as' tussen het centrum en Zuidbroek met de hoofdverbindingen voor fietsers en openbaar vervoer. Het Stadsdeelhart wordt vanaf de Sluisoordlaan ontsloten voor auto's. Ook ligt de hoofdtoegang voor de drie woonhoven boven de winkels aan de Sluisoordlaan.

De Sluisoordlaan krijgt een middenberm met daarin de in- en uitritten van de parkeergarage. Tegenover het marktplein is de middenberm vlak met oversteekplaatsen en parkeerruimte op maaiveld. De Sluisoordlaan maakt weliswaar deel uit van het 30 km-gebied, maar de verwachte auto-intensiteit vraagt om aparte fietspaden. Aan de zijde van het winkelgebied biedt deze stoep ruime stallingmogelijkheden voor fietsen. Aan de zijde van de bestaande woningen komen de huidige parkeerplaatsen terug.

In het profiel van de Sluisoordlaan worden nieuwe bomen geplant. Door de aanleg van het centrumgebied en de parkeergarage, maar ook door de kastanjeziekte, is de nu aanwezige laanbeplanting niet te handhaven. Ter hoogte van het Stadsdeelhart wijkt het profiel van de Sluisoordlaan af van de aansluitende wegvakken. Dat is uit de aard van de situatie goed te rechtvaardigen. Een nieuwe bomenrij aan de kant van de bestaande woningen zorgt voor een relatie met de aanwezige wegvakken en voor de gewenste continuïteit in de stedelijke as tussen het centrum van Apeldoorn en Zuidbroek. Aan de kant van het winkelcentrum ondersteunen enkele gericht geplaatste solitaire bomen het groene profiel.

Singel

Vanuit de binnenstad loopt een groenblauwe route via vijvers en oevers langs de lommerrijke singel bij de Aïdastraat en de Tannhauserstraat. Het water van de singel wordt gekoesterd. Het zorgt voor een levendig beeld. De aantrekkelijkheid van de singel wordt vergroot door het water te verbreden en de oevers beter toegankelijk te maken. Langs de singel is een wandelpad aangelegd dat aansluit op de wandelpaden in de omgeving. Aan de kant van het Stadsdeelhart krijgt de singel een kademuur. Deze verbijzondering van de oevers benadrukt het stedelijk karakter van het centrumgebied. Bij de Tannhauserstraat zijn de kademuren omgezet, zodat bij de kruising van het water een dam ontstaat, die refereert aan een brug. Ook op andere plaatsen is het water ca. 5 m. breder gemaakt. Vergroting van het wateroppervlak is zinvol vanwege de toename van het verharde oppervlak en leidt tot extra waterbergingscapaciteit. Vóór de hoge kademuren liggen stroken met waterplanten die het beeld verzachten.

Entreegebieden

Het multifunctionele centrum en het medisch centrum hebben semi-openbare entreegebieden. Deze ruimten verlenen toegang tot meerdere functies en krijgen een bijzonder karakter door hun materialisering en de toetreding van daglicht. De entreegebieden spelen een rol bij de oriëntatie binnen de bouwblokken, bijvoorbeeld in de vorm van patio's.

Woonhoven

De woningen zijn in hoofdzaak gelegen boven de winkels en voorzieningen, bij voorkeur aan daktuinen. Deze groene woonhoven vormen rustpunten in het centrumgebied en geven kwaliteit aan het wonen. De woonhoven zijn vaak geschakeld tot een circuit. De sfeer van de woonhoven wijkt af van die van de openbare ruimte beneden. Dat uit zich in de gebruikte vormentaal, los van het orthogonale basispatroon van Anklaar en in de materialisering: veel groen en weinig verharding.

4.1.4 Functies

Stapeling

In het Stadsdeelhart zijn de verschillende functies op elkaar gestapeld. Een overzicht van het programma op basis van het Masterplan Anklaar per locatie en per functie is in onderstaand tabel aangegeven.

De status van deze tabel is voorlopig en afhankelijk van de definitieve uitwerking. Het betreft dus een indicatie.

De begane grond wordt benut voor winkels en voorzieningen en tevens op de eerste verdieping in de paviljoens, het medisch centrum en in een restruimte naast Scala. Boven de winkels en voorzieningen liggen de woningen. Het merendeel van het parkeren is ondergronds in een parkeerkelder gesitueerd. Deze drie 'werelden' zijn op verschillende punten aan elkaar geschakeld met liften en trappen.

Winkels

De winkels zijn op locatie 2 en 3 gesitueerd, totaal ca. 16.000 m2. Zij liggen centraal in het centrumgebied en strekken zich uit vanaf het marktplein tot aan de Laan van Zevenhuizen via de winkelstraat en de Sluisoordlaan. De twee paviljoens en het pleintje halverwege de winkelstraat fungeren als focuspunten. Bij deze punten liggen de in- en uitgangen van de parkeergarage en de toegangen naar de belangrijkste trekkers.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn op locatie 1 en 4 gesitueerd. Op locatie 1 ligt een multifunctioneel centrum met in de plint diestverlenende bedrijven en of dienstverlenende instellingen, totaal ca. 2.700 m2. Dit multifunctioneel centrum wordt gecombineerd met het publieke deel van de zorgvoorzieningen. Op locatie 4 ligt het medisch centrum, totaal ca. 4.000 m2.

Woningen

De woningen zijn op alle locaties gelegen. De woningaantallen op basis van het Masterplan Anklaar zijn opgenomen in het overzicht programma (zie bovenstaand overzicht). Gezien de huidige situatie op de woningmarkt is het programma ten opzichte van het in het Masterplan opgenomen programma bijgesteld. De onderstaande woningaantallen betreffen dan ook de bijgestelde aantallen ten opzichte van het bovenstaande overzicht. Het programma bestaat uit een goede mix van zorgwoningen (intramuraal en extramuraal), starterswoningen, seniorenwoningen en woningen voor onder andere de volgende doelgroepen:

• comfortwoners: een woning nabij de voorzieningen geschikt voor alle leeftijden;
• netwerkers: een woning vlakbij uitvalswegen om snel andere plaatsen te bereiken;
• stedelingen: de aanwezigheid van (stedelijke) voorzieningen op loopafstand.

De nadruk van het programma ligt op het goedkope en middeldure segment. Hiermee wordt deze ontwikkeling met name ook bereikbaar voor starters.

De woonhoven op locatie 1 en 2 vormen samen een woonzorgzone en kunnen via een loopbrug over de Lohengrinstraat met elkaar worden verbonden. In deze zone worden verschillende combinaties van wonen en zorg gerealiseerd, circa 28 groepswoningen met zware zorg, circa 62 zelfstandige wooneenheden met lichte zorg en circa tussen de 62 en 92 zelfstandige woningen in de diverse huurcategorieën, waarin op verzoek zorg kan worden geleverd. Voor deze verschillende woonvormen kunnen aparte toegangen worden gemaakt. De hoofdtoegangen liggen aan de Lohengrinstraat, achter het plein.

De drie woonhoven op locatie 3 zijn in principe met elkaar verbonden via doorgangen en loopbruggen over de winkelstraat. Dit circuit wordt centraal ontsloten vanaf de Sluisoordlaan. Eventueel is een tweede toegang vanaf de singel denkbaar. De woningen hebben een aparte verbinding met de parkeergarage. Langs de singel zijn de winkels afgezoomd met woningentrees/woonruimten op de begane grond (zogenaamde rugzakwoningen). Afhankelijk van de gekozen woningtypologie wordt het woningaantal van 90 aangehouden (in het Masterplan wordt circa 138 woningen aangehouden).

De woonhof op locatie 4 wordt vanuit het entreegebied van het medisch centrum ontsloten. Op deze locatie komen circa 40 woningen.

Totaal bestaat het programma, gelet op de huidige situatie op de woningmarkt, uit circa 284 woningen, waarvan tussen de 160 en 190 in zorg en huur.

De status van deze aantallen is voorlopig en afhankelijk van de definitieve uitwerking. Het betreft dus een indicatie.