Buitengebied Hardenberg, Elfde wijk 13a Heemserveen

2.1 Landschappelijke aspecten

Het plangebied aan de Elfde Wijk 13a in Heemserveen ligt midden in het open veenontginningslandschap. Het veenontginningslandschap is ontstaan door vervening (het afgraven van veen) en ontginning (het in cultuur brengen ten behoeve van de landbouw). De vervening heeft plaatsgevonden in de 19e eeuw. Het veenontginningslandschap wordt gekarakteriseerd als vlak, grootschalig en rechtlijnig gebied met halftransparante linten van bebouwing en boombeplantingen. De bebouwing en beplanting is geconcentreerd aan de ontginningsbases. Ten behoeve van de turfwinning zijn vaarten en kanalen gegraven, die nu deels zijn gedempt.
 

Historische kaarten geven goed weer hoe het landschap zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld. Rond 1900 werd het gebied ontgonnen ten behoeve van de turfwinning. Vervolgens werd het in cultuur gebracht. Het veenontginningslandschap kent een kenmerkende structuur en opbouw. Eerst werden wijken en kanalen gegraven om het turf af te voeren. Op de hoger gelegen delen in het gebied kwamen de (hoofd)wegen. Van daaruit ontstonden nieuwe ontginningsassen, waarlangs de bebouwing werd gerealiseerd. Vanaf de jaren '50 heeft de omgeving van het plangebied zich ontwikkeld als landbouwgebied. De historische kaarten in afbeelding 2.1 geven de ontwikkeling van het landschap in de omgeving van het plangebied in de periode van 1900 tot 1954 weer.

Afbeelding 2.1 Historische kaart rond 1900 en rond 1954

In de loop der jaren werden sloten gedempt, omdat de waterhuishouding en kennis daarover sterk verbeterde. Vanaf de jaren '70 werden kleinere stukken grond tegen elkaar geruild waardoor grotere kavels ontstonden. Sinds de jaren '80 is de landschappelijke structuur niet meer sterk gewijzigd. De aanwezige levensvatbare bedrijven ontwikkelden zich tot hedendaagse moderne agrarische bedrijven. De kenmerkende opbouw van het veenontginningslandschap met haar lineaire structuren en rechtlijnig verkavelingspatroon is nog steeds goed zichtbaar in het landschap. Eén en ander blijk ook uit de luchtfoto in afbeelding 2.2.

Afbeelding 2.2 Luchtfoto van de omgeving van het plangebied (Bron: Google Maps)