Gramsbergen

2.3 Gemeente

Verkenning inbreidingslocaties

In 2009 heeft de gemeenteraad de nota Verkenning Inbreidingslocaties in kernen en linten vastgesteld. Deze nota geeft aan op welke plekken binnen de kernen inbreidingsruimte voor woningbouw aanwezig is. Voor Gramsbergen wordt het volgende opgemerkt: "Het dorp bezit een heldere stedenbouwkundige structuur, met planmatige woonbuurten aan de westzijde van de structuurdragers: kanaal en spoorlijn. Binnen de planmatig opgezette woonbuurten, kunnen open plekken voorkomen. Inbreiding met woonbebouwing is hier mogelijk. In het gebied Oldenhof (begrensd door de wegen De Esch, De Anerdijk en Oldenhof) is verdichting met nieuwe woonfuncties, hoe beperkt ook, niet gewenst vanwege aantasting van de karakteristiek. Aan de oostzijde van het kanaal en de spoorlijn bevinden zich op grote schaal functies die in beginsel storend zijn voor de woonfunctie. Gelet op deze situatie is inbreiding met nieuwe woonfuncties in dit gebied niet mogelijk."

Een beheersverordening maakt geen nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. Ook het opnemen van wijzigingsbevoegdheden met het oog daarop, is niet mogelijk. Indien in de toekomst inbreiding binnen Gramsbergen aan de orde is, zal daarvoor een bestemmingsplanherziening worden opgesteld.

Woonplan

In het Woonplan 2008-2012 (8 januari 2008) heeft de gemeente haar woonbeleid voor de korte en lange termijn verwoord. De nadruk ligt op de kwaliteit van de woningvoorraad, zoals ook de ondertitel duidelijk maakt: 'Duurzaam wonen in Hardenberg'. Het Woonplan onderscheid vier centrale beleidsdoelen:

• 1. Gedifferentieerde leeftijdsopbouw: de gemeente zet met name in op de huisvesting van jongeren, starters en vermogende burgers.
• 2. Doelgroepen: de gemeente wil inspelen op de kwalitatieve woonvraag van de verschillende doelgroepen, zoals hulpbehoevenden, mensen met lagere inkomens et cetera.
• 3. Duurzaam bouwen en energiebesparing: De gemeente streeft ernaar op de lange termijn klimaatneutraal te zijn. Een belangrijke bijdrage hierin is gelegen in de kwaliteit van de woningvoorraad binnen de gemeente (zie ook onder 'Duurzaam Hardenberg').
• 4. Regie op de programmering en segmentering: de gemeente wil ruimte bieden voor meer keuzevrijheid voor de woningzoekenden in de vorm van vrije kavels en (collectief) particulier opdrachtgeverschap.

Voor de uitwerking van deze doelen wordt verwezen naar het Woonplan, dat raadpleegbaar is via de gemeentelijke website.

Deze beheersverordening maakt geen nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. Wel is de nieuwbouwmogelijkheid op grond van het vigerende bestemmingsplan "Gramsbergen, locatie De Esch 33 te Gramsbergen" overgenomen. Zie hiervoor ook paragraaf 3.3.

Detailhandelsstructuurvisie

De gemeenteraad heeft op 21 december 2004 een detailhandelsstructuurvisie vastgesteld. Deze visie geeft antwoord op de volgende vraag: "Hoe kan het economisch voorzieningenniveau in de diverse kernen binnen Hardenberg zodanig worden versterkt, dat de consument in een hoogwaardig, aantrekkelijk en leefbaar winkelgebied zijn aankopen kan doen?" Voor Gramsbergen is een afzonderlijk Deelrapport opgesteld3.

Aan Gramsbergen is in de structuurvisie een lokaal verzorgende functie toebedeeld. Dat wil zeggen dat de kern moet streven naar een blijvend goede verzorgingsfunctie wat betreft de dagelijkse boodschappen voor de eigen bevolking. Deze lokale bevolking moet de komende 10 tot 15 jaren voor de dagelijkse aankopen niet naar een andere aankoopplaats hoeven uit te wijken. Daar ligt voor Gramsbergen de prioriteit en dat is het ambitieniveau. Om dit te bereiken, moet de binding voor de dagelijkse aankopen ten minste vastgehouden worden en als het kan worden verhoogd. Het aanbod aan dagelijkse winkels moet zo compleet mogelijk zijn en van een constant en hoog niveau. Voor de niet-dagelijkse sector zullen de uitbreidingskansen gering zijn. Deze sector kan veelal niet alleen op lokale koopkracht functioneren, omdat het verzorgingsgebied daarvoor te klein is. Voor Gramsbergen bestaan tenslotte ook goede kansen om in te spelen op het toerisme.

Om deze ambitie te kunnen waarmaken, worden de volgende randvoorwaarden meegeven:

• om een basispakket dagelijkse winkels mogelijk te maken, is een gezamenlijke trekkracht door concentratie van deze winkels gewenst;
• zaken als efficiency en gemak moeten in het winkelgebied perfect op orde zijn;
• het investeringsgedrag van de winkeliers moet actief zijn;
• kwaliteit en service moeten gewaarborgd zijn;
• samenwerking op het gebied van onder andere promotie verdient aanbeveling;
• toerisme moet op zijn kansen voor detailhandel worden onderzocht;
• de ontsluiting, het parkeren en de ruimtelijke kwaliteit moeten van een goed niveau zijn.

De begrenzing en regeling van de bestemming Centrum sluit aan bij dit beleid uit de detailhandelsstructuurvisie. Voor nieuwe ontwikkelingen binnen het centrumgebied zullen afzonderlijke bestemmingsplannen moeten worden opgesteld. Zie ook paragraaf 3.3.

Welstandsnota

De gemeenteraad heeft op 29 november 2011 de Welstandsnota Hardenberg Visie op beeldkwaliteit vastgesteld. Deze nota zet in op "het leggen van verbindingen tussen bestaande gebiedskwaliteiten en nieuwe ontwikkelingen, tussen oud en nieuw, tussen snel en traag, tussen stad en land, tussen rood en groen, tussen opbrengsten en kosten." De ambitie is een kwaliteitsontwikkeling in gang te zetten waarbij elk project bijdraagt aan de versterking van de beeldkwaliteit van de leefomgeving. Daarmee zullen de verschillende kernen zich meer onderscheiden en krijgt elke kern haar eigen kleur (terug).

De gemeente wil meer vrijheid voor burgers creëren. Dit wordt bereikt door kaders te stellen 'waar het er toe doet' en andere delen van de gemeente regelvrij te maken. Een en ander komt tot uiting in de toekenning van drie niveaus (zie onder). Op de belangrijke plekken wordt door middel van welstand en bestemmingsplan gestuurd. De laag gewaardeerde plekken zijn welstandsvrij. Voor deze gebieden is het bestemmingsplan (of de beheersverordening) maatgevend.

De Welstandsnota maakt onderscheid naar de volgende niveaus:

• Niveau 0 (laag):

geen eisen ten aanzien van welstand. Beeldkwaliteit wordt geregeld in het bestemmingsplan (of de beheersverordening).

• Niveau 1 (midden):

specifieke ambitie ten aanzien van beeldkwaliteit, gericht op behoud van belangrijkste gebiedskenmerken van architectonische of stedenbouwkundige aard. Inzet van een globale vorm van welstand met planbegeleiding naast het bestemmingsplan (of de beheersverordening).

• Niveau 2 (hoog):

hoge ambitie ten aanzien van beeldkwaliteit, bij gebieden en/of locaties met een hoge architectonische en stedenbouwkundige waarde. Inzet van welstand met een intensieve vorm van planbegeleiding naast het bestemmingsplan (of de beheersverordening).

Aan Gramsbergen zijn drie beschermingsniveaus toegekend. Het oude kerngebied (beschermd stadsgezicht) valt onder niveau 2. Niveau 1 is toegekend aan: de historische invalswegen; het gebied ten zuidwesten van de Anerdijk en de Esch; de grootschalige bebouwing in groene setting tussen het zuidelijk kerndeel en het beschermde stadsgezicht; het gebied langs Kanaal Almelo-de Haandrik. Het overige kerngebied is welstandsvrij, met uitzondering van bedrijventerrein 'De Steenmaat' en woonwijk 'Garstlanden III' waarvoor beeldkwaliteitsplannen van toepassing zijn.

Het welstandsbeleid heeft geen gevolgen voor deze beheersverordening aangezien er geen ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk worden gemaakt.Bij een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor het bouwen zal advies worden ingewonnen bij een onafhankelijke commissie van deskundigen, te weten de gemeentelijke Commissie voor Welstand en Monumenten.

Uitsnede kaart welstandsnota

Duurzaam Hardenberg

Zoals aangegeven onder het kopje 'Woonplan' streeft de gemeente naar energieneutraliteit. Hiermee wordt bedoeld dat alle energie die binnen de gemeentegrenzen wordt gebruikt in de gemeente zelf of in de regio duurzaam wordt opgewekt. Concreet wil de gemeente in 2014 minimaal 10% energie hebben bespaard en 10% meer duurzame energie per jaar hebben gerealiseerd. Dit doet de gemeente Hardenberg in stappen van 2,5% per jaar. Onderdeel van dit duurzaamheidsbeleid is een maatregelenpakket voor bestaande bouwwerken en nieuwbouw. Zo krijgen woningeigenaren bijvoorbeeld een energieadvies van de gemeente of van een adviseur om thuis energie te besparen. Ook bij de gesprekken die de gemeente voert over de uitgifte van kavels is duurzaamheid een vast onderdeel. Voor overige maatregelen op dit beleidsterrein wordt verwezen naar de gemeentelijke website.

Dit beleid heeft geen gevolgen voor deze beheersverordening aangezien er geen ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk worden gemaakt.

Collegeprogramma

In het Collegeprogramma 2010-2014 (subtitel: 'Meer met Minder', 9 april 2010) is aangegeven dat de gemeente vanwege de economische crisis en de bezuinigingstaakstelling van het Rijk over onvoldoende middelen beschikt om het beleid uit de voorgaande collegeperiode ongewijzigd voort te zetten. De volgende speerpunten uit collegeprogramma zijn (indirect) van belang voor de kern Gramsbergen:

• Het bevorderen van het in stand houden dan wel realiseren van buurtkamers (in meer kernen van de gemeente), multifunctionele centra (nieuw in ieder geval in Gramsbergen en Dedemsvaart) en dorpshuizen, maar ook het zoveel mogelijk handhaven van onderwijs-, sport- en culturele voorzieningen, aansluitend bij lokale kwaliteiten en behoeften.
• Voor de leefbaarheid van dorp, buurt of wijk is sociale samenhang van groot belang, ook om eenzaamheid en isolement te voorkomen. Voorzieningen die sociale samenhang bevorderen of verbeteren worden gestimuleerd.
• Een belangrijke voorwaarde voor leefbaarheid is veiligheid. Dit blijft ook de komende jaren een belangrijk thema, onder het motto: de openbare ruimte blijft schoon, heel en veilig.

In deze beheersverordening zijn regelingen opgenomen voor de bestaande (maatschappelijke) voorzieningen. Ook het bestemmingsplan voor het MFC is overgenomen in onderhavige beheersverordening. Zie hiervoor ook paragraaf 3.3.

Toekomstvisie

In de Toekomstvisie gemeente Hardenberg 2004-2019 (subtitel: 'Hardenberg stapt stevig op de toekomst af', vastgesteld 27 mei 2004) en de uitwerking daarvan in het Meerjarenprogramma (10 november 2005) wordt ingezet op versterking van vier gemeentelijke kwaliteiten: 'de onderlinge betrokkenheid, de prettige woonomgeving, de ondernemerszin en de groene ruimte'.

De belangrijkste uitgangspunten voor 'grote kernen' (waaronder Gramsbergen) zijn:

• Bundeling en samenwerking zijn voor de voorzieningen van belang om kwaliteit en duurzaamheid te waarborgen. De gemeente ondersteunt voorzieningen op het terrein van onderwijs en zorg.
• Vanwege demografische ontwikkelingen (kleinere huishoudens, vergrijzing) moet er anders worden gebouwd. Daarnaast zijn extra starterswoningen nodig om jongeren te binden. Verder is het wenselijk om woningen in het duurste segment te bouwen om daarmee de mensen met hoge inkomens aan de gemeente vast te houden.
• Bevorderen van een veilige en leefbare omgeving. Het gaat hierbij om verkeersveiligheid, sociale veiligheid en het beheer van de openbare ruimte.

Deze beheersverordening komt aan dit laatste tegemoet door de globale bestemmingen van de vigerende (bestemmings)plannen over te nemen. Zie ook paragraaf 3.3.

Overig beleid

Het gemeentelijk beleid inzake archeologie en externe veiligheid komt bij de toets aan wet- en regelgeving in hoofdstuk 4 aan bod.

• 3. Detailhandelsvisie Hardenberg; Deelrapport Gramsbergen, Ontwikkelingsprogramma en acties. Seinpost Adviesbureau B.V., 2004.