Joure, Langweer, Nijehaske, Oudehaske en het Buitengebied

Joure

Joure is de hoofdkern in de gemeente Skarsterlân en is strategisch gelegen aan de A6 en de A7. In de beheersverordening worden het centrum van Joure, bedrijventerrein De Ekers en een deel van woonwijk Wyldehoarne geregeld. Het centrum van Joure betreft vooral het gebied rondom de Midstraat, de oudere woonbuurtjes ten noorden daarvan en de jachthaven aan de Zijlroede. Hier zijn uiteenlopende voorzieningen aanwezig zoals detailhandel, horeca, woningen maar ook maatschappelijke voorzieningen. Ook het park Hermanastate is gelegen in dit gebied. Enkele gebieden waar recentelijk nieuwe ontwikkelingen zijn geregeld, zijn niet meegenomen in de beheersverordening. Hiervoor gelden nog actuele bestemmingsplannen.
Bedrijventerrein De Ekers is gelegen aan de oostzijde van Joure, direct ten noorden van de A7 nabij het verkeersknooppunt Joure. Door deze ligging is het een zichtlocatie. Het gaat om een gemengd terrein, waar verschillende soorten (zwaardere) bedrijven mogelijk zijn. Op De Ekers komt ook een motorcrossterrein voor.
Wyldehoarne betreft een recentelijk, waterrijk woongebied in het noorden van Joure dat voor een deel is bebouwd. Alleen het onbebouwde deel wordt meegenomen in de beheersverordening, voor het bebouwde deel is een recent bestemmingsplan van kracht.

Langweer

Langweer is een dorp dat enkele kilometers ten westen van Joure is gelegen aan de Langwarder Wielen. De Pontdyk/Langwarderdyk vormt de belangrijkste ontsluitingsweg van het dorp richting de A7 en Sint Nicolaasga. Het centrum van Langweer is aangewezen als beschermd dorpsgezicht. Hier zijn diverse (centrum)voorzieningen aanwezig. Aan de noordzijde van het dorp zijn recreatieve voorzieningen aanwezig zoals jachthavens en recreatieparken. Verspreid over het dorp zijn ook verscheidene bedrijven en maatschappelijke voorzieningen aanwezig. Aan de westzijde van het dorp bevindt zich het bedrijventerrein Lyts Dykje met een concentratie aan bedrijven.

Oudehaske

Oudehaske is enkele kilometers ten oosten van Joure en ten westen van Heerenveen gelegen aan de Jousterweg tussen de A7 en het Nannewijd. De Jousterweg en de Hasker Utgongen vormen de belangrijkste onstluitingswegen van het dorp richting de omliggende plaatsen en de snelweg. Oudehaske is vooral een dorp waar het wonen centraal staat. Daarnaast is de recreatieve functie een relatief veel voorkomende functie in het dorp, met name aan het Nannewiid. Langs de Jousterweg is sprake van een gemengd gebied met verschillende functies, met een concentratie van centrumvoorzieningen centraal in het dorp.

Ten noorden van de A7 bevindt zich bedrijventerrein Haskerveen en Ecopark De Wierde, ten westen van het Heerenveense Kanaal. Ook bedrijventerrein Haskerveen betreft een zichtlocatie waar verschillende soorten aan (zwaardere) bedrijvigheid mogelijk zijn. Op Ecopark De Wierde wordt afval verwerkt en gerecycled.

Buitengebied

Het buitengeibed van Skarsterlân kent een zeer gevarieerd en natuurrijk landschap. Vanuit Gaasterland loopt een zandrug over Tjerkgaast, Spannenburg en St. Nicolaasga in de richting van Joure waar het zand onder het jongere veen verdwijnt. De veengronden worden aangetroffen in een vrij brede strook langs de grote meren en in het noordelijke deel van Skarsterlân. De veengronden zijn grotendeels afgedekt met een dunne kleilaag. In het noorden van de gemeente is het kleidek op enkele plaatsen dikker. In dat geval spreken we van kleigronden. Op de overgangen van het zand- naar het veengebied komen veel moerige gronden voor. Dit zijn gronden met een dunne veenlaag boven een zandondergrond. In het buitengebied van Skarsterlân zijn de volgende hoofdlandschapstypen te onderscheiden:

• Laagveengebied;
• Gaasterland;
• Merengebied.

Voor een uitgebreide beschrijving van de landschapstypen, wordt verwezen naar toelichting van het bestemmingsplan uit 2001, dat als bijlage bij de beheersverordening is opgenomen.

In het open en besloten landschap van het buitengebied komt een veelheid aan verspreid liggende bebouwing ten behoeve van diverse functies voor. Naast boerderijbebouwing voor de agrarische functie gaat het daarbij ook om woningen voor de woonfunctie en enkele bedrijfsgebouwen voor de niet-agrarische bedrijvigheid. Onder niet-agrarische bedrijvigheid kan onder andere worden verstaan: detailhandel, sauna, manege en een tuincentrum. Tevens zijn er bijzondere civieltechnische functies zoals, gemalen en waterkeringen in het buitengebied aanwezig. Het buitengebied kan worden verdeeld in drie verschillende bebouwingsstructuren: de Haskerveenpolder, De Gaast en het Merengebied.

De Haskerveenpolder wordt gekenmerkt door een zeer open landschap met een regelmatige en rechthoekige verkaveling. Hierin is de bebouwing in vrijwel geheel aan de agrarische functie van het gebied gerelateerd. Het bebouwingsbeeld bestaat voornamelijk uit individuele boerderijen die zijn gebaseerd op de Friese stelpboerderij en/of de kop(-hals)-romp boerderij. In het gebied zijn ook enkele vrijstaande woningen aanwezig.

De Gaast, het zuidoostelijke deel van de gemeente, is een meer verdicht gebied, met opgaande beplanting. Er is sprake van zowel verspreid liggende bebouwing, als bebouwing in een lintstructuur. Het gebied kent een slingerend wegen- en waterpatroon waarin de oost-west gerichte ontsluitingsstructuur opvalt. De bebouwing is voor een groot deel gerelateerd aan de agrarische functie. Tevens zijn er bedrijven en relatief veel woningen aanwezig. Het bebouwingsbeeld is gevarieerd en bestaat uit kop-(hals-)romp boerderijen, stelpboerderijen en woonhuizen.

In het Merengebied is het landschap meer kleinschalig. Het wordt gekenmerkt door open agrarische gronden, afgewisseld met grote en kleine boscomplexen. Het wegenpatroon lijkt in willekeurige richtingen te lopen. Het bebouwingspatroon bestaat uit verspreide bebouwing in een voornamelijk lage dichtheid. Langs de grotere wegen is her en der sprake van een lintvormig bebouwingspatroon. Naast boerderijen zijn hier ook regelmatig woonhuizen aanwezig.