Bos Noord (midden)

2.1 Ruimtelijke karakteristiek

Evenals andere steden en dorpen in de omgeving is Hengelo sinds het begin van de vorige eeuw, fors uitgedijd. Grote stukken voormalig agrarisch gebied werden getransformeerd tot woonwijk, waardoor de meest waardevolle karaktertrekken verdwenen en het buitengebied zelf steeds kleiner werd. In Dalmeden is gekozen voor een andere aanpak. Het nieuwe woongebied moet passen in het kleinschalige cultuurlandschap van Twente –een mozaïek van akkers en weilanden, boerderijen en dorpen, bosjes en houtwallen, waterlopen en poelen, wegen en paden. Het is dus niet zo dat de stadsrand wordt opgeschoven, maar er is juist voor gekozen om nieuwe uitdrukking te geven aan wonen in het buitengebied. Een ander belangrijk uitgangspunt is dat Dalmeden grotendeels op basis van particulier opdrachtgeverschap gebouwd gaat worden: alle nieuwe bewoners ontwikkelen hun eigen huis en krijgen hierbij een grote mate van vrijheid. In aansluiting hierop biedt Dalmeden ook plaats aan kleinschalig ondernemerschap. Bedrijfjes aan huis, zoals een galerie, tandartsenpraktijk of een klein ontwerpbureau zijn in sommige gevallen mogelijk.

Om het bovenstaande waar te maken zal het moderne woongebied Dalmeden een (groot) aantal eigenschappen van het buitengebied in zich moeten herbergen. Het eerste kenmerk is openheid. De afstand tussen de verschillende gebouwenclusters en nederzettingen moet voldoende groot zijn. De tussenruimten moeten ook een duidelijke eigen betekenis hebben, het zijn geen restruimten.

In het buitengebied zijn zowel de nederzettingen zelf als de tussenruimten zeer groen. Daarbij wordt voortgeborduurd op het bestaande Twentse landschap. Dit zogenaamde coulissenlandschap wordt gekenmerkt door een doorgaand grondvlak (het maaiveld) en een netwerk van beplantingen: houtwallen, lanen, hagen, grote solitaire bomen. Ook de erfgrenzen, die het eigen terrein afbakenen en daarmee in feite de directe omgeving van de woning bepalen, zijn in het algemeen beplantingselementen als hagen, elzenschermen en takkenrillen.

In Dalmeden ligt de omvang van de nederzettingen tussen de één en de twintig hectare. Dit is direct afgeleid van de grootte van de bestaande boerenerven, landgoederen, buurtschappen en dorpskernen in Twente. Daarbij is er een sterke samenhang tussen de gesteldheid van het terrein en de wijze waarop een nederzetting is georganiseerd, ofwel: het landschap bepaalt de nederzettingsvorm. Het landschap is ook in de nieuwe woonbuurten leidend, de bebouwing is volgend. Variatie in woningtype en woonomgeving is van groot belang om te kunnen tegemoetkomen aan de uiteenlopende wensen van toekomstige bewoners, de één voelt zich thuis in een gezellige buurt, een ander wil zoveel mogelijk ruimte om zich heen en een derde wil vooral zijn eigen gang kunnen gaan.