| Plan: | VMBO |
|---|---|
| Status: | vastgesteld |
| Plantype: | bestemmingsplan |
| IMRO-idn: | NL.IMRO.0164.BP0038-0301 |
Voor de VMBO-locatie wordt een duurzaam watersysteem gerealiseerd. Gezocht is naar een robuust systeem dat goed scoort in termen van duurzaamheid en beheerbaarheid en dat weinig milieubelasting teweegbrengt.
Het afvalwater (zowel het zwarte als het grijze) zal worden afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie van het waterschap Regge en Dinkel aan de Wegtersweg. Hiertoe wordt het rioolsysteem van de VMBO aangesloten op een bestaand rioolgemaal aan de Europalaan.
Voor de afvoer van hemelwater worden geen riolen aangelegd. Het hemelwater zal worden afgevoerd (en deels geïnfiltreerd) via de trits perceelgoot-straatgoot-wadi-beek. Van groot belang is dat deze afvoer oppervlakkig (en dus zichtbaar) plaatsvindt, waardoor het vrijwel uitgesloten is dat afvalwater wordt afgevoerd via het systeem voor hemelwaterafvoer. Verder is van belang dat er in het systeem bij de wadi een bodempassage plaatsvindt, waardoor een aanzienlijke zuivering van afstromend water optreedt. De verwachting is dat de waterkwaliteit goed zal zijn door deze opzet.
Vanaf de verhardingen wordt het hemelwater afgevoerd middels goten naar de wadi. Hierbij is van belang dat het hemelwater zichtbaar wordt aangeleverd aan de openbare weg.
Een wadi is een met gras beklede greppel waarin hemelwater oppervlakkig wordt geloosd. Vanuit de wadi zal het water kunnen infiltreren naar de ondergrond. Hiertoe wordt onder de wadi een sleuf met drainagezand aangebracht, ingepakt in worteldoek. Een drainagebuis in de sleuf met drainzand zorgt enerzijds voor verdeling van het water in tijden van infiltratie en zorgt anderzijds voor drainage in tijden met hoog grondwater.
Een integraal waterhuishoudkundig systeem met wadi's verzorgt 5 functies:
Binnen het plangebied worden meerdere wadi's aangelegd. De grooste wadi wordt in het laagste deel van het plangebied aangelegd. De wadi heeft een robuuste uitvoering en is goed te beheren en te onderhouden. Met de beheer-afdelingen zijn goede afspraken gemaakt over het onderhoud van de wadi's. Hiertoe is een onderhoudsschema opgesteld. De waterberging is dit plangebied is 70 mm. Dit is meer dan de noodzakelijke 40 mm. Dit komt omdat ook restberging (30 mm) van het plangebied Medaillon hier wordt gerealiseerd.
Ten aanzien van het bovengenoemde aandachtspunt a. omtrent de zuiverende werking van wadi's wordt verwezen naar de RIONED-publicatie “Wadi's: aanbevelingen voor ontwerp, aanleg en beheer” van februari 2006. Deze publicatie maakt de resultaten bekend van een zes jaar durend onderzoek naar wadi's in de wijk Ruwenbos in Enschede. Er is onder meer onderzoek gedaan naar de zuiverende werking van wadi's. Gebleken is onder andere dat microverontreinigingen (PAK's en zware metalen) zich ophopen in de toplaag van de wadi. Ze binden zich sterk aan zwevende deeltjes in het afstromende regenwater. Deze deeltjes worden door infiltratie en adsorptie in de wadibodem afgevangen.
Het betreffende plangebied is gelegen in het intrekgebied van waterwinning Hasselo. Het gebied wordt planologische beschermd vanuit het provinciaal beleid. Voor deze gebieden geldt het voorzorgprincipe. Dit betekent dat nieuwe grootschalige, voor de kwaliteit van grondwater risicovolle functies, zoals woningbouw, alleen onder voorwaarden worden toegelaten. Aangetoond moet worden dat voor grootschalige stedelijke functies in intrekgebieden waarin al stedelijke functies aanwezig zijn deze nieuwe functies niet mogen leiden tot vergroting van de risico's op verontreiniging van het grondwater (stand still-beginsel).
Het gebied is momenteel voor het grootste deel agrarisch in gebruik. Weilanden, houtwallen en lintbebouwing wisselen elkaar af. Het gebied wordt aan de westzijde begrensd door een bedrijventerrein en aan de oostzijde door het Weusthagpark. Aan de zuidoostzijde wordt het plan begrensd door woonwijk Medaillon. De gronden hebben grotendeels een agrarische bestemming. Binnen deze bestemming is het mogelijk dat t.b.v. het gebruik allerlei meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt. Deze stoffen kunnen van invloed zijn op de (grond)waterkwaliteit. Bij het beëindigen van dit gebruik zal deze ook verdwijnen.
Het gebied is bedoeld voor de vestiging van een VMBO voorziening. De bovenkant van deklaag in het plangebied bevindt zich op ongeveer 16 meter t.o.v. het NAP en de dikte van de deklaag is circa 7 meter. Dit betekent dat de fysische kwetsbaarheid van de bodem gering is. Toch zullen er maatregelen moeten worden genomen om het risico op grondwatervervuiling gelijk te houden aan het risico van het huidige gebruik. Hieronder worden de maatregelen genoemd die daartoe worden genomen.
Dit watersysteem is hierboven in paragraaf 3.1.5 reeds uitvoerig beschreven.
De Hasseler Es is een woonwijk aan de noordkant van Hengelo die in de jaren 80 van de vorige eeuw is gerealiseerd. Een groot deel van deze wijk is gelegen in het intrekgebied van waterwinning Hasselo. In de Hasseler Es is een gescheiden rioolstelsel aangelegd. In theorie is dat een prima principe; vuil water wordt naar de RWZI afgevoerd en wordt daar gezuiverd terwijl schoon hemelwater op de beken of vijvers wordt geloosd. De praktijk wijst echter uit dat nogal wat afvalwater wordt geloosd op het stelsel voor hemelwater. Dit komt met name door foutieve rioolaansluitingen. In dat geval wordt er dus permanent afvalwater geloosd op het hemelwaterriool en daarmee op de vijvers en beken. Het aantal foutieve aansluitingen wordt voorzichtig geschat op 15-20%. De gemeente Hengelo is voornemens om de foutieve rioolaansluitingen in de Hasseler Es op te sporen en te herstellen. De kwaliteit van het oppervlaktewater zal hierdoor toenemen. Hierbij is het zeer waarschijnlijk dat, gezien de relatie tussen oppervlaktewater en grondwater, tevens de kwaliteit van het grondwater positief wordt beïnvloed. Deze positieve beïnvloeding wordt in het kader van de saldobenadering binnen het intrekgebied ten gunste van de ontwikkeling gebruikt.
Voor de VMBO locatie zal als specifieke eis, de eis van toepassing niet-uitloogbare materialen worden (maximale m-klasse van 4). E.e.a. wordt vastgelegd in de overeenkomst met de schoolbesturen. Gezocht moet worden naar alternatieven voor milieubelastende bouwmaterialen en zware metalen.
Milieubelastende materialen in de bouw - zware metalen
Milieubelastende materialen zoals koper, lood en zink zijn zware metalen die nog veel in de bouw worden toegepast. De toepassing als bouwmateriaal zorgt voor een continue diffuse bron van deze metalen naar het grondwater en oppervlaktewater. Hoewel de exacte omvang van het aandeel van bouwmetalen in de totale metalenemissie ter discussie staat, is duidelijk dat de normen voor metalen in stedelijk water en in waterbodems gemiddeld genomen vaker worden overschreden dan in het landelijk gebied. Vanuit het oogpunt van emissiepreventie is de gemeente Hengelo van mening dat toepassing van milieubelastende materialen binnen onder meer het grondwaterbeschermingsgebied en het intrekgebied voorkomen moet worden.
Er is een aantal mogelijkheden voor het voorkomen van verontreiniging van grond- en oppervlaktewater door atmosferisch blootgesteld zware metalen. Om emissies van atmosferisch blootgesteld zware metalen tegen te gaan zijn de volgende maatregelen mogelijk:
1. Aangepast ontwerp.
2. Alternatief materiaal bij nieuwbouw (en verbouw/renovatie).
3. Coaten van (bestaand) atmosferisch blootgesteld metaal.
4. Gecontroleerde infiltratie
Bij de eerste twee maatregelen wordt de emissie geheel voorkomen. Deze maatregelen werken niet kostenverhogend, mits in een vroeg stadium van het bouwproces hiervoor aandacht is.
ad 2) Alternatief materiaal bij nieuwbouw
Een overzicht van mogelijke alternatieven staat in onderstaande tabel. Uit deze tabel blijkt dat er voldoende alternatieven zijn voor de toepassingen van atmosferisch blootgestelde zware metalen.
| Toepassing | Alternatief |
| Hemelwaterafvoer |
- Polyester. Staal/hout met EPDM-folie (goot) - gecoat staal. Gecoat zink - PPC - PP - PVC met hergebruikgarantie - PE - PA - dakconstructie waarvoor geen dakgoot nodig is: verlengde oversteek - Opvangen op dak en hergebruiken.vegetatiedak |
| Dakbedekking |
- Pannen (beton, keramisch) - Vezelcement golfplaten - leien (steen, hout, bitumen) - EPDM - APP en/of SBS gemodificeerd bitumen - PVC.PIB folie - Polyolefinen - Aluminium (blank of met poedercoating) - Bitumen - Riet |
| Verzinkt stalen trappen en hekken |
- Hout - beton - verzinkt staal met poedercoating - gecoat aluminium |
| Gevelbekleding |
- Hout - Multiplex - Vezelcementplaat - Aluminium - Kunstharsgebonden plaat - Metselwerk - Cementpleister - Kunststof - (Verzinkt) staal beschermd door poedercoating |
| Verzinkt stalen straatmeubilair (fietsenrekken, verkeerspalen en straatverlichting), geleiderails, hekken en trappen |
- Kunststof - (duurzaam geproduceerd) (Europees) hardhout - Gecoat niet-verzinkt staal (poedercoating)(Niet voor fietsenrekken) - Verven of emailleren van verzinkt staal - Minder of anders uitgevoerd straatmeubilair |
ad 3) Coaten van (bestaand) atmosferisch blootgesteld metaal (toelichting voor zink)
Om uitloging van zink uit bouwmaterialen te voorkomen hebben zinkfabrikanten twee coatings ontwikkeld: één coating voor nieuwe zinkoppervlakken (ENKEcoat) en één voor bestaande (ENKE-Renocoat). De coatings zijn gebaseerd op acrylhars en zijn weersbestendig alsmede tegen zuren, zoals in bitumen en riet). Het voordeel van het gebruik van deze coatings is dat uitloging tot een minimum beperkt wordt (genoemd wordt een teruggang met 98%). De coating heeft geen nadelige invloed op de levensduur van zink en het heeft geen negatief effect op de recycling ervan. Toch is er sprake van enige milieudruk. Door slijtage vermindert de beschermende werking tegen uitloging. Naar schatting moet het om de 15 jaar worden overgeschilderd met ENKE-Renocoat. Dit legt dus een last op de beheersfase van het materiaal.
ad 4) Gecontroleerde infiltratie
Om verspreiding van verontreiniging te voorkomen is gecontroleerde infiltratie, bijvoorbeeld via wadi, of IT-systeem (infiltratie transport) een optie. Door een vulmateriaal met hoge bindingeigenschappen te kiezen kan een redelijk tot goed zuiveringsrendement worden gehaald. Een beheersplan met daarin aandacht voor monitoring van het metalengehalte is bij deze maatregel essentieel. Via beheersmaatregelen (vervangen vulmateriaal, afvoeren verontreinigd vulmateriaal) moet voorkomen worden dat zink doorslaat. Na de voorziening kan het water in bodem of op oppervlaktewater worden geloosd. Deze maatregel kan bij bestaande bouw en nieuwbouw worden genomen. Vanzelfsprekend hebben maatregelen aan de bron de voorkeur.
Het risico van grondwatervervuiling door het huidige gebruik is verwaarloosbaar. Echter door het gebruik van niet-uitloogbare materialen bij de bouw van de school, waterafvoer via goten naar wadi's en het hele duurzame waterbeheer maakt dat ook het toekomstige gebruik een verwaarloosbaar risico vormt voor de grondwaterkwaliteit binnen het intrekgebied. Als extra maatregel zullen binnen het intrekgebied, maar buiten het plangebied, foutieve rioolaansluitingen in de Hasseler Es opgespoord en hersteld worden. Dit heeft indirect een positief effect op de grondwaterkwaliteit. In het kader van de saldobenadering kan geconcludeerd worden dat het risico van grondwaterverontreiniging door het toekomstige gebruik niet groter zal worden.
Voor het uitbreidingsplan Medaillon is door de Grontmij in nauw overleg met het waterschap Regge en Dinkel een waterhuishoudingsplan opgesteld (bijlage 1). De VMBO-locatie maakt onderdeel uit van dit waterhuishoudkundig systeem. Het waterschap Regge en Dinkel kan instemmen met dit plan.