Buitengebied 2009, herziening Hexelseweg 63

2.1 Ruimtelijk - functionele structuur

2.1.1 Historie

Wierden

Het dorp Wierden was omstreeks 1400 een pleisterplaats aan de grote heirwegen (oude Romeinse langeafstandswegen) van Deventer en Zwolle naar Duitsland. Een grote waterplas van "een uur gaans" scheidde Wierden van Almelo. In 1405 werd een dijk aangelegd waarop een nieuwe kerk werd gebouwd: de Sint-Janskerk. De kerk van voor 1405, die noordelijker stond op de plek achter het tegenwoordige wevershuisje, werd afgebroken. De marke Wierden bestond uit drie kernen. Ten zuiden van de dorpskern bevond zich de kern 'De Huurne' met overwegend grote boerenerven. Ten noorden van de kern Wierden bevond zich het Loo, met ook hier grote boerenerven. Onderhavig plangebied valt onder het Loo.

Voor de 16e eeuw was het dorp Wierden niet meer dan een paar boerderijen rondom de nieuw gebouwde kerk aan de dijk, met als belangrijkste de Hof te Wierden. In het midden van de 17e eeuw werd door de verkoop van het markerichterschap van de marke Hoge Hexel deze marke aan Wierden toegevoegd en werd Wierden samen met Hoge Hexel een dubbele marke. Wierden hoorde tot 1811 onder het gericht Kedingen en was een van de zogenaamde Rijssense kwartieren. In 1811 werd Wierden de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente. Op het Loo zijn restanten van vroeg neolithische nederzettingen gevonden, grondsporen van langwerpige huizen. Ook hebben er grafheuvels en zelfs hunebedden gelegen in het Wierdense Loo (en Hoge Hexel). Ook zijn er vroegmiddeleeuwse woningen aangetroffen in het Loo.

2.1.2 Landschappelijke structuur

Opvallend onderdeel van het landschap van de gemeente Wierden zijn de ‘Heuvels’. De heuvels zijn twee noord-zuid gerichte stuwwallen waarop de dorpen Wierden en Enter zijn gebouwd. De stuwwallen zijn hoofdzakelijk in gebruik als essen: oude, permanente bouwlanden. Op de heuvels bevinden zich meerdere essen. Rond deze bouwlanden ligt een krans van erven en beplanting. Op de heuvel van Wierden liggen de esdorpen Het Loo en Huurne, dit zijn agrarische nederzettingen zonder echte dorpskern. De buitenplaatsen en de recreatiegebieden zorgen met hun park, bosaanleg en erfbeplanting samen voor de kenmerkende afwisseling in open en beslotenheid. Andere kenmerken zijn hoogteverschillen, onregelmatige en kleinschalige verkaveling, een licht kronkelig wegenpatroon, verspreid staande bebouwing, bossen, lanen en houtwallen.

De nieuwbouwlocatie ligt aan de rand van de es, op de flank. Dit sluit aan op de traditie dat bebouwing zich op de rand van de es bevindt waardoor de waardevolle landbouwgrond beschikbaar blijft voor agrariërs. De slooplocatie en de nieuwbouwlocatie zouden deel uitmaken van buurtschap ’t Loo. Hier staat nu nog steeds een oude beeldbepalende boerderij met eikengaard.

2.1.3 Het plangebied

Onderhavig bestemmingsplan voorziet in een juridisch-planologische regeling voor de bouw van een compensatiewoning op het perceel Hexelseweg 63. Hieronder worden tevens de slooplocaties aan de Hexelseweg 67 en Zuthemerweg 23 te Laag Zuthem (gemeente Raalte) beschreven.

Figuur 2.1: Ligging nieuwbouw- en slooplocatie aan de Hexelseweg te Wierden (Bron: Eelerwoude)

Slooplocatie Hexelseweg 67 te Wierden

Op het erf aan de Hexelseweg 67 te Wierden stonden tot voor kort een drietal leegstaande bedrijfsgebouwen. Aangezien de staat van de bedrijfsgebouwen dermate slecht was, zijn twee van deze bedrijfsgebouwen met een opppervlakte van 456 m2 inmiddels gesloopt. Een te behouden schuur van circa 200 m2 heeft in het kader van het VAB-beleid een nieuwe functie gekregen. Het erf bevindt zich in de noordelijke stadsrandzone van Wierden. Het maakt met een aantal andere (woon)erven deel uit van een bebouwingslint dat iets verder noordelijk eindigt. Het bebouwingslint langs de Hexelseweg vormt een logische uitloop van de bebouwde kom. Het perceel grenst aan de oostzijde aan de Hexelseweg, aan de noord- en zuidzijde aan 2 woonpercelen en aan de westzijde aan grasland.

Figuur 2.2: Slooplocatie Hexelseweg 67 inclusief reeds gesloopte schuren (Bron: Bing maps)

Slooplocatie Zuthemerweg 23 te Laag Zuthem

Bij de Rood voor Rood-regeling, waarbij landschapontsierende bebouwing wordt gesloopt in ruil voor een woningbouwkavel en een kwaliteitsverbetering van het landschap en eventueel bebouwing, moet minimaal 850 m2 gesloopt worden. Hiertoe moeten ook elders landschapontsierende bedrijfsgebouwen worden gesloopt. Deze tweede slooplocatie is gevonden in de gemeente Raalte, aan de Zuthemerweg 23 te Laag Zuthem. Op deze locatie is inmiddels 476 m2 landschapontsierende bedrijfsgebouwen gesloopt. De voormalige bedrijfswoning is op de slooplocatie herbouwd. De compensatiewoning in het kader van de Rood voor rood regeling wordt aan de Hexelseweg 63 (kadastraal bekend Gemeente Wierden, sectie M, nummer 1129) herbouwd.

Figuur 2.3: Voormalige agrarische bedrijfsgebouwen Zuthemerweg 23 en herbouwde voormalige bedrijfswoning op de slooplocatie Zuthemerweg 23 (Bron: Google Maps)

Nieuwbouwlocatie Hexelseweg 63

De woningbouwkavel (ter compensatie) wordt op een thans onbebouwd agrarisch perceel (Hexelseweg 63) gerealiseerd, in de lintbebouwing aansluitend aan de kern Wierden. Dit perceel is thans agrarisch in gebruik (grasland). Het perceel grenst aan de oostzijde aan de Hexelseweg, aan de zuidzijde aan een bestaande houtwal en voor het overige grasland. De nieuwe bebouwing (evenals de bestaande) wordt daarbij landschappelijk ingepast in de bestaande lintbebouwing, waarbij “doorkijkjes” blijven gehandhaafd. De nieuwe woning kan niet direct naast de huidige woning aan de Hexelseweg 67 worden gerealiseerd, gezien de beperkte ruimte. Het realiseren van de nieuwe woning achterop het erf is ruimtelijk niet gewenst. Kortheidshalve wordt verwezen naar Hoofdstuk 3 waarin uitgebreid wordt ingegaan op het toekomstige plan. Op onderstaande afbeelding is de ligging van de compensatiekavel te zien. Aan de oostzijde is de slooplocatie Hexelseweg 67 nog te zien.

Figuur 2.4: Ligging nieuwbouwlocatie (Bron: Bing maps)