Centrum

4.3 Ruimtelijke visie

In de ruimtelijke visie op het centrum van Borne wordt ingezet op een versterking van de ruimtelijke en functionele structuur van het winkelgebied door in te spelen op aanwezige kansen en mogelijkheden.

De visie is voornamelijk gericht op het creëren van een aantal beeldbepalende pleinen die met elkaar worden verbonden door korte looproutes met een aantrekkelijke invulling en uitstraling. In het centrum van Borne worden daarom een aantal verschillende pleinen onderscheiden:

• winkelplein: het hart van het kernwinkelcentrum;
• horecaplein: een verblijfsplein dat het winkelgebied met Oud Borne verbindt;
• dienstenplein: aanvullend op het winkel- en horecaplein;
• kerkplein: één van de belangrijkste entreegebieden van het centrum;
• groen plein: de historische Bleek;
• park: de Beeldentuin als rustpunt en onderdeel van het centrum;
• evenementenplein: verbindt het Kulturhus met het winkel- en horecagebied en is tevens een belangrijke parkeerlocatie in het centrum.

In kaart 16 zijn de hoofdlijnen van de ruimtelijke visie weergegeven.

Winkelaanbod

Het centrum van Borne dient in de toekomst vooral de functie van dorpscentrum te vervullen, dat primair is gericht op de inwoners uit de eigen gemeente. Het winkelaanbod kan hierom bestaan uit een sterk dagelijks aanbod met supermarkten, dat wordt aangevuld met een gevarieerd aanbod uit overige branches, zoals mode, recreatie en warenhuizen. De aanwezigheid van andere voorzieningen, zoals horeca en een weekmarkt, dragen bij aan een aantrekkelijk en gevarieerd dorpscentrum.

Het aanbod aan winkels wordt uitgebreid door de ontwikkeling van de supermarkt in de Bornse Hoven en de toevoeging van winkeloppervlak in Atria. Daarnaast is het een mogelijkheid dat door schaalvergroting of herontwikkeling het winkeloppervlak kan worden vergroot.

Belangrijke voorwaarden voor een goed functionerend winkelcentrum zijn een compacte opzet met een heldere routing en publiekstrekkers op strategische locaties. Hierdoor worden passantenstromen meer gebundeld, waardoor de winkels beter functioneren en de bezoekers beter en efficiënter boodschappen kunnen doen. Hiervoor wordt een helder kernwinkelgebied aangewezen voor de vestiging van winkels en andere centrumvoorzieningen. In Borne zal worden ingezet op een compact winkelkerngebied met trekkers op het Dorsetplein, Kerkplein en het Marktplein. Om deze reden worden grote publiekstrekkers als supermarkten buiten het kernwinkelgebied niet algemeen mogelijk gemaakt, maar uitsluitend middels een specifieke aanduiding. Op het Dorsetplein zal daarnaast de vestiging van restaurants worden gestimuleerd.

Buiten het kernwinkelgebied, aan de Grotestraat-Noord, tussen het Kerkplein en de Bornse Hoven en de Grotestraat-Zuid tussen het Dorsetplein en het Rheineplein wordt meer ingezet op centrumvoorzieningen die niet in het kernwinkelgebied hoeven te worden gevestigd, zoals dienstverlenende bedrijven en laagfrequent bezochte winkels.

Voor de bestaande bouwmarkt geldt dat deze specifiek wordt mogelijk gemaakt omdat vestiging van meerdere bouwmarkten in het centrum niet wenselijk is. Daarnaast is het onwenselijk dat op de locatie van de bouwmarkt andere detailhandel zich ter plaatse kan vestigen, omdat binnen het centrum geen ruimte is voor een dergelijk aantal extra oppervlak aan detailhandel.

De weekmarkt is een belangrijke aanvullende functie voor het winkelcentrum en moet daarbij ook worden behouden in de directe omgeving van het centrum. De ligging op de Bolkshoek is niet ideaal, omdat hierdoor de parkeerdruk op marktdagen extra hoog is. Een optie is de verplaatsing naar het Rheineplein of De Haven.

Horeca

Aan het Dorsetplein wordt de vestiging van horeca-bedrijven gestimuleerd. Daarnaast worden er mogelijkheden geboden om op bepaalde locaties een overdekt (winter)terras op te richten. Deze zijn echter niet aan het gehele Dorsetplein toestaan c.q. binnen het gehele centrum. Een beperking tot een aantal locaties is wenselijk in verband met verblijfs- en verkeersfunctie, horecafunctie, beeldkwaliteit, zichtlijnen, obstakels en gebruikseisen van het Dorsetplein c.q. binnen het centrum. Aan de gevels van Dorsetplein nr. 4, Grotestraat 181-183 en Nieuwe Markt nr. 7 t/m 10 worden overdekte (winter)terrassen toegestaan. Echter, niet iedere locatie is even geschikt. Gelet op zichtlijnen, beeldkwaliteit en verkeersfunctie is de locatie aan het Dorsetplein nr. 4 minder geschikt dan Nieuwe Markt nr. 7 t/m 10. Echter, gezien het streven naar een horecacluster aan het Dorsetplein, wordt een overdekt (winter)terras aan het Dorsetplein 4, ondanks dat deze locatie minder geschikt is, wel toegestaan.

Omdat een overdekte (winter)terras diverse vormen kan aannemen, worden er in het voorontwerpbestemmingsplan Centrum eisen aan de maten van overdekte (winter)terrassen gesteld:

• Uitgangspunt is dat het overdekte (winter)terras het karakter heeft van een aanvullende voorziening in de openbare ruimte en niet verwordt tot een afgesloten onderdeel van het gebouw. Door de totale afmetingen van het overdekte (winter)terras te beperken wordt gewaarborgd dat het overdekte (winter)terras een (ondergeschikte) terrasfunctie behoudt en niet tot een permanente uitbreiding en/of hoofdvoorziening van de horecagelegenheid verwordt.
• Hoogte: de minimale hoogte van het overdekte (winter)terras is 2,40 meter (o.b.v. Besluit eisen inrichtingen Drank- en Horecawet, artikel 4). De maximale hoogte wordt bepaald door het begin van de gevelopening van de 1e verdieping van het achterliggende pand of, indien er geen 1e verdieping aanwezig is, door de dakgoot van de begane grond.
• Breedte: het overdekte (winter)terras is maximaal even breed als de gevel van het achterliggende pand.
• Diepte: in het bestemmingsplan wordt een rooilijn voor het overdekte (winter)terras opgenomen. Het overdekte (winter)terras dient de volledige ruimte te beslaan tussen de rooilijn en de gevel van de horecagelegenheid. Uitgegaan wordt van een terras met een diepte van twee rijen tafels. Hiervoor wordt een diepte van maximaal 3,5 meter toegestaan.

Een dieper terras dan 3,5 meter is niet gewenst, omdat bij een overdekte (winter)terras dieper dan 3,5 meter sprake is van:

• een te grote uitstulping van de rooilijn aan de Grotestraat (Dorsetplein richting kerk);
• een te grote belemmering/aantasting van de zichtlijn vanuit de Grotestraat (komende vanaf de kerk) richting Oud Borne;
• afbreuk aan de historische route van de Grotestraat (deel voor Vögele, via Dorsetplein richting kerk en Witte huis is de oude doorgaande route).

Bij het toestaan van maximaal 3,5 meter blijft deze aantasting beperkt.

Verkeer en parkeren

Het centrum van Borne is goed bereikbaar en heeft voldoende (gratis) parkeergelegenheid. Hiermee kan Borne zich onderscheiden van de grotere centra in de regio.

In het kernwinkelgebied blijft de winkelende bezoeker voorrang hebben op het gemotoriseerd verkeer, die hier 'te gast' is. Voor een goede ontsluiting van de Oude Almeloseweg is het van belang dat de Grotestraat toegankelijk blijft voor auto's, evenals de andere wegen rondom het kernwinkelgebied.

Om het fietsgebruik naar het centrum te stimuleren, is gemak voor de fietsende bezoeker gewenst. Dit betekent dat deze zijn fiets zo dicht mogelijk bij de winkel moet kunnen stallen. Het centrum blijft dan ook bereikbaar en toegankelijk voor fietsers. In het centrum wordt verspreid een aantal rekken geplaatst om de fiets te stallen. Voor elektrische fietsen worden oplaadpunten in het centrum gerealiseerd (onder andere in het kader van de reconstructie van het Dorsetplein). In de toekomst zijn dergelijke oplaadpunten ook voor elektrische auto's voorzien.

Groen

De groene elementen in het centrum dragen bij aan de identiteit en het verblijfsklimaat van het centrum. Daarnaast dient het ook als oriëntatie- en herkenningspunt. Het centrum van Borne kent met de Bleek en de Beeldentuin enkele in potentie sterke groene elementen. Door een verbetering van de kwaliteit, zichtbaarheid en de verbinding met de verschillende omliggende gebieden, kunnen deze een meerwaarde voor het centrum betekenen.

Daarnaast kan door de toevoeging van groen op bepaalde punten in het centrum de kwaliteit en identiteit van de buitenruimte worden verbeterd.

Wonen

Voor de leefbaarheid van het centrum speelt wonen een grote rol en wordt wonen in het kernwinkelgebied boven de winkels gestimuleerd. Het gaat hierbij dan om een combinatie van een commerciële functie op de begane grond met een woonfunctie daarboven.

Buiten het centrum is wonen de hoofdfunctie. Reeds aanwezige commerciële functies kunnen blijven bestaan, maar nieuwe substantiële uitbreiding van de winkelfunctie is hier niet toegestaan. Hierdoor wordt de vestiging van winkels meer geconcentreerd in het kernwinkelgebied.

Voor de visie op het plangebied leidt dit tot het onderstaande kaartbeeld.

Hierin is een compact kernwinkelgebied aangegeven met een heldere routing en trekkers op strategische locaties. Om het kernwinkelgebied is een uitloopgebied gelegen als een overig centrumgebied waar zich laagfrequent bezochte functies kunnen vestigen. Daarnaast zijn op strategische plekken locaties aangewezen voor ontwikkelingen, zoals op de hoek Grotestraat/Dorsetplein, het Kerkplein en de Nijstad.

Het winkelgebied zal worden ingericht als verblijfsgebied voor bezoekers. Autoverkeer is op enkele plaatsen wel toegestaan, maar is uitdrukkelijk ondergeschikt aan het langzaam verkeer. De auto kan worden geparkeerd op de parkeerplaatsen rondom het centrum, waarvan sommige dienen te worden heringericht. Daarnaast wordt een heldere parkeerroute ingesteld, voor een betere bereikbaarheid.

Daarnaast wordt ingezet op sterke groengebieden, waarbij de Bleek en de Beeldentuin een belangrijke rol spelen.

Oud Borne

Het beschermd dorpsgezich Oud Born is gelegen aan de oostzijde van het bestemmingsplan en grenst aan het plangebied. Het bestemmingsplan is in grote mate consoliderend en beschermd dan ook de bestaande kwaliteiten rondom het beschermd dorpsgezicht.

In Hoofdstuk 6 Juridische planopzet zal uiteen worden gezet op welke wijze deze ruimtelijke visie is opgenomen in het bestemmingsplan.