Bestemmingsplan Harkstede-Scharmer

3.5 Gemeentelijk beleid

3.5.1 Woonplan

Het woonplan gemeente Slochteren schetst een beeld van de gemeentelijke visie op het wonen (volkshuisvesting). Het woonplan is in 2011 vastgesteld. Het wordt door de gemeente Slochteren wenselijk gevonden om een woonplan te hebben, omdat met een woonplan een goede afweging kan worden gemaakt voor wat betreft de locatie van een beoogde ontwikkeling, het aantal nieuw te bouwen woningen, de doelgroepen waarvoor gebouwd wordt en het tempo waarin dit bouwen zou moeten plaatsvinden.

In een woonplan wordt over een bepaalde periode vastgelegd op welke locaties binnen de gemeente nieuwe woningen worden gebouwd. Ook staat in een woonplan aangegeven bij welke bestaande woningen herstructurering of transformatie kan plaatsvinden. Dus welke woningen bijvoorbeeld worden gesloopt en opnieuw worden opgebouwd om te kunnen voldoen aan de huidige normen en eisen voor nieuwe doelgroepen.

Deze volkshuisvestelijke keuzes worden mede op basis van de toekomstverwachtingen gemaakt. De prognoses over de demografische factoren (o.a. leeftijd) zijn hierbij erg belangrijk. Daarnaast zijn er reeds een aantal structuurvisies vastgesteld die van invloed zijn op het wonen binnen de gemeente Slochteren. Zo is de toekomstvisie 2020 vastgesteld waarin naar voren komt dat er in beginsel alleen in de drie hoofdkernen wordt gebouwd (Harkstede, Slochteren en Siddeburen). Wel is de insteek dat incidentele woningbouw onder bepaalde voorwaarden mogelijk moet zijn mits daarvoor nieuwbouwruimte beschikbaar is. Daarnaast zijn er voor bepaalde kernen al gebiedsvisies vastgesteld waarin nieuwe bouwlocaties zijn beschreven. Hierbij moet gedacht worden aan gebiedsvisie Slochteren, gebiedsvisie Siddeburen, gebiedsvisie Harkstede (update in 2011) en gebiedsvisie Steendam-Schildmeer. In 2009 zijn de visies voor Slochteren en Steendam-Schildmeer opnieuw vastgesteld om te voldoen aan de eisen die Wro stelt aan structuurvisies.

In een woonplan zijn naast de verschillende potentiële locaties ook de gewenste woonkwaliteiten opgenomen. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan duurzaam bouwen en de leefbaarheid. Dit wordt ook wel de kwalitatieve bouwopgave genoemd. Naast een kwalitatieve bouwopgave is er ook een kwantitatieve bouwopgave. Dit gaat over het aantal te bouwen woningen voor een bepaalde periode. Binnen de Regiovisie Groningen-Assen, dit is een vrijwillig samenwerkingsverband tussen twaalf gemeenten en twee provincies, zijn afspraken gemaakt over de te bouwen woningen per gemeente voor de periode 2007 tot en met 2019. Ook de gemeente Slochteren is hier een onderdeel van. De te bouwen woningen worden uitgedrukt in de opnamecapaciteit. Het totaal aantal woningen die de gemeente Slochteren kan gaan bouwen (opnamecapaciteit voor meerdere jaren) binnen de periode 2007-2019 is juridisch vastgelegd in de Omgevingsverordening van de provincie Groningen (onderdeel van POP3).

3.5.2 Welstandsnota

De gemeentelijke Welstandsnota (vastgesteld in 2010) tracht op een heldere en klantvriendelijke manier de welstandseisen duidelijk maken voor aanvragers van een omgevingsvergunning, de architect/aannemer, de aanwonenden en de welstandscommissie. Het is voor alle partijen vooraf duidelijk aan welke criteria een bouwwerk zal moeten voldoen. Bouwplannen die niet voldoen aan redelijke eisen van welstand, zullen zo worden geweerd. Het doel van de Welstandsnota is een bijdrage te leveren aan het behouden van en daar waar nodig het versterken van de schoonheid en aantrekkelijkheid van de gemeente Slochteren. De nota maakt deel uit van het integrale ruimtelijke kwaliteitsbeleid en zal daarom worden afgestemd op de bestemmingsplannen. De welstandstoetsing zal in principe het bestemmingsplan als vertrekpunt moeten nemen.

Welstand kan daarbinnen een nadere invullende werking hebben voor de plaats en de omvang van gebouwen en bouwwerken. Van belang daarbij is of een in het bestemmingsplan aanwezige vrijheid specifiek die vrijheid ten doel heeft gehad of dat die vrijheid eerder is voortgekomen uit andere oogmerken. Als de vrijheid op zich geen doel van de regeling is geweest, is het aanvaardbaar deze bij de welstandstoetsing nader in te vullen. Dit zal echter alleen aan de orde kunnen zijn als daartoe voldoende rechtvaardiging bestaat in de vorm van (dreigend) ernstig beeldbederf.

Inmiddels heeft een herziening van de welstandsnota plaatsgevonden, daarbij is het beleid van de welstandsnota uit 2004 grotendeels overgenomen, op onderdelen zijn aanpassingen aangebracht meer ter verduidelijking. Als nieuwe elementen zijn objectgerichte criteria voor agrarische (karakteristieke) bebouwing opgenomen.

3.5.3 Toekomstvisie het Land van Slochteren

Op 29 mei 2008 heeft de gemeenteraad de Toekomstvisie vastgesteld. Hierin is de stip op de horizon gezet hoe Slochteren er in 2020 uit zou moeten zien. Deze stip is uitgewerkt in drie thema's:

• Meedoen en Voorzieningen;
• Wonen en Werken;
• Recreatie en Buitengebied.

Kernbegrippen uit de Toekomstvisie zijn:

• 1. rechten en plichten, eigen verantwoordelijkheid van inwoners, maatschappelijk middenveld, ondernemers, partners en overheid;
• 2. verantwoordelijk voor henzelf, maar ook voor de gemeenschap: gezamenlijkheid. Samen staan we sterk;
• 3. verschil mag er zijn: differentiatie in voorzieningen, qua (buiten)gebied en in woonmilieus. Door te differentiëren kunnen we als gemeente ruimte bieden om de eigen verantwoordelijkheid te nemen;
• 4. diversiteit in eigenheid (identiteit): het karakteristieke van de dorpen en de mensen is een groot goed, dat behouden en versterkt moet worden;
• 5. ontwikkeling en versterking van kwaliteiten, zoals de sociale cohesie ofwel noaberschap (nodig voor de ontmoeting), het goede voorzieningenniveau, het prettig wonen. Op veel fronten is doorgaan op de ingezette koers nodig om de visie te realiseren;
• 6. kwaliteit gaat voor kwantiteit, dit geldt zowel voor voorzieningen, ondernemerschap en wonen.

Hoe de dorpen en straten er straks uit zullen zien, staat niet in de visie. Het resultaat is dan ook geen structuurvisie in de zin van de Wet ruimtelijke ordening, omdat een ruimtelijke visie en een kaartbeeld ontbreken. De visie is bedoeld om de hoofdlijnen uit te zetten en dient als basis om voor de verschillende peilers verder beleid uit te werken. Bij de actualisering van bestemmingsplannen worden deze hoofdlijnen ook verder uitgewerkt. Het behoud van de functiemenging met kleinschalige bedrijven en woon-werkcombinaties in en bij de dorpen is een belangrijk uitgangspunt binnen de toekomstvisie. Ten aanzien van het ondernemerschap is het belangrijk dat de verantwoordelijkheid waar dat kan bij de ondernemers wordt gelegd. Daarnaast wordt ook toekomstgericht ondernemerschap gestimuleerd.

3.5.4 Landschaps- en groenvisie

Door de gemeenteraad is in 2000 een Landschaps- en groenvisie vastgesteld. Op basis van dit beleidsplan is een Basisdocument integraal beheerplan opgesteld dat vervolgens uitgewerkt is in een Beheerplan groen Slochteren.

In de Groen- en landschapsvisie wordt de gewenste ontwikkelingslijn van de groene ruimte binnen de gemeente vormgegeven. De visie maakt daarbij onderscheid tussen de groenstructuur in de kernen en het buitengebied. In het buitengebied ligt de schaal op landschapsniveau.

Beleidsmatig wordt het groen in de keren onderverdeeld in een drietal zones:

• Het lint (tunnelbos).
• Bossingels en struwelen.
• Groen in de woonomgeving.

Voor het buitengebied wordt ingezet op de volgende doelen:

• Herkenbaarheid van het landschap vergroten en de karakteristieke onderdelen ervan beschermen.
• Ecologische verbindingen tot stand brengen, gekoppeld aan het vergroten van de ecologische waarde van de elementen zelf.
• Mogelijkheden recreatief gebruik vergroten.
• Ontwikkelen aantrekkelijke woonmilieus.
• Bieden van mogelijkheden voor nieuwe functies.

Naar verwachting zal in 2010 nieuw landschaps- en groenbeleid worden opgesteld.

3.5.5 Visie Harkstede

De gemeenteraad heeft in maart 2002 een planologische visie voor Harkstede vastgesteld. In deze visie wordt in hoofdlijnen de toekomstige ruimtelijke structuur van Harkstede weergegeven en bestaande en nieuwe ontwikkelingen worden op elkaar afgestemd. Voor het ontwikkelen van deze visie voor het Harkstede van de toekomst is een groot aantal inwoners van Harkstede de afgelopen jaren actief betrokken geweest. Bij de ontwikkeling van de visie stond het rekening houden met het karakter van het dorp centraal.

Het dorp Harkstede is de laatste jaren met de ontwikkeling van de uitbreidingswijk de Borgmeren aanzienlijk gegroeid. Door het groeiende inwoneraantal is het project Harkstede opgezet om het centrum van het dorp te herontwikkelen. Door middel van een nieuw centrum (in de vorm van een multifunctioneel centrum) worden de nieuwe woonwijken beter met het dorp te verbonden. Voor het project zijn in de planologische visie de volgende doelstellingen geformuleerd:

• Het aanbrengen van differentiatie in woonsferen en woonklassen.
• Herstructureren van een deel van de woningvoorraad van Stichting Woningbouw Slochteren (SWS).
• Concentreren van de in de kern aanwezige voorzieningen.
• Het behouden van de kenmerkende structuur van besloten lintbebouwing in contrast tot het open achterliggend uitgestrekt landschap als uitgangspunt voor toekomstige uitbreidingen.
• De verbetering van het voorzieningenniveau gelet op het toenemende inwoneraantal.
• Verbeteren van de ontsluitingsstructuur op een duurzaam veilige wijze (verdere belasting de Hoofdweg voorkomen en het creëren van langzame verbindingen naar de voorzieningen in het dorp.
• Via het Rijpmakanaal verbinden van het dorpscentrum van Harkstede met de natuurontwikkeling in Midden-Groningen ten noordoosten van de kern.

Inmiddels is de herstructurering van het hart van Harkstede grotendeels afgerond, na realisering van de MFC de Borgstee en herstructurering van de woningbouw aan de Dorpshuisweg. In de loop van 2010 wordt gestart met het opstellen van een nieuwe structuurvisie voor de kern Harkstede. Hierbij wordt met name ingezoomd op het centrumgebied en de woonbuurten die in het kader van Meerstad bij Harkstede worden ontwikkeld. Deze visie zal ook leiden tot een aanpassing van de visie zoals deze voor Harkstede in het Masterplan Meerstad uit 2005 is vastgelegd.

3.5.6 Nota Duurzaam Slochteren

In het najaar van 2009 is door de gemeenteraad de Nota Duurzaam Slochteren vastgesteld.

In deze nota is het beleid op het gebied van milieu en duurzaamheid vastgelegd. De uitvoering van de nota is in eerste instantie gericht op de periode 2010-2013.

De beleidsvisie sluit aan op de koers die is uitgezet in de Toekomstvisie Land van Slochteren. Qua thematiek wordt hier ook op aangesloten.

De ambities voor het thema Buitengebied en recreatie en toerisme zijn als volgt:

• Inzetten op een duurzaam gebruik van het buitengebied met een balans tussen de verschillende functies.
• Bestaand beleid voor landschap, groen en water voortzetten en waar nodig of mogelijk aanscherpen.
• Duurzaam gebruik van het buitengebied houdt in de balans vinden voor verschillende gebruikers: alleen door de verschillende functies goed op elkaar af te stemmen kunnen de kwaliteiten van het buitengebied worden benut en behouden.
• In een duurzaam buitengebied past geen grootschalig toerisme. Kleinschalig toerisme sluit wel uitstekend aan bij de structuur van het buitengebied en de verschillende functies die de ruimte in het buitengebied gebruiken.
• Beleid voor het kansen bieden aan kleinschalig toerisme verankeren in het bestemmingsplan buitengebied.
• Stimuleren van kleinschalige toerisme en andere vormen van duurzaam ondernemen inbrengen in Vitaal Platteland.
• Aanleggen en verbeteren van fiets-, wandel en vaarmogelijkheden.

3.5.7 Cultuurbeleid

Het gemeentelijk cultuurbeleid is vastgelegd in de "Cultuurnota 2009-2012 gemeente Slochteren". De nota geeft aan dat bij een plattelandsgemeente als Slochteren een kernachtig beleid past, dat slechts stuurt op enkele peilers. Deze peilers horen bij typisch bij een plattelandsgemeente: een uitgebreid verenigingsleven, (vier) bibliotheekvestigingen, een kunstuitleen, monumenten en een monumentale borg met een museale functie. Slochteren scoort minder op de aanwezigheid van aanbieders van cultuureducatie. Naar verwachting heeft de ontwikkeling van Meerstad consequenties voor het culturele aanbod in Slochteren.