direct naar inhoud van 2.2 Ruimtelijke structuur
Plan: Stroom Esch
Status: voorontwerp
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0147.BpSE2010-vo01

2.2 Ruimtelijke structuur

2.2.1 Ontstaansgeschiedenis

Landschappelijke karakteristiek

Het landschap rondom Borne behoort tot het voor Twente karakteristieke coulissenachtig samengestelde landschap van het oude kleinschalige essen- en oude hoevenlandschap en het jongere ontginningslandschap. Het oorspronkelijke onderscheid in het landschapsbeeld van de verschillende landschapstypen is ten gevolge van de ruilverkaveling, de ontwikkeling van de grootschalige infrastructuur en de uitbreiding van dorps- en bedrijfsgebieden weliswaar grootschaliger geworden, en in zekere zin ook genivelleerd, maar de oorspronkelijke karakteristieke structuur en het coulissenachtige beeld zijn herkenbaar gebleven.

Het essenlandschap kenmerkt zich door de relatief meer aaneengesloten sterk opgehoogde en bol gelegen bouwlanden, de weidegronden in de beekdalen, de bosgebieden en door de aan de rand van een groter complex van bouwlanden gelegen boerenhoeven. De bouwlandcomplexen zijn nauwelijks doorsneden door houtwallen en de wegen tussen de dorpen slingeren zich op de overgang van droog en nat door het landschap. Kenmerkend is het open karakter op de es. De beekdalen daarentegen kennen een groen en kleinschalig karakter door herhaling van kavelbeplanting middels houtwallen, bomen en hagen. De esgronden werden door houtwallen omzoomd. Deze houtwallen dienden als afscheiding voor het vee en als geriefhout. Dit landschapstype grenst direct aan de noordzijde van Stroom-Esch.

Het oude hoevenlandschap is het meest kleinschalige landschap en bevindt zich tussen het essenlandschap en het ontginningslandschap. Typerend zijn de steilranden en het reliëf op korte afstand (mede door het ophogen van de individuele akkers, de zogeheten éénmansesjes), de van oorsprong sterk kronkelende weggetjes en beken, de sterke afwisseling van door houtwallen omzoomde akkers en weilanden en de in het landschap verspreid aan de rand van de essen gelegen individuele of soms geclusterde oude boerenhoeven. Plaatselijk komen nog groot uitgegroeide bomen voor.

De weide- en hooilanden lagen doorgaans in de lagere gronden van de beekdalen. Deze beekdalen vormden door hun lengten belangrijke structurerende lijnen in het landschap. Veel van deze beekdalen, waaronder dat van de Bornse Beek, zijn nog duidelijk herkenbaar in het landschap, mede doordat de haaks op de waterloop gelegen kavelgrenzen zijn voorzien van houtwallen en andere vormen van kavelbeplanting.

Het ontginningslandschap, onder meer het gebied ten zuidoosten van Hertme, is met name gevormd door het in cultuur brengen van de heidegebieden. Dit landschapstype kenmerkt zich door het duidelijk meer open landschapsbeeld van de velden, de meer besloten complexen met bosgebieden, het meer rechte wegenpatroon en de meer grootschalig opgezette boerderijen. De beplantingen bestaan vaak uit wegbeplantingen en bospercelen. Het ontginningslandschap heeft een overwegend agrarisch karakter en is grootschaliger dan het oude hoevenlandschap.

2.2.2 Bebouwingsstructuren en -typologieën

Ruimtelijke hoofdstructuur

De stedenbouwkundige structuur van Stroom Esch is sterk gebaseerd op de oorspronkelijke landschappelijke patronen. De wijk is door de slingerende buurtontsluitingswegen (Bekenhorst, Stroom-Eschlaan en Weerselosestraat) onderverdeeld in verschillende woonbuurten en binnen de woonbuurten komen verscheidene kleine brinkachtige open ruimten voor (zoals bij Erve Stroomboer, Erve Jenneboer, Struisgras, Raaigras, Vlas en Boekweit). Oude weggetjes, kavelgrenzen en een voormalig boerderijkavel zijn opgenomen binnen de woonbuurten.

Bij de entree van de wijk, daar waar de buurtonsluitingswegen samenkomen, bevindt zich het wijkcentrumgebied van Stroom Esch. Hier ligt ook een grote brinkachtige ruimte met een vijver. Vanaf de vijver lopen paden (driften) naar 'buiten'. Deze brink met waterkuil en 'schapendriften' vormt een moderne interpretatie van het oude, rond een brink met kuil georganiseerde dorp. De woonwijk wordt duidelijk begrensd door het verloop van enkele beken (waaronder de Bornse Beek) en door veelal lijnvormige beplantingselementen. Binnen de woonbuurten ontbreken de lijnvormige beplantingspatronen. De meeste straten hebben geen of weinig openbaar groen. Het kleinschalig ruimtelijk beeld wordt vooral bepaald door de gekozen woningtypen, het groen in de tuinen en door de toegepaste brinkachtige ruimten.

De bebouwing in de wijk bestaat voor het grootste deel uit eengezinswoningen, vrijstaand, twee-onder-een-kap en geschakeld. Deze bebouwing bestaat uit één tot twee bouwlagen en is afgedekt met kap. Ter hoogte van de samenkomst van de ontsluitingswegen Bekenhorst, Stroom-Eschlaan en Weerselosestraat, strekt zich het wijkcentrum Stroom Esch uit. Hier ligt het meest intensief bebouwde deel van het plangebied, onder meer door de grote footprint van de bebouwing. De hoogte van de bebouwing varieert hier van één tot twee bouwlagen onder plat dak tot maximaal 5 woonlagen bovenop het winkelcentrum. De hogere bebouwing in dit gebied markeert de entree tot de wijk.

afbeelding "i_NL.IMRO.0147.BpSE2010-vo01_0002.jpg"

Bebouwings- en wegenstructuur Stroom Esch

2.2.3 Wegenstructuur

De belangrijkste verbinding met het aan de zuidzijde van de provinciale weg N743 gelegen deel van Borne, wordt gevormd door de onder de provinciale weg doorlopende Bekenhorst. Vanaf deze N743 wordt het plangebied ontsloten door de Weerselosestraat vanuit het oosten en de Stroom-Eschlaan vanuit het westen. Beide wegen zijn voorzien van aparte fietsstroken en vormen de interne hoofdontsluiting van het plangebied. De Bekenhorst sluit vanuit het zuiden aan op de Weerselosestraat. De Weerselosestraat slingert zich noordoostwaarts door de woonwijk en gaat buiten Stroom-Esch als Bornsestraat verder noordwaarts in de richting van de N343 (Oldenzaal-Slagharen). Binnen het plangebied vormt de Weerselosestraat de ontsluitingsring voor het oostelijk deel van het plangebied. De Stroom-Eschlaan vormt de ontsluitingsweg voor het westelijk deel.

De hoofdontsluitingsstructuur voor het langzaam verkeer is losgekoppeld van de wegenstructuur. De belangrijkste routes voor het langzaam verkeer (Pampagras, Fioringras, Kruiselbrink, Oude Weerseloseweg en Hedeveldsweg) lopen vanaf het Korenpad, gelegen rondom het centraal gelegen buurtpark Weideplas, naar de verschillende noordelijk en oostelijk gelegen woonbuurten en naar het westelijk gelegen kantorenpark. Van deze paden zijn de Oude Weerseloseweg en de Hedeveldsweg voormalige landbouwwegen.

afbeelding "i_NL.IMRO.0147.BpSE2010-vo01_0003.png"

Hedeveldsweg

2.2.4 Groen

Het plangebied kenmerkt zich door de groene randen van het aanliggende landschap met de waterlopen van de Bornse Beek en de Deurningerbeek, de bomenrijen langs de N473 en door de ligging van het buurtpark Weideplas ter hoogte van het wijkcentrum. De landschappelijke context wordt mede bepaald door de rondom het woongebied gelegen agrarische percelen met onder meer boerderijen. Binnen de woonbuurten is het openbaar groen voornamelijk beperkt tot de groene brinkachtige ruimten en enkele voormalige boerenhoeven. Het groene karakter van de woonbuurten hangt sterk samen met de bebouwingstypologie omdat bij de vrijstaande en twee-onder-een-kapwoningen meer ruimte is voor grotere tuinen. Vanuit de woonbuurt lopen langzaamverkeersroutes via het tracé van voormalige agrarische ontsluitingswegen naar buiten (bijvoorbeeld de Oude Weerselosestraat en de Hedeveldsweg). Deze routes worden begeleid door een groenstructuur.

afbeelding "i_NL.IMRO.0147.BpSE2010-vo01_0004.png"

Park Stroom Esch