Wijzigingsplan Spoorzone-noord, Stationsplein, 1e wijziging

TOELICHTING

Hoofdstuk 1 Inleiding

1.1 Aanleiding

Op 2 oktober 2017 is het bestemmingsplan “Spoorzone-noord, Stationsplein” vastgesteld. Met dit bestemmingsplan wordt een ondergrondse fietsenkelder mogelijk gemaakt. Tijdens de aanbestedingsfase voor het ontwerp en de realisatie van de ondergrondse fietsenstalling is het ontwerp aangepast. In dit ontwerp is de beoogde ruimte voor de stalling ondergronds en bovengronds groter geworden, met als gevolg dat beoogde fietsenkelder buiten de functieaanduiding 'fietsenstalling' komt te liggen. De regeling in het bestemmingsplan laat het gebruik als fietsenstalling buiten het gebied van de betreffende functieaanduiding niet zonder meer toe.

In het bestemmingsplan is echter een wijzigingsbevoegdheid opgenomen die het mogelijk maakt de begrenzing van de functieaanduiding 'fietsenstalling' te wijzigen. Met het voorliggende wijzigingsplan wordt hier toepassing aan gegeven.

1.2 Plangebied

Het plangebied omvat het Stationsplein ten noorden van het stationsgebouw. De begrenzing loopt aan de noord- en oostkant langs de perceelsgrenzen van de Nieuwe Buitensociëteit en het ABN-AMRO kantoor en Starbucks. De zuidzijde wordt begrensd door de gevel van het stationsgebouw en aan de westzijde zijn de bomen voor de parkeergarage (Combigebouw, Stationsplein 15) de grens van het plangebied.

Figuur 1.1 Ligging Plangebied (bron: Esri)

1.3 Geldende bestemmingsplan

Het plangebied is momenteel juridisch-planologisch geregeld in het bestemmingsplan "Spoorzone-noord, Stationsplein". Hierin heeft het perceel de bestemming 'Verkeer' met de functieaanduiding 'fietsenstalling' Een fragment van het geldende bestemmingsplan is weergegeven in figuur 1.2.

Voor het plangebied geldt tevens de gebiedsaanduiding 'geluidzone – industrie'. Deze gebiedsaanduiding is voor het tegengaan van een te hoge geluidsbelasting van geluidsgevoelige gebouwen vanwege het industrieterrein Stork Wärtsilä Diesel / Nederlandse Spoorwegen N.V.

In de bestemming 'Verkeer' is een wijzigingsbevoegdheid opgenomen om onder voorwaarden de aanduiding 'fietsenstalling' te wijzigen (artikel 3 lid 3.5). Dit wijzigingsplan geeft toepassing aan deze wijzigingsbevoegdheid.

Figuur 1.2 Fragment geldend bestemmingsplan (bron: ruimtelijkeplannen.nl)

Hoofdstuk 2 Beleidskader

In het geldende bestemmingsplan Spoorzone-Noord, stationsplein is, omwille enige flexibiliteit te bieden bij de aanleg van een fietsenkelder, binnen de bestemming 'Verkeer' ruimte gelaten om de begrenzing van de aanduiding 'fietsenstalling' te wijzigen. De aanleg van de fietsenkelder raakt geen rijks-, provinciaal beleid. Met de opgenomen wijzigingsbevoegdheid voor het aanpassen van de ruimte voor de fietsenkelder, kan worden gesteld dat het verzoek past binnen het gemeentelijk beleid.

Hoofdstuk 3 Planbeschrijving

In dit hoofdstuk wordt de bestaande ruimtelijke en functionele structuur van het plangebied beschreven. Daarnaast wordt een beschrijving gegeven van de uitgangspunten die gehanteerd zijn bij het maken van dit bestemmingsplan.

3.1 Stedenbouw

3.1.1 Huidige situatie

Het monumentale stationsgebouw ligt aan een verkeersplein. Op het plein halteren bussen en er is een doorgaande verbinding met rotonde tussen de Westerlaan, Oosterlaan en Stationsweg. Het plein heeft voornamelijk een verkeersfunctie. Aan de randen van het plein staan, naast het stationsgebouw, diverse gebouwen met dienstverlenende functies. Aan de westkant staat een parkeergarage met daarin enkele dienstverlenende functies (zogenaamde Combigebouw). Op het plein staan enkele bomen, waaronder bijzondere bomen.

Figuur 3.1 Luchtfoto plangebied (bron: Google Maps)

3.1.2 Nieuwe situatie

Met het huidige bestemmingsplan wordt de bouw van een ondergrondse fietsenstalling mogelijk gemaakt. De stedenbouwkundige structuur wijzigt niet. Het monumentale stationsgebouw blijft prominent aanwezig op het stationsplein. Aan de randen blijft de bebouwing ongewijzigd. Op het plein zijn of worden diverse bouwwerken, geen gebouw zijnde gebouwd ten behoeve van reizigersvoorzieningen (toegangspoortjes, overkappingen voor kaartautomaten, etc.). De fietsenstalling wordt ondergronds aangelegd (circa 5 tot 8 meter diep). Op het maaiveld zijn enkel entrees zichtbaar.

Het plan is om de fietsenstalling te realiseren die niet geheel past binnen de geldende planologische mogelijkheden. De begrenzing wordt verruimd aan de Westerlaanzijde, de Stationswegzijde en de Oosterlaanzijde. Aan de gevelzijde van het monumentale stationsgebouw blijft de begrenzing ongewijzigd. Deze ruimere begrenzing leidt tot een logischere en gebruiksvriendelijkere indeling van de stalling. Daarnaast voorziet het beoogde plan in 675 meer stallingplaatsen dan het minimaal vereiste aantal (4800 stallingplaatsen).

Figuur 3.2 Verschil begrenzing functieaanduiding 'fietsenstalling'

3.2 Archeologie

Het plan is gelegen in een gebied dat op de Archeologische Waarderingskaart Zwolle gekwalificeerd wordt met een verwachtingswaarde van 0%. Voor gronden met een verwachtingswaarde van 50% en hoger wordt een dubbelbestemming opgenomen met consequenties bij grondverstorende werkzaamheden in het gebied. Dit is niet aan de orde. Met dit wijzigingsplan wordt de begrenzing van de functieaanduiding 'fietsenstalling' gewijzigd. De gewenste fietsenstalling ligt eveneens in het gebied dat op de Archeologische Waarderingskaart Zwolle gekwalificeerd wordt met een verwachtingswaarde van 0%. Nader onderzoek is dan ook niet nodig.

3.3 Cultuurhistorie

3.3.1 Huidige situatie

Voor de gehele spoorzone is in oktober 2009 een cultuurhistorische analyse opgesteld met bijbehorende kaart. Hieronder wordt een beschrijving gegeven van de cultuurhistorische waarden. In de cultuurhistorische analyse wordt het volgende gesteld over de directe omgeving van het plangebied:

Historische ruimtelijke structuren:

Het spooremplacement met spoortracés in verschillende windrichtingen, het historische stationsgebouw, de relicten van de spoorwerkplaatsen en andere aan het spoor gerelateerde structuren, zoals de hoge spoorbrug en de bebouwingsstrook aan de Westerlaan. Een belangwekkend ensemble: in vele aspecten wordt hier het indrukwekkende verhaal van de Zwolse spoorweggeschiedenis levend gehouden. Wellicht zijn ook niet zichtbare relicten van de spoorwerkplaats en het emplacement in de bodem behouden gebleven.

Door de grote omvang is het emplacement een zeer bepalend element in het stadslandschap. Karakteristiek is de wijze waarop het gebied met al zijn artefacten zich op verschillende manieren manifesteert in het gebied: soms schuilgaand achter dichte bebouwings- en groenstructuren, vaak duidelijk beleefbaar via vele doorzichten tussen de bebouwing. Op enkele locaties, zoals vanaf het NS-station, bij de werkplaatsen en vanaf de Hoge Spoorbrug is het emplacementsgebied in volle omvang beleefbaar.

Bebouwing:

De meeste interessante cultuurhistorische bebouwing staat aan de zuidkant van het spoor. Aan de noordkant van het station is het stationsgebouw (rijksmonument) zelf interessant. Deze valt buiten het plangebied.

3.3.2 Uitgangspunten wijzigingsplan

Het wijzigen van de begrenzing van de fietsenstalling heeft geen effect op de cultuurhistorische waarden. Binnen het plangebied bevindt zich geen bebouwing met cultuurhistorische waarden. Het stationsgebouw staat op de rand van het plangebied en zal als zodanig onderdeel uitmaken van de inrichting van de openbare ruimte boven de stalling. Bij de bouw van de fietsenstalling worden maatregelen genomen om negatieve gevolgen voor het Stationsgebouw te minimaliseren.

3.4 Verkeer

3.4.1 Huidige situatie

Het Stationsplein heeft momenteel voornamelijk een verkeersfunctie. Op het plein bevinden zich enkele bushaltes. Daarnaast bestaat de inrichting voornamelijk uit de doorgaande wegen Westerlaan, Oosterlaan en Stationsweg.

Categorisering en verkeersstructuur

Om de gewenste afstemming tussen vormgeving en functie van de weg te kunnen bereiken, is het Zwolse wegennet gecategoriseerd naar een aantal te onderscheiden verkeersfuncties. Centraal in dit wijzigingsplan zijn dat de Westerlaan, Oosterlaan en de Stationsweg. De Westerlaan en Oosterlaan zijn aangewezen als gebiedsontsluitingsweg type B.

Langzaam verkeer

Binnen het plangebied zijn de Westerlaan en Oosterlaan ook aangewezen als hoofdfietsroute. Nabij het station zijn aan deze routes bovengrondse fietsenstallingen gerealiseerd. De capaciteit hiervan schiet te kort waardoor ook fietsen buiten de stallingen worden geparkeerd.

Openbaar vervoer

Het busstation van Zwolle is een belangrijk knooppunt in zowel het stadsnet van Zwolle als in het Overijsselse streeknet. Aan het stationsplein, ligt het eerste (westelijke) busstation wat als stadsbusstation dient. Hier halteren de lijnen die rijden onder meer naar de Zwolse wijken Stadshagen, Oosterenk, Ittersummerbroek, Assendorp en Westenholte, maar ook naar het Deltion Campus en Scholengemeenschap Rechterland. De overige lijnen halteren aan de Oosterlaan, buiten het plangebied.

3.4.2 Uitgangspunt bestemmingsplan

Zoals in het bestemmingsplan is aangegeven, krijgt het plein een verkeersbestemming. Zo blijft de verkeersfunctie de belangrijkste functie ten behoeve van de gebiedsontsluitingswegen: Westerlaan en Oosterlaan. Het busstation wordt verplaatst naar de zuidkant van het station. Grote delen van het plein zullen ingericht worden als verblijfsgebied. Dit is passend binnen de bestemming. Hieronder is ook een meer groene inrichting mogelijk. De stalling wordt ondergronds mogelijk gemaakt binnen deze bestemming.

Door het wijzigen van de begrenzing biedt de stalling plaats voor circa 5475 fietsen in plaats van circa 4800 fietsen. De fietsenstalling aan de Oosterlaan zal (voorlopig) behouden blijven.

3.5 Natuur

3.5.1 Huidige situatie

Het Stationsplein is grotendeels verhard. Het plangebied bevindt zich binnen de hoofdgroenstructuur. Op het plein, binnen het plangebied, staan vijf bijzondere bomen. Daarnaast bevindt zich geen bebouwing waar eventueel beschermde verblijfplaatsen zijn gelegen.

3.5.2 Uitgangspunt bestemmingsplan

3.5.2.1 Natuurbescherming

Het wijzigingsplan biedt de planologische ruimte voor het bouwen van een ondergrondse fietsenstalling. Het plan heeft geen invloed op natuurgebieden in de omgeving.

3.5.2.2 Flora en fauna

In het kader van het project Zwolle spoort is een quickscan flora en fauna gedaan. Het onderzoeksgebied betrof de hele spoorzone van Herfte tot aan het station. Het Stationsplein ligt in het onderzoeksgebied. Hier zijn geen beschermde soorten in het kader van de Wet natuurbescherming (Wnb) gevonden. Het gebied is niet geschikt voor deze soorten. Extra maatregelen zijn daarom niet nodig.

Voor het plangebied zijn de bomen gewaardeerd (zie figuur 3.1). De paars gekleurde bomen (nr. 1 en 5) zijn 'bijzonder' in het kader van de Bomenverordening. Deze mogen niet zonder meer gekapt worden. De overige bomen (groen) hebben geen bijzondere waarde. De geel gekleurde bomen (6 en 8) zijn zogenaamde Toekomstbomen.

Figuur 3.1 Boomwaarderingskaart

Voor het bouwen van de stallingsruimte staan de bomen met nummers 5 en 9 tot 13 in de weg. De bomen aan de noordzijde van het stationsplein zullen worden gekapt en hebben geen bijzondere status. Voor het verwijderen van bomen is een vergunning nodig. De te verwijderen bomen moeten compenseerd worden. Bij compensatie gaat het om gelijkwaardige bomen. De herinneringsboom (nummer 5) heeft wel een bijzondere status. Op grond van de Bomenverordening moet onderzocht worden of er alternatieven zijn voor het behoud van de boom of moet worden beargumenteerd waarom het behoud van de boom niet opweegt tegen de ruimtelijke ingreep. De boom staat in het midden van het plangebied van de stallingsruimte. Het ontwerp van de stallingsruimte kan niet zodanig worden aangepast dat de boom behouden blijft. Het betreft een jonge herinneringsboom. Het belang van uitbreiding van stallingsruimte ten behoeve van fietsen nabij het station weegt zwaarder dan het behoud van één enkele jonge boom. De boom is, vanwege zijn leeftijd, verplaatsbaar. Er wordt gezocht naar een alternatieve locatie. Bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het onderdeel 'kappen' zal hierover meer duidelijkheid zijn. Alle overige bomen kunnen met de bouw van de stallingsruimte behouden blijven.

Dit aspect staat op dit moment de uitvoering van dit wijzigingsplan niet in de weg.

3.6 Water

Zoals uitvoerig beschreven in de waterparagraaf van het bestemmingsplan Spoorzone-noord, Stationsplein bevinden zich geen watergangen en waterlopen die specifiek beschermd moeten worden. Het verruimen van de begrenzen heeft geen negatief gevolg. De fietsenstalling wordt ondergronds aangelegd tot een diepte van circa 5 meter. Hiermee worden geen belangrijke grondwaterstromen geraakt. Maatregelen hiervoor zijn derhalve niet nodig. Regenwater wordt opgevangen door infiltratie rondom de stallingsruimte. : De geadviseerde ontwateringsdiepte van minimaal 0,8 meter en de drempelhoogte van minimaal 30 cm worden verwerkt in het bouwplan.

3.7 Milieu

In het kader van het opstellen van het bestemmingsplan Spoorzone-noord, Stationsplein zijn de milieuaspecten voldoende onderzocht en verantwoord. Het verruimen van de aanduiding waardoor een grotere fietsenstalling mogelijk wordt gemaakt heeft geen negatief effect op deze aspecten. Nader onderzoek voor de omgevingsaspecten geluid, bodemkwaliteit, externe veiligheid, kabels, leidingen en straalpaden is dan ook niet nodig.

Hoofdstuk 4 Juridische aspecten

De regels die deel uitmaken van het bestemmingsplan 'Spoorzone-noord, Stationsplein' van de gemeente Zwolle, zoals vervat in de bestanden-set met planidentificatie NL.IMRO.0193.BP16001-0004 met de bijbehorende regels (en bijlagen), zijn onverkort van toepassing na het onherroepelijk worden van dit wijzigingsplan.

Hoofdstuk 5 Uitvoerbaarheid

Het wijzigingsplan doorloopt de in de Wro vastgelegde procedure. Tijdens deze procedure zijn er verschillende momenten waarop burgers en belanghebbenden hun zienswijze op het plan kenbaar kunnen maken. In paragraaf 5.1 volgt een nadere toelichting. Daarnaast is het van belang te weten of het economisch uitvoerbaar is. Hier wordt in paragraaf 5.2 op ingegaan.

5.1 Maatschappelijke uitvoerbaarheid

In artikel 3.1.1 Bro is bepaald dat overleg gepleegd moet worden met besturen van betrokken gemeenten en waterschappen en met die diensten van provincie en Rijk die betrokken zijn bij de zorg voor de ruimtelijke ordening of belast zijn met de behartiging van belangen welke in het plan in het geding zijn.

Zienswijze

Het wijzigingsplan is als ontwerp gedurende zes weken ter inzage gelegd, namelijk van 17 oktober 2018 tot en met 27 november 2018. Gedurende deze zes weken zijn geen zienswijzen tegen het ontwerpwijzigingsplan kenbaar gemaakt.

Vaststelling

Het wijzigingsplan is op 11 december 2018 door het college van burgemeester en wethouders vastgesteld. Dit besluit is bekend gemaakt en ter inzage gelegd zoals voorgeschreven in artikel 3.9a, eerste lid  juncto art. 3.8, lid 3 van de Wet ruimtelijke ordening.

5.2 Economische uitvoerbaarheid

Grondexploitatie

Indien sprake is van één of meerdere aangewezen bouwplannen in de zin van artikel 6.2.1 Besluit ruimtelijke ordening, (hierna "een aangewezen bouwplan"), in combinatie met een bestemmingsplan, wijzigingsplan, projectuitvoeringsbesluit of omgevingsvergunning is de afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke ordening (Grondexploitatiewet) van toepassing. Dit houdt in dat de gemeenteraad een exploitatieplan dient vast te stellen tenzij middels gemeentelijke gronduitgifte dan wel, of in combinatie met, een anterieure overeenkomst de kosten in de grondexploitatie anderszins verzekerd zijn en, indien noodzakelijk, er afspraken zijn gemaakt over een tijdvak, fasering en locatie-eisen.

Voor zover er in het onderhavige wijzigingsplan is voorzien in een aangewezen bouwplan is deze gesitueerd op percelen welke in eigendom zijn bij de gemeente en NS Vastgoed. In kader van de realisatie van deze publieke fietsenkelder zijn tussen de gemeente en Pro Rail in samenwerking met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu nadere afspraken omtrent realisatie gemaakt. In dit verband zijn binnen de totale set aan afspraken omtrent de realisatie van fietsenkelder ook de plankosten meegenomen en afgedekt binnen het benodigde projectbudget en derhalve is het kostenverhaal anderszins verzekerd.

Bij vaststelling van het wijzigingsplan wordt, op grond van het vorenstaande, geen exploitatieplan vastgesteld.

Investeringsvoorstel

Het investeringsbesluit is op 22 januari 2018 geactualiseerd door de gemeenteraad, waarbij de raad tevens heeft ingestemd met de tot en met 2021 te realiseren bouwopgaven, inclusief de daarmee samenhangende algemene kosten. Tevens is een aanvullend krediet beschikbaar gesteld en dit krediet wordt gedekt uit de beschikbare budgetruimte voor de Spoorzone. Als vervolg hierop heeft het college de gelden vrijgegeven voor de realisatie van de fietsenkelder Stationsplein.

Er wordt voor de fietsenkelder geen grondexploitatie geopend. De investering wordt gedekt door de cofinanciering van het Rijk en de gemeente. Op basis hiervan wordt het wijzigingsplan geacht economisch uitvoerbaar te zijn.