Zwavertsweg

2.1 Geschiedenis van het gebied

Het plangebied is gelegen aan de Zwavertsweg en maakt onderdeel uit van het gebied Groot Driene.

Driene (Thrinon) wordt al voor 1000 in oorkonden genoemd. In Twente was de samenleving in de vroegste tijd georganiseerd in het hofstelsel. Nadien kwamen er belangrijke wijzigingen in het grondbezit zoals grote landgoederen. Deze landeigenaren werden steeds zelfstandiger en trokken in hun gebieden het bestuur, de verdediging en de rechtspraak naar zich toe.
De zelfstandige boeren hadden deze bescherming niet, doch konden deze verkrijgen door hun grond over te dragen aan de grondbezitters. Dit systeem van heer en horige staat bekend als het hofstelsel. Het uitgebreidst waren de bisschoppelijke bezittingen.
In Twente behoorden rond 1300 meer dan 200 Twentse erven tot het bisschoppelijke bezit. Dit hofhorige stelsel heeft vooral in het oosten van ons land een taai leven gehad.

De term mark of marke betekende aanvankelijk ‘grens’ en werd geleidelijk gebruikt om een grondgebied te kenmerken. Het werd geleidelijk aan benut om een bepaald grondgebied van een groep boerenhoven aan te geven.

De marke regelde de gebruiks- en eigendomsrechten nauwkeurig. Na een tijd regelden de markerichter en het markebestuur allerlei aangelegenheden van algemeen belang. In het Heberegister van het stift Werden aan de Ruhr worden een aantal Twentse marken vermeld zo ook Thrinon wat Driene werd. De marken werden in de 19de eeuw (1837 –1850) verdeeld in particuliere grondbezit.

De Mark klein Driene kende maar zeven Boerderijen zoals Kortmans (De Kathe) daarvan ook de Kortmansweg en Het Savert (Swaffering) die hiervan oostelijk gelegen was. Het Nijhuis (Nyehus) noordelijk van Het Swafert en Hollink (Hoveldink) aan de Oldenzaalsestraat (tussen de Joseph Haydenlaan en Handelstraat). Tussen Olreking (ook bekend als Pentrop maar aan de andere kant van de Oldenzaalsestraat gelegen) en Holllich lag iets van de Oldenzaalsestraat gelegen het Esselink (Esking). Verder moet er nog een boerderij gestaan hebben met de naam Ensink maar waar is niet bekend.

De marke Groot Driene kende eenentwintig boerderijen. De bekendste naam is de Waarbeek (Woirtbeke) die waarschijnlijk noordelijk van het kanaal, nu Sportveld de Waarbeek, heeft gelegen. Het Annink (Anning) kennen wij ook als de Anninksweg die waarschijnlijk achter de bocht in de Anninksweg, Grundellaan heeft gelegen. In de buurt van de Boekweitweg, Laan van Driene stonden vanaf de Enschedesestraat de verdwenen boerderijen Asvelding, Nyehoff en Reymelding. Verder zuidoostelijk vanaf de Enschedesestraat staan Het Lubberink (lubberting), Het Wolterink (Wolterdinchoff), de verdwenen boerderij Wermberting en Het Hoevink (Hughing). Hiervan iets oostelijker het Elferink (Elverking). Weer iets zuidelijker hiervan, vanaf Enschedesestraat in het binnengebied, Selvert (Selewerding) en Het Assink (Assing). Bij de Zwavertsweg richting noord komen wij Bergerink (Berghering) en iets noordelijker het verdwenen Henning tegen. Dit gaat met de grensweg naar het zuiden toe met Smeenk (Smedeing), Riesman (Ridering), Het Leusink (Luetzing), Het Hegeman (Heghering) en het Het Bos (Busschinck). Het Leutink (Luting) ligt oostelijk in Enschede verder ligt in het de zuidoostelijke gebied het verdwenen Henning (De Hems). Bij de Studentenhuisvesting Drienerlo ligt de Tol die waarschijnlijk ook met de Marken te maken heeft gehad.

Op 28 november 1811 werden de grenzen van de gemeente Hengelo nader vastgesteld. Zo bestaat historisch gezien Hengelo uit de vroegere Marken Woolde (met het vroegere dorp Hengelo), Oele en Beckum. Eerst in 1881 werd een gedeelde van de marke Driene door een grenswijziging bij de gemeente Hengelo gevoegd. Vooraf hoorde alles wat achter de Kievitstraat en oude Molenweg ligt bij Lonneker. In 1934 werd de gemeente Lonneker bij de gemeenten Hengelo en Enschede gevoegd. Drie jaar later in 1937, kwam een grenswijziging tot stand tussen de gemeenten Hengelo en Enschede. Er werden delen van Lonneker bij Hengelo gevoegd, dit is een deel van Driene en Twekkelo.
Later werd ook Hasselo (vroeger gemeente Weerselo, 1970) bij Hengelo gevoegd.

In de periode direct na de Tweede Wereldoorlog veranderden veel Nederlandse steden totaal van karakter. Al tijdens de oorlog werd duidelijk dat na de bevrijding grote veranderingen op stedenbouwkundig en architectonisch gebied hun intrede zouden gaan doen. Restauratie van de vooroorlogse toestand zou geen uitgangspunt worden bij de diverse wederopbouwplannen. Door de enorme verwoestingen was nu de mogelijkheid ontstaan om verbeteringen ten opzichte van de vooroorlogse situatie te realiseren.

Ook Hengelo – zwaar getroffen door bombardementen – startte met diverse plannen voor herstel van de binnenstad en uitbreidingswijken, in eerste instantie op opengevallen locaties in de stad en direct grenzend aan de vooroorlogse wijken. Daarbij werden standaardtypen woningen en kavels ontworpen. Deze standaardisatie was nodig vanwege de hoge kosten voor bouwmateriaal en de hoeveelheid woningen die gebouwd zouden moeten worden. Eind 1945 bedroeg het tekort aan woningen in Hengelo circa 2300 stuks. Circa 190.000 ton puin moest worden opgeruimd en al het bruikbare puin werd weer toegepast bij de bouw van de eerste noodwoningen, scholen en winkels.

Bijna parallel aan de wederopbouw werden ook nieuwe wijken opgericht. Aan de rand van oude stadskernen ontstonden nieuwe stadswijken met een eigen architectuur en stedenbouwkundig plan: de zogeheten stempelwijken. In Hengelo is Klein Driene, een zogenoemde wederopbouwwijk, daar het eerste voorbeeld van. Door de slechte economische situatie moesten meer woningen gebouwd worden op hetzelfde oppervlak. In verband hiermee werden etagewoningen gebouwd.

Eind jaren zestig werden grote wijken met eengezinswoningen en eigen winkelcentra in het noordoosten van de stad gebouwd: Groot Driene en Noord ontstonden. De woningen zijn opgesteld in rijen, in het bezit van een tuin en meestal gegroepeerd rond gemeenschappelijke open ruimte; hiermee werd voldaan aan de vraag naar ruimere woningen voor gezinnen met kinderen. Aan de zuidzijde van Groot Driene ligt een brede gordel van grote alleenstaande woningen en villa's; deze zijn omgeven door grote tuinen met inmiddels volgroeide beplanting.

De Zwavertsweg betreft een van oudsher aanwezige weg in het gebied.

De Zwavertsweg heeft thans de functie als gebiedsontsluitingsweg voor de wijk Groot Driene.