Händelstraat, Twinta

4.3 Archeologie en cultuurhistorie

4.3.1 Algemeen

In deze paragraaf wordt aan de hand van inventarisaties ingegaan op de in het plangebied aanwezige archeologische en cultuurhistorische waarden in het bestemmingsplangebied.

4.3.2 Archeologie

De in 2007 aangepaste Monumentenwet, een wijziging op de Monumentenwet 1988, regelt de omgang met het archeologisch erfgoed. De gemeenten hebben een archeologische zorgplicht en initiatiefnemers van projecten waarbij de bodem wordt verstoord, zijn verplicht rekening te houden met de archeologische relicten die in het plangebied aanwezig (kunnen) zijn. Bij het opstellen van bestemmingsplannen dient rekening gehouden te worden met archeologische waarden in het plangebied. Het beleid van de gemeente Hengelo ten aanzien van archeologie is in augustus 2010 vastgesteld.
Als blijkt dat in het plangebied behoudenswaardige archeologische vindplaatsen aanwezig zijn, dan kan de initiatiefnemer verplicht worden hiermee rekening te houden. Dit kan leiden tot een aanpassing van de plannen, waardoor de vindplaatsen behouden blijven, of tot een archeologische opgraving en publicatie van de resultaten.

Archeologische waarden in het bestemmingplan Hengelo Zuidoost: Verwachtingswaarden
Op de "Archeologische Archeologische waarden- en verwachtingskaart met AMZ-adviezen" van de gemeente Hengelo staat aangegeven welke archeologsche waarden aanwezig en te verwachten zijn. Een uitsnede van deze kaart is opgenomen in afbeelding 8.
Duidelijk te zien is dat het plangebied ligt in een zone die is aangeduid als een gebied waar op basis van onderzoek is besloten het gebied vrij te geven. Dit onderzoek is een verkennend inventariserend veldonderzoek dat in opdracht van HBS Ons Belang door RAAP Archeologisch Adviesbureau is uitgevoerd (d.d. juni 2008, bijlage 1). In tegenstelling tot de verwachting op basis van het bureauonderzoek (hoge verwachting voor vindplaatsen uit het Paleolithicum t/m Late Middeleeuwen) zijn in het plangebied geen archeologische resten aangetroffen. Op basis van de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd dat bij de realiseren van de plannen geen archeologische resten zullen worden verstoord.

Conclusie Archeologische waarden
Binnen het plangebied zijn geen archeologische waarden aanwezig. Bij verdere planontwikkeling treden hiermee geen belemmeringen op.

Afbeelding 9: Uitsnede kaart archeologische verwachtingswaarde

4.3.3 Cultuurhistorie; beleid

Vanaf 1 januari 2012 is het verplicht om in ruimtelijke plannen rekening te houden met cultuurhistorische waarden. Om een stabiele en meer structurele basis te geven aan de borging van cultuurhistorie in de ruimtelijke ordening, is per 1 januari 2012 aan artikel 3.1.6 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) toegevoegd dat gemeenten bij het vaststellen van bestemmingsplannen niet alleen rekening moeten houden met cultuurhistorische waarden onder de grond (archeologische waarden), maar ook met waarden boven de grond. Dat betekent dat gemeenten een analyse moeten maken van de cultuurhistorie in een bestemmingsplangebied, en daar conclusies aan moeten verbinden die in het bestemmingsplan verankerd worden.

Cultuurhistorische waarden omvatten meer dan alleen bouwhistorische objecten en monumenten waarop tot voorheen vaak alleen de aandacht lag in bestemmingsplannen. Door middel van een historisch-geografische inventarisatie dienen ook cultuurlandschappellijke structuren en elementen in beeld gebracht moeten worden, zoals oude infrastructuur, verkavelingsstructuren en elementen daarin zoals houtwallen, beeklopen en essen, en moet ook gedacht worden aan het stedenbouwhistorische karakter van wijken en gebieden. Belangrijk is om na te gaan wat het 'eigene' van een gebied is en om dat met al zijn elementen en structuren in beeld te brengen.

De gemeente Hengelo heeft nog geen specifiek beleid dat de aanpassing van de Bro regelt. In dit bestemmingsplan wordt met de inventarisatie van cultuurhistorische waarden echter voorzien in de eisen volgens het Bro.

Historische ontwikkeling van het plangebied

Tot in ver in de 20e eeuw lag het plangebied buiten de bebouwde kom van Hengelo en maakte het deel uit van de marke Driene. In afbeelding 2 is de situatie omstreeks het einde van de 19e eeuw aangegeven. Te zien is dat het plangebied merendeels lag in een gebied met bouw- en weilanden. Iets ten westen van de westelijke begrenzing van het plangebied stond een boerderij die ook op de kadastrale minuutplan uit het begin van de 19e eeuw al op die locatie voorkomt. De ouderdom van deze boerderij is niet exact bekend maar deze boerderij is niet als een van oorsprong middeleeuws erf bekend.

Afbeelding 10. Situatie rond het einde van de 19e eeuw, plangebied globaal binnen rode cirkel (bron: Topografische Dienst)

De huidige Händelstraat is dan nog een perceelscheiding met enkele bomen. Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw is dit beeld niet veel veranderd. Met de aanleg van de wijk Klein Driene is na de oorlog begonnen, het onderhavige deel van de wijk is een van de laatste bouwfasen van de wijk en dateert uit de tweede helft van de jaren vijftig. Klein Driene is een van de naoorlogse wijken die door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is aangewezen als aandachtsgebied voor het na-oorlogs bouwen. Binnen het plangebied zijn echter geen gebouwen uit die periode aanwezig.

Historisch geografische kenmerken, - Waardevolle structuren en objecten
Van de oude cultuurlandschappelijke structuren en elementen is nagenoeg niets meer herkenbaar aanwezig.

Gebouwde objecten en monumenten
Binnen het plangebied zijn geen rijks- en gemeentelijke monumenten aanwezig.

Conclusie Cultuurhistorische waarden
Omdat binnen het plangebied geen cultuurhistorische waarden en objecten aanwezig zijn hoeft er daarmee bij de verder planontwikkeling geen rekening gehouden te worden.