Okkenbroek 2009

5.1 Archeologie, cultuurhistorie en monumenten

5.1.1 Archeologie

5.1.1.1 Grondgebruik

Het overgrote deel van het bestemmingsplangebied is bebouwd. Het kent daarom veel recente verstoringen in de vorm van woningbouw en infrastructuur. Voorafgaand aan de bouw van de woningen hebben vrijwel geen opgravingen, waarnemingen of booronderzoeken plaatsgevonden zodat de beschikbare archeologische informatie zeer beperkt is. Wel kan worden aangenomen, dat onder de veelal vrij ondiep gefundeerde huizen en in de onbebouwde delen van de percelen, nog een intact bodemprofiel met mogelijke archeologische resten aanwezig is.

5.1.1.2 Prehistorie

Er zijn in het bestemmingsplangebied geen vondsten of archeologische vindplaatsen uit de prehistorie bekend. Dit betekent niet dat er met zekerheid geen prehistorische vondsten of vindplaatsen aangetroffen kunnen worden. Het bestemmingsplangebied is relatief hoog gelegen. Op vergelijkbare locaties elders in Deventer zijn vindplaatsen uit alle perioden tussen het mesolithicum en de (laat) Romeinse tijd aangetroffen.

5.1.1.3 Middeleeuwen

Er zijn in het bestemmingsplangebied geen vondsten of archeologische vindplaatsen uit de middeleeuwen bekend. Dit betekent niet dat er met zekerheid geen middeleeuwse vondsten of vindplaatsen aangetroffen kunnen worden.

5.1.1.4 Nieuwe tijd

Ter hoogte van Oerdijk 157 staat de Okkenbroeker molen. De molen werd in 1852 gebouwd. In 1930 brandde de molen af en is daarna niet meer herbouwd. Het dorp zelf is pas na 1832 ontstaan, op de kadastrale kaart van 1832 zijn nog geen boerderijen te zien.

5.1.1.5 Verwachting, selectie

Het bestemmingsplangebied ligt in een gebied met een middelhoge archeologische verwachting. Alle gebieden die op basis van de verwachtingskaart een hoge en middelhoge verwachting hebben en de buffers van de historische boerderijen, dienen in het bestemmingsplan te worden opgenomen met de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologisch verwachtingsgebied'. Voor de voorwaarden die hierbij van toepassing zijn, wordt verwezen naar de planregels.

Archeologische verwachting Okkenbroek 2009

5.1.1.6 Nieuwe ontwikkelingen

Oerdijk 200a

Omdat het plangebied 'Oerdijk 200a' een middelhoge verwachting heeft, heeft deze de dubbelbestemming 'Archeologisch verwachtingsgebied'. Dit betekent dat, wanneer hier bouwactiviteiten plaats gaan vinden met grondwerkzaamheden die dieper gaan dan 50 cm en een oppervlakte groter dan 100 m2, enige vorm van archeologisch onderzoek noodzakelijk is.
Echter, omdat in het plangebied en in de omgeving van het plangebied geen bekende archeologisch vindplaatsen of historische elementen liggen, is archeologisch onderzoek pas noodzakelijk wanneer de werkzaamheden dieper gaan dan 50 cm en de oppervlakte groter is dan 200 m2. Dit geldt voor de gezamenlijke oppervlakte van hoofd- en bijgebouwen.
Zolang de oppervlakte van de grondwerkzaamheden kleiner is dan 200 m2, is archeologisch
onderzoek niet noodzakelijk.

5.1.2 Cultuurhistorie

5.1.2.1 Rijks- en gemeentelijke monumenten

In Okkenbroek is de kerk met pastorie, aan de Oerdijk 226- 228 in 1998 aangewezen als monument (rijksmonument). De bescherming van monumenten is geregeld in de Monumentenwet. In het bestemmingsplan krijgt het monument daarom geen nadere aanduiding.

5.1.2.2 Beschermd dorpsgezicht

In 2001 is de dorpskern van Okkenbroek door het college van Burgemeester en Wethouders aangewezen als beschermd gezicht. Het beschermd gezicht omvat het pand aan Oerdijk 224, het kerkelijk terrein aan Oerdijk 226- 228 en de smederij aan Oerdijk 232.

In de 19e en begin van de 20e eeuw was Adam IJssel de Schepper een van de grootgrondbezitters in de omgeving van wat nu Okkenbroek is. Hij besloot omstreeks 1850 een kerk, een molen en een smederij te bouwen. De molen en de smederij kwamen er al in 1852, de kerk met pastorie werd gebouwd in 1904. Naast de kerk werd een winkel met bakkerij en stalling gebouwd. De smederij is in 1916 herbouwd. De winkel is inmiddels in gebruik als woning.

Door de duidelijke herkenbaarheid van de ontstaansgeschiedenis van het dorp direct rond de kerk is dit gebied aangewezen als beschermd dorpsgezicht.

De beeldbepalende objecten en elementen binnen het beschermde gezicht zijn dan ook de N.H. kerk met pastorie, de smederij en de voormalige winkel met stalling. Het gebied tussen deze gebouwen is ook onderdeel van het beschermd gezicht. Dit gebied betreft een halfrond grasveld met bomen en een toegangsweg naar de kerk, beukenhagen links en rechts van de kerk en diverse beeldbepalende bomen: een Amerikaanse linde naast de pastorie, links van de kerk een rij beuken met een acacia, voor de smederij een linde, schuin voor het boerderijtje een eik en voor de winkel een eik. Ten slotte is ook de Oerdijk 153, een boerderij met bakhuisje tegenover de kerk (ca. 1900) en het open gebied aan weerszijden daarvan, onderdeel van het beschermd gezicht. Dit deel valt echter buiten het bestemmingsplan van de kern Okkenbroek.

Het beschermd dorpsgezicht is in het bestemmingsplan opgenomen als dubbelbestemming.

5.1.2.3 Cultuurhistorische waardevolle bebouwing en elementen

Okkenbroek kent buiten het beschermd dorpsgezicht nog meer cultuurhistorisch waardevolle gebouwen. Onderstaande objecten zijn allen van belang vanwege de afleesbare ontstaansgeschiedenis, de oorspronkelijke en karakteristieke volumes en de oorspronkelijke en karakteristieke detaillering. Op een aantal percelen is nog een oorspronkelijk bijgebouw aanwezig. Het betreft de volgende percelen en gebouwen:

• Oerdijk 147, meesterswoning
• Oerdijk 155, molenstomp
• Oerdijk 157, de Coöperatie met houten aanbouw
• Oerdijk 200, Adrianahoeve

De cultuurhistorisch waardevolle bebouwing is niet opgenomen als dubbelbestemming of aanduiding in het bestemmingsplan. Deze bebouwing kent bescherming via de welstandsnota.