direct naar inhoud van 3.10 Cultuurhistorie
Plan: Bestemmingsplan Buitengebied West
Status: vastgesteld
Plantype: bestemmingsplan
IMRO-idn: NL.IMRO.0040.bp00024-41vg

3.10 Cultuurhistorie

3.10.1 Wet op de Archeologische Monumentenzorg

Begin 1992 ondertekende Nederland het Verdrag van Valletta (Malta). Daarmee heeft de zorg voor het archeologisch erfgoed een meer prominente plaats gekregen in de ruimtelijke planvorming.

Als uitvloeisel van de ondertekening van het Verdrag van Malta (1992) is op 1 september 2007 de Wet op de Archeologische Monumentenzorg (Wamz) in werking getreden. Met de daaruit voortvloeiende herziening van de Monumentenwet 1988 (en een drietal andere wetten) zijn de uitgangspunten van het Verdrag van Malta binnen de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. De Monumentenwet (1988) regelt de bescherming van archeologisch erfgoed en de inpassing van archeologische waarden in de ruimtelijke ordening. Daarnaast stelt de wet dat de financiering van onderzoek dat voortvloeit uit een onontkoombare verstoring van archeologische waarden ten laste van de initiatiefnemer komt. Het genoemde onderzoek omvat het volledig archeologisch proces zoals beschreven in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), dan wel een daarop gebaseerd Programma van Eisen (PvE).

De nieuwe wetgeving heeft voor de Nederlandse gemeenten vergaande consequenties, met name ten aanzien van de zorg voor het archeologisch erfgoed. Vanaf het moment van ondertekening van het Verdrag van Malta in 1992 is door de rijksoverheid beleid ontwikkeld om tot een zorgvuldige omgang met dit archeologisch erfgoed te komen, met als uitgangspunt het behoud van archeologische waarden “in situ” (ter plekke; in de bodem). Met de inwerkingtreding van de Wamz (2007) en de herziening van de Monumentenwet (1988) zijn overheden wettelijk verplicht om archeologische waarden mee te laten wegen in ruimtelijke planprocedures. Omdat de invulling van ruimtelijke plannen vooral een gemeentelijke taak is, zijn gemeenten, zoals de wetgever het heeft beoogd, de belangrijkste speler in het 'archeologische' veld geworden. De gemeenten zijn verplicht om het archeologisch bodemarchief te beschermen en daarvoor passend archeologiebeleid te formuleren.

De gemeente Slochteren heeft een archeologische beleidskaart met nota laten opstellen waarin de verwachtingswaarden voor het gehele grondgebied zijn weergegeven. In Hoofdstuk 4 wordt in de paragraaf Archeologie nader op dit beleid ingegaan.

3.10.2 Monumenten

Binnen de gemeente Slochteren zijn 75 objecten als rijksmonument aangewezen. Het grootste deel van deze objecten zijn agrarische gebouwen. Daarnaast staan ook kerken, alle traditionele molens, woonhuizen en enkele kunstwerken (sluis, bruggen, beelden) op de lijst. Een groot deel van het monumenten ligt in het beschermd dorpsgezicht Slochteren. Er zijn geen provinciale en gemeentelijke monumenten in Slochteren aanwezig.

Binnen het plangebied Buitengebied West zijn geen (rijks)monumenten aanwezig.

3.10.3 POP

In het POP 3 en de POV zijn het beschermen en versterken van cultuurhistorische waarden belangrijke beleidsdoelen. Waarden die beschermd moeten worden zijn zowel boven als onder de grond gelegen. Voor het buitengebied zijn relevant de verplichte bescherming van molens, waardevolle gebouwen en met name boerderijen en karakteristieke waterlopen. Deze zijn vastgelegd in de provinciale omgevingsverordening.

3.10.4 Gemeentelijk cultuurbeleid

De raad heeft op 20 december 2012 het cultuurbeleid voor de periode 2013-2016 vastgesteld. De cultuurnota – onder de naam ‘Syncope’ - beschrijft de ambities voor de komende jaren op het gebied van kunst en cultuur. Vanuit de gedachte dat cultuur een belangrijke bijdrage levert aan een aantrekkelijk woon-, werk- en leefgebied, aangevuld met het feit dat er beperkte financiële middelen beschikbaar zijn, wordt expliciet gekozen voor méér samenhang met andere beleidsterreinen.

Kunst en cultuur in al hun verschijningsvormen maken de kwaliteit van onze gemeente zichtbaar en voelbaar. Cultuur verbindt mensen. De eigenheid van een gemeenschap komt tot uitdrukking in lokale culturele evenementen, vaak geworteld in een lange traditie. Daarbij past ook een respectvolle omgang met cultureel erfgoed en de monumenten in onze gemeente. De gemeente ziet het cultuurbeleid ook als een onderdeel van de gebiedsmarketing: het verhaal van het Land van Slochteren. Kenmerkende elementen als de borg, oude en jonge monumenten en culturele evenementen versterken het beeld van Slochteren als een gemeente waar het goed wonen, werken en recreëren is. Zo vergroten we de aantrekkingskracht voor nieuwe bedrijven, ondernemers en inwoners en investeren we in de economische ontwikkeling van de gemeente. Daarbij geven we ruimte voor eigen initiatief en verantwoordelijkheid, ook in het cultuurbeleid. We bevorderen cultureel ondernemerschap. Creatieve relaties binnen het culturele domein, maar ook tussen cultuur en andere aspecten van de samenleving worden aangemoedigd.